Bedrijfskunde - Deel Bedrijfseconomie PDF

Bedrijfskunde Deel Bedrijfseconomie Evy Mettepenningen 2023-2024 2 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Boekhouding voor ondernemingen 3 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding INHOUDSTAFEL 4 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 1. Inleiding 2. Vereenvoudigde boekhouding 3. Dubbele boekhoud...

Bedrijfskunde Deel Bedrijfseconomie Evy Mettepenningen 2023-2024 2 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Boekhouding voor ondernemingen 3 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding INHOUDSTAFEL 4 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 1. Inleiding 2. Vereenvoudigde boekhouding 3. Dubbele boekhouding Inleiding Aan de slag! (type examenvraag) 5 • Met je buur • Zoek het ondernemingsnummer op van een Belgisch bedrijf dat jullie interesseert • Ga naar de balanscentrale van de Nationale Bank van België => CONSULT toepassing: https://consult.cbso.nbb.be/ Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Inleiding 6 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding • Alle activiteiten bedrijf geregistreerd in boekhouding • Transparantie naar andere ondernemingen (kredietwaardigheid), overheid, stakeholders (aandeelhouders, klanten) 7 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Inleiding BOEKHOUDING is = concrete werking van een onderneming • op een systematische manier weergeven • op basis van verantwoordingsstukken • uitgedrukt in geld = geheel van boeken, fiches, lijsten… 8 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Inleiding Boekhouding voeren verplicht voor élke onderneming (éénmanszaak, onderneming, groot/klein) Boekhoudrecht: 9 • Wet 17 juli 1975 boekhouding ondernemingen • Wet 23 maart 2019 wetboek van vennootschappen • Btw-wetgeving • Wetboek van Inkomstenbelasting Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Inleiding Soort boekhouden: • Niet voor iedereen gelijk • Hangt af van aard én omvang van bedrijf • Vereenvoudigde boekhouding • => kleine ondernemingen • Dubbele (volledige) boekhouding • => kleine én grote vennootschappen 10 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Inleiding 3 soorten ondernemingen, afhankelijk van 1. grootte 2. rechtsvorm 11 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Inleiding 1. Kleine onderneming: • natuurlijke personen • vennootschappen onder firma (VOF) • commanditaire vennootschappen (met stille vennoten) • met omzet < € 500 000 12 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Inleiding 2. Kleine of grote vennootschap: 13 • Ongeacht hun rechtsvorm (BV, NV, CV…) • Drempelwaarden (TI): • Aantal personeelsleden: 50 FTE • Jaaromzet exclusief btw: 9.000.000 EUR • Balanstotaal (zie verder): 4.500.000 EUR • Grote vennootschap: (volledig model) • 2 of 3 drempelwaarden overschrijden • Of beursgenoteerd • Kleine vennootschap: (verkort model) • Max. 1 drempelwaarde overschrijden Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Inleiding 3. Microvennootschap: • Drempelwaarden (TI): • Aantal personeelsleden: 10 FTE • Jaaromzet exclusief btw: 700.000 EUR • Balanstotaal (zie verder): 350.000 EUR • Max. 1 drempelwaarde overschrijden • Micromodel 14 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 15 Kleine ondernemingen Kleine vennootschappen Grote vennootschappen boekhouding Vereenvoudigd Volledig (verkort schema) Volledig (volledig schema) rekeningenstelsel Niet verplicht, ook afzonderlijke rekeningen zijn niet verplicht Passen een rekeningenstelsel toe overeenkomstig de specifieke behoeften van de onderneming, in overeenstemming met het KB van 12-09-1983 inventaris Verplicht Verplicht met behulp van waarderingsregels interne jaarrekening Verplicht (geen verplicht schema) Verplicht volgens vastgelegde waarderingsregels en schema’s externe jaarrekening Niet verplicht Verplicht, eventueel in verkorte vorm openbaarmaking van externe jaarrekening Niet verplicht Ondernemingen opgericht als NV, BV, Comm. V. en CV moeten hun jaarrekening binnen de 30 dagen na goedkeuring door de Algemene Vergadering van aandeelhouders, openbaar maken door neerlegging bij de balanscentrale van de Nationale Bank van België (verder) Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Verplicht volgens het volledige schema Inleiding 16 • Nieuwe standaardmodellen voor jaarrekeningen (ter info) • https://www.nbb.be/nl/balanscentrale/opmaken/modellen/modelle n-vennootschappen Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Rekeningenstelstel 17 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding INHOUDSTAFEL 18 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 1. Inleiding 2. Vereenvoudigde boekhouding 3. Dubbele boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Vereenvoudigde boekhouding 1. Inleiding 2. Geheel van boeken 3. Uitgewerkt voorbeeld: boeken 4. Verantwoordingsstukken: vormvereisten 5. Resultaatbepaling en -beoordeling 19 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Inleiding • Eenvoudig • Gebrekkige informatieverschaffing voor het management • Bedrijf kan zonder verplichting kiezen voor dubbele boekhouding 20 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Inleiding Houdt in: • • • 21 dagelijks bijhouden financiële dagboeken • kas- en bankboek regelmatig aan- en verkoopboek bijhouden minimaal één keer/jaar inventarisatieboek opstellen met: • bezittingen • voorraden • openstaande rekeningen • schulden • eigen middelen • kosten en opbrengsten Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Inleiding Verantwoordingsstukken: 22 • = basis van boekhouden • = documenten met aard en omvang van een transactie (aankoop, verkoop, ontvangst, betaling, …) • elke boekhoudkundige inschrijving bewijzen aan de hand van een verantwoordingsstuk • elk verantwoordingsstuk boeken (AFB, VFB, bankboek…) • 7 jaar bewaren in de onderneming Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Vereenvoudigde boekhouding 1. Inleiding 2. Geheel van boeken 3. Uitgewerkt voorbeeld: boeken 4. Verantwoordingsstukken: vormvereisten 5. Resultaatbepaling en -beoordeling 23 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken Geheel van boeken • Aankoopfacturenboek • Verkoopfacturenboek • Kasboek • Bankboek • Inventarisboek • Vormvereisten (van de boeken) 24 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: AFB 25 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: AFB AFB in eenvoudige vorm: 26 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: AFB Verantwoordingsstukken bij AFB: • ontvangen aankoopfacturen • inkomende creditnota’s • stukken die een invoer of intracommunautaire verwerving bewijzen • stukken opgemaakt voor ingebruikneming voor beroepsdoeleinden van eigen goederen en diensten (= levering aan zichzelf) 27 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: AFB Bij ontvangst: • chronologisch klasseren • nummeren • periodiek (vb. wekelijks) vlgns nr inschrijven in AFB Individuele leveranciersrekening bijhouden • schuldpositie individuele leverancier kennen (niet verplicht) 28 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken • Aankoopfacturenboek • Verkoopfacturenboek • Kasboek • Bankboek • Inventarisboek • Vormvereisten (van de boeken) 29 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: VFB Verantwoordingsstukken bij VFB: • uitgaande verkoopfacturen • uitgaande creditnota’s • stukken die een uitvoer of intracommunautaire levering bewijzen • stukken opgemaakt voor uit gebruik nemen van goederen/diensten en levering aan zichzelf 30 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: VFB 31 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: VFB Bij opmaak: • chronologisch klasseren • nummeren • periodiek (vb. wekelijks) vlgns nr inschrijven in VFB Individuele klantenrekening bijhouden • vorderingspositie per individuele klant kennen (niet verplicht) 32 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken • Aankoopfacturenboek • Verkoopfacturenboek • Kasboek • Bankboek • Inventarisboek • Vormvereisten (van de boeken) 33 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Kasboek Kasboek vermeldt per dag • alle ontvangsten en uitgaven • kassaldo Dagontvangstenboek • = onderdeel van het kasboek • => bevat enkel contante verkopen zonder factuur (= particuliere verkopen) 34 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Kasboek 35 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Kasboek Inschrijvingen bewijzen door ze te staven met: • detail van verkochte goederen • kasbescheiden: • doorslagen van kwijtingen • telbestanden van kasregisters • verkoopbonnen, … 36 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Kasboek Voorbeeld dagstaat: 37 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken • Aankoopfacturenboek • Verkoopfacturenboek • Kasboek • Bankboek • Inventarisboek • Vormvereisten (van de boeken) 38 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Bankboek Bankboek: • 39 Financiële verrichtingen op rekening bijhouden, bv. overschrijvingen • Voor elke financiële instelling waar handelaar een rekening bezit: • afzonderlijk bankboek • Verantwoordingsstuk • = rekening- of bankuittreksel met vermelding van betaling of ontvangst • Enkel ontvangsten/uitgaven inschrijven mbt beroepsactiviteit • Zelfstandige heeft verplicht aparte privé-rekening Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Bankboek 40 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken • Aankoopfacturenboek • Verkoopfacturenboek • Kasboek • Bankboek • Inventarisboek • Vormvereisten (van de boeken) 41 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Inventarisboek Inschrijven van jaarlijkse inventaris • • • 42 = gedetailleerde lijst van een onderneming op bepaald moment (bv. 1-1-23) alle bezittingen • gebouwen • machines • voorraden • tegoeden op klanten • geld op de bank en in kas,… schulden aan • banken • leveranciers • belastingadministraties • personeel,… Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Jaarlijks op zelfde moment maken (vergelijking) Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Inventarisboek 43 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken • Aankoopfacturenboek • Verkoopfacturenboek • Kasboek • Bankboek • Inventarisboek • Vormvereisten (van de boeken) 44 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Vormvereisten Vroeger op papier Nu meestal digitaal: 45 • Boekhoudpakketten • Excel • https://www.vergelijk-boekhoudprogramma.be/boekhoudpakket Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Vormvereisten In alle gevallen geldt: • boeken regelmatig invullen • elke boeking doen aan de hand van een bewijsstuk • invullen van de boeken in volgorde van datum • originele geviseerde boeken met bewijsstukken minstens 7 jaar in de onderneming bewaren 46 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Vormvereisten In de cursus voorbeelden van een bladzijde uit: • aankoopfacturenboek • verkoopfacturenboek • kasboek • bankboek 47 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Vormvereisten Netto 2 Netto 1 Datum AFB: Nr Leverancier Totaal CN Aankopen HG Kosten Aard Investe Privé ringen Bedrag incl. BTW Aankoopfactuur met deel privé Totaalbedrag incl. BTW ICV Bedrag excl. BTW Bedrag excl. BTW Medecontractant (art. 20) Bedrag excl. BTW Bedrag excl. BTW Korting contant (Bedrag excl. BTW zonder korting) + BTW op (bedrag excl. BTW-korting) Verzekering Bedrag excl. BTW Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding ICV Art.20 Bedrag excl. BTW (aard specifiëren) Normaal aankoopfactuur Creditnota 48 Totaal factuur Bedrag excl. BTW zónder korting Creditnota's CN btw netto terugstorten andere BTW enkel op deel bedrijf % van totaal incl. BTW voor privé % van totaal excl. BTW voor bedrijf Btw verschuldigd btw CN btw versch netto Aftrekbare btw verschul uldigd ICV digd ICV art.20 BTW BTW Bedrag excl. BTW Bedrag excl. BTW BTW BTW BTW BTW op (bedrag excl. BTW-korting) geen BTW Bedrag incl. BTW Bedrag excl. BTW BTW Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Vormvereisten Maatstaf van heffing Datum Nr Klant Totaal CN 6% 21% medecontractant ICL uitvoer Normaal verkoopfactuur Bedrag incl. BTW Bedrag excl. BTW specifiëren Handelskorting (Bedrag excl. BTWkorting)+ BTW op (bedrag excl. BTWkorting) Bedrag excl. BTW-korting (specifiëren) Korting contant (Bedrag excl. BTW zónder korting)+ BTW op (bedrag excl. BTWkorting) Bedrag excl. BTW-korting (specifiëren) Medecontractant Bedrag excl. BTW VFB: 49 Totaal factuur Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Bedrag korting contant Totaal excl. BTW Bedrag excl. BTW Te betalen BTW ICL BTW Bedrag BTW op excl. BTW- (bedrag korting excl. BTWkorting) Bedrag Bedrag korting excl. BTW contant zónder korting BTW op (bedrag excl. BTWkorting) Geen BTW Creditnota's andere BTW Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Vormvereisten nr Datum Omschrijving Ontvangsten Uitgaven Saldo Klanten facturen Uitsplitsing ontvangsten Klanten Interne Overboeking Uitsplitsing uitgaven Diversen Bedrag Bankboek: 50 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Leveranciers Aard Interne Overboeking Privé Diversen Bedrag Aard Vereenvoudigde boekhouding Geheel van boeken: Vormvereisten nr Datum Omschrijving Ontvangsten Uitgaven Saldo Uitsplitsing ontvangsten Klanten Interne Overboeking Uitsplitsing uitgaven Diversen Bedrag Kasboek: 51 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Leveranciers Aard Interne Overboeking Privé Diversen Bedrag Aard Vereenvoudigde boekhouding Vereenvoudigde boekhouding 1. Inleiding 2. Geheel van boeken 3. Uitgewerkt voorbeeld: boeken 4. Verantwoordingsstukken: vormvereisten 5. Resultaatbepaling en -beoordeling 52 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkte voorbeelden Inschrijven in de verschillende boeken (type examenvraag) • Aankoopfacturenboek • Verkoopfacturenboek • Kasboek • Bankboek 53 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 1: AFB 02.01.02 Factuurnr 1 voor aankoop goederen bij Vanmeulen in Brugge voor 694,1 euro + 21% BTW 14.01.02 Factuurnr 2 Proximus: 74,05 euro + 21 % BTW (privégebruik 20 % ) 15.01.02 Factuurnr 3 Vandersmissen uit