Document Details

HardyMandelbrot

Uploaded by HardyMandelbrot

Nueva Ecija University of Science and Technology

Tags

Tagalog Literature Filipino Literature Literary Devices Philippine Cultures

Summary

These notes cover Tagalog literature, including different types of poems, plays and stories. Examples of key figures and historical works are featured. This document is a good resource for learning Tagalog literature.

Full Transcript

(Take note niyo to, future LPTs; madaming lumalabas dito) MGA TEORYA NG PINAGMULAN NG WIKA 1. BOW-WOW –kalikasan at hayop 2. DING-DONG – bagay 3. POOH-POOH – masidhing damdamin 4. YOHEHO – pwersang pisikal 5. TARARA-BOOM-DE-AY - dasal o orasyon 6. COO-COO - sanggol FILIPINO POETS AND THEIR PEN NAM...

(Take note niyo to, future LPTs; madaming lumalabas dito) MGA TEORYA NG PINAGMULAN NG WIKA 1. BOW-WOW –kalikasan at hayop 2. DING-DONG – bagay 3. POOH-POOH – masidhing damdamin 4. YOHEHO – pwersang pisikal 5. TARARA-BOOM-DE-AY - dasal o orasyon 6. COO-COO - sanggol FILIPINO POETS AND THEIR PEN NAMES ▪︎BENVENIDO SANTOS – American Culture Writings ▪︎DANIEL DEFOE – “Robinson Crusoe” (novel) ▪︎EDILBERTO TIEMPO – made “Cry Slaughter” that has been translated many times ▪︎ERNEST HEMINGWAY – Ring Lardner Jr. ▪︎JOSE GARCIA VILLA – “Comma Poet”, Dove G. Lion ▪︎MIGUEL DE CERVANTES/ESCALANDE - Masterpiece is ▪︎“Don Quixote” that is most influential ▪︎NICK JOAQUIN – Quijano de Manila – Spanish Culture Writing ▪︎PAZ MARQUEZ BENITEZ – made “Dead Stars” that is the 1st modern English short story ▪︎SAMUEL LANGHORNE CLEMENS – Mark Twain - “Adventures of Tom Sawyer” - “Adventures of Huckleberry Finn” (best novel) SINTAKS/SINTAKSIS/PALAUGNAYAN - sangay ng barirala na tumatalakay sa masistemang pagkaka-ayus-ayos ng mga salita sa pagbuo ng mga parirala at pangungusap. PEN NAMES OF FILIPINO PROTAGONISTS ▪︎ANDRES BONIFACIO – May Pag-asa, Agapito Bagumbayan ▪︎ANTONIO LUNA – Taga-Ilog ▪︎EMILIO AGUINALDO - Magdalo ▪︎EMILIO JACINTO – Di Masilaw, Tingkian ▪︎GRACIANO LOPEQ JAENA – Diego Laura ▪︎JOSE MA. PANGANIBAN ¬– JoMaPa ▪︎JOSE RIZAL – Dimas alang, Laon laan ▪︎JUAN LUNA – Buan ▪︎MARCELO DEL PILAR – Plaridel, Dolores Manapat,Piping Dilat ▪︎MARIANO PONCE – Tikbalang, Naning (Satanas),Kalipulako MGA URI NG PANGUNGUSAP WALANG PAKSA: 1. EKSISTENSYAL – mayroong isa o higit pang tao Halimbawa: Mayroon daw puno sa bakuran. 2. MODAL – nais/pwede/maari (Gusto ko matulog.) 3. PANLIPUNAN – pagbati, pagbigay galang atbp. 4. SAGOT LAMANG – “Talaga?”, “Oo” 5. SAMBITLA – masidhing damdamin (Aray!) 6. TEMPORAL – panandaliang kalagayan o panahon MGA URI NG PANGUNGUSAP AYON SA KAYARIAN: 1. PAYAK – iisang kaisipan 2. TAMBALAN – dalawang sugnay na ‘di makapag-iisa 3. HUGNAYAN – madalas nagsisimula sa kung, dahil sa 4. LANGKAPAN – mahabang pangungusap MGA URI NG KWENTO ▪︎1. PABULA (fable) – hayop ▪︎2. PARABULA (parable)– Bibliya ▪︎3. ANEKDOTA (anecdote) – tunay na buhay ▪︎4. MITOLOHIYA (myth) – diyos at diyosa (pinagmulan) ASPEKTO NG PANDIWA (Verb) 1. PERPEKTIBO – tumakbo 2. IMPERPEKTIBO – tumatakbo 3. KONTEMPLATIBO – tatakbo KAANTASAN NG PANG-URI (Adjective) 1. LANTAY – walang