Afgewerkte Begrippenlijst Sociologie PDF

Begrippenlijst sociologie +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Term | uitleg | +===================================+===================================+ | Sociologie | Ontstaan, voo...

Begrippenlijst sociologie +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Term | uitleg | +===================================+===================================+ | Sociologie | Ontstaan, voortbestaan en | | | veranderen van maatschappelijke | | | patronen/structuren. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociaal handelen | Sociaal handelen is het bewust | | | gedrag van mensen dat gericht is | | | op anderen. Dit wordt beïnvloed | | | door normen, waarden en relaties | | | in de samenleving. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | samenleving | Wanneer men in interactie en in | | | communicatie gaan met anderen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | interactie | Dat is iemand die iets doet en | | | een ander dat erop gaat reageren. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | communicatie | Invloed ondergaan en uitoefenen | | | (doelbewust u gedachten en u | | | emoties vertellen) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Interpreteren | Het betekenis geven aan een | | | situatie | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Civil inattention | Door de sociale context is het | | | sociaal aanvaard om niet met | | | elkaar te communiceren. Asociaal | | | gedrag is aanvaard. (vb. lift) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Thomas theorema | 'If men (people) define | | | situations as real, they are real | | | in their consequences'\ | | | Vanaf dat iemand denkt dat een | | | bepaalde situatie echt is zal de | | | reactie ook op dat denken | | | gebaseerd zijn.\ | | | De manier dat je mensen behandelt | | | is bepalend voor hun reacties. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Orde | Voorspelbaarheid en routine | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Groep | Een verzameling individuen die | | | regelmatige interacties hebben, | | | gedeelde normen, waarden en | | | verwachtingen delen, en een | | | gedeelde identiteit of gevoel van | | | samenhorigheid ontwikkelen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Peergroep | Ontwikkelingsleeftijd, gelijke | | | situatie en langdurige contacten. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Doelgroep | Niet echt groep gebruikt in de | | | marketing over wie willen we | | | bereiken: nu in dagelijks leven | | | als personen met deels dezelfde | | | kenmerken maar personen in | | | kwestie kennen elkaar niet. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Organisatie | 1. Mensen die samenwerken | | | | | | 2. Gemeenschappelijk doel | | | | | | 3. Vanuit duidelijk omschreven | | | posities | | | | | | 4. Herkenbaar als geheel | | | | | | 5. Interageert met andere | | | organisaties | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Referentiekader | Het geheel van waarden, normen, | | | overtuigingen en ervaringen | | | waarmee iemand de wereld | | | interpreteert en beoordeelt. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Institutie | 1. Gestandariseerd gedrag | | | | | | 2. Stabiel maar kan veranderen | | | | | | 3. Geeft routine, | | | voorspelbaarheid en orde | | | | | | 4. =antwoord op | | | "levensnoodzakelijke" vragen | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Gestandariseerd gedrag | Vast gedrag dat bij heel veel | | | mensen zichtbaar is. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Samenleving | Een groep mensen die in een | | | bepaald gebied samenleven en | | | onderling verbonden zijn door | | | gedeelde normen, waarden en | | | sociale structuren. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Functionalistische visie | Visie: maatschappij is goed zoals | | | hij is\ | | | metafoor: werken als organen elke | | | persoon heeft functie en moet | | | zijn rol uitvoeren\ | | | kritiek: armoede is nodig | | | maatschappij te laten draaien | | | anderen gaan dan harder werken | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Conflictsociologie | Visie: structuur samenleving is | | | ongelijk. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Cultuur | 1. Kennis, waarden, normen & | | | doelen | | | | | | 2. Ooit ontstaan in een | | | samenleving (blijven | | | evolueren) | | | | | | 3. Bevatten handleiding voor | | | interacties | | | | | | 4. Je moet het aanleren en | | | doorgeven aan anderen | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Waarden | Idee over wat goed is. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Doelen | Concreet en meetbaarder dan | | | waarde, de 'motor' van het leven. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Normen | Richtlijn zo moet het en niet | | | anders.\ | | | anders: sanctie (kan ook sociale | | | sanctie zijn) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Individualisme | De focus op het individu, waarbij | | | persoonlijke autonomie, rechten | | | en zelfontplooiing belangrijker | | | worden geacht dan de belangen van | | | de groep of gemeenschap. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Materialisme | Verwijst naar focus op materiële | | | omstandigheden als bepalende | | | factoren voor menselijk gedrag en | | | maatschappelijke ontwikkelingen. | | | Het benadrukt de rol van bezit en | | | productie in het vormgeven van | | | sociale structeren en relaties. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Dominante cultuur | Dit zijn de culturen waaruit het | | | overheersende deel van de | | | bevolking behoren. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Subcultuur | Dit zijn de culturen die tot de | | | minderheid behoren. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Multiculturele samenleving | Een samenleving waarin | | | verschillende culturen en | | | etnische groepen naast elkaar | | | bestaat maar elk hun identiteit | | | behouden. Terwijl ze samen | | | deelnemen aan het | | | gemeenschappelijke sociale en | | | politieke leven. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Symbool | Iets zonder betekenis dat in | | | interactie een betekenis gaat | | | krijgen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Expressief symbool | Symbolische interacties | | | beïnvloeden onze | | | identiteitsvorming. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Identiteit | Verzameling blijvende en | | | veranderende kenmerken die een | | | persoon uniek maken. Hoe een | | | persoon zichzelf ziet. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Mead | 'de identiteit is eigenlijk het | | | innerlijke dialoog tussen het me | | | en I.'\ | | | I: directe reactie op omgeving | | | (behoeftes, noden) impulsieve | | | deel van jezelf\ | | | Me: deel dat bewust is dat je | | | relaties hebt met anderen, houdt | | | rekening met anderen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Significant other | Play stadium van Mead: kinderen | | | gaan rollen bespelen van | | | betekenisvolle anderen, vaak | | | mensen uit de primaire omgeving. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Generalised other | Game stadium van Mead: focussen | | | op de veralgemeende anderen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Role-taking | Wanneer je u gaat verplaatsen in | | | een ander en van daaruit over | | | jezelf oordeelt. 2 fases: play | | | stadium & game stadium. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Determinisme | Stelt dat menselijk gedrag | | | volledig wordt bepaald door | | | externe maatschappelijke | | | factoren. Individuen hebben | | | daardoor weinig tot geen controle | | | over hun keuzes. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Ruiltheorie | Mensen ruilen met anderen vanuit | | | eigenbelang | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Winstmaximalisatie | Men wil proberen zelf zoveel | | | mogelijk winst te hebben | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | De wet van Homans | Het ruilen leidt tot het ontstaan | | | van netwerken.\ | | | Door meer ruilmiddelen ook meer | | | macht in de relatie. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Front region | Dat is de plaats waar we onze rol | | | spelen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Back region | Niemand ziet ons daar, er zijn | | | geen rolvoorschriften. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Zero sum game | Ruil is niet altijd winst voor | | | beide partijen, vaak is er een | | | winnaar en verliezen | | | (belangenstelling). | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Coöperatief spel | Win-winsituatie beide actoren | | | hebben 'winst' | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Traditionele autoriteit | Adel, heren, armen (via | | | overerving) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Rationeel legale autoriteit | Over de samenleving nadenken en | | | in wetten gooien.\ | | | concreet: samenleving is met | | | bureaucratische organisaties. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Bureaucratie (5) | - Arbeidsdeling | | | (functieomschrijving) | | | | | | - Hiërarchische lijn van gezag | | | en verantwoordelijkheid | | | | | | - Medewerkers aanstellen (nt | | | nepotisme mr kennis en | | | prestatie) | | | | | | - Medewerkers worden betaald en | | | zijn werkzeker | | | | | | (vast contract) | | | | | | - Procedures: regelen alle | | | interacties in bureaucratie\ | | | (afspraak maken: niet zomaar | | | binnen) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Nepotisme | Aspect van nepotisme: | | | vriendjespolitiek | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Doelverschuiving | Druk bezig met allemaal | | | activiteiten maar niet met het | | | doel van de organisatie.