Brugge voor aankoop van een machine van 1.239,47 euro + 21 % BTW 16.01.02 Factuurnr 4 voor aankoop van omslagen bij BV Buromat uit Nederland (21 % BTW) 58,60 euro 17.01.02 Factuurnr 5 garage De Vos uit Antwerpen voor onderhoud personenwagen 60,36 euro + 21 % BTW. Wagen voor 40 % gebruikt voor privédoeleinden 17.01.02 Factuurnr 6 van Bouwonderneming Vanselst voor verbouwing winkel, 16.856,76 (investering) De BTW is te voldoen door de medecontractant (21 %) 18.01.02 Factuurnr 7 voor aankoop goederen bij Van Lierde te Antwerpen voor 371,74 euro + 21 % BTW (korting contant 2 %) 20.01.02 Factuurnr 8 van accountant Willems: 347,05 euro + 21 % BTW 26.01.02 Kwitantie brandverzekering AGF: premie 31.01.02 Creditnota nr 10 van Vanmeulen uit Brugge wegens 20 % handelskorting betreffende factuurnr 1 54 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 1: AFB Netto 1 Datum Nr Leverancier Normaal aankoopfactuur Bedrag incl. BTW Aankoopfactuur met deel privé Totaalbedrag incl. BTW ICV Bedrag excl. BTW Medecontractant (art. 20) Bedrag excl. BTW Korting contant (Bedrag excl. BTW zonder korting) + BTW op (bedrag excl. BTW-korting) Verzekering Bedrag excl. BTW Creditnota 55 Totaal factuur Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Totaal CN Aankopen HG Kosten Aard Netto 2 Investe Privé ringen ICV Art.20 Bedrag excl. BTW (aard specifiëren) % van totaal excl. BTW voor bedrijf % van totaal incl. BTW voor privé Btw verschuldigd btw btw CN versch Aftrekbare btw verschul netto uldigd digd ICV ICV art.20 BTW Bedrag excl. BTW zónder korting CN btw netto terugstorten andere BTW enkel op deel bedrijf BTW Bedrag excl. BTW Creditnota's Bedrag excl. BTW BTW BTW BTW BTW op (bedrag excl. BTW-korting) geen BTW Bedrag incl. BTW Bedrag excl. BTW BTW Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 1: AFB 02.01.02 Factuurnr 1 voor aankoop goederen bij Vanmeulen in Brugge voor 694,1 euro + 21% BTW = 694,1 + 145,76 = 839,86 euro 14.01.02 Factuurnr 2 Proximus: 74,05 euro + 21 % BTW = 74,05 + 15,55 = 89,6 euro Privégebruik 20% => Voor bedrijf: 74,05 x 80 % = 59,24; 15,55 x 80 % = 12,44. Privédeel = 17,92 euro 15.01.02 Factuurnr 3 Vandersmissen uit Brugge voor aankoop van een machine van 1.239,47 euro + 21 % BTW = 1.239,47 + 260,29 = 1.499,76 euro 16.01.02 Factuurnr 4 voor aankoop van omslagen bij BV Buromat uit Nederland (21 % BTW) 58,60 euro 17.01.02 Factuurnr 5 garage De Vos uit Antwerpen voor onderhoud personenwagen 60,36 euro + 21 % BTW = 60,36 + 12,68 = 73,04 euro Privégebruik 40%=> Voor bedrijf: 60,36 x 60 % = 36,2 en 12,68 x 60 % = 7,6. Privédeel = 29,21 euro 17.01.02 Factuurnr 6 van Bouwonderneming Vanselst voor verbouwing winkel, 16.856,76 (investering) De BTW is te voldoen door de medecontractant (21 %) (art.20). Btw = 3.539,92 in kolom aftrekbare btw en in btw-verschuldigd rubriek ‘artikel 20’ 56 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 1: AFB 18.01.02 Factuurnr 7 voor aankoop goederen bij Van Lierde te Antwerpen voor 371,84 euro + 21 % BTW (korting contant 2 %: geen BTW) = 371,84 + 76,52 ((371,84-7,44)x0,21)= 448,36 euro; 7,44 euro korting bij contante betaling 20.01.02 Factuurnr 8 van accountant Willems: 347,05 euro + 21 % BTW = 347,05 + 72,88 = 419,93 euro 26.01.02 Kwitantie brandverzekering AGF: premie (verzekering is vrijgesteld van BTW) 178,49 euro => 178,49 euro bij kosten geboekt 31.01.02 Creditnota nr 10 van Vanmeulen uit Brugge wegens 20 % handelskorting betreffende factuurnr 1 839,86 x 20 % = 167,97 694,10 x 20 % = 138,82 145,76 x 20 % = 29,15 57 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 1: AFB Netto 1 Datum Nr 2/jan Leverancier 1 Vanmeulen Totaal factuur Totaal CN 839,86 Aankopen Kosten HG Aard 15/mei 3 Vandersmissen 1499,76 16/jan 4 Buromat 17/jan 5 Devos 17/jan 6 Vanselst 18/jan 7 Van Lierde 448,36 20/jan 8 Willems 419,93 347,05 ereloon 26/jan 9 AGF 178,49 178,49 verzek 58 ICV Art.20 89,6 59,24 tel mach 58,6 58,6 envel 73,04 36,22 auto 16856,8 verb 371,84 167,97 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Btw verschuldigd Creditnota's btw btw Aftrekbare CN netto CN netto btw verschuldigd verschuldigd btw ICV andere terugstorten ICV art.20 145,67 2 Proximus 10 Vanmeulen Investeringen Privé 694,1 14/jan 31/jan Netto 2 17,92 12,44 1239,47 260,29 58,6 12,31 29,21 16856,76 12,31 7,6 16856,76 3539,92 3539,92 76,52 72,88 138,82 29,15 Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 1: AFB Bij punt d of factuurnr 4: Voor aankoop in buitenland • btw boeken bij verschuldigd ICV • btw boeken bij aftrekbare btw Bij punt f of factuurnr 6: Vanselst verbouwt mijn winkel, ik medecontractant 59 • btw boeken als aftrekbaar • btw boeken als verschuldigd door medecontractant Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 1: AFB Bij punt g of factuurnr 7: 60 • Korting contant ➔ niet zeker ➔ wordt bij aankoop niet geregistreerd • Berekenen op bedrag zonder BTW (371,84 -7,44 = 364,4) en hierop BTW berekenen = 76,524 • Bedrag zonder korting + BTW boeken als aankoop = 448,36 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 2: VFB 10.01.02 Factuurnr 1 aan Vermeulen te Antwerpen voor levering van behangpapier 371,84 euro + 21 % BTW. Wij geven 10 % handelskorting. 12.01.02 Factuurnr 2 voor uitgevoerde schilderwerken bij bakkerij De Loo 3.718,40 euro (BTW is te voldoen door medecontractant 21 %) 18.01.02 Factuurnr 3 voor verkoop van verf aan BV Lauwers 446,21 euro + 21 % BTW. Wij staan een korting contant toe van 2 % . 23.01.02 Factuurnr 4 aan NV Arag voor verkoop van verf en benodigdheden: 483,39 euro + 21 % BTW 26.01.02 Creditnota nr 5 wegens terugzending van goederen van factuurnr 4: 49,58 euro + 21 % BTW 31.01.02 Factuurnr 6 voor contante verkopen van januari: 3.107,79 euro (inclusief 21 % BTW) 61 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 2: VFB Maatstaf van heffing Datum 62 Nr Klant Totaal factuur Totaal CN 6% 21% medecontractant ICL uitvoer Normaal verkoopfactuur Bedrag incl. BTW Bedrag excl. BTW specifiëren Handelskorting (Bedrag excl. BTWkorting)+ BTW op (bedrag excl. BTWkorting) Bedrag excl. BTW-korting (specifiëren) Korting contant (Bedrag excl. BTW zónder korting)+ BTW op (bedrag excl. BTWkorting) Bedrag excl. BTW-korting (specifiëren) Medecontractant Bedrag excl. BTW Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Bedrag korting contant Totaal excl. BTW Bedrag excl. BTW Te betalen BTW ICL BTW Bedrag BTW op excl. BTW- (bedrag korting excl. BTWkorting) Bedrag Bedrag korting excl. BTW contant zónder korting BTW op (bedrag excl. BTWkorting) Geen BTW Creditnota's andere BTW Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 2: VFB 10.01.02 Factuurnr 1 aan Vermeulen te Antwerpen voor levering van behangpapier 371,84 euro + 21 % BTW Wij geven 10 % handelskorting = 371,84 – 37,18 = 334,66 + 70,28 BTW = 404,94 euro 12.01.02 Factuurnr 2 voor uitgevoerde schilderwerken bij bakkerij De Loo 3.718,40 euro (BTW is te voldoen door medecontractant 21 %) 18.01.02 Factuurnr 3 voor verkoop van verf aan BV Lauwers 446,21 euro + 21 % BTW. Wij staan een korting contant toe van 2 % . 