pinaghahambingan 2. PAHAMBING ¬– inihahalintulad 3. PASUKDOL – nangingibabaw (H: pinakamataas) MGA URI NG TULA 1. PATULA (Moro-moro) 2. PASALAYSAY (Epiko, Awit, Korido) MGA AWITING BAYAN 1. DALIT/HIMNO – pagsamba sa anito o pang-relihiyon 2. DIONA – kasal 3. DUNG-AW – patay (pagdadalamhati) 4. KALUSAN – paggawa 5. KUMINTANG – tagumpay (pandigma) 6. KUNDIMAN – pag-ibig 7. OYAYI – pagpapatulog ng bata 8. SOLIRANIN – pagsasagwan 9. TALINDAW – pamamangka PAGBABAGONG MORPONEMIKO 1. ASIMILASYON – Parsyal (pangsukli), Ganap (panukli) 2. MAY ANGKOP – wikain mo – “kamo” 3. MAYSUDLONG/PAGDARAGDAG NG PONEMA - muntik – muntikan, pagmuntikan, pagmuntikanan 4. METATESIS – linipad – nilipad 5. PAGKAKALTAS NG PONEMO – takipan – takpan 6. PAGLILIPAT-DIIN – laRUan (playground) - laruAN (toy) 7. PAGPAPALIT NG PONEMA – madapat – marapat MGA URI NG PANGHALIP/PRONOUNS 1. PANAO/PERSONAL PRONOUN – ako/I etc. 2. PAMATLIG/DEMONSTRATIVE PRONOUN – ito/this etc. 3. PANAKLAW/INDEFINITE P. - isa, all, anyone etc. 4. PATULAD – ganito, ganyan atbp. 5. PANANONG/INTERROGATIVE P. – sino, when etc. 6. PAMANGGIT/RELATIVE P. – daw, umano, which, who MGA AKDANG NA MAY IMPUWENSYA SA MUNDO ▪︎AKLAT NG MGA ARAW – China (by Confucius) ▪︎AKLAT NG MGA PATAY – Egypt cults & myths (by Osiris) ▪︎AWIT NI ROLANDO-France (by Doce Pares, Roncesvalles) ▪︎BIBLIYA – Palestino at Greece ▪︎CANTEBURY TALES – America (by Chaucer) ▪︎DIVINE COMEDIA – Italy (by Dante) ▪︎EL CID COMPEADOR – katangian at history ng Spain ▪︎ILIAD o ODYSSEY – Myths of Greece made by Homer. ▪︎ISANG LIBO’T ISANG GABI – Ugali sa Arabia at Persia ▪︎KORAN – Arabia (Muslim Bible) ▪︎MAHABRATA – India ▪︎UNCLE TOM’S CABIN – about slaves that becomes the basis of democracy. (by Harriet Beecher Stowe of U.S.) MGA URI NG PANITIKAN 1. TULUYAN – binubuo ng mga pangungusap A. NOBELA – binubuo ng mga kabanata B. DULA – pagtatanghal sa entablado MGA DULANG PANLIBANGAN: a. TIBAG – Sta. Elena b. LAGAY – Pilarenos ng Sorsogon c. PANUNULUYAN – pagtatanghal bago mag-alas dose (12PM) ng gabi ng kapaskuhan d. PANUBOL – parangal sa may kaarawan e. KARILYO – ala-puppet show f. KURIDO – katapangan, kabayanihan, kababalaghan, pananampalataya g. SARSUELA – musical tungkol sa pag-ibig, paghihiganti atbp. masisidhing damdamin C. ALAMAT – pinagmulan D. ANEKDOTA – ugali, may mabuting aral 2. PATULA - may sukat,pantig,tugma,taludtod,saknong A. TULANG PASALAYSAY - mahahalagang tago o pangyayari sa buhay. a. EPIKO – kabayanihan sa kababalaghan o BIDASARI, PARANG SABIR – Moro o BIAG NI LAM ANG – Iloko o MARAGTAS, HARAYA, LAGDA AT HARI SA BUKID – Bisaya o KUMINTANG – Tagalog o DAGOY AT SUDSUD – Tagbanua o TATUANG - Bagobo b. AWIT o KORIDO - kaharian c. TULA NG DAMDAMIN o LIRIKI – own feeling MGA TULANG LIRIKO: o AWITING BAYAN – kalungkutan o ELEHIYA – yumao o DALIT – pagpupuri sa Diyos o PASTORAL – buhay sa bukid o ODA – papuri B. TULANG DULA O PANGTANGHALAN a. KOMEDYA b. MELODRAMA – musical c. TRAHEDYA – death of main character d. PARSA – mga pangyayaring nakakatawa e. SAYNETE -karaniwang pag-uugali ng tao/ pook C. TULANG PATNIGAN a. KARAGATAN – alamat ng singsing ng prinsesa na naihulog niya sa