\ | | | Als je maar zoveel mogelijk doet | | | i.p.v. het resultaat. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Trained incapacity | Geen creatief en kritisch | | | denkvermogen bij werknemer + | | | minder oplossingsgerichtheid (ten | | | gevolge van arbeidsdeling en | | | overregulatie) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Catharinabloempjes | Een regel (een wet) blijft | | | bestaan ook al is het al lang | | | niet meer nodig | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Oligarchie | Naarmate dat een organisatie | | | groter wordt hoe meer macht de | | | top krijgt. De basis heeft geen | | | macht en voert enkel uit. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Gemeinschaft (community)(Tönnies) | Vroeger: voordelen: | | | groepsverbondenheid, tradities, | | | solidariteit. Sociale was het | | | sterkte ontwikkeld. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Geselschafft (society)(Tönnies) | Iedereen meer voor zich vooral | | | eigenbelang en vooral zakelijke | | | interacties. Het economische komt | | | eerst. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Mechanische solidariteit | *tradities, godsdienst, | | | groepsverbondenheid zorgt dat het | | | verstikkend is en mensen vallen | | | snel uit de boot.\ | | | Moeten leven t elkaar maar kunnen | | | niet weg. Het is verplicht om | | | solidair te zijn door sociale | | | controle.* | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Organische solidariteit | *industrie, ruil: zorgt ervoor | | | dat mensen meer sociale contacten | | | moesten hebben. Waardoor men meer | | | open was van geest daardoor | | | ontstond er vanzelf een | | | organische solidariteit.* | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Welvaartsstaat | We willen alle burgers meenemen | | | ookal kunnen ze niet volledig mee | | | door vb. beperking... Door ze | | | wetten te laten stemmen waardoor | | | die kansen op ontplooiing enz. | | | worden gewaarborgd. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociale markt economie | enerzijds capitalisme (vraag en | | | aanbod) maar ook | | | overheidsinmenging en gunstig | | | klimaat scheppen voor | | | werkgevers/werknemers. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociale grondrechten | basisrechten die burgers | | | beschermen op het gebied van | | | welzijn, zoals het recht op | | | onderwijs, gezondheidszorg, | | | sociale zekerheid en een | | | menswaardig bestaan. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociale zekerheid | Het is een systeem waarbij je als | | | werkende persoon RSZ betaald dit | | | gaat in een pot. Bij ziekte, | | | pensioen of werkloosheid kun je | | | dan een uitkering ontvangen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociale bijstand | kan ook als je niet voldoende | | | sociale zekerheidsrechten hebben | | | opgebouwd vb. leefloon | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Collectieve voorzieningen | Een collectieve voorziening is | | | een door de overheid of | | | gemeenschap georganiseerd en | | | gefinancierd systeem dat | | | faciliteiten en diensten zoals | | | onderwijs, gezondheidszorg en | | | sociale zekerheid aanbiedt om te | | | voorzien in de behoeften van de | | | hele samenleving en bij te dragen | | | aan het algemeen welzijn | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Globalisering (+dimensies) | Wereldwijde uitbreiding en het | | | uitbreien van relaties die we | | | hebben met anderen en het sociale | | | bewustzijn. Sociale bewustzijn: | | | weten dat er anderen zijn en wat | | | de wereld inhoud, u plaats hierin | | | kennen. | | | | | | 1. Economische dimensie | | | | | | 2. Politieke dimensie | | | | | | 3. Culturele dimensie | | | | | | 4. Sociale dimensie | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | socialisatie | Continuïteit en orde bewaren door | | | het aanleren en doorgeven van | | | cultuur aan anderen en aanleren | | | van cultuur door 'nieuweling'.\ | | | Invloed op identiteit. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Primaire socialisatie | is het proces waarbij je de basis | | | leert van hoe je je gedraagt, | | | voornamelijk door je ouders of | | | verzorgers. Dit helpt je om de | | | normen en waarden van je omgeving | | | te begrijpen en vormt de basis | | | voor hoe je later met anderen | | | omgaat. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Secundaire socialisatie | is het proces waarbij je nieuwe | | | regels en gedragspatronen leert | | | buiten je gezin, zoals op school, | | | werk of in een sportteam. Het | | | helpt je om je aan te passen aan | | | verschillende groepen en | | | situaties in de samenleving. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Externe socialisatieagenten | Kan iedereen zijn: personen die | | | je een cultuur aanleren door | | | gedrag, taal, normen,...