فصل سوم تجزیه و تحلیل صورتهای مالی PDF

‫فصل سوم‬ ‫تجزیه و تحلیل صورتهای مالی‬  ‫فصل دوم – درک و فهم صورت های مالی‬ ‫‪2‬‬ ‫تجزیه و تحلیل صورت های مالی میتواند بهمنظور ارزیابی عملکرد و پیشبینی آینده شرکتها‬ ‫استفاده شود‪.‬برای نیل به این هدف رویکردهای مختلفی متصور است‪.‬برخی معتق...

‫فصل سوم‬ ‫تجزیه و تحلیل صورتهای مالی‬  ‫فصل دوم – درک و فهم صورت های مالی‬ ‫‪2‬‬ ‫تجزیه و تحلیل صورت های مالی میتواند بهمنظور ارزیابی عملکرد و پیشبینی آینده شرکتها‬ ‫استفاده شود‪.‬برای نیل به این هدف رویکردهای مختلفی متصور است‪.‬برخی معتقدند که تجزیه و تحلیل‬ ‫های افقی و عمودی صورت های مالی روند ملموسی از وضعیت مالی یک شرکت را به تصویر میکشد و‬ ‫اطالعات مناسبی در خصوص روند فعالیتهای شرکت موردنظر را در اختیار قرار میدهد‪.‬رویکرد دیگر‪،‬‬ ‫بهرهبرداری از صورت های مالی بهمنظور ارزیابیهای کوتاهمدت و بلندمدت وضعیت یک شرکت است که‬ ‫متناسب با هر نوع ارزیابی تمرکز بر بخشهایی از صورت های مالی اهمیت پیدا میکند و از این جهت‬ ‫میتوان دستهبندی متفاوتی برای تجزیه و تحلیل صورت های مالی قائل شد‪.‬‬ ‫تجزیه و تحلیل صورتهای مالی فرایند تجزیه و تحلیل اطالعات مالی و حسابداری موجود در صورتهای‬ ‫مالی است‪.‬صورت های مالی اسنادی هستند که اطالعات مالی شرکت را نشان میدهند و شامل ترازنامه‪،‬‬ ‫صورت سود و زیان‪ ،‬گردش وجوه نقد‪ ،‬تغییرات حقوق صاحبان سهام و سایر اطالعات مالی مربوط به یک‬ ‫دوره زمانی خاص (دوره مالی) هستند‪.‬تجزیه و تحلیل صورتهای مالی با هدف شناخت عمیقتر و ارزیابی‬ ‫دقیقتر عملکرد مالی سازمان انجام میشود‪.‬این فرآیند شامل انجام محاسبات و تحلیل های مختلف است‪.‬‬ ‫مرحله اول در تجزیه و تحلیل صورت های مالی‪ ،‬مشخص نمودن هدف تجزیه وتحلیل است؛ به این معنی‬ ‫که باید مشخص شود که از تجزیه و تحلیل صورتهای مالی دنبال چه هستیم‪.‬‬ ‫شکل زیربه طور خالصه مهم ترین خواسته های مخاطبان از تجزیه و تحلیل صورتهای مالی را مشخص‬ ‫می نماید‪:‬‬ ‫دانشکده فنیومهندسی دانشگاه خوارزمی‬ ‫‪3‬‬ ‫مدیریت مالی‬ ‫این تقسیم بندی نشان می دهد که به عنوان مثال بستانکاران کوتاه مدت بیشتر به دنبال تشخیص وضعیت‬ ‫نقدینگی شرکت ها هستند‪.‬این امر به این معنا نیست که سودآوری شرکت ها برای بستانکاران کوتاه مدت‬ ‫به هیچ وجه مهم نیست‪ ،‬بلکه به این معناست که مهم ترین وجه تحلیل مالی برای بستانکاران کوتاه مدت‪،‬‬ ‫نقدینگی شرکت است‪.‬‬ ‫روشهای رایج در تجزیه و تحلیل مالی‬ ‫تجزیه و تحلیل افقی‬ ‫در این روش‪ ،‬وضعیت مالی و عملکردی شرکت در طول زمان بررسی می شود‪.