446,24 + 91,83 = 538,04 euro (8,92 euro korting contant) 23.01.02 Factuurnr 4 aan NV Arag voor verkoop van verf en benodigdheden: 483,39 euro + 21 % BTW = 483,38 + 101,51 = 584,90 euro. 26.01.02 Creditnota nr 5 wegens terugzending van goederen van factuurnr 4: 49,58 euro + 21 % BTW = 49,58 + 10,41 = 59,99 euro 31.01.02 Factuurnr 6 voor contante verkopen van januari: 3.107,79 euro (inclusief 21 % BTW) 63 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 2: VFB Maatstaf van heffing Datum 10/jan 12/jan 18/jan 23/jan 26/jan 31/jan 64 Nr Klant 1 2 3 4 5 6 Vermeulen De Loo Lauwers Arag Arag Contante VK Totalen Totaal factuur Totaal CN 6% 404,94 3718,4 538,04 584,9 21% medecontractant ICL uitvoer Bedrag korting contant 334,66 Totaal excl. BTW 334,66 Te betalen BTW ICL Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding andere BTW 70,28 3718,4 437,29 483,39 8,92 446,21 483,39 91,83 101,51 59,99 3107,79 8354,06 Creditnota's 2568,42 3823,76 3718,4 8,92 2568,42 3832,68 539,37 802,99 49,58 10,41 49,58 10,41 Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 2: VFB Handelskorting (Vermeulen) is zeker • eerst korting aftrekken, dan btw erbij rekenen Bij verkoop De Loo medecontractant, dus niets invullen qua btw Korting contant (Lauwers) • bij VERKOOP wordt de korting wel geboekt (in kolom korting contant). • het is niet zeker dat de klant contant betaalt en dan valt deze korting weg • wel is er minder btw betaald • Stap 1: ik trek van bedrag zonder btw (446) de korting af (= 8,92): (446-8,92=437,29) en ik boek dit bedrag in kolom maatstaf van heffing (21% btw) • Stap 2: ik bereken op dit bedrag (437,29) dan BTW (91,83) en boek in kolom te betalen btw • Stap 3: ik tel btw bij het origineel bedrag (446,21) en boek dit in kolom totaal factuur 65 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 3: Bankboek Bankboek: • Debetbericht: er gaat geld van de rekening • Creditbericht: er komt geld op de rekening • Debetintresten: als de rekening in het rood of onder nul gaat • Creditintresten: als de rekening positief staat 66 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 3: Bankboek 01.01.02 Beginsaldo 1.003,33 euro 12.01.02 Betaling SVMB: 867,63 euro 13.01.02 Debetbericht opname kasgelden: 396,63 euro 14.01.02 Betaling door Vermeulen, VF 1 15.01.02 Debetintresten vorig jaar 63,46 euro 16.01.02 Doorlopende opdracht huur: 619,73 euro 20.01.02 Betaling AF nr 2 van Proximus 23.01.02 Betaling door bakkerij De Loo, VF 2 31.01.02 Creditbericht: storting kasgeld = 3600,00 euro 67 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 3: Bankboek 68 • SVMB = sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen = privé-uitgave • Opname kasgelden = uitgave (interne overboeking) • Vermeulen (VF1) = ontvangst van klanten • Debetintresten = uitgave (bij diversen) • Huur = uitgave (bij diversen) • Betaling Proximus AF = uitgave aan leverancier • Betaling van De Loo = ontvangst van klant • Credit = ontvangst (interne overboeking) Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 3: Bankboek Uitsplitsing ontvangsten nr 69 Datum Omschrijving Ontvangsten Uitgaven Saldo Klanten Diversen Interne overboeking Bedrag Uitsplitsing uitgaven Leveranciers Interne Privé overboeking Aard Diversen Bedrag 1 2 1/jan 12/jan 13/jan beginsaldo SVMB Opnamen kas 3 14/jan Vermeulen (VF 1) 4 15/jan Debet-intrest 63,46 80,55 63,46 5 16/jan Huur 619,73 -539,18 619,73 6 20/jan Proximus (AF 2) 89,6 -628,78 7 8 23/jan 31/jan De Loo (VF 2) Storting kas totalen Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 867,63 396,63 404,94 3718,4 3600 7723,34 1003,33 135,7 -260,93 144,01 3089,62 6689,62 2037,05 Aard 867,63 396,63 404,94 89,6 3718,4 4123,34 3600 3600 89,6 396,63 867,63 683,19 Debetintrest Huur Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 4: Kasboek 01.01.02 Beginsaldo 371,84 euro 03.01.02 Dagontvangsten 610,14 euro Postzegels gekocht voor 12,89 euro 13.01.02 Storting in kas via bank 396,63 euro 17.01.02 Dagontvangsten 918,22 euro 20.01.02 Betaling accountant Willems AF 9 22.01.02 Dagontvangsten 1.579,43 euro 23.01.02 Ontvangen bedrag VF nr 4 26.01.02 Betaling brandverzekering AGF = 178,49 euro 31.01.02 Storting op bank 3.600,00 70 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Uitgewerkt voorbeeld 4: Kasboek Uitsplitsing ontvangsten nr 1 2 3 4 5 6 7 8 71 Datum 1/jan 3/jan 13/jan 17/jan 20/jan 22/jan 23/jan 26/jan 31/jan Omschrijving Beginsaldo Dagontvangst Postzegels Storting kas Dagontvangst Willems (AF 8) Dagontvangst Arag (VF 4) AGF (AF 9) Naar bank totalen Ontvangsten Uitgaven Saldo Klanten Interne overboeking Uitsplitsing uitgaven Diversen Bedrag Aard Leveranciers Interne overboeking 371,84 610,14 610,14 12,89 396,63 918,22 419,93 1579,43 584,9 4089,32 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 178,49 3600 4211,32 969,09 1365,72 2283,94 1864,01 3443,44 4028,34 3849,85 249,85 12,89 396,63 918,22 419,93 1579,43 584,9 178,49 3692,69 611,31 3600 3600 Diversen Privé Bedrag Aard Vereenvoudigde boekhouding Type examenvraag Stel, je bent zelfstandig tuinaannemer en voert een enkelvoudige boekhouding. Breng onderstaande aankoop- en verkoopfacturen over in je aan- en verkoopfacturenboek: • 2/1/2018, aankoopfactuur 1: aankoop meststoffen bij DCM voor 241 Euro + 21% BTW; • 10/1/2018, aankoopfactuur 2: verbouwing en inrichting van je kantoorruimte door Design@Home voor 3190 Euro, BTW (21%) te voldoen door de medecontractant; • 15/1/2018, aankoopfactuur 3: voor aankoop planten bij plantenkwekerij De Bock voor 385 Euro + 21% BTW, waarbij je een korting contant van 2% krijgt; • 12/1/2018, verkoopfactuur 1: aan Dhr. en Mevr. De Sitter voor de aanleg van hun tuin aan 2730 Euro + 21% BTW; • 18/1/2018, verkoopfactuur 2: aan Dhr. Aerts voor nieuwe aanplantingen in de tuin aan 210 Euro + 21% BTW, waarbij een handelskorting van 10% gegeven wordt 72 Werkcollege 6/10/20 Vereenvoudigde boekhouding Type examenvraag- oplossing AFB 73 Werkcollege 6/10/20 Vereenvoudigde boekhouding Type examenvraag - oplossing VFB 74 Werkcollege 6/10/20 Vereenvoudigde boekhouding Vereenvoudigde boekhouding 1. Inleiding 2. Geheel van boeken 3. Uitgewerkt voorbeeld: boeken 4. Verantwoordingsstukken: vormvereisten 5. Resultaatbepaling en -beoordeling 75 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Vormvereisten van 2 verantwoordingsstukken: • Factuur • Creditnota 76 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Waarom factuur? • Wet, bv. om btw te recupereren • Bewijs (transacties > 3500 euro) • Verantwoordingsstukken boekhouding 77 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Wanneer factuur? • • 78 In principe altijd Leveringen voor privé-gebruik kan zonder, tenzij • Levering, herstelling en onderhoud van bepaalde vervoermiddelen, om de levering van nieuwe gebouwen, werken in onroerende staat, verkoop op afstand, verkoop op afbetalingen en huurkopen, leveringen op plaatsen die normaal niet toegankelijk zijn voor particulieren, leveringen door voortbrengers- of grossiersbedrijven, …. • Consument erom vraagt én geen duidelijke