dagat sa hangaring mapangasawa ang kasintahang mahirap. b. DUPLO – paligsahan ng husay sa pagtula c. BALAGTASAN – pumalit sa Duplo FIGURES OF SPEECH/TAYUTAY PAG-UUGNAY O PAGHAHAMBING: 1. SIMILE/PAGTUTULAD – mayroong pangatnig 2. METAPHOR/PAGWAWANGIS – walang pangatnig 3. ALUSYON – iba’t ibang aspekto ng buhay ng tao 4. METONYMY/PAGPAPALIT-TAWAG 5. SYNECDOCHE/SINEKDOKE – pagbanggit ng isa upang tukuyin ang kabuuan Hal: Dalawang bibig ang umaasa kay Romeo. PAGLALARAWAN: 6. HYPERBOLE/ PAGMAMALABIS o EKSAHERASYON 7. APOSTROPHE/PAGTAWAG – pakikipag-usap sa hindi buhay o malayong tao. Hal: Ulan, tumigil ka na. 8. EXCLAMATION/PAGDARAMDAM – strong feeling. 9. PARADOX/PARADOKS -“malayo ma’y malapit pa rin” 10. OXYMORON/PAGTATAMBIS - paradox w/ extra words PAGSASALIN NG KATANGIAN: 11. PERSONIFICATION/PAGSASATAO PAGSASATUNOG: 12. ONOMATOPOEIA/PANGHIHIMIG – tunog ang paksa 13. ALLITERATION/PAG-UULIT – repetition of 1st letter in the 1st word. Ex: Dinggin mo ang Diyos na Dinadakila 14. REPITASYON – repetition of phrase. Ex: Tama! Tama!... IBA PANG TAYUTAY NA GAMIT SA TULA: ▪︎ALITERASYON – unang titik o pantig ay pare-pareho ▪︎ANADIPLOSIS – paggamit ng salita sa unahan at hulihan ▪︎EPIPORA – pag-uulit ng salita sa hulihan ▪︎PAG-UYAM – sarcasm ▪︎LITOTES – pagtanggi o pagkukunwari. UNFAMILIAR PARTS OF THE SPEECH 1. PREPOSITIONS-on, under, off, by, in near, for, to, since 2. CONJUNCTIONS (PANGATNIG) - para/for, at/and, nor, or, pero/but, yet, so, ni, ngunit 3. INTERJECTION – with exclamation mark PROPER SEQUENCE OF WORDS IN A SENTENCE 1. ARTICLES – a, an, the 2. OPINION 3. SIZE 4. AGE 5. SHAPE 6. COLOR 7. MATERIAL 8. PURPOSE CLASSIFICATIONS OF POEM 1. BALLAD – narrative, less folk tale/legend, to be sung 2. BLACK VERSE – with meter but no rhyme 3. DRAMATIC MONOLOGUE – written in form of speech for individual character. 4. ELEGY –death of individual 5. EPIC – tells a story about heroic figure 6. EULOGY – message for the dead 7. FREE VERSE (vers libre) – without meter but with rhyme 8. HAIKU – Japanese poem about nature. 5, 7, 5 (3 lines and 17 syllables) 9. IDYLL (Idyl) – peaceful, idealized country scene 10. LYRICS - thoughts and feelings 11. NARRATIVE – tells story 12. ODE -typically serious/meditative nature, type of Lyric 13. PASTORAL –rural life in peaceful & romanticized way 14. SONNET – Lyric poem consists of 14 lines 15. TANKA – Japanese poem: 5 lines, 31 syllables PHILIPPINE CONSTITUTIONS ▪︎BIAK NA BATO – pact, thought of 1st Republic. - Spainards paid P200 000 1. MALOLOS CONSTITUTION – Apolinario Mabini - rights of soldiers - no Visayas yet in right of territories 2. 1935 CONSTITUTION – adapted from American Const. 3. 1943 CONSITUTION - Jose P. Laurel - Japan invades but gave freedom for Phil. to rule. 4. 1937 CONSTITUTION – Ferdinand Marcos - Martial Law – 60days max - Nat’l Territory forced Kalayaan grp. of Islands & Saba 5. 