ARALING PANLIPUNAN 10 2ND QUARTER - Unemployment (PDF)

ARALING PANLIPUNAN 10 2ND QUARTER GNB | 2.1 Unemployment Pagbabago sa Teknolohiya - paggamit ng mga industriya ng makabagong “If you are born...

ARALING PANLIPUNAN 10 2ND QUARTER GNB | 2.1 Unemployment Pagbabago sa Teknolohiya - paggamit ng mga industriya ng makabagong “If you are born poor, it is not your mistake. But if teknolohiya sa halip na mga manggagawa sa you die poor, it is your mistake.” sistema ng produksyon - Bill Gates Cyclical Unemployment - kapag mahina ang ekonomiya - sitwasyon kung saan ang indibidwal na nasa - may kaugnayan sa siklo ng pagnenegosyo sa wastong edad at may sapat na lakas, bansa kung saan bumababa ang kasanayan at maturidad ay walang mapasukang pangangailangan sa mga manggagawa kaya trabaho tumataas ang unemployment rate - sitwasyon kung saan ang indibidwal na nagbahagi ng lakas-paggawa (work force) ay Iba Pang Mga Uri ng Unemployment walang kakayahang magtrabaho o Real Wage/Classical kasalukuyang naghahanap pa ng trabaho - kapag ang sahod ay gumalaw higit sa - tumutukoy sa mga taong nais magtrabaho na equilibrium o kapag tumaas ang suplay ng mga nasa edad 15 pataas lakas-paggawa kaysa sa demand nito Voluntary Underemployed - kapag pinili ng isang indibidwal na hindi na → mga may trabaho ngunit palagay nila ay magtrabaho o maghanap pa maaaring kulang o may dagdag sila sa oras ng Seasonal paggawa sapagkat kulang pa rin ang kinikita - pabago-bago ang demand sa mga uri ng negosyo at trabaho - ex. tourism, agriculture, manufacturing Tatlong Uri ng Unemployment Frictional Mga Dahilan ng Unemployment - kawalan ng kakayahang makahanap ng trabaho kakulangan ng trabahong mapapasukan dulot at makahanap ng manggagawa para sa isang ng mahinang ekonomiya tiyak na trabaho sistema ng kontraktwalisasyon sa bansa - kapag panandalian lamang ang pananatili sa kawalan ng maayos na sistema ng sahod, maliit isang trabaho na benepisyo at mapanganib na kondisyon sa - nasa pagkukusa ng manggagawa o sa trabaho pagkakaroon ng di-pagtutugma sa panig ng kawalan ng sapat na kakayahan para manggagawa at employer o amo makapagtrabaho kawalan ng interes Structural pagsasara ng mga kumpanya dahil sa paglabag - nagaganap kapag ang manggagawa ay nawalan sa mga panuntunang pangkapaligiran o maging ng trabaho bunga ng pagliit ng industriya sanhi kakulangan sa mga kailangang permit ng teknolohiya at pagbabago ng panlasa ng pagpapalit ng teknolohiya consumer diskriminasyon sa lahi - kapag hindi tugma ang bilang ng tao na nais mismatch ng nag-apply sa makakuha o magtrabaho at bilang ng mga trabahong bakanteng trabaho kailangan - kapag hindi tugma ang kakayahan ng isang Employees Stay When They Are: potensyal na manggagawa sa isang tiyak na paid well, mentored, challenged, promoted, gawain involved, appreciated, valued, on a mission, - ex. decline of manufacturing, labor immobility, empowered, and trusted robots replacing humans, foreign competition growing imports, unskilled labor force, Mga Epekto ng Unemployment outsourcing of production abroad Pangkabuhayang Aspeto Mga Saklaw ng Structural - mabagal na takbo ng ekonomiya Geographical Immobility - naghahatid ng mababang workforce at - kapag nahihirapan ang isang manggagawa dahil mababang sahod sa lokasyon ng pinagtatrabahuhan - nababawasan ang kakayahang gumastos Occupational Immobility (spending power) ng isang tao - kapag walang kakayahan ang indibidwal na - mas matinding kompetisyon para sa trabaho at matutunan ang mga bagong kasanayang nababawasan ang negosasyon para sa mas kailangan ng makabagong industriya mataas na sahod 1  ARALING PANLIPUNAN 10 2ND QUARTER GNB Pulitikal na Aspeto End of Contract (ENDO) - nababawasan ang mga taong nagbabayad ng - sistema ng pagtapos sa empleo ng isang buwis (mas maliit na badyet