‬به عنوان مثال سود خالص‬ ‫شرکت در چند سال متوالی بررسی می شود و روند آن تحلیل می شود‪.‬‬ ‫دکتر مصطفی ابوئی اردکان‬  ‫فصل دوم – درک و فهم صورت های مالی‬ ‫‪4‬‬ ‫تجزیه و تحلیل عمودی‬ ‫مقایسه اقالم صورت های مالی نسبت به چند قلم مهم مثل دارایی و درآمد سنجیده می شود‪.‬مثال مشخص‬ ‫می شود که سهم موجودی مواد و کاالی یک شرکت از کل دارایی های آن در سال های مختلف چند‬ ‫درصد بوده است‪.‬در این نوع از تجزیه و تحلیل کلیه اقالم ترازنامه به شکل درصدی از مجموع دارایی ها و‬ ‫اقالم صورت سود وزیان به شکل درصدی از درآمد شرکت نشان داده می شود‪.‬‬ ‫تجزیه و تحلیل نسبت های مالی‬ ‫در این قسمت با تعریف نسبت های مختلف مالی تالش می شود وضعیت مالی شرکت از جنبه های مختلف‬ ‫مورد بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫تجزیه و تحلیل با ‪Z- ALTMAN‬‬ ‫این روش در ابتدا برای شرکت های آمریکایی به کار گرفته می شد‪ ،‬به دنبال پاسخ به این سوال بود که آیا‬ ‫شرکت در آینده نزدیک ورشکست خواهد شد یا نه‪.‬‬ ‫سیستم دوپونت‬ ‫چهارچوبی ساده ولی منطقی و مفید برای تحلیل بازده حقوق صاحبان سهام ارائه می دهد‪.‬‬ ‫مدل دوپونت چارچوبی برای تحلیل بنیادی است که توسط شرکت ‪ DuPont‬توسعه یافته و در واقع‬ ‫تکنیکی مفید برای تحلیل بخشهای مختلف بازده حقوق صاحبان سهام )‪ (ROE‬است‪.‬تجزیه و تحلیل‬ ‫بازده حقوق صاحبان سهام این امکان را به سرمایهگذاران میدهد تا با هدف شناسایی بهتر نقاط قوت و‬ ‫ضعف بنگاه تجاری‪ ،‬بهطور جداگانه روی معیارهای اصلی عملکرد مالی شرکت تمرکز کنند‪.‬‬ ‫دانشکده فنیومهندسی دانشگاه خوارزمی‬ ‫‪5‬‬ ‫مدیریت مالی‬ ‫تجزیه و تحلیل با استفاده از صورتهای مالی‬ ‫یکی از متداول ترین راه های تحلیل مالی‪ ،‬محاسبه و بررسی نسبت های مالی است‪.‬این نسبت ها در‬ ‫چندین گروه تعریف شدهاند و هرکدام به یکی از جنبه های وضعیت مالی شرکت ها می پردازند‪.‬‬ ‫نسبت های سودآوری‪ :‬میزان توانایی یک شرکت در تولید سود از دارایی هایش را اندازه گیری می کند‪.‬‬ ‫نسبت های نقدینگی‪ :‬میزان توانایی یک شرکت را در انجام تعهدات کوتاه مدتش اندازه گیری می کند‪.‬‬ ‫دکتر مصطفی ابوئی اردکان‬  ‫فصل دوم – درک و فهم صورت های مالی‬ ‫‪6‬‬ ‫نسبت های اهرمی و پوششی (ساختار سرمایه)‪ :‬میزان توانایی یک شرکت را در عمل به کل تعهدات‬ ‫(و نه فقط تعهدات کوتاه مدت)اندازه گیری می کند‪.‬‬ ‫نسبت های فعالیت‪ :‬میزان کارایی عملکرد یک شرکت را در انجام فعالیت های آن مانند وصول مطالبات‬ ‫‪ ،‬پرداخت بدهی ها و مدیریت انبار نشان می دهد‪.