İslâm'da Âdâb-ı Muâşeret (Görgü Kuralları) 2015 PDF

 ABDÜLFETTAH EBÜ GUDDE İslam'da ADAB-1 MUJ\şERET Görgü Kuralları ISBN: 978- 6 05-4709- 2 7-4 T.C. Kültür Bakanlığı Sertifika No: 23 5 5 7...

 ABDÜLFETTAH EBÜ GUDDE İslam'da ADAB-1 MUJ\şERET Görgü Kuralları ISBN: 978- 6 05-4709- 2 7-4 T.C. Kültür Bakanlığı Sertifika No: 23 5 5 7 1. Baskı İstanbul, 2015 Yayın Yönetmeni İsmail Çelik Notlar Ekleyerek Çeviren: Hasan Atalay Baskı Hazırlık DBY Ajans Baskı/Cilt Sistem Matbaacılık Yılanlı Ayazma Yolu No:8 Davutpaşa / İstanbul Tel: 0212 482 11 01 :M'ttrum :Neşriyat Atikali Mah. Manyasızade Cad. No: 2 7 /A Çarşamba - Fatih / İstanbul Tel: +90 2 1 2 53 1 19 91 www.muallimnesriyat.com.tr  İslam'da Adab-ı Muaşeret Görgü JCurallan ABDÜLFETTAH EBO GUDDE Notlar Ekleyerek Çeviren: Hasan Atalay İstanbul, 2015  ABDÜLFEITAH EBÜ GUDDE (Rahimehullah) Son dönemin en önde gelen hadisçilerinden olup 1917 yılında Suriye'nin Halep şehrinde doğdu. 1948 yılında Ezber'den mezun oldu. Ardından da bu üniver­ sitenin Arap Dili ve Edebiyatı bölümünde ihtisas yaptı. 196 1 yılında Şam Üniversitesinde öğretim üyeliğine baş­ ladı. 19 65 yılında Riyad Şeria Fakültesine geçti. 19 66 yılında memleketi Suriye'ye geri döndüğünde Ba­ asçılar tarafından bir yıl hapse mahkfim edildi. Şeria Fakültesinde 10 yıl süreyle profesör olarak ha­ dis, usulü hadis ve usı11ü fıkıh gibi üst düzey kitaplan ders olarak okuttu. Alim şehit Bayram Ali Öztürk Hoca­ efendi, merhum Alim Abdülfettah Ebu Gudde hakkında şöyle demiştir: "Rahmetli Abdülfettah Ebu Gudde Suriye'li alim, Riyad'da vefat etti. Kütüphanesi htilô duruyor. 29.000 cilt! Alim (diye) buna diyoruz." 1997 yılında Riyad'da vefat eden Ebu Gudde'nin temel İslam bilimlerinde, çok geniş kapsamda, yetmişten fazla eseri bulunmaktadır.  İçindekiler » Mütercimin Önsözü.......................................................................................... 11 » Mukaddime............................................................................................................ 13 Birinci Bölüm Edeb » İslam'da Edebin Önemi.................................................................................. 17 İkinci Bölüm Aile İçindeki Edebler » Kapıyı Yavaşça Açıp Kapatmanın Önemi........................................... 23 » Eve Girip Çıkarken Selam Vermenin Önemi.................................... 24 » Eve Geldiğini, Evdekilere Bildirmenin Önemi................................ 26 » Bir Mekana Girmeden Önce İzin Almanın Önemi....................... 28 » Kapıyı Kibarca Çalmanın Önemi.............................................................. 32 » "Kim o?" diye Sorulduğunda, "Ben" diye Cevap Vermemek.. 35 Üçüncü Bölüm Ziyaret ve Misafirlik Adabı » Ziyarete Gitmeden Önce, Ziyaret Edilecek Kimsenin Halinin Sorulması.............................................................................................. 41 » Ziyaret Edilen Evde, Etrafı Süzmemek................................................ 43 »Ayakkabılan Giyerken ve Çıkanrken Dikkat Edilmesi Gereken Edebler................................................................................................. 46 » Ziyaret Edilen Evde, Ev Sahibinin Gösterdiği Yere Oturmak 4 7 » Misafir Olunan Evde, Özel Eşyaları Kanştırmamak...................49 » Ziyaret İçin Uygun Bir Zamanı Belirlemek....................................... 50 » Ziyaret Esnasında Gereksiz Konuşmamak....................................... 51 » Bir Meclise Girildiğinde Selam Vermek ve Musafaha Yapmak..................................................................................................................... 52 » İki Kişinin Arasına Oturmamak ve Üç Kişinin Bulunduğu Bir Mecliste İki Kişinin Kendi Aralannda Konuşmaması....................................................................................................... 54 Dördüncü Bölüm Büyüklere ve Anne-Babaya Karşı Adab » Büyüklere Saygı Göstermek........................................................................ 59 » Büyüğü Küçüğün Önünde Tutmak ve Yürürken Sağından Yürümek............................................................................................ 61 » Alimlere, Büyüklere ve Fazilet Sahibi Kimselere Öncelik Tanımak................................................................................................. 63 »Anne-Babaya Hürmet Göstermek Gerekir........................................ 71 »Anne Babaya İyilik ve İhsanda Bulunmak........................................ 73 » Ziyarete Gidileceği Zaman Kılık-Kıyafete Özen Göstermek ve Küçükte Olsa Hediye Götürmek Gerekir........... 75 » Eve Misafir Geldiğinde veya Bir Yere Misafir Olarak Gidildiğinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar.......................... 77 Beşinci Bölüm Hastayı Ziyaret Etme Adabı » Hastalan Ziyaret Etmek Gerekir.............................................................. 81 » Ziyaret Süresini Kısa Tutmak................................................................... 83 » Hasta Ziyareti Esnasında Dikkat Edilmesi Gereken Edebler..................................................................................................................... 85 » Hastaya Acı veya Kötü Bir Haberi Bildirirken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar........................................................................ 87 Altıncı Bölüm Taziye ve Başsağlığı Dileme Adabı » Cenazelere Katılmak ve Yakınlanna Başsağlığı Dilemek........ 91 » Taziye Esnasında Konuşulması ve Söylenmesi Güzel Olan Şeyler............................................................................................................. 93 Yedinci Bölüm Sohbet ve Konuşma Adabı » Konuşurken Ses Tonuna Dikkat Etmek.......................................... 10 1 » Başkası Konuşurken Dikkatlice Dinlemek.................................... 10 4 » Konuşan Kimsenin Sözünü Kesmemek.......................................... 10 6 » Başkasına Sorulan Sorulara Saygı Gösterip, Cevap Vermek İçin Atılmamak.............................................................................. 108 » Hanımlar Ziyarete Gittikleri Zaman Dikkat Etmeleri Gereken Edebler.............................................................................................. 110 » Uyuyan Kimselere Saygılı Olmak......................................................... 11 2 Sekizinci Bölüm Nikah ve Düğün Merasimleri » Nikah ve Düğün Davetlerine İcabet Etmek.................................. 11 7 » Nikah Akdini Herkese Duyurmak........................................................ 118 » Düğün Merasimlerine Katılarak, Evlenen Çiftleri Mutlu Etınek...................................................................................................................... 12 0 » Evlenen Çiftleri Güzel Dualarla Tebrik Etmek............................. 121 » Düğün Eğlencelerinde Sının Aşmamak........................................... 12 3 » Son Söz................................................................................................................... 125  Mütercimin Önsözü Kalplerimizi Kur'an ve sünnet nuruyla tenv1r eyleyen (süsleyen), Allah-ü Teala'ya hamd-ü senalar olsun. "Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim" buyu­ rarak bizlere edep ve ahlakı tavsiye eden Rası1lullah (sallallahu 'aleyhivesellem)'e, aline, ashabına ve onların takipçileri olan sa­ lih zevat-ı kirama da salat ve selam olsun. Elinizdeki bu eser, merhum Abdülfettah Ebu Gudde'nin "Min Edebi'l-İslam" isimli eserinin tercümesidir. Hepimizin bildiği üzere edep, hayatımızın tüm alan­ larını ilgilendirmektedir. Nitekim peygamber efendimiz (sallallahu 'aleyhi ve sellem) "Edepten mahrum olan kimse, tüm ha­ yırlardan mahrumdur" buyurarak, hayatımızda edebin ne kadar önemli olduğunu bildirmektedir. Aynı şekilde efendimiz (sallallahu 'aleyhi ve sellem)'in torunla­ rından Şeyh Mustafa İsmet Garibullah (Kuddise Sirruhu) edep hakkında şöyle buyurmaktadır: J.1. j_ J Y..) "':-' ı ;;. !t , , , ' r -r-..;.