آلوایمیونیزاسیون گلبول های قرمز PDF
Document Details
Uploaded by Deleted User
DR. Moridi
Tags
Summary
این اسلایدها در مورد آلوایمیونیزاسیون گلبول های قرمز در دوران بارداری صحبت می کند. این شامل توضیحی در مورد نحوه عملکرد آن، دلایل مرتبط با این بیماری، و درمان های بالقوه برای آن است. این ارائه همچنین شامل اطلاعاتی در مورد خونریزی جنین و مادر، روش های پیشگیری از آلوایمیونیزاسیون، و روندهای درمانی است.
Full Transcript
آلوایمیونیزاسیون گلبولهای قرمز DR. Moridi آلوایمیونیزاسیون چیست؟ آلوایمیونیزاسیون :تولید آنتی بادی در بدن در پاسخ به آنتی ژنهای بیگانه گلبولهای قرمز منتقل شده از فرد دیگر آلوایمونیزاسیون گلبولهای قرمز در اثر عبور آنتی بادی مادری از جفت که سبب ت...
آلوایمیونیزاسیون گلبولهای قرمز DR. Moridi آلوایمیونیزاسیون چیست؟ آلوایمیونیزاسیون :تولید آنتی بادی در بدن در پاسخ به آنتی ژنهای بیگانه گلبولهای قرمز منتقل شده از فرد دیگر آلوایمونیزاسیون گلبولهای قرمز در اثر عبور آنتی بادی مادری از جفت که سبب تخریب گلبولهای قرمز جنین می شود بوجود می آید. کم خونی جنین کم خونی ممکن است در اثر آلوایمیونیزاسیون ،عفونت (پاروویروس ،)B19اختالالت ژنتیکی ،یا خونریزی جنینی-مادری رخ دهد. آلوایمونیزاسیون سبب تولید بیش از حد گلبولهای قرمز نابالغ در جنین و نوزاد ارتروبالستوز جنینی می شود که امروزه به این اختالل بیماری همولیتیک جنین و نوزاد ( )HDFNگفته می شود. علل خونریزی جنینی-مادری در ارتباط با آلوایمونیزاسیون سقط زودهنگام اقدامات عملی سایر موارد آمنیوسنتز خونریزی قبل از زایمان (ازجمله تهدید به سقط) سقط خودبخودی یا انتخابی CVS زایمان (واژینال یا سزارین) حاملگی خارج رحمی دکولمان جفت تخلیه بارداری موالر مرگ جنین (در هر تریمستر) تروما به شکم در دوران بارداری در تمام این موارد تجویز ایمونوگلوبولین آنتی Dتوصیه می شود. آلوایمونیزاسیون گلبولهای قرمز تا کنون 36سیستم گروه خونی مختلف و 360آنتی ژن گلبول قرمز شناسایی شده است. جنین حداقل یک آنتی ژن گلبولهای قرمز پدر خود را دارد که مادر فاقد آن است.اگر اریتروسیتهای جنینی به تعداد کافی به گردش خون مادر برسند و سبب برانگیختن پاسخ ایمنی شوند ،ممکن است مادر حساس شود. شیوع 1 :درصد اکثر موارد کم خونی شدید جنین که نیاز به ترانسفوزین دارند مربوط به آلوایمونیزاسیون آنتی ،Dآنتی ،Kellآنتی cیا آنتی Eهستند. انواع گروه خونی آلوایمونیزاسیون گلبولهای قرمز در اولین ویزیت پره ناتال به طور روتین نوع گروه خون و کومبس غیرمستقیم (بررسی آنتی بادیهای غیر متصل در سرم مادر) بررسی می شود. در صورت مثبت بودن کومبس غیرمستقیم ← اقدام به شناسایی آنتی بادیهای اختصاصی ،تعیین زیرگروه های ایمونوگلوبولینی ( IgMیا )IgG و تعیین کمی تیتر آنها می شود. تیتر بحرانی ← تیتری که در آن احتمال وقوع کم خونی شدید جنین وجود دارد.این تیتر بر اساس نوع آنتی بادی و آزمایشگاه متغیر است اما معموال در محدوده 1:8تا 1:32است. اگر تیتر بحرانی آزمایشگاه برای آنتی بادیهای آنتی Dدر حد 1:16باشد؛ تیتر 1:16یا بیشتر بر احتمال بیماری همولیتیک شدید داللت دارد (به استثنای حساس شدگی در برابر آنتی ژن )Kell نکته IgMاز جفت عبور نمی کند. ناسازگاری گروه خونی ) RH ( CDE سیستم CDEشامل پنج آنتی ژن گلبول قرمز شامل C ،c ،D ،Eو .e آنتی ژنهای C ،c ،Eو eایمونوژنیسیته کمتری نسبت به آنتی ژن Dدارند اما اینها هم می توانند بیماری همولیتیک ایجاد کنند. آنتی ژن dشناخته نشده است و وضعیت -Dمنفی به صورت فقدان آنتی ژن Dتعریف می شود. آنتی ژن های ،CDEاز نظر بالینی حائز اهمیت هستند افراد -Dمنفی ممکن است پس از یکبار مواجهه با حتی 0/1میلی لیتر از اریتروسیتهای جنین حساس شوند. شیوع آلوایمونیزاسیون Dدر دوران بارداری در محدوده 0/5 – 0/9درصد است و در صورت عدم پروفیالکسی با روگام به 16درصد میرسد. در صورت وجود ناسازگاری ،ABOخطر آلوایمونیزاسیون Dبه 2درصد کاهش می یابد (به علت تخریب اریتروسیتهای ناسازگار) اثر مادر بزرگ← مادر -Dمنفی از دوران جنینی خود از در رحم مادر حساس شده است (مادربزرگ -Dمثبت) ← جنین -Dمثبت در این بارداری توسط آنتی بادیهای مادری که در اصل در اثر اریتروسیتهای مادربزرگ وی برانگیخته شده اند ،به مخاطره می افتد. آلوایمونیزاسیون در برابر آنتی ژنهای مینور شایعترین آنتی ژن مینور ،آنتی ژن Kellاست.سایر آنتی ژنهایی که قابلیت ایجاد آلوایمونیزاسیون شدید دارند شامل: Duffyگروه MNS ،)𝐹𝑦 𝑎 ( Aو ) 𝐽𝐾 𝑎 ( Kiddهستند. آنتی بادی های I ،Lewisو Duffyگروه )𝑭𝒚𝒃 ( Bسبب بیماری همولیتیک نمی شوند. اکثر موارد حساس شدگی در برابر آنتی ژن مینور ،در اثر ترانسفوزیون خون ناسازگار بوجود می آیند. در صورت شناسایی آنتی بادی گلبول قرمز از جنس ← IgGبارداری باید از نظر بیماری همولیتیک بررسی شود. آلوایمونیزاسیون KELL نوع گروه خونی از نظر Kellبه طور روتین تعیین نمی شود. حدود 90درصد موارد حساس شدگی Kellدر اثر ترانسفوزیون خون -Kellمثبت بوجود می اید. حساس شدگی Kellنسبت به آنتی ژن Dو سایر آنتی ژنهای گروه خونی ،با سرعت و شدت بیشتری ایجاد می شود. آنتی بادی های Kellبه پیش سازهای اریتروسیتی در مغز استخوان جنین متصل می شوند ← در نتیجه پاسخ هموپویتیک طبیعی در برابر کم خونی را مختل می کنند←اریتروسیت کمتری تولید می شود ←همولیز کمتری نیز وجود خواهد داشت => در نتیجه با سنجش تیتر آنتی بادی Kellمادر نمیتوان میزان کم خونی شدید را پیشگویی کرد. برای پایش بارداری های حساس شده با ،Kellنباید از تیتر آنتی بادی استفاده شود. ناسازگاری گروه خونی ABO ناسازگاری گروه خونی Aو Bشایعترین علت بیماری همولیتیک در نوزادان است آنتی بادی های آنتی Aو IgM ، Bهستند. ناسازگاری ،ABOهمولیز قابل توجهی گلبولهای قرمز جنین خاصیت ایمونوژنیک کمتری دارد (چون تعداد مناطق آنتی ژنی Aو Bکمتری در جنین ایجاد نمی کنند زیرا: نسبت به بزرگساالن دارد) ناسازگاری ABOدر نوزادان اول دیده می شود. تفاوتهای ناسازگاری ABOبا ناسازگاری :CDE آلوایمونیزاسیون ،ABOبه ندرت در بارداری های بعدی شدیدتر می شود(لذا نظارت بر جنین و زایمان زودرس اندیکاسیون ندارد صرفا هیپربیلی روبینمی بعد از تولد درمان میشود). Pathophysiology of Rh alloimmunisation in intrauterine and postnatal period اداره بارداری دچار آلوایمونیزاسیون در بارداری های دچار آلوایمونیزاسیون 25-30 ← Dدرصد دچار کم خونی خفیف تا متوسط می شوند و 25درصد دچار کم خونی شدید که سبب هیدروپس می شود. درصورت ابتال به آلوایمونیزاسیون و تیتر آنتی بادی کمتر از حد بحرانی ← سنجش تیتر آنتی بادی مادر هر 4هفته یکبار در کل بارداری در صورت ابتال به آلوایمونیزاسیون و تیتر در حد بحرانی ← تکرار بررسی تیتر آنتی بادی سودی ندارد و حتی در صورت کاهش تیتر ،بارداری پرخطر است. در صورت ابتال به آلوایمونیزاسیون در بارداری قبلی ،صرفنظر از تیتر آنتی بادی در این بارداری ،حاملگی پرخطر درنظر گرفته می شود. Algorithm for the clinical management of the red cell alloimmunized pregnancy بررسی جنین وجود آنتی بادی های آنتی Dمنعکس کننده حساس شدگی مادر است اما به معنای -Dمثبت بودن جنین نیست. .1بررسی اولیه آلوایمونیزاسیون با تعیین وضعیت آنتی ژنی اریتروسیتهای پدری شروع می شود. اگر آنتی ژن پدر واقعی -Dمنفی باشد؛ بارداری در معرض خطر نخواهد بود. ترانسفوزیون قبلی خون ممکن است عامل آلوایمونیزاسیون آنتی ژن گلبول قرمز بجز آنتی ژن Dباشد. در بارداری همراه با آلوایمونیزاسیون Dکه در آن پدر -Dمثبت است تعیین پره ناتال زیگوسیته پدر از نظر آنتی ژن Dبا استفاده از آنالیز مبتنی بر DNAسودمند است. در صورت هتروزیگوت بودن پدر یا شک درمورد پدر واقعی جنین ← بررسی ژنوتیپ جنینی (آمنیوسنتز و یا )cfDNA جهت بررسی ژنوتیپ با استفاده از CVSتوصیه نمی شود به علت افزایش خونریزی مادری-جنینی و بدتر شدن بعدی آلوایمونیزاسیون نکته :در مادران -Dمنفی cfDNA ،دو اندیکاسیون دارد: .1شناسایی جنین -Dمثبت یا منفی .2در صورت منفی بودن آنتی ژن Dجنین نیاز به رگام نیست. بررسی جنین .2نظارت بر تیتر آنتی بادی مادر در صورت رسیدن به حد بحرانی ← .3پایش سونوگرافی حداکثر سرعت سیستولی شریان مغزی میانی MCA-PSV .4در صورتی که حداکثر سرعت MCAاز حد کم خونی شدید فراتر رفته باشد ( 1/5یا بیشتر) ←نمونه برداری از خون جنین و تصمیم برای ترانسفوزیون داخل رحمی .5آنالیز اسپکتروفوتومتریک بیلی روبین مایع آمنیون توصیه نمی شود (.)Amniotic fluid delta optical density .6استفاده از ایمونوگلوبولین داخل وریدی ()IVIGدر بارداریهای به شدت مبتال ،منجر به تاخیر انداختن زمان ترانسفوزیون خون (به طور متوسط 3هفته) و کاهش هیدروپس جنینی می شود. نکته :در بارداری های دچار آلوایمونیزاسیون Kellصرفنظر از تیتر آنتی بادی مادر نظارت سونوگرافیک صورت میگیرد. سرعت سنجی داپلر شریان مغزی میانی ( ) MCA-PSV برای تشخیص کم خونی جنین :سنجش سریال حداکثر سرعت سیستولی MCAجنین توصیه شده است. جنین در پاسخ به کم خون← خون را ترجیحا به مغز خود شنت میکند تا اکسیژناسیون کافی آن حفظ شود.این افزایش سرعت به علت افزایش برونده قلب و کاهش ویسکوزیسته خون است. حداکثر سرعت سیستولی MCAبه صورت سریال پیگیری می شود و در یک منحنی وارد می شود. در صورتی که سرعت بین 1تا MOM 1/5بوده و در حال افزایش باشد (درحال نزدیک شدن به ← )MOM 1/5نظارت هفتگی یکبار انجام می شود. نکته بعد از 34هفته به علت افزایش طبیعی برونده قلب جنین ← نتیجه مثبت کاذب سرعت MCAافزایش می یابد ← لذا بعد از 35هفته حداکثر سرعت سیستولی MCAاندازگیری نمی شود و به جای آن بررسی سونوگرافی هیدروپس صورت می گیرد. ترانسفوزیون خون به جنین اگر حداکثر سرعت سیستولی MCAبیش از MOM 1/5بود و یا ایجاد هیدروپس به علت کم خونی ← نمونه برداری از جنین ( )PUBSو تعیین هماتوکریت جنین ← هماتوکریت کمتر از 30درصد ← ترانسفوزین خون قبل از هفته 35-34بارداری ترانسفوزیون خون به صورت داخل عروقی ( )IVTانجام میشود مگراینکه وریدنافی تنگ باشد (اوایل سه ماهه دوم) و همولیز شدید جنین وجود دارد درنتیجه از ترانسفوزیون داخل صفاقی ( )IPTجنین ضرورت دارد. در موارد ایجاد هیدروپس فتالیس (هماتوکریت 15درصد یا کمتر میرسد) ،جذب صفاقی مختل می شود که ترانسفوزیون باید هم داخل صفاقی و هم داخل ورید نافی صورت گیرد. گلبولهای قرمز ترانسفوزیون شده از نوع -Dمنفی-O ،منفی و سیتومگالوویروس منفی بوده و تا هماتوکریت حدود 80درصد متراکم میشوند (جهت جلوگیری از افزایش بار حجم)؛ همچنین تحت پرتوتابی قرار میگیرند (جهت جلوگیری از واکنش جنینی پیوند علیه میزبان) و حاوی حداقل لکوسیت هستند. ترانسفوزیون خون به جنین برای برآورد حجم ترانسفوزیون => وزن تخمینی جنین (گرم) ضربدر 0/02به ازای هر 10درصد افزایش هماتوکریت در جنین های فاقد هیدروپس هماتوکریت هدف عموما 40-50درصد است. در جنینهای به شدت کم خون در هفته های 18-24بارداری ابتدا خون کمی ترانسفوزیون می شود و در ادامه برای دو روز بعد برنامه ریزی می شود.