1987 CONSTITUTION - 18 articles - past chairwoman: Cecilla Muñoz Palma (Feb 2, 1987) - Bill of Rights are for the criminals JUS SANGUINI – blood JUS SOLI – place SOME TYPES OF GOVERNMENTS 1. COMMUNIST – classless society - State plans and controls economy 2. PARLIAMENTARY – majority of people voted 3. REPUBLICAN – power comes from people PHILIPPINE PRESIDENTS ▪︎(AgQueLaOsRoQuiMagGarMaMarAquiRaEsArAquiDut) ACTS 1. ASSOCIATION OF SE ASIAN NATIONS (ASEAN) - Myanmar, Cambodia, Laos, Brunei, Philippines, Singapore, Thailand, Indonesia, Vietnam, Malaysia 2. BELL TRADE (PHILIPPINE TRADE ACT) – bet. Phil. & U.S. 3. KYOTO PROTOCOL (UNNCC) - fight global warming decreasing green house gases 4. RIO DE JANEIRO CONVENTION - environment and sustainable development 5. TEJEROS CONVENTION – election - Bonifacio elected as Director Imperior 6. TREATY ON GENERAL RELATIONS - recognition of U.S. to Philippine freedom 7. UNDERWORLD-SIMMONS ACT – full free foreign trade 8. PAYNE ALDRICH ACT – partial free foreign trade MISSIONARIES AND EXPEDITIONS 1. AUGUSTINIAN – most intelligent 2. FRANCISCAN – sends medical aids 3. JESUITS 4. DOMINICANS – richest 5. RECOLECTS – most killed schools MARTYR PRIESTS 1. BURGOS – youngest, mastermind of secularization 2. GOMEZ – Oldest, likes “sabong” and hid there HOMO HABILIS – man of steel (bighead, uses muscle) HOMO ERECTUS – man who discovered fire & clothes HOMO SAPIENS – thinking man (can produce materials) UNFAMILIAR BRANCHES OF BIOLOGY ▪︎ANATOMY – inner organs ▪︎ENTOMOLOGY – insects ▪︎BIOCHEMISTRY – chemical patterns of animals ▪︎ECOLOGY – living things bet. Each other in environment ▪︎EMBRYOLOGY – developmental patterns fr. zygote-birth ▪︎GENETICS – heredity MYCOLOGY – fungi ▪︎HERPETOLOGY – reptiles and amphibians ▪︎HISTOLOGY – plant and animal tissues ▪︎MORPHOLOGY – phenotype (appearance) ▪︎ORNITHOLOGY – birds PARASITOLOGY – parasites ▪︎PALEONTOLOGY – fossils of animals and plants ▪︎PHYSIOLOGY – function of tissue, organ & system ▪︎TAXONOMY – classification of living organisms SCIENCE PROPONENTS ▪︎CAROLUS LINNAEUS – Father of Taxonomy ▪︎ROBERT HOOKE – termed “cells” (cellulae) ▪︎ANTON VAN LEUWENHOEK – 1st person to observe microscopic organisms (animal cule) ▪︎ROBERT BROWN – discovered Nucleus ▪︎MATTHIAS SCHIEDEN (Botanist) & ▪︎THEODORE (Zoologist) - found all plants consist of cells ▪︎RUDOLF VIRCHOW – proposed cells come fr. existing cells EARTH’S SPHERES ▪︎ATMOSPHERE – gaseous sphere protection from meteors Divided into five: 1.Troposphere 2. Stratosphere 3. Mesosphere 4. Thermosphere 5. Exosphere ▪︎HYDROSPHERE – water ▪︎LITHOSPHERE – oceanic and continental crust ▪︎BIOSPHERE – all life forms in Earth ▪︎CRYOSPHERE – ice ANTHROSPHERE – ancestors PLANETS AND THEIR SEQUENCE 1. SUN – 99.86% of Solar System - believed was formed 4.6 billion years ago - Responsible for weather and climate 2. MERCURY – named after Roman God - no satellite and atmosphere - discovered by Mariner Ten 3. VENUS – Goddess of Love and Beauty (Mariner 2) - Perfect sphere, sister planet of Earth 4. EARTH 5. MARS – God of War, red planet (Mariner 9) 6. JUPITER -Gas Giant, fastest rotating planet (10hrs less) - has Great Red Spot: huge storm for 350yrs 7. SATURN – God of Agriculture (chunks of rocks) - made mostly of hydrogen 8. URANUS – Frederick William Herscel - Sky & Ice Giant, 3rd largest planet

Use Quizgecko on...
Browser
Browser