prijsaanduiding Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Wanneer factuur? • Leveringen voor beroepsgebruik altijd met factuur • Btw-plichtige klant heeft factuur nodig voor aftrek van btw (= recupereren of terugvorderen) • Belastingplichtigen zonder recht op aftrek (= forfaitairen) moeten geen factuur uitreiken (bv. kapper, landbouwers,…) • Sommige diensten niet onderworpen aan btw bv. bank- en verzekeringsproducten 79 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Factuur uitreiken uiterlijk 15de dag van de maand • Nadat goederen zijn geleverd • Werkzaamheden zijn voltooid 80 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Vorm van de factuur: • Valt uiteen in 3 delen • Administratieve gegevens in de hoofding • Gegevens in het midden • Algemene verkoopsvoorwaarden onderaan of op achterzijde 81 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 83 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Template op https://www.xerius.be/nl-be/zelfstandig-worden/jevoorbereiding/facturen-maken 84 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Wettelijke verplichtingen hoofding: • Benaming “factuur” • Datum van facturatie • Volgnummer waaronder de factuur is ingeschreven in de boekhouding voor uitgaande facturen • Volledige identiteit van belastingplichtige die levering/dienst heeft verricht: • Naam • Adres • Ondernemingsnummer • Nummer bankrekening 85 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Wettelijke verplichtingen hoofding: • Volledige identiteit van afnemer van levering/ dienst: • Naam • Adres • Ondernemingsnummer • Datum van levering of voltooiing van de dienst (ingeval ≠ van factuurdatum) • Datum van vooruitbetaling (voorschot): • dus een verwijzing naar een vroeger uitgereikt stuk, indien er voor dezelfde handeling meerdere facturen worden uitgereikt 86 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Wettelijke verplichtingen midden: • Benaming, hoeveelheid van geleverde goederen/diensten • Levering/diensten waaruit factuur is samengesteld, opgesplitst per btw-tarief (0, 6, 12 of 21 %) • Tarieven van verschuldigde btw • Eventueel bedrag van verschuldigde btw per tarief • Eventuele reden voor aanrekening van btw of btw-vrijstelling: • uitvoer • intra-communautaire levering • werk in onroerende staat,… 87 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Andere bepalingen factuur: • Algemene verkoopsvoorwaarden onderaan of achterzijde (niet verplicht!) • Met betalingstermijn (14 tot max. 30 dagen (wettelijke termijn handelaars en overheid)) • In taal waar vestiging exploitatiezetel • Vertalen van algemene voorwaarden voorkomt problemen • 2 exemplaren: 1 voor koper, 1 voor verkoper • Dubbel door belastingplichtige gedurende 7 jaar te bewaren • Niet tijdig uitreiken van factuur of met onjuiste gegevens • Boete van 50,00 EUR per factuur mogelijk 88 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Andere bepalingen factuur: • Factuur ondertekenen => betaald? • ‘getekend voor ontvangst’, ‘geleverd op…’ + datum • ‘voor akkoord’, ‘gelezen en goedgekeurd’ + datum (bij akkoord over inhoud van factuur) • ‘voldaan’, ‘betaald’ + datum • Facturen verjaren in principe na 10 jaar 89 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Elektronisch factureren: • Sinds 1 januari 2013 legaal gelijkgesteld aan papier • Elektronisch opgemaakt, verstuurd, ontvangen en bijgehouden • Vele voordelen (bv. efficiënter beheer, beter voor milieu, …) • Zelfde voorwaarden als papieren factuur, maar vier extra vereisten: • klant vooraf toestemming Elektronische • identiteit uitreiker/leverancier gewaarborgd handtekening • integriteit verzekerd • leesbaarheid gegarandeerd (op papier of scherm) • www.efactuur.belgium.be 90 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Factuur medecontractant: • Soms op aankoopfactuur de vermelding “btw te voldoen door de medecontractant” • Werken uitgevoerd in onroerende staat • bouwen, verbouwen, herstellen, onderhouden ,inrichten, … • Medecontractant mag geen btw op zijn factuur vermelden/in rekening brengen • moet volgende vermelding op factuur plaatsen: “Verlegging van heffing. Bij gebrek aan schriftelijke betwisting binnen een termijn van één maand na ontvangst van de factuur, wordt de afnemer geacht te erkennen dat hij een belastingplichtige is gehouden tot de indiening van periodieke aangiften. Als die voorwaarde niet vervuld is, is de afnemer ten aanzien van die voorwaarde aansprakelijk voor de betaling van de verschuldigde belasting, interesten en geldboeten” (nieuw sinds januari ’23) • 93 = btw moet niet worden voorgeschoten (betalen aan de leverancier en bij de eerstvolgende aangifte terugvragen) Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Vormvereisten van 2 verantwoordingsstukken: • Factuur • Creditnota 101 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Creditnota: • • = document waarop een verbetering aan een vroeger opgemaakte factuur omschreven is verbetering kan ≠ oorzaken hebben • gefactureerde goederen zijn stuk of beschadigd • er is een kwaliteitsverschil • klant heeft de goederen teruggezonden… 102 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Creditnota: • • vermeldingen = analoog aan deze van een factuur maar EXTRA te vermelden zijn: • benaming “creditnota” ipv factuur • aanduiding van de factuur (nummer) waarop creditnota betrekking heeft • reden van de creditnota • vermelding dat de door de klant vroeger te veel afgetrokken btw aan de btw-administratie moet worden teruggestort 103 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Verantwoordingsstukken: vormvereisten Dierenkliniek De Bever Dierenkliniek De Specht Ezelsweg 5 9000 Gent Ond-nr: BE 0120 540 800 Tel 03 560 45 78 Ond-nr: BE 0420 610 500 Kattestraat, 2 9100 Sint-Niklaas Rek.nr: 443-5555555-05 CREDITNOTA nr 1 18-05-2012 Correctie van factuurnummer 144 Retour van 20 stuks steriel materiaal EUR Bedrag exclusief btw BTW 21% 100 21 Totaalbedrag 121 BTW terug te storten aan de Staat in de mate waarin ze oorspronkelijk in aftrek werd gebracht 105 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Quiz facturen 107 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Type examenvragen rond opmaak facturen • Korte vragen (ja/nee, waar/niet waar…) • Ik geef factuur en jullie zeggen wat er anders moet (er staan x aantal fouten in deze factuur, welke?) • Wat is een creditnota? • Integreren met berekening totale factuurprijs (zie H2) 108 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Vereenvoudigde boekhouding 1. Inleiding 2. Geheel van boeken 3. Uitgewerkt voorbeeld: boeken 4. Verantwoordingsstukken: vormvereisten 5. Resultaatbepaling en -beoordeling 109 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Resultaatbepaling en -beoordeling DOEL van onderneming = WINST MAKEN Voor een goede beoordeling: • Resultatenrekening • = gedetailleerd overzicht, alle kosten en opbrengsten (groeperen/type) van bepaalde periode (maand, kwartaal, jaar) samenbrengen • én met elkaar vergelijken om tot een resultaat te komen (winst of verlies) 110 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Resultaatbepaling en -beoordeling Bedrijfsopbrengsten = Omzet (= p x q) - Bedrijfskosten = Aankopen handelsgoederen + Voorraadwijziging + Diensten en diverse goederen + Personeelskosten + Afschrijvingskosten + Andere bedrijfskosten = Bedrijfsresultaat + Financiële opbrengsten (ook niet-recurrente= uitzond.!) - Financiële kosten (ook niet-recurrrente= uitzond.!) = Resultaat van het boekjaar voor belastingen - Belastingen op het resultaat = Resultaat na belastingen 111 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vereenvoudigde boekhouding Resultaatbepaling en -beoordeling Resultatenrekening: • Geeft de ≠ soorten kosten en opbrengsten weer • Kleine onderneming: • Moet dit niet openbaar maken • Maakt dit overzicht zonder vormvereisten op: • • Voor eigen informatievoorziening Om te kunnen voldoen aan haar fiscale verplichtingen (bv. invullen van aangifteformulier, belastingscontrole,…) 112 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding INHOUDSTAFEL 113 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 1. Inleiding 2. Vereenvoudigde boekhouding 3. Dubbele boekhouding Kleine ondernemingen Kleine vennootschappen Grote vennootschappen boekhouding Vereenvoudigd Volledig (verkort schema) Volledig (volledig schema) rekeningenstelsel Niet verplicht, ook afzonderlijke rekeningen zijn niet verplicht Passen een rekeningenstelsel toe overeenkomstig de specifieke behoeften van de onderneming, in overeenstemming met het KB van 12-09-1983 inventaris Verplicht Verplicht met behulp van waarderingsregels interne jaarrekening Verplicht (geen verplicht schema) Verplicht volgens vastgelegde waarderingsregels en schema’s externe jaarrekening Niet verplicht Verplicht, eventueel in verkorte vorm openbaarmaking van externe jaarrekening Niet verplicht Ondernemingen opgericht als NV, BV, Comm. V. en CV moeten hun jaarrekening binnen de 30 dagen na goedkeuring door de Algemene Vergadering van aandeelhouders, openbaar maken door neerlegging bij de balanscentrale van de Nationale Bank van België (verder) 114 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Verplicht volgens het volledige schema Dubbele boekhouding • Veel vennootschappen in België • => meest voorkomende boekhoudvorm • Elke transactie vanuit 2 standpunten bekeken én geboekt • => DUBBEL • Ik maak geen boekhouders van jullie • Basiskennis boekhouding • Extra opleiding nodig voor grondige kennis financiële analyse 115 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Dubbele boekhouding 1. Jaarrekening 2. Balans 3. Resultatenrekening en -verwerking 116 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Jaarrekening = soort samenvatting van de boekhouding => omvat 3 delen: 1. Balans: • activa/passiva of bezittingen – schulden = eigen vermogen 2. Resultatenrekening: • winst/verlies rekening met opbrengsten/kosten 3. Toelichting 117 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Jaarrekening Voorbeelden: • Via Consult toepassing van Nationale Bank van België • https://consult.cbso.nbb.be/ 118 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Jaarrekening Jaarlijks verplicht voor alle vennootschappen • ≠ analyses mogelijk: • Opeenvolgende jaarrekeningen van dezelfde vennootschap • vergelijking in tijd: beter of slechter dan vorige jaren • Jaarrekening van ≠ vennootschappen uit dezelfde sector of regio • vergelijking in ruimte: bv. Solvay en UCB aandelen => chemie • Strenge straffen op niet/niet tijdig neerleggen van de jaarrekening 119 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Jaarrekening • Voorbeeld: jaarrekening Milcobel • Opzoeken in Consult (NBB) via ondernemingsnummer: 0870.019.427 120 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Dubbele boekhouding 1. Jaarrekening 2. Balans 3. Resultatenrekening en -verwerking 121 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans = overzicht van bronnen en aanwendingen van vermogen in de onderneming op een bepaald tijdstip 122 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans • = Momentopname van • Activa: • Waarde bezittingen (grond, gebouw, machines, grondstoffen...) • Passiva: • Bedrag schulden (lening bij de bank, schuld bij leveranciers…) • Eigen vermogen (activa-schulden) • Balans: Activa = Passiva • Informatie beknopt en overzichtelijk weergegeven 123 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Schulden -Leveranciers -Kredietinstellingen 124 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Vermogen van de onderneming Vermogen van de ondernemer Eigen vermogen Deel van privévermogen dat permanent wordt ingebracht Schulden Deel van privévermogen dat NIET wordt ingebracht Dubbele boekhouding Balans • Wetboek van Vennootschappen eist gebruik MAR • = Minimum Algemeen Rekeningstelsel • Voor grote vennootschappen • => volledige versie (VOL) • Voor kleine vennootschappen • => verkorte versie (VKT) • Voor microvennootschappen • => micromodel (MIC) 125 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Actief Passief Vaste activa: • Oprichtingskosten • Immateriële vaste activa • Materiële vaste activa • Financiële vaste activa Eigen vermogen: • Kapitaal • Reserves • Overgedragen winst/verlies • Kapitaalsubsidies Vlottende activa: • Vorderingen > 1j • Voorraden en bestellingen in uitvoering • Vorderingen ≤ 1j • Geldbeleggingen • Liquide middelen Schulden • > 1j • < 1j 126 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Toenemende opeisbaarheid Toenemende liquiditeit Balans Dubbele boekhouding Balans Activa = bedrijfsmiddelen of aanwendingen van vermogen 127 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Vaste activa (1) • = middelen die lange tijd in het bedrijf worden gebruikt • Oprichtingskosten: • Kosten van oprichting (notaris, publicatie staatsblad, inschrijving KBO), uitbreiding (kapitaalsverhoging: notariële akte), herstructurering • Maken bestaan van de onderneming gedurende latere werking mogelijk • = bezit => op balans inschrijven • Immateriële vaste activa: • Niet tastbaar, wel dienstig voor exploitatie • Bv. patent, licenties, software, onderzoek en ontwikkeling, goodwill .. 129 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Vaste activa (2) • Materiële vaste activa: • Meest voorkomend bv. terreinen, gebouwen, installaties, machines, uitrusting, meubilair, rollend materieel … • Financiële vaste activa: • Deelname (= aandelen) in andere ondernemingen bv. moeder-dochterrelatie, bv. tomatenbedrijf heeft aandelen in de veiling (>10% aandelen en inspraak, anders 51) • Betaalde waarborgen (vb. waarborg huur) 130 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Vlottende (courante) activa (3) • Vorderingen > 1 jaar: • Verstrekte kredieten/leningen aan klanten, lange termijn vorderingen • Voorraden en bestellingen in uitvoering: • Grondstoffen, hulpstoffen, goederen in bewerking, bestellingen in uitvoering, afgewerkt product (eigen fabricaat om te verkopen), handelsgoederen (aangekocht om door te verkopen zonder of na kleine bewerking), afval en uitval (met waarde) • Vorderingen ≤ 1 jaar: • Verstrekte kredieten aan klanten, korte termijn vorderingen (rotatietijd < 1 jaar) • Geldbeleggingen: • Overtollige liquiditeiten, belegd (aandelen) • Liquide middelen: • Geldmiddelen in kas of op bankrekeningen 131 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Passiva = bronnen van vermogen (kan dienst doen als financieringsplan) 132 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Rechterzijde • Rangschikking op passiefzijde volgens opeisbaarheid (= snelheid van terugbetaling) van vermogen • Eigen vermogen • Definitief ter beschikking gesteld door aandeelhouders • Niet meer opeisbaar => bovenaan • Schulden • = vreemd vermogen • In volgorde van resterende looptijd 133 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Eigen vermogen (1) • = niet-opeisbaar vermogen, • Door eigenaars aan onderneming toegewezen • Kapitaal: • = vermogen door eigenaars bij oprichting/ latere verhoging van de inbreng • Definitief aan onderneming toegekend • Reserves: • = eigen vermogen, rechtstreeks ontstaan uit de werking van de onderneming (winst) • Blijft permanent in de onderneming 134 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Eigen vermogen (1) • Overgedragen winst of verlies: • = eigen vermogen, rechtstreeks ontstaan uit de werking van de onderneming (winst/verlies) • Blijft tijdelijk in de onderneming • Kapitaalsubsidies: • = eigen vermogen, tgv toekenning van subsidies (door overheden/ andere instanties) voor investeringen • https://www.vlaio.be/nl/subsidies-financiering 135 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Schulden • = vreemd vermogen, behoort toe aan derden (kredietinstellingen, particulieren, zaakvoerder, leveranciers...) • Wel opeisbaar • Schulden > één jaar: • Niet meer opeisbare schulden (= niet meer terug te betalen) tijdens dit boekjaar • Bv. lening bij bank voor 20 jaar • Schulden < één jaar: • Opeisbare schulden (= terug te betalen) tijdens dit boekjaar • Bv. aan leveranciers 136 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans • • • Totaal actief = totaal passief Passief = eigen vermogen + vreemd vermogen • eigen vermogen (belegd door ondernemers in het bedrijf) Eigen vermogen = totaal activa - vreemd vermogen 137 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Actief Passief Vaste activa: • Oprichtingskosten • Immateriële vaste activa • Materiële vaste activa • Financiële vaste activa Eigen vermogen: • Kapitaal • Reserves • Overgedragen winst/verlies • Kapitaalsubsidies Vlottende activa: • Vorderingen > 1j • Voorraden en bestellingen in uitvoering • Vorderingen ≤ 1j • Geldbeleggingen • Liquide middelen Schulden • > 1j • < 1j 138 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Toenemende opeisbaarheid Toenemende liquiditeit Balans Dubbele boekhouding Balans Voorbeeld Fish2Be: 139 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Voorbeeld Fish2Be: 140 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans Voorbeeld balans Fish2Be: • Totaal actief (743 619) > totaal vreemd vermogen (379 666) • verkoop van de bedrijfsbezittingen (tegen waarde waarop opgenomen op de balans [1]) • => geld genoeg over om de schulden te betalen • zelfs overschot !! [1] (TI) Relativering. Waarde op balans = boekwaarde (= aanschaffingswaarde – geboekte afschrijvingen), stemt zelden overeen met werkelijke verkoopprijs, zeker in geval van gedwongen verkoop (bv. faling) 141 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans • ALS totale activa > vreemd vermogen • Bedrijf is solvabel • In ons voorbeeld: • Eigen vermogen (= bedrag aandeelhouders) • = activa (743 619) - vreemd vermogen (379 666) • = 363 953 EUR • Hoe groter eigen vermogen, hoe beter de solvabiliteit (= financiële positie van bedrijf) • Indien nodig => vlot lenen van bijkomend vreemd vermogen 142 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans • Eigen vermogensgraad = maat voor solvabiliteit = (totaal actief – totaal vreemd vermogen) x 100 balanstotaal (totaal eigen vermogen) x 100 balanstotaal • Schuldgraad = (totaal vreemd vermogen) x 100 balanstotaal 143 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans • ‘Dubbele’ boekhouding • Elke transactie => gelijktijdige boeking op ten minste 2 posten van activa/passiva of kosten/opbrengsten (zie later: resultatenrekening) • Registratie op T-rekening (voor alle rekeningen binnen MAR) debetzijde 144 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding creditzijde Rekeningenstelstel 145 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans • Bij elke transactie: betreffende T-rekeningen debiteren of crediteren Debiteren Crediteren Activum ↑ Passivum ↑ Passivum ↓ Activum ↓ Kosten treden op Opbrensten treden op 146 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 147 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Rekening 440000 (Passiva → Handelsschulden bij leveranciers) • Schulden ↑ • => crediteren 148 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Rekening 611900 (Kosten → Onderhoud en herstellingen) • Kosten ↑ • => debiteren Rekening 411000 (Activa → Vorderingen, terug te vorderen BTW) • Activum (vorderingen) ↑ • => debiteren Dubbele boekhouding Balans Eenvoudig voorbeeld registratie op rekeningen: • Beginbalans onderneming Shipping nv (Poelaert, 2019) Activa Passiva Bankrekening R/C €7.500.000 EV €7.500.000 • Er ontstaan twee rekeningen (activa- en passivarekening) (1) Bankrekening R/C (B) €7.500.000 (1) 149 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Eigen Vermogen(B) €7.500.000 (1) Dubbele boekhouding Balans • Shipping nv gaat lening aan van €30.000.000 (2a) Bankrekening R/C (B) Lening bank (B) €7.500.000 (1) €30.000.000 (2a) €30.000.000 (2a) • Tanker wordt aangekocht t.w.v. €37.500.000, betaald van de bankrekening (2b) Bankrekening R/C (B) €7.500.000 (1) €30.000.000 (2) €37.500.000 (2b) €37.500.000 (2b) 150 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Tanker (B) Dubbele boekhouding Balans • 5 trucks worden aangekocht t.w.v. €1.000.000 (elke truck kost €200.000), op krediet (3) Trucks (rollend materieel) (B) €1.000.000 (3) Leveranciers (B) €1.000.000 (3) • Shipping nv wil leverancier na 90 dagen betalen, tweede lening nodig t.w.v. €5.000.000 (4) Bankrekening R/C (B) €7.500.000 (1) €30.000.000 (2) €30.000.000 (2a) €5.000.000 (4) €37.500.000 (2b) €5.000.000 (4) 151 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Lening bank (B) Dubbele boekhouding Balans • Shipping nv betaalt leverancier trucks (5) Bankrekening R/C (B) Leveranciers (B) €7.500.000 (1) €30.000.000 (2) €1.000.000 (3) €1.000.000 (5) €37.500.000 (2b) €5.000.000 (4) €1.000.000 (5) • Rekeningen worden gesloten, eindbalans opstellen: Activa Passiva Tanker Rollend materieel Bankrekening R/C €37.500.000 EV €1.000.000 VV (lange termijn) €4.000.000 €7.500.000 €35.000.000 Totaal activa €42.500.000 Totaal passiva €42.500.000 152 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Type examenvraag – debiteren en crediteren Een landbouwer koopt een tractor aan voor 75550 euro, exclusief btw. Deze tractor wordt afgeschreven op 12 jaar. Voor de aankoop van deze tractor wordt een lening aangegaan. De landbouwer beslist 50000 euro te lenen en de rest te financieren via eigen geld op de bankrekening. Op de bankrekening staat 45112 euro. Geef aan welke rekeningen van het MAR in de balans zullen veranderen en hoe voor de transacties lening aangaan en tractor kopen (debiteren/crediteren). 