para sa mga manggagawa proyekto) - ang empleyado ay binibigyan ng anim (6) na - dagdag gastusin para sa pamahalaan buwan bilang probationary period bago sila - kakulangan sa pambansang badyet maging regular na empleyado - maaaring magdulot ng tensyon (political - hindi nakakakuha ng mga benepisyo tulad ng instability) SSS, PhilHealth, 13th Month Pay, etc. Panlipunang Aspeto Micro, Small and Medium Enterprises (MSME) - kahirapan sa loob ng isang pamilya - mga pribadong sektor o mga - pagkawala o pagbaba ng kalidad ng kakayahan nakikipagsapalaran sa negosyo - pagkakaroon ng mga problemang - sari-sari stores, mini-grocery, apparel stores, pangkalusugan cellphone loading business, school supplies - pagkakaroon ng hindi pagkakaunawaan o store, fruit and vegetable stand, street foods, tensyon sa loob ng pamilya t-shirt printing, water refilling station, at iba pa - pagtaas ng kaso ng mga pananamantala at delinquency sa mga kabataan “Brain Drain” - pagtaas ng kaso ng prostitusyon at child labor Pagkaubos ng mga propesyonal sa bansa - pagbaba ng tiwala sa pamahalaan Piniling mag ibang bansa dahil sa mas mataas - paglaki ng agwat sa pagitan ng mayaman at mahirap na sahod/better opportunities Mga Aksyon Bilang Tugon sa Unemployment | 2.2 Globalisasyon - pagsasaayos sa sistema ng edukasyon - pagpapalago ng mahahalagang sektor ng Globalisasyon ekonomiya → hango sa “globalize” – pandaigdigang ugnayan - pagpapalaganap ng micro-financing sa sistemang pangkabuhayan ○ para sa mga low-income na tao → paglawak, paglalim at paglaganap ng ugnayan - paglinang ng labor-intensive na industries → tumutukoy sa ugnayan, pagsama-sama at - pagsasabatas ng ilang mahahalagang panukala pagtutulungan ng iba’t ibang indibidwal, sektor, para sa mga manggagawa (security of tenure) at bansa - pagpapabuti sa ugnayang panlabas ng bansa → proseso ng mabilis at malawakang pagdaloy o paggalaw ng mga bagay Mga Mungkahing Pamamaraan → pag-igting ng kalakalan, transaksyon, kapital, - kredito sa buwis (tax credit) - para sa mga taong pamumuhunan, pandarayuhan at paglaganap low-income na karapat-dapat magtanggap ng ng kaalaman at ibang aspetong kultural refund na pera o bawas mula sa buwis → paglago ng internasyonal na integrasyon ng - pagpopondo sa bawas sa pasahod (funding mga ekonomiya at lipunan sa mund reduced pay) → malaya at malawakang pakikipag-ugnayan ng - pagsagip sa mga maliliit na negosyo mga bansa sa daigdig - pagtatrabaho para sa pamahalaan (paglikha ng iba’t ibang serbisyo) Mga Salik sa Pag-usbong ng Globalisasyon - pagkakaroon ng insurance companies pagkakaroon ng pandaigdigang pamilihan paglago ng pandaigdigang transaksyon sa Department of Labor and Employment (DOLE) pananalapi - namamahala sa paggawa at pag-unlad ng makabagong pandaigdigang pagpapatupad ng mga polisiya at komunikasyon at transportasyon programa ng pagseserbisyo sa mga paglawak ng kalakalan ng mga transnational manggagawang Pilipino corporations sa iba’t ibang panig ng daigdig pagdami ng mga foreign direct investments sa Labor Code of the Philippines (P.D. #442) iba’t ibang mga bansa - kalipunan ng mga polisiya ng pamahalaan na paglaganap ng makabagong ideya at nagtatakda ng mga patakaran ukol sa paggawa teknolohiya at kagalingan ng mga manggagawa mula sa di paghihigpit sa ilang mga foreign policies and simula hanggang sa katapusan ng pagiging regulations empleyado (November 1, 1974) 2  ARALING PANLIPUNAN 10 2ND QUARTER GNB Mga Katangian ng Globalisasyon III. Modern Globalization naiuugnay sa mga pandaigdigang usapin - pagkatapos ng WW2, pagpupulong ng world nagbibigay-diin sa kalayaan at ugnayan ng mga leaders sa Bretton Woods Conference 1944 bansa kung saan nagkasundo ang bansa para sa naghahatid ng modernisasyon sa mga pandaigdigang komersyo at pananalapi, pamayanan sa iba’t ibang panig ng mundo pagtatag ng institusyong pandaigdigan, multinational companies Tatlong Yugto ng Globalisasyon - Information Age I. Archaic Globalization - resulta ng pagyabong ng pandaigdigang - paglago ng kalakalan ang naging daan sa kalakalan noong 1970 ulot ng pagsulong ng mga pagsisimula ng kalakalan pangunahing gawain sasakyang panghimpapawid ng mga taong nakapagtatag ng mga sinaunang - samahan tulad ng European Union (EU) at kabihasnan (World Trade Organization WTO) na gumawa ng - Kalakalan sa Kabihasnang Sumer at Indus mga polisiya - Paglaganap ng Kulturang Hellenic, Helenistiko International Monetary Fund (IMF): haligi ng at Imperyong Romano globalisasyon na nagsasagawa ng pamantayan ★ Alexander the Great (356 BC): naitatag ang para sa pananalapi kaayusan ng nasirang pinakamalawak na imperyo na kinabibilangan ng economies at binabantayan ito lupain mula sa Europa, Aprika at Asya World Bank (WB): nagbibigay ng tulong - Dinastiyang Han at kanilang Silk Road, pinansyal sa mga proyektong pang unlad Pagkontrol ng Mongol sa Silk Road, General Agreements on Tariffs and Trade Paglalakbay ni Marco Polo, Relihiyong Islam (GATT) (1947): pandaigdigang samahan upang - Marco Polo (1254-1324): nakarating sa Tsina sa malayang kalakalan noong 1271 gamit ang Silk Road Tatlong Patakaran ng Globalisasyon: II. Proto-Globalization Liberalisasyon: malayang pagbukas ng local - pagsibol ng mga imperyo sa Europe, Age of economies sa dayuhang kapital at investments Discovery and Exploration sa pangunguna ng Deregulasyon: pagbibigay ng government sa Spain at Portugal, Chartered companies mga private na negosyo ng mas malayang (pag-aari ng reyna at hari), pagtuklas ni pagpapasya Christopher Columbus sa America, Pagsasapribado: paglipat ng control of govt Rebolusyong Industriyal = mass production, owned companies sa kamay ng negosyante pag-unlad ng transportasyon at komunikasyon, pananakop ng mga Europeo sa Africa, Mga Aspeto: imperyalismo Pang-Ekonomiya: tinuon ng bansa ang pagbabawas ng hadlang sa ★ Henry the Navigator (1394-1460): prinsipe ng kalakalan habang itinataguyod ang komersyo, Portugal na pinuno sa paglawak ng Imperyong pamumuhunan at paglilingkod Portuguese paglawak ng integrasyon ng lokal, rehiyonal, at ★ Christopher Columbus (1451-1506): pambansang ekonomiya italyanong tinawag ang Amerika na “The New pinaunlad ang teknolohiya World nagpatupad ng ibat ibang reporma sa pamilihan ★ Ferdinand Magellan (1480-1521): portuguese paglaganap ng multinational corporations explorer na namuno sa kauna-unahang pagdami ng BPO (Business Process paglalayag Outsourcing) companies ★ Sebastian del Cano (1476-1526): nagtapos ng Pangkultural: paglalakbay ni Magellan madali ang pagkalat ng kaalaman ukol sa ★ Vasco de Gama (1460-1524): Portuguese na kultura ng isang lipunan kauna-unahang nakarating ng lupain ng India pagkakaroon ng panibagong paningin ukol sa gamit ang dagat paniniwala at kaugalian ng ibang lahi ★ Miguel Lopez de Legazpi (1502-1572): unang mas napapalawak ang ugnayan at koneksyon ganap na masakop ang Pilipinas sa pagitan ng mga kultura at bansa ★ Rebolusyong Industriyal (1760s-1840s): transisyon ng pagpapalitan ng makinarya (Steam Engine - Thomas Newcomen 1705) (Awto/Kotse - Henry Ford 1909) 3  ARALING PANLIPUNAN 10 2ND QUARTER GNB Pulitikal: Mga Layunin ng United Nations: mabilis na ugnayan sa pagitan ng mga bansa pagpapanatili ng pandaigdigang kapayapaan at pagkabuo ng mga pandaigdigang samahan seguridad pagkakaroon ng sistematikong ugnayan ng mga pagtaguyod ng magandang ugnayan sa pagitan bansa sumibol ang iba’t ibang mga NGO’s ng mga bansa (Non-governmental Organization) na pagtamo ng pandaigdigang kooperasyon nagsusulong ng iba’t ibang mga adbokasiya pagtataguyod sa karapatang pantao para sa kabutihan ng mas nakakarami