ترانسفوزیون بعدی بسته به میزان هماتوکریت هر 4-2هفته انجام میشود. آستانه حداکثر سرعت سیستولی MCAبرای کم خونی شدید بعد از ترانسفوزیون ابتدای افزایش می یابد (به جای 1/5در حد ← )MOM 1/7به علت چون سلولهای اهدایی از بزرگساالن حاصل شده و MCVکمتری دارند ←هماتوکریت جدید حدود 1واحد حجمی در روز کاهش می یابد (در هیدروپس فتالیس کاهش ابتدایی سریعتر است). پیامدها :میزان بقا حدود 95درصد (در هیدروپس فتالیس میزان بقا 80درصد) عوارض شامل :مرگ جنین ،نیاز به زایمان سزارینی اورژانس و عفونت و پارگی پره ترم پرده ها جلوگیری از آلوایمونیزاسیون آنتی D خطر آلوایمونیزاسیون در صورت دریافت پروفیالکسی ایمونولوژیک به کمتر از 0/02می رسد. حدود 90درصد موارد آلوایمونیزاسیون در زمان زایمان رخ میدهد ،لذا تجویز ایمونوگلبولین آنتی Dتا 72ساعت بعد از زایمان خطر آلوایمونیزاسیون را تا 90درصد کاهش می دهد و تجویز ایمونوگلبولین آنتی Dدر هفته 28بارداری خطر آلوایمونیزاسیون سه ماهه سوم را از 2درصد به 0/1درصد کاهش می دهد. نکته :هرگاه درمورد تجویز یا عدم تجویز ایمونوگلوبولین آنتی Dابهام وجود دارد ،باید اقدام به تجویز آن نمود. نیمه عمر ایمونوگلوبولین آنتی 16 ،Dتا 24روز متغییر است. دوز داخل عضالنی ایمونوگلولین آنتی Dمعادل 300میکروگرم یا 1500واحد بین المللی ( )IUاست و در مادران با جثه متوسط، سبب محافظت در برابر خونریزی جنینی به میزان حداکثر 30میلی لیتر خون کامل جنین یا 15میلی لیتر گلبول قرمز جنین می شود. ادامه-جلوگیری از آلوایمونیزاسیون آنتی D ایمونوگلوبولین آنتی Dبه صورت پروفیالکسی به تمام زنان -Dمنفی حساس نشده در هفته 28بارداری (بعد از تست کومبس غیرمستقیم منفی) و دوز دوم تا 72ساعت بعد از زایمان (در صورت تولد نوزاد -Dمثبت) تجویز می شود. در صورتی که تجویز پروفیالکسی بعد از زایمان فراموش شود باید به محض تشخیص تجویز شود چون تا 28روز بعد از زایمان درجاتی از محافظت را ایجاد میکند. در موارد خونریزی مادری-جنینی نیز باید تجویز شود (سه ماهه اول 50تا 120میکروگرم) در زنان با BMIباالتر از 40-27میزان آنتی بادی سرم 30-60درصد کاهش می یابد و ممکن است محافظت کمتری ایجاد شود. در موارد خونریزی شدید مادری-جنینی الزم است دوز مورد نیاز رگام محاسبه شود. در طی 24ساعت بیش از 5دوز نباید تجویز شود. خونریزی جنینی-مادری در موارد شدید خونریزی مادری-جنینی ،شکایت اصلی مادر کاهش حرکات جنین است.در صورت وجود الگوی سینوسی ضربان قلب جنین (ناشایع است) بررسی فوری ضرورت دارد. صحیحترین روش پیشگویی اختالل مذکور← افزایش حداکثر سرعت سیستولی MCA در صورت افزایش حداکثر سرعت MCAو یا وجود هیدروپس باید انجام زایمان یا ترانسفوزیون خون مدنظر قرار گیرد. تعیین میزان خونریزی تست روزت (تست کیفی جهت تشخیص وجود یا فقدان سلولهای جنینی D-مثبت) پرکاربرد ترین تست کمی برای سنجش گلبولهای قرمز جنین در گردش خون مادر ،تست شستشوی اسیدی یا تست کلیهاور-بتکه ( )KBاست (اریتروسیتهای حاوی هموگلبولین Fمقاومت بیشتری در مقابل شستشو با اسید نسبت به هموگلبولین Aدارند. 𝑡𝑠𝑒𝑡 𝐵𝐾 𝑛𝑖 𝑙𝑙𝑒𝑐 𝑙𝑎𝑡𝑒𝑓 𝑀𝐵𝑉 ×𝑚𝑎𝑡𝑒𝑟𝑛𝑎𝑙 𝐻𝑡𝑐 ×% = 𝑒𝑚𝑢𝑙𝑜𝑣 𝑑𝑜𝑜𝑙𝑏 𝑙𝑎𝑡𝑒𝐹 𝑐𝑡𝐻 𝑛𝑟𝑜𝑏𝑤𝑒𝑛 روش کمی دیگر فلوسیتومتری است (آنتی بادی های مونوکلوئال علیه هموگلوبین Fیا آنتی ژن )D نکته یکی از محدودیتهای تستهای کمی برای سنجش سلولهای جنینی در گردش خون مادر این است که اطالعاتی در مورد سیر زمانی و حاد یا مزمن بودن خونریزی نمی دهد. HYDROPS FETALIS هیدروپس جنینی در سال 1892این وضعیت را به عنوان ( general dropsyآب آوردگی عمومی) یعنی ادم جنین توصیف کردند. تعریف :هیدروپس جنینی به صورت دو یا بیش از دو افوزیون جنینی (پلورال ،پریکاردیال یا آسیت) و یا یک افوزیون به اضافه آنازارک (ادم ژنرالیزه=>ضخامت پوست جنین در سونوگرافی بیش از 5میلیمتر) تعریف می شود. با افزایش شدت هیدروپس ← آنازارک به یک ویژگی قطعی تبدیل شده و معموال با پالسنتومگالی (ضخامت جفت در سه ماهه دوم بیش از 4و در تریمستر سوم بیش از 6سانتی متر) و هیدروآمنیوس همراه است. انواع :هیدروپس ایمنی (الوایمونیزاسیون گلبولهای قرمز) و هیدروپس غیر ایمیون (در اثر بیماری قلبی-عروقی ،آنوپلوئیدیها و اختالالت سندرمی ،اختالالت هماتولوژیک و لنفاتیک ،عفونتها ،اختالالت قفسه سینه و گوارشی و کلیه و مجاری ادراری، اختالالت جفت و بندناف و دوقلویی ،ایدیوپاتیک) اتیولوژی هیدروپس غیرایمنی بسته به سن بارداری در هنگام تشخیص متغییر بوده و پیش آگهی قویا وابسته به اتیولوژی است. بررسی تشخیصی بررسی ابتدایی شامل .1تست کومبس غیرمستقیم .2بررسی جفت و جنین با سونوگرافی جامع (بررسی آناتومی جنین ،اکوکاردیوگرافی قلب جنین، سرعت سنجی سیستولی )MCA .3آمنیوسنتز (بررسی کاریوتایپ و عفونتهای پاروویروس ،B19سیتومگالوویروس و توکسوپالسموز) .4تست کلیهاور-بتکه (درصورت شک به کم خونی جنین) .5بررسی از نظر تاالسمی آلفا و یا خطاهای مادرزادی متابولیسم سندرم آینه ای ارتباط بین هیدروپس جنین و پیدایش ادم در مادر که در آن جنین به مثابه آینه مادر عمل میکند. ادم سه گانه نیز نامیده می شود (ادم مادر ،جنین و جفت) در 20درصد موارد هیدروپس رخ میدهد. اتیولوژی هیدروپس ارتباطی با پیدایش سندرم آینه ای ندارد. رویکرد معقول این است که سندرم آینه ای شکلی از پره اکالمپسی شدید در نظر گرفته شود. در اکثر موارد سندرم آینه ای ،زایمان سریع اندیکاسیون دارد و به دنبال آن ادم مادر و سایر یافته ها برطرف می شوند. در موارد به تاخیرانداختن زایمان برای انجام درمان جنینی الزم است به علت نقاط اشتراک این سندرم با پره اکالمپسی شدید ،صرفا با رعایت احتیاط صورت گیرد.در صورت مختل شدن وضعیت مادر ،زایمان توصیه می شود. .1برای خانمی با Rhمنفی و کومبس غیرمستقیم مثبت بعد از زایمان چه اقدامی انجام میدهید؟ .1تزریق آمپول روگام .2عدم تزریق روگام .3درصورت مثبت بودن کومبس مستقیم باید روگام ترزیق شود .4درصورت مثبت بودن Rhنوزاد باید روگام تزریق شود.