‬‬ ‫نسبت های ارزش بازار‪ :‬به بررسی وضعیت سهام در بازار سرمایه می پردازند‪.‬‬ ‫هر یک از این طبقهبندیها ابعاد مختلفی از وضعیت مالی شرکت را بررسی میکنند و به مدیران و‬ ‫سرمایهگذاران کمک میکنند تا تصمیمگیریهای مناسبتری اتخاذ کنند‪.‬‬ ‫نسبتهای نقدینگی‬ ‫گروه اول نسبتهای مالی‪ ،‬نسبتهای نقدینگی است که هدف آن ارزیابی توانایی مالی شرکت در تحقق‬ ‫تعهدات مالی و بازپرداخت بدهیهای کوتاهمدت است‪.‬‬ ‫نسبت جاری‬ ‫این نسبت که نسبت سرمایه در گردش نیز نامیده میشود‪ ،‬از تقسیم داراییهای جاری به بدهیهای جاری‬ ‫به دست میآید‪.‬نسبت جاری بهعنوان شاخصی برای سنجش توانایی پرداخت تعهدات کوتاهمدت از محل‬ ‫داراییهای جاری مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬باالتر بودن این نسبت نشاندهنده وضعیت نقدینگی بهتر‬ ‫است‪.‬‬ ‫نسبت جاری بین یک و دو را معموالً بهعنوان عالمتی از وضعیت مطلوب نقدینگی شرکت میدانند‪.‬نسبت‬ ‫جاری دو‪ ،‬بدین معناست که شرکت توانایی پرداخت دو برابر بدهیهای کوتاهمدت خود را از محل‬ ‫داراییهای جاری دارد‪.‬‬ ‫دانشکده فنیومهندسی دانشگاه خوارزمی‬ ‫‪7‬‬ ‫مدیریت مالی‬ ‫نسبت آنی‬ ‫نسبت آنی وضعیت نقدینگی شرکت را به شکل محافظهکارانهتر از نسبت جاری محاسبه میکند‪ ،‬به این‬ ‫معنی که موجودی مواد و کاال به دلیل نقد شوندگی کمتر از داراییهای جاری کسر میشود‪.‬باالتر بودن‬ ‫این نسبت از عدد یک‪ ،‬نشانهای از وضعیت مناسب نقدینگی شرکت است‪.‬‬ ‫نسبت وجه نقد‬ ‫این نسبت محافظهکارانهترین نسبت نقدینگی است‪ ،‬زیرا نسبت موجودی نقدی و سرمایه گذاری کوتاهمدت‬ ‫را به بدهی جاری نشان میدهد‪.‬باال بودن این نسبت نشاندهنده عدم استفاده از منابع نقد است و پایین‬ ‫بودن آن میتواند منجر به ایجاد مشکل در بازپرداخت بدهیها شود‪.‬‬ ‫نسبتهای فعالیت‬ ‫نسبت های فعالیت‪ ،‬کارایی یک شرکت در استفاده موثر از منابع خود را نشان میدهد و بازدهی عملیات‬ ‫شرکت را ارزیابی میکند‪.‬‬ ‫دکتر مصطفی ابوئی اردکان‬  ‫فصل دوم – درک و فهم صورت های مالی‬ ‫‪8‬‬ ‫گردش حساب های دریافتنی‬ ‫نسبت گردش حسابهای دریافتنی یکی از نسبتهای کارایی است که سرعت وصول مطالبات توسط‬ ‫شرکت را اندازهگیری میکند‪.‬این نسبت از تقسیم فروش نسیه (اعتباری) بر متوسط حسابهای دریافتنی‬ ‫به دست میآید‪.‬‬ ‫دوره وصول مطالبات‬ ‫این نسبت نشان میدهد که بهطور متوسط چند روز طول میکشد تا مطالبات شرکت وصول شود‪.‬معموالً‬ ‫برای محاسبه این نسبت از فروش بهجای فروش نسیه استفاده میشود‪.