pagkakaisa ng mga bansa Mga Karagdagang Institusyong Nagsusulong ng Millenium Development Goals (MDGs 2000-2015) Globalisasyon Pamahalaan Paaralan Multinational Corporations Mass Media o Social Media Samahang Sibiko (NGOs | 2.3 Sustainable Development “Life is full of uncertainties, better be ready to face and embrace it.” 3 Pokus / Dimensyon ng Sustainable Development | Sustainable: Ekonomiya (Kaunlarang Pangkabuhayan) - lahat ng ating mga pangangailangan ay ○ para makatugon sa kompetisyon sa nakadepende o maaaring idikta sa atin ng pandaigdigang ekonomiya kalikasan Kalikasan (Kaunlarang Pangkalikasan) | Development: ○ biodiversity, likas na yaman, - progresibong pag-unlad o transpormasyon ng kakayahang magtaguyod, integridad ng ekonomiya at lipunan tungo sa pagpapabuti ng mga ecosystem, malinis na tubig at buhay ng tao hangin Mamamayan (Kaunlarang Panlipunan) Likas-kayang Pag-unlad o Sustainable Development ○ matatag, malusog at masayang - pag-unlad na nakatugon sa pangangailangan at komunidad, pabahay, serbisyo para sa aspirasyon ng kasalukuyan na hindi iba’t ibang mga pangangailangan ng tao ikonokompromiso ang kakayahan ng mga hinaharap na henerasyon Pillars of Sustainable Development - matinding pananagutan ukol sa paggamit ng Society, Culture, Environment, Politics, Economy mga likas na yaman - pagtugon sa tungkulin ng tao sa hamon ng kaunlaran nang hindi isinasakripisyo ang Sustainable Development Goals (SDGs 2016-2030) kakayahan ng susunod na henerasyon na tugunan ang kanilang magiging pangangailangan - dalawang pangunahing konsepto: ○ Pangangailangan ○ Limitasyon Sustainability: - pagsasanay sa pagtitipid o makatuwirang paggamit ng mga kasalukuyang resources nang walang anumang pinsala sa kalikasan United Nations: - isang internasyonal na organisasyon na naglalayon magkaroon ng pagkakaisa at kaayusan ng buong mundo - nabuo matapos ang WWII; 10/24/1995 4  ARALING PANLIPUNAN 10 2ND QUARTER GNB Mga Hamon Tungo sa Sustainable Development Iba Pang Hamon sa Sustainable Development | Hamong Pangkapaligiran | Kapitalismo paggamit ng lupa (basura, pagmimina) Pagpapahalaga sa kita na maaaring makuha sa pangangalaga sa biodiversity (deforestation) mga kalakal wastong paggamit ng tubig at enerhiya (pag Threat kung ang mga negosyante ay pera lang aaksaya) ang focus pag-recycle ng solid waste Maaksaya, walang pakialam sa kalikasan climate change Iresponsable kung sangkap lamang ang mga pagkasira sa kapaligiran likas yaman, hindi planado; maaksaya at pagtaas ng greenhouse gases (lahat ay marumi ang negosyo contributor, lahat ay may carbon emissions) | Industriyalisasyon | Hamong Panlipunan - Patuloy na pagdami ng mga trabaho at negosyo mabilis na paglaki ng populasyon sa bansa at sa buong mundo mabilis na urbanisasyon (cities = pollution) - Polusyon, porma ng kaunlaran paglaki ng agwat ng mayaman at mahirap | Population Explosion (maiiwan ang iba) - patuloy na paglaki ng bilang ng mga tao sa seguridad sa pagkain bawat bansa at sa buong mundo kakulangan sa imprastraktura - Mas maraming tao, mas maraming sapat na pabahay at serbisyong pangkalusugan pangangailangan sanitasyon ○ Malaking Bilang ng Populasyon mainam na transportasyon Mataas na Demand sapat na trabaho Limitadong Likas-Yaman kagutuman ---------------------------- kalidad ng edukasyon Samu’t Saring Suliranin | Hamong Pangkabuhayan | Income Inequality mababang produksyon (trabaho, walang - paglaki ng pagitan ng kita sa mahihirap at kakayahan mag produce) mayayaman patakaran sa paggawa (mataas na pasahod at - mas lalong dadami ang mahihirap regularisasyon sa trabaho) | Hamong Politikal pagtutulungan ng mga sektor political will at political leadership (problema sa pamumuno) pribadong sektor sa pagtataguyod ng mga bata at polisya na may kaugnayan sa sustainability 5