\ | | | Op 2 niveau's significant others | | | and generalised others | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociale controle | een groep of samenleving zorgt | | | ervoor dat individuen zich aan de | | | regels en normen houden, | | | bijvoorbeeld door beloning of | | | straf. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Positieve sancties | beloningen voor wie conform | | | gedraagt met de cultuur. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Negatieve sancties | Straffen voor degene die zich | | | niet conform gedragen met de | | | cultuur. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Conformisme | Houden aan de sociale normen | | | (positieve sancties) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Non-conformisme | niet houden aan wat de sociale | | | normen en hun verwachten. | | | (sanctie juridisch of sociaal) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Macht | Als iemand macht heeft over de | | | andere kan die de andere dwingen | | | om op een bepaalde manier te | | | handelen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Economische macht | Controle over schaarse middelen | | | (geld) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Politieke macht | Controle over gemeenschappelijke | | | middelen | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociaal-culturele macht | Invloed via waarden | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Deskundigheidsmacht | Invloed oplossen van problemen | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Gezag | Gelegitimeerde macht | | | (gerechtvaardigde macht): vaak | | | via hun uitstraling | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Total institution | = samenvallen alle levensdomeinen | | | vb. wonen, werken, vrije tijd\ | | | vaak de macht vanuit 1 plaats en | | | zeer sterke sociale controle | | | (verschillende types) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Hidden curriculum | 'cultuur' die onderhuids wordt | | | meegegeven (onuitgesproken | | | meegegeven door de leraar) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Gender-specifiek | verwijst naar de sociale en | | | culturele (verschillen tussen man | | | en vrouw = def gender) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Pionier student | Studenten waarvan ze de eerste in | | | de familie zijn die verder | | | studeren. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Detraditionering | de tradities hebben minder | | | invloed\ | | | vb. minder sturing door de kerk | | | nu tegenover vroeger | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Individualisering | meer individuele keuzevrijheid | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Symbolische socialisatie | Onzichtbare symbolische | | | socialisatie-agenten in externe | | | sociale dwang tot conformisme met | | | macht, sancties,... | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Insluiting | Het gevoel dat je bij dat groepje | | | hoort | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Instrumentele houding ten aanzien | Je gebruikt je werk/studie enkel | | van studie of werk | en alleen als middel om geld te | | | verdienen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Symbolische samenleving | Elke samenleving is een | | | symbolische samenleving. Symbolen | | | krijgen betekenis door de | | | interactie tussen individuen en | | | de betekenis dat eraan gegeven | | | wordt. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Domeinen van symbolische | Mediaconsumptie, reclame, | | socialisatie | consumptie, onderwijs (vb. hidden | | | curriculum), zingeving, online en | | | sociale media | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Aandachtseconomie | gebruikers langer online -\> meer | | | geld | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Filter bubble | nieuws dat aansluit bij onze blik | | | op de wereld | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Voorspelbaar uniek | 1\. Mens denkt dat hij uniek is | | | door de keuzes die ze maken\ | | | 2. In realiteit worden | | | gedrag,... bepaald door het | | | 'symbolenbad' waarin we leven\ | | | 3. Daarom zeggen ze dat we | | | voorspelbaar uniek zijn\ | | | (+ samenlevingsorde blijft door | | | onze 'niet-unieke' keuzes)\ | | | 4. Op basis van die kijk kan je | | | gedrag, opvattingen, smaak,.. | | | voorspellen\ | | | ! let op voor stereotypen ! | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Deviant gedrag | Afwijkend gedrag (gedrag dat | | | afwijkt van de norm) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Crimineel gedrag | deviant gedrag waar een | | | strafrechtelijk gevolg aan hangt. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Anomie | Durkheim: Niemand weet wat | | | goed/kwaad is 'oude' | | | waarden-normen voldoen niet meer | | | om gedrag te regelen\ | | | Merton: toestand waarin mensen | | | een spanning ervaren tussen de | | | algemeen geldende waarden en | | | normen en de beperkte middelen | | | die ze hebben om die doelen te | | | realiseren. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Deviante socialisering | een aantal mensen doorlopen | | | socialisatieprocessen waardoor ze | | | voor anderen ongewenst/deviant | | | gedrag gaan vertonen.\ | | | synoniem: differentiële | | | associatie | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Permissieve socialisering | Er ontstaat een samenleving die | | | alles toelaat. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Self fullfiling prophecy | 1\. Je hebt een verwachting\ | | | 2. Je gaat je gedragen naar | | | deze verwachting\ | | | 3. de verwachting komt uit | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Stigmatiseren | Het observeren van een deviant | | | gedrag bij een persoon. Nadien | | | een persoon met gelijkaardige of | | | enkele zelfde kenmerken hetzelfde | | | behandelen als de persoon die | | | deviant gedrag stelde. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Pygmalioneffect | Het Pygmalioneffect verwijst naar | | | het fenomeen waarbij de | | | verwachtingen van een persoon | | | over het gedrag of de prestaties | | | van een ander individu ertoe | | | leiden dat die verwachtingen | | | werkelijkheid worden. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Iatrogenese | Vb. dokter maakt mensen ziek\ | | | Door het bestaan van de dokter | | | gaan mensen sneller denken ik heb | | | rugpijn dus ik ga naar de dokter | | | -\> niet ik ga meer bewegen | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Therapeugenese | Is een subgroep van Iatrogenese. | | | Hulpverlener maakt cliënt | | | hulpbehoevend (door de | | | aanwezigheid van hulpverleners | | | vragen ze hulp) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Rational choice | De rationele keuze-theorie gaat | | | er vanuit dat mensen keuzes maken | | | om zo veel mogelijk voordeel te | | | halen. Ze denken na over wat de | | | voor-en nadelen zijn van elke | | | keuze, om de beste optie te | | | kiezen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | De fundamentele attributiefout | Je linkt het gedrag van een | | | persoon aan zijn karakter, | | | eigenschappen zonder rekening te | | | houden met de context.\ | | | Het gedrag typeert niet altijd | | | het karakter van een persoon. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Individueel schulddenken | Individueel schulddenken betekent | | | dat je ervan uitgaat dat mensen | | | zelf verantwoordelijk zijn voor | | | hun eigen situatie, ongeacht de | | | omstandigheden. Het negeert dat | | | invloed van maatschappelijke | | | factoren, armoede, | | | discriminatie,... | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociale stratificatie | de indeling van mensen in lagen | | | of groepen op basis van | | | bijvoorbeeld rijkdom, macht of | | | status, wat bepaalt welke kansen | | | en privileges ze hebben in de | | | samenleving. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociale ongelijkheid | middelen, kansen en privileges | | | zijn ongelijk verdeeld tussen | | | verschillende groepen mensen in | | | de samenleving, vaak gebaseerd op | | | factoren zoals afkomst, inkomen | | | of opleiding. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Klasse | een groep mensen in de | | | samenleving die op basis van | | | bijvoorbeeld inkomen, beroep of | | | bezit een vergelijkbare | | | economische positie en sociale | | | status delen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Klassenmaatschappij | een samenleving waarin mensen | | | worden ingedeeld in verschillende | | | sociale klassen op basis van hun | | | economische positie, zoals | | | rijkdom of werk, wat hun kansen | | | en invloed bepaalt. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Standenmaatschappij | is een samenleving waarin mensen | | | in vaste groepen of standen | | | worden geboren, zoals adel, | | | geestelijkheid en boeren, en hun | | | rechten en plichten worden | | | bepaald door hun afkomst. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Kasten | zijn sociale groepen in een | | | gesloten systeem, waarbij | | | individuen worden geboren in een | | | bepaalde groep met vaste regels | | | en verplichtingen, vaak met | | | beperkte mogelijkheden om naar | | | een andere groep te bewegen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Verticale sociale mobiliteit | de beweging van individuen of | | | groepen naar een hogere of lagere | | | sociale positie binnen de | | | hiërarchie van de samenleving, | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Raciale stratificatie | de ongelijke verdeling van | | | middelen, kansen en sociale | | | status op basis van raciale of | | | etnische groepen, wat leidt tot | | | systematische ongelijkheid binnen | | | een samenleving. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Slavernij | mensen worden gedwongen om te | | | werken zonder loon en zonder | | | persoonlijke vrijheid, vaak met | | | geweld en onderdrukkende controle | | | door hun eigenaren. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Inkomensongelijkheid | Grote verschillen zijn in de | | | hoeveelheid geld die mensen | | | verdienen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Vermogensongelijkheid | Grote verschillen zijn in de | | | hoeveelheid bezittingen die | | | mensen hebben. Dit kan leiden tot | | | sociale problemen, omdat het | | | mensen met weinig vermogen | | | moeilijker maakt om gelijke | | | kansen te krijgen in de | | | samenleving. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Referentiegroepen | Zijn groepen waar mensen naar | | | opkijken en waarvan ze de waarden | | | en normen overnemen. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Latente functies van arbeid | De onbedoelde, verborgen of | | | niet-geplande gevolgen die arbeid | | | met zich meebrengt. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Ascription en achievement | ascription (je geraakt aan werk | | | door de kenmerken die je bezit | | | vb. huidskleur, geslacht,...) + | | | positie is toegewezen\ | | | achievement (werk vinden op basis | | | van u verdiensten vb. diploma, | | | relevante ervaring,...) + positie | | | is verworven | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Scolariteitsgraad | Het percentage mensen van een | | | bepaalde leeftijd dat een hoger | | | diploma heeft. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Indicator-leerling | Een leerling die een aantal | | | kenmerken heeft die duiden op een | | | verhoogd risico op | | | schoolvertraging. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Wooncrisis | Heeft een grote invloed op | | | gezondheid, onderwijs, mentaal | | | welzijn, | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociale economische ongelijkheid | Wonen heeft een grote invloed op | | op vlak van gezondheid | gezondheid | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Meritocratie | samenleving waarbinnen de positie | | | van mensen het resultaat is van | | | hun verdiensten (harde werk en | | | talent) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Veld | Structuur van sociale posities | | | met daarbij horende | | | machtsrelaties | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Economisch kapitaal | Wat je bezit, inkomen **MAAR | | | VOORAL VERMOGEN** | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Cultureel kapitaal | culturele bagage vooral door | | | socialisatie doorgegeven (media, | | | onderwijs, ouders,...) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Geïnstitutionaliseerd cultureel | (goede referentie voor cv, | | kapitaal | diploma,...)\ | | | Heb je behaald, in de hand | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Geobjectiveerd cultureel kapitaal | (dure boeken, kunst, goede | | | software,..)\ | | | dingen die je kan vasthouden | | | waardoor je in het bezit bent van | | | meer kennis of mogelijkheden | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Belichaamd cultureel kapitaal | (overtuigingen, waarden, | | | opvattingen, smaak,...)\ | | | Zaken die je geïndividualiseerd | | | hebt | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Sociaal kapitaal | je sociaal netwerk | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Habitus | Een manier van zijn, leven en | | | denken\ | | | Daaronder behoort ook smaak | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Smaak | Belichaamd cultureel kapitaal | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Symbolisch geweld | De smaakverschillen tussen de | | | hoge en lage klassen worden als | | | wapen gebruikt. Gevolg\ | | | culturele distinctie: 'betere | | | klassen' onderscheiden zich door | | | hun betere smaak.\ | | | sociale distantie: afstand en | | | verschil in hiërarchie. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Feminisme | Verzetsbeweging tegen seksisme | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Seksisme | Overtuigingen hebben en | | | handelingen uitvoeren die ervoor | | | zorgen dat één of meerdere leden | | | van één gender in het nadeel | | | zijn. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Burgerrechtenbeweging | Burgers die opkomen voor de | | | gelijke rechten tussen de | | | verschillende huidskleuren. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Privilege | Bevooroordeeld worden o.b.v. een | | | bepaald kenmerk\ | | | = onzichtbaar, je voelt het niet | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Discriminatie | Uitsluiting o.b.v. een bepaald | | | kenmerk | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Etniciteit | Sociaal-culturele identiteit die | | | een bepaalde 'groep' mensen of | | | een aantal bevolkingsgroepen | | | verbindt. | +-----------------------------------+-----------------------------------+