153 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Type examenvraag – debiteren en crediteren - oplossing lening aangaan liquide middelen (54/58) 45112 50000 schulden > 1j- kredietinstellingen (173) 50000 tractor kopen liquide middelen (54/58) 45112 50000 75550 154 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding rollend materieel (24) 75550 Dubbele boekhouding Balans – Oefening 1 (p. 56) • Maak een factuur op voor het leveren en plaatsen van een IR verwarming, inclusief thermocontroller ter waarde van 1.086 euro. De firma Infraroodcomfort is leverancier en heeft volgende gegevens: adres = Zegbroek 20, 2890 Sint-Amands. Tel. 052 59 66 55. Ondernemingsnummer = BE 888.444.000. De bankinstelling = ING: BE 55 0000 8888 6666. De particuliere klant is A. Mielekes, Veldweg 2, 9100 SintNiklaas. Aan de klant wordt een commerciële korting van 10 % toegestaan (beursvoorwaarden). Btw bedraagt 21%. • Alle wettelijke gegevens moeten worden ingevuld. Ingeval ze niet in de opgave staan, zijn ze vrij te kiezen. 155 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans – Oefening 1 (p. 55) Infraroodcomfort A. Mielekes Tel 052 596 655 Ond-nr: BE 888.444.000 Zegbroek 20 2890 Sint-Amands Rek.nr: ING BE 55 0000 8888 6666 FACTUUR Veldweg 2 9100 Sint-Niklaas datum: 15-10-2014 factuurnummer 155 Leveren en plaatsen van IR verwarming Inclusief thermocontroller Bedrag Commerciële korting 10% Bedrag exclusief btw BTW 21% EUR Totaalbedrag 1.182,65 156 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 1.086 - 108,6 977,4 +205,25 Dubbele boekhouding Balans – Oefening 2 (p. 56) • Een particuliere klant S. Vermoezen koopt bij het bedrijf Troostwijk (Desguinlei 22, 2018 Antwerpen, tel. 03 277.11.22 met ondernemingsnummer BE 111 333 666, Rek.nr: KBC BE 39 0000 1444 5555) op een openbare veiling 4 Albizia Julibrisia Umbrella met stamomtrek van 18 cm en gemiddelde hoogte van 3 m, bladverliezend en winterhard. Het bedrag is 252 euro. De veilingkosten bedragen 17%. Het btw percentage op goederen en veilingkosten is 6%. • Maak een factuur op en vergeet de wettelijke gegevens (vrij te kiezen) niet te vermelden. 157 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans – Oefening 2 (p. 57) Troostwijk Tel 03 277 11 22 Ond-nr: BE 111 333 666 Desguinlei, 22 2018 Antwerpen Rek.nr: KBC BE 39 0000 1444 5555 FACTUUR S. Vermoezen Hospitaalstraat 2 9100 Sint-Niklaas datum: 16-9-2014 factuurnummer 520 4 Albizia Julibrisia Umbrella met omtrek=18 cm, h=3 m bladverliezend, winterhard Bedrag Veilingkosten 17% Bedrag exclusief btw BTW 6% EUR Totaalbedrag 312,53 158 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding 252 42,84 294,84 +17,69 Dubbele boekhouding Balans – Oefening 3 (p. 57) (type examenvraag) Activa Vast Passiva Vlottend Realiseerbaar Kas Leveranciers Gebouwen Te betalen lonen Kapitaal Handelsdebiteuren Hypothecaire lening Overgedragen winst Tegoed op zichtrekening Voorraden Rollend materieel Waarborg telefoon Overgedragen verlies PC Investeringslening Voorraad afval Te innen wissel 159 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding EV VV Beschikbaar LT KT x x x x x x x (x) x (x) x x x x x x (negatief) x x x Dubbele boekhouding Balans – Oefening 3 (p. 57) Activa Vast Passiva Vlottend Realiseerbaar Kas Leveranciers Gebouwen Te betalen lonen Kapitaal Handelsdebiteuren Hypothecaire lening Overgedragen winst Tegoed op zichtrekening Voorraden Rollend materieel Waarborg telefoon Overgedragen verlies PC Investeringslening Voorraad afval Te innen wissel 160 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding EV VV Beschikbaar LT KT x x x x x x x (x) x (x) x x x x x x (negatief) x x x Dubbele boekhouding Balans – Oefening 4 (p. 57) (type examenvraag) Maak voor onderstaand bedrijf de begin- en eindbalans op. Bereken eigen vermogen, eigen vermogensgraad en toe- of afname van eigen vermogen. Begin boekjaar Einde boekjaar Geld in kas 1 406 1 525 Gebouwen 3 000 Lening op meer dan een jaar bij bank 18 000 Grond in eigendom 15 000 40 000 Voorraden HG 2 084 1 000 Afschrijfbaar kapitaal 11 000 28 000 Nog te betalen meststoffen 1 225 1 814 Nog te innen voor planten 28 960 Saldo girorekening 1 844 5 544 Voorschotten ontvangen op teelten 2 860 3 345 110 500 108 040 Planten 161 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Dubbele boekhouding Balans – Oefening 4 (p. 57) Activa Vaste activa Passiva Eigen vermogen Vreemd vermogen Materiële vaste activa •Gebouwen •I, M en U Schulden > 1 jaar •Banken Financiële vaste activa Schulden -< 1 jaar •Banken •Leveranciers •Personeel •Belastingen Vlottende activa Voorraden •Grond- en hulpstoffen, HG •Afgewerkt product •Vooruitbetalingen op teelten Handelsvorderingen Liquide middelen 162 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Totaal activa Totaal passiva Dubbele boekhouding Balans – Oefening 4 (p. 56) - Beginbalans Activa Passiva Vaste activa Eigen vermogen 161.654-19225 = 142.429 => 88 % Vreemd vermogen Materiële vaste activa •Gebouwen •I, M en U 3.000 11.000 Financiële vaste activa Schulden > 1 jaar •Banken Schulden -< 1 jaar •Banken •Leveranciers •Personeel •Belastingen 18.000 1.225 Vlottende activa Voorraden •Grond- en hulpstoffen, HG •Afgewerkt product •Vooruitbetalingen op teelten 2.084 110.500 2.860 Handelsvorderingen 28.960 Liquide middelen 163 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Totaal activa 3.250 (kas 1.406 + giro 1.844) 161.654 Totaal passiva 161.654 Dubbele boekhouding Balans – Oefening 4 (p. 56) - Eindbalans Activa Passiva Vaste activa Eigen vermogen 187.454 – 16.814 = 170.640 => 91 % Vreemd vermogen Materiële vaste activa •Gebouwen •I, M en U 40.000 28.000 Financiële vaste activa Schulden > 1 jaar •Banken Schulden -< 1 jaar •Banken •Leveranciers •Personeel •Belastingen 15.000 1.814 Vlottende activa Voorraden •Grond- en hulpstoffen •Afgewerkt product •Vooruitbetalingen 1.000 108.040 3.345 Handelsvorderingen Liquide middelen 164 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Totaal activa 7.069 (kas 1.525 + giro 5.544) 187.454 Totaal passiva 187.454 Dubbele boekhouding Balans – Oefening 5 (p. 58) (type examenvraag) Maak begin- en eindbalans. Bereken het aandeel van het eigen vermogen. Is het bedrijf solvabel? Hoe evolueert de solvabiliteit? Begin boekjaar Einde boekjaar Grond 1,5 ha 85 000 101 000 Grondverbetering 5 618 5 400 Nog te betalen plantgoed 10 350 Serres 210 000 200 000 Bewaarplaats 124 000 150 000 Kaskrediet voor 4 maand 11 200 30 000 Beregeningsinstallatie 12 230 10 200 Vorderingen op klanten 24 100 23 600 Patent 10 000 10 000 Lening op 15 jaar 340 000 330 000 Te betalen belastingen 18 300 Levend kapitaal 52 300 145 000 Voorschotten 2 300 8 000 165 Bedrijfseconomie – H1: Boekhouding Lening voor bedrijfskapitaal 30 000 Dubbele boekhouding Ba