ı 1 A "Edep ilmiyle bulunur hakikat, Ne bilsin bi edep sırr-ı şeriat." Mütercimin Onsözü......................................................................................... 11  Manası: "Hakikat (ihlas ) ancak edepli olmakla elde edilir. Edepsiz kimse ise şeriatın sırlanna asla muvaffak ola­ maz:' Görüldüğü üzere "Edep olmadan, ihlas elde edilemiyor." Onun için Allah-ü Teala'ya dua ederken edep istemeliyiz. Çünkü ihlas ve hakikat edeple elde edilmektedir. Nite­ kim hazreti Mevlana Mesnevfsinde şöyle buyurmaktadır: "Mevla Teala'dan edebe muvaffiikiyet (kavuşmak) istiyorum. Çünkü edebi olmayan kimse, Allah-ü Teala'nın lüt­ fundan mahrum kimsedir:· Hal böyle olunca, her zaman ve her yerde edebe dik­ kat etmemiz gerekir ki; Mevla Teala'nın lütfuna mazhar olalım. İşte bu kitapta merhum Alim Abdülfettah Ebu Gudde bizlere "nerede? nasıl?" davranmamız gerektiğini bildir­ mektedir. Bizde elimizden geldiği kadanyla kitabın metnine sadık kalarak tercüme etmeye çalıştık Gerektiği yerde ma­ nası kapalı kelimeleri, parantez ve dipnotlarla açıklamaya gayret ettik Aynı şekilde okuyucunun kolayca okuyabilme­ sini sağlamak için metne uygun başlıklar koyduk Mevla Teala'dan isteğimiz; okuyan kimselerin bu eserden istifade etmeleri ve bizi de bu eserle mükafatlandırmasıdır. Zira her şey Mevla Teala'dandır. O'nun tevfik ve lütfu olma­ saydı biz bir kelime bile yazamazdık Bundan dolayı Mevla Teala'ya bize verdiği ni'metler adedince hamdü senalar ol­ sun. Verdiği ni'metlere şükredenlere de selam olsun. Hasan ATALAY ız................................................ İslam'da Adab-ı Muaşeret Görgü Kurallan....  Mukaddime Ta'zim (saygı) ve senanın (övgünün) merkezi alemlerin Rabb-i Allah'ü Teala'ya hamdü senalar olsun. Yüce yaratı.asının kendisine salat ettiği efendimiz Mu­ hammed (sallallahu 'aleyhivesellem)'e, aline, ashabına ve onlara tabi olan pak ve temiz kimseler üzerine de salat ve selam ol­ sun. Allah'tan hakkıyla sakınan kimseler, efendimiz (sallallahu 'aleyhi ve sellem)'in göstermiş olduğu hidayet yoluna ve edeple­ rine tabi olan (uyan) seçilmiş kimselerdir. Allah'ım! Sözümüzde ve yaptığımız işlerde onlara itti­ bayı bizlere rızık olarak ver! Bizim canımızı onların yolu ve sevgisi üzere al! ( Amin) Bu ince risaleyi "Min Edebi'l-İslam " diye isimlendirdim ve bu risalede kardeşlerimin, arkadaşlarımın, hanımıyla ve erkeğiyle bu edepleri yapmakta hataya ve gaflete düştü­ ğünü gördüğüm çoğu kimselerin faydalanabileceği, İslam'ın edeplerinden kısa cümleleri bir araya getirdim. Dostlarımın ve kardeşlerimin çoğunu bu edeplerden ga­ fil ve hanımıyla, erkeğiyle bunları bilmekte (uygulamakta) hataya düştüğünü gördüm. Bu risaleyi yazmakla onlara bu edepleri hatırlatmayı murad ettim. Bu edepleri onlardan daha güzel yapan biri değilim ve bu edeplere ihtiyacım ol­ madığını da savunmuyorum (yani bu edepleri uygulama Mukaddime........................................................................................................ ı3  hususunda bende hataya düşüyor ve bu edeplere benimde ihtiyacım var). Ancak bu edepleri hatırlatmakla muradım, hakkı ve sabn tavsiyedir. Ayrıca Mevla Teala'nın: J.Jı e , L>-. ı...r- !_ il':;- ---..:.__ iı J. ,. "Kesinlikle siz kardeşlerinizin yanma gelmeyi murad etti­ ğinizde, (binek/eriniz olan) develerinizi ve elbisenizi güzelleş­ tirin ve düzeltin! Hatta (o kadar düzgün olsun ki), {insanın vücudundaki) ben nasıl fark ediliyorsa, siz de (güzelliğiniz ve temizliğinizle) öyle fark edilin! Ş üphesiz ki Allah (celle celalüh) çirkin olan söz ve fiil i sevrnez."4 Dolayısıyla bir müslümanın giyim ve kuşamdaki gü­ zelliğine, görünüşüne, düzen ve tertibine ziyade dikkat et­ mesi gerekir. Doğru yola ulaştıran ancak Allah-ü Teala'dır. 4 Bu Hadis-i Şerifi Ebu Davud, Ahmed b. Hanb l ve Hakim "Müsted­ rek" isimli eserinde, Sehl b. Hanzala (radıyallahu anh) dan rivayet et­ ' ' mişlerdir. Edeb................................................................................................................... 19  İkinci Bölüm Aile İçindeki Edebler  JCapıyı J?av ça fiçıp JCapatmanın Önemi Eve girip çıkarken kapıyı sert bir şekilde kapatma veya kapıyı şiddetli kapanacak şekilde bırakma! Çünkü bu davra­ nış, müntesibi olmakla şeref duyduğumuz İslam nezaketine aykırıdır. Bilakis kapıyı elinle yavaş bir şekilde kapat! Umulur ki sen Aişe (radıyallahu'anha) validemizin Rası1lullah (sallallahu 'aleyhi ve sellem)'den rivayet ettiği şu Hadis-i Şerifi duy­ muşsundur: J 8 j ,tlj ı..i 0fa. )1 (J ,,, o ,,, ,,, ,,, Gi ,,, J ,,.. ,,, o " L.!. \rı "Muhakkak ki yumuşakllk (kibarllk) bulunduğu şeyi güzelleştirir. Bir şeyden yumuşakllğı almdığı zaman da bu a/mma o şeyi çirkinleştirir."1 1 Sahih-i Müslim, Kitabu'l-Birr, Sıla ve Adab,c.4, s.2004, H adis No:2594 Aile İçindeki Edebler....................................................................................... 23  eve Girip ÇıkarkEn Selam Vennenin Önemi Eve girerken veya evden çıkarken ehlinden olan kadın­ erkek herkese İslamın şian ve Müslümanlann selamı olan "Esseldmü aleyküm ve rahmetul/ahi ve berakatüh" diyerek selam ver. İslamın alameti olan bu selamı "iyi sabahlar'', "günay­ dın", "tünaydın" ve "merhaba" gibi lafızlarla değiştirme! Zira senin bu selamı, başka lafızlar ile değiştirmen İs­ lam alameti olan bu selamın yok olmasına sebeptir. İslamın şian ve Müslümanların alameti olan bu selamı Rasfilullah (sallallahu 'aleyhi ve sellem) hem kavliyle (sözüyle) hem de fiiliyle (yaşantısıyla) bizzat tatbik etmiş ve onu güzel hizmetçisi Enes (radıyallahu 'anh)'ya öğretmiştir. Nitekim Enes (radıyallahu 'anh) şöyle buyuruyor: "Rasfilullah (sallallahu 'aleyhi ve sel­ lem) bana: ,,,. ,. ,,,.... ,,.. tP,,.. J , "' ,,, ,,,. ,. ,,, o.... , ,.... ı J'41S- ;. A'F ı ı hş 4 "Ey oğulcağızım! Evine girdiğin zaman ailene selam ver! Bu hem sana hem de ailene bereket getirir."2 z Sünen-i Tinnizl, Kitabu'l-İsti'zan, c.5, s.59, Hadis No:269 8 24..................................................... İslam'da Adab-ı Muaşeret Görgü Kurallan  Tabiinin önde gelenlerinden Katade (rahimehullah) şöyle bu­ yurmuştur: "Eve girdiğin zaman ailene selam ver! Çünkü onlar, senin selamına en layık kimselerdir:' Ebu Hüreyre (radıyallahu'anh) şöyle nakletmiştir: "Rasfilullah şöyle buyurdu: (sallallahu 'aleyhi ve sellem) I , I Jt r-5..l>-I I l t.... ,,. " o,.. ,,, f o. , o , , J... J J 01 ljl - o ı;;;; ; : o ,,.. ,,. - o,.. l.ı '1 )'\ ,!L:.. liı ,,.. ô' ·)'\: - - ,j>:' ; ıJ.J - ı--=- , "Bir meclise girdiğiniz vakit selam verin! Oradan Ç1ka­ cağmız vakityine selam verin! Zfra girerken verilen selam, çıkarken verilen selamdan üstün değildir. (çıkarken verilen selam daha üstündür)."3 3 Sünen-i Tırmizi, Kitabu'l-İsti'zan, c.5, s.62-63, Hadis No:2706 Aile İçindeki Edebler......................................................................................... 2 s  ct?e Geldiğini, ct?dekilere I l :ı 1 1.... o o.., o ,,. ,..... o o ,. J J , o , J L4...!J ·- , ,... ,,........... J ,,. oJ J - J oJ ,,.. o J ,,... "'.. -l.4j:., \' l ::ı-'.ı· ı :!'l \ ·. j , \ :: l \ ı_ş fIJS '1!1 0 l o ;;;; o.?- "' ;;;; lj4.ll , , ı i ıJliJ.:Jı.k , -