‬طوالنیتر شدن این نسبت به‬ ‫معنای حرکت شرکت به سمت فروش نسیه است که به دلیل تحمیل فشار نقدینگی بر شرکت امری‬ ‫نامطلوب به شمار میرود‪.‬‬ ‫دوره وصول مطالبات ‪ ۱۰۰‬روزه بدین معناست که بهطور متوسط ‪ ۱۰۰‬روز پس از فروش نسیه محصوالت‪،‬‬ ‫شرکت میتواند طلب خود را وصول کند‪.‬‬ ‫دانشکده فنیومهندسی دانشگاه خوارزمی‬ ‫‪9‬‬ ‫مدیریت مالی‬ ‫دوره پرداخت بدهیها‬ ‫این نسبت نشاندهنده متوسط روزهایی است که طول میکشد تا بدهی به تأمینکنندگان بازپرداخت شود‪.‬‬ ‫معموالً برای محاسبه این نسبت از بهای تمام شده کاالی فروش رفته‪ ،‬بهجای خرید نسیه استفاده میشود‪.‬‬ ‫کوتاه تر شدن این نسبت به معنای حرکت شرکت به سمت خرید نقدی است که به دلیل تحمیل فشار‬ ‫نقدینگی بر شرکت امری نامطلوب به شمار میرود‪.‬‬ ‫دوره گردش موجودی کاال‬ ‫این نسبت نیز نشاندهنده مدتزمانی است که طول میکشد تا مواد اولیه به کاال تبدیلشده و به فروش‬ ‫برسد‪.‬افزایش این نسبت در طول زمان به معنی طوالنیتر شدن فرایند تولید و فروش شرکت است‪.‬‬ ‫دوره گردش کاالی ‪ ۸۰‬روزه بدین معناست که شرکت بهطور متوسط‪ ۸۰ ،‬روز پس از دریافت مواد اولیه‪،‬‬ ‫آنها را به کاال تبدیل کرده و به فروش میرساند‪.‬‬ ‫نسبت گردش دارایی‬ ‫این نسبت میزان درآمدزایی داراییهای یک شرکت را نشان میدهد‪.‬باالتر بودن این نسبت نشاندهنده‬ ‫درآمدزایی بیشتر هر واحد از دارایی است که به معنی بهرهوری باالتر شرکت است‪.‬‬ ‫دکتر مصطفی ابوئی اردکان‬  ‫فصل دوم – درک و فهم صورت های مالی‬ ‫‪10‬‬ ‫نسبتهای سودآوری‬ ‫نهایی در مدیریت مالی حداکثر کردن بازده سهامداران است و سود خالص بهترین ابزار برای تعیین عملکرد‬ ‫مدیریت در دستیابی به این هدف است‪.‬به همین دلیل این نسبتها برای سهامداران از اهمیت بیشتری‬ ‫برخوردار است‪.‬‬ ‫حاشیه سود خالص‬ ‫میزان سودآوری هر واحد از فروش شرکت را نشان میدهد‪.‬برای مثال حاشیه سود خالص ‪ ۲۰‬درصد نشان‬ ‫میدهد که شرکت از هر ‪ ۱۰۰‬تومان فروش ‪ ۲۰‬تومان سود کسب کرده است‪.‬نکته قابلتوجه این است که‬ ‫تمامی درآمدها و هزینهها اعم از عملیاتی و غیرعملیاتی در محاسبه سود خالص لحاظ میشود‪.‬‬ ‫حاشیه سود عملیاتی‬ ‫این نسبت نشاندهنده سودآوری هر واحد از فعالیتهای عملیاتی شرکت است‪.‬حاشیه سود عملیاتی معیار‬ ‫قوی تری برای ارزیابی سودآوری و فروش شرکت است زیرا اقالم غیر عملیاتی و هزینه مالی و مالیات در‬ ‫محاسبه سود عملیاتی منظور نمیشود‪.‬‬ ‫دانشکده فنیومهندسی دانشگاه خوارزمی‬ ‫‪11‬‬ ‫مدیریت مالی‬ ‫حاشیه سود ناخالص‬ ‫از تقسیم سود ناخالص به فروش به دست میآید‪.‬حاشیه سود ناخالص ‪ ۲۰‬درصد بدین معناست که شرکت‬ ‫پس از کسر هزینههای تولید‪ ۲۰ ،‬درصد از فروش خود سود کسب میکند‪.‬‬ ‫بازده حقوق صاحبان سهام‬ ‫این نسبت میزان موفقیت مدیریت را در حداکثر کردن بازده سهامداران عادی نشان میدهد‪.‬بازده حقوق‬ ‫صاحبان سهام ‪ ۳۰‬درصدی نشان میدهد که سهامداران شرکت به ازای هر ‪ ۱۰۰‬تومان سرمایه گذاری در‬ ‫شرکت توانستهاند ‪ ۳۰‬تومان سود کسب کنند‪.‬‬ ‫بازده دارایی‬ ‫این نسبت از تقسیم سود خالص به جمع داراییها به دست میآید و معیار بهتری برای سنجش سودآوری‬ ‫شرکت در مقایسه با نسبت سود خالص به فروش و نسبت سود عملیاتی است‪ ،‬زیرا توان مدیریت را در‬ ‫بهکارگیری مؤثر از داراییها در ایجاد سود خالص نشان میدهد‪.‬‬ ‫دکتر مصطفی ابوئی اردکان‬  ‫فصل دوم – درک و فهم صورت های مالی‬ ‫‪12‬‬ ‫نسبت های اهرمی‬ ‫نسبتهای اهرمی ریسک سرمایهگذاران و اعتباردهندگان بلندمدت یک واحد تجاری را نشان میدهد‪.‬این‬ ‫نسبتها همچنین اطالعات مفیدی راجع به توان بازپرداخت بدهیهای کوتاهمدت و بلندمدت شرکت در‬ ‫سررسید را فراهم میآورند‪.‬‬ ‫نسبت بدهی‬ ‫این نسبت نشاندهنده سهمی از منابع اقتصاد است که توسط اشخاصی غیر از صاحبان سهام تأمین شده‬ ‫است‪.‬برای مثال نسبت بدهی ‪ ۴۰‬درصد بدین معناست که از هر ‪ ۱۰۰‬تومان منابع اقتصادی در اختیار‬ ‫شرکت ‪ ۴۰‬تومان آن از طریق اعتباردهندگان مانند بانک تأمین میشود‪.‬‬ ‫نسبت پوشش بهره‬ ‫باالتر بودن این نسبت نشانگر توانایی بیشتر شرکت در بازپرداخت دیون بانکی است‪.‬این نسبت برای بانکها‬ ‫اهمیت زیادی دارد و میتواند در تصمیم آنها برای پرداخت یا عدم پرداخت اعتبار به یک شرکت بسیار‬ ‫موثر باشد‪.‬این نسبت باید باالتر از یک باشد‪.‬نسبت پوشش بهره برابر سه به معنی این است که شرکت‬ ‫توانایی پرداخت سه برابر بهره فعلی به بانک را دارد‪.‬‬ ‫دانشکده فنیومهندسی دانشگاه خوارزمی‬ ‫‪13‬‬ ‫مدیریت مالی‬ ‫نسبت کل بدهی به ارزش ویژه‬ ‫این نسبت شاخصی برای سنجش توانایی شرکت در بازپرداخت بدهیهای آن است‪.‬هرچه این نسبت‬ ‫کوچکتر باشد‪ ،‬ریسک مالی شرکت کمتر خواهد بود و وامدهندگان نیز تمایل بیشتری به پرداخت وام‬ ‫خواهند داشت‪.‬‬ ‫نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه‬ ‫این نسبت شاخصی برای سنجش توانایی شرکت در بازپرداخت بدهیهای جاری (کوتاهمدت) آن است‪.‬‬ ‫نسبت مالکانه‬ ‫نسبت مالکانه یا نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها نشان میدهد که چقدر از داراییهای شرکت‬ ‫از محل حقوق صاحبان سهام تامین شده است‪.‬هر چه این نسبت بزرگتر باشد‪ ،‬ساختار دارایی شرکت‬ ‫مستحکمتر خواهد بود‪.‬‬ ‫دکتر مصطفی ابوئی اردکان‬