مبانی دستگاه عصبی PDF

 ‫جهت دادن و‬ ‫هماهنگ کردن‬ ‫ادغام‬ ‫پاسخهاي‬ ‫عملکرد سيستم عصبي‬ ‫اطالعات‬ ‫سيستمهاي‬ ‫حسي‬ ‫بدن‬ ‫کنترل محيط داخلي‬ ‫وخارجي بدن‬  ‫مغز‬...

 ‫جهت دادن و‬ ‫هماهنگ کردن‬ ‫ادغام‬ ‫پاسخهاي‬ ‫عملکرد سيستم عصبي‬ ‫اطالعات‬ ‫سيستمهاي‬ ‫حسي‬ ‫بدن‬ ‫کنترل محيط داخلي‬ ‫وخارجي بدن‬  ‫مغز‬ ‫سيستم عصبي مرکزي‬ ‫(‪)CNS‬‬ ‫نخاع شوکي‬ ‫سيستم عصبي‬ ‫‪12‬جفت عصب مغزی‬ ‫سيستم عصبي محيطي‬ ‫(‪)PNS‬‬ ‫‪ 31‬جفت عصب نخاعي‬ ‫‪ PNS‬بر اساس جهت‬ ‫اعصاب آوران (حسی)‬ ‫جريان نسبي اطالعات‬ ‫اعصاب ارادی (سوماتيک)‪....‬عضالت اسکلتی‬ ‫اعصاب وابران(حرکتی)‬ ‫به ‪ ،CNS‬شامل‪:‬‬ ‫اعصاب خودمختار يا غيرارادی (اتونوميک)‬ ‫‪....‬عضالت صاف‪ ،‬قلب و غدد و ‪..‬‬ ‫سمپاتيک‬ ‫اعصاب حسی‬ ‫اعصاب حرکتی‬ ‫پاراسمپاتيک‬ ‫اعصاب واسطه‬ ‫ارتباط بين ‪ CNS‬و بخش هاي ديگر بدن بوسيله ‪ ،PNS‬برقرار مي شود‪.‬‬ ‫‪ PNS‬شامل ‪:‬‬ ‫‪.1‬اعصاب مغزی (ترکيبی‪ ،‬حسی خالص يا حرکتی اند)‬ ‫‪.2‬اعصاب نخاعی(ريشه خلفی‪ ،‬حسی است و ريشه قدامی‪ ،‬حرکتی است)‬  ‫اعصاب مغزی‬ ‫ اعصاب مغزی‪ ،‬دارای عملکرد‪:‬‬ ‫‪.1‬حسی خالص ‪ :‬مانند عصب بويايی و بينايی‬ ‫‪.2‬حرکتی خالص ‪ :‬مانند زوج ‪ 3،4،6‬مربوط به حرکات چشم‪ ،‬زوج ‪ 11‬و زيرزبانی‬ ‫(عصب دوازدهم)‬ ‫‪.3‬ترکيبی( حسی‪-‬حرکتی)‪ :‬زوجهای ‪10 ،۹٬۷٬۵‬‬ ‫جفت عصب دهم مغز= عصب واگ‪ ،‬در تعادل بدن نقش دارد‬ ‫‪ -1‬دستگاه عصبی سمپاتيک در گره های عصبی که در دو‬ ‫طرف ستون فقرات قرار دارند و با دستگاه عصبی مرکزی‬ ‫در ارتباط اند تشکيل شده است ‪.‬‬ ‫اعصاب سمپاتيک بدن را برای فعاليت بيشتر آماده می کنند‪.‬‬ ‫‪ -2‬اعصاب پاراسمپاتيک برخالف اعصاب سمپاتيک عمل‬ ‫میکنند (کاهش فعاليت) ‪ ،‬دستگاه عصبی پاراسمپاتيک در‬ ‫اعصاب زوج سوم ‪،‬هفتم ‪،‬نهم ودهم مغزی وهمچنين بخش‬ ‫خاجی نخاع وجود دارند‬ ‫مهمترين عصب پاراسمپاتيک اعصاب زوج دهم يا عصب‬ ‫واگ است (طوالنی ترين عصب مغزی) که از بصلالنخاع‬ ‫آغاز میشود و پس از عبور از گردن به سينه و شکم‬ ‫میرسد‬  ‫ عصب واگ مجموعهای گسترده از پيامها را از مغز به اندامهای داخلی ارسال‬ ‫میکند و پيامهای حسی را از اين اندامها دريافت میکند‪ ،‬و اين پيامها مسئول شماری‬ ‫از پاسخهای ناخودآگاه بدن هستند‪.‬‬ ‫ ‬ ‫واگ کلمهای التينی به معنای "سرگردان" است چرا که شاخههای متعددی به ريهها‪ ،‬قلب‪ ،‬حنجره‪،‬‬ ‫معده‪ ،‬گوشها میدهد‪.‬‬ ‫اين عصب را عصب پنوموگاستريک هم مینامند‪ ،‬چرا که هم به معده و هم به ريهها عصبدهی میکند‪.‬‬ ‫ ‬ ‫در اغلب اوقات‪ ،‬شما متوجه اعمال اعصاب واگ راست و چپ که جزئی از دستگاه عصبی خودکار هستند‪ ،‬نمیشويد؛‬ ‫اما احتماال هنگامی متوجه کار اين عصب میشود که فعاليت آن در نتيجه بيماری يا آسيب متوقف شده باشد‪ ،‬زيرا‬ ‫عصب واگ يکی از حياتیترين اعصابی است که نظم فعاليت بدن را حفظ میکند‪.‬‬ ‫ بدون کارکرد عصب واگ‪ ،‬شما نمیتوانيد صحبت کنيد‪ ،‬نفس بکشيد‪ ،‬غذا بخوريد و‬ ‫ضربان قلبتان بسيار نامنظم میشود‪.‬‬  ‫✓هر عصب محيطی از دو نوع بافت تشکيل میگردد‪:‬‬ ‫‪ -1‬تارها يا رشتههای ‪/‬بافت عصبی‪.‬‬ ‫‪ -2‬بافت همبند‪.‬‬ ‫✓مهمترين وظيفه بافت همبند در دستگاه عصبی محيطی‪:‬‬ ‫‪.1‬حفاظت از دستهها و رشتههای عصبی‬ ‫‪.2‬بافت عروقی را جهت تغذيه رشتههای عصبی در خود جای میدهند‪.‬‬ ‫✓ميزان بافت پيوندی در طول مسير اعصاب محيطی متفاوت و در جاهايی که عصب محيطی از‬ ‫روی سطح يک مفصل عبور میکند‪ ،‬افزايش میيابد‪.‬‬ ‫افزايش بافت همبند در نواحی مفصلی(به خصوص مفاصل متحرک)‪ ،‬باعث حفظ و نگهداری دسته‬ ‫عصبی و درنتيجه رشته عصبی میگردد و از آسيب آنها جلوگيری میکند‪.‬‬ ‫بافت همبندی در اعصاب محيطی از سه اليه تشکيل میشود که شامل موارد زير است‪:‬‬ ‫ ‬ ‫اپی نوريوم(‪)Epineurium‬‬ ‫ ‬ ‫پری نوريوم(‪)Perineurium‬‬ ‫ ‬ ‫اندونوريوم(‪)Endoneurium‬‬ ‫ ‬ ‫‪The Synapse‬‬ ‫ساختار بافت عصبی‬ ‫بافت عصبی از دو نوع سلول بوجود آمده ‪:‬‬ ‫‪.1‬نورون ها ‪ :‬وظيفه انتقال امواج عصبی‬ ‫را به عهده دارند ‪.‬‬ ‫‪.2‬نوروگلياها‪ :‬وظيفه حفاظت و تغذيه از‬ ‫قسمت های مختلف دستگاه عصبی را‬ ‫عهده دارند‪.‬‬  ‫اجزای تار عصبی‬ ‫ آکسون (فرستنده)‬ ‫ دندريت (گيرنده)‬ ‫ جسم سلولی (سوما)‬ ‫ غالف ميلين که ممکن است در بعضی از تارها وجود نداشته باشد‪.‬‬ ‫ غالف شوان که از سلولهای شوان تشکيل شده است‬  ‫ اکسون‪ :‬آکسون که به آن رشته عصبی هم ميگويند يک رشته يا ميله بافتی بلند و باريک است که از‬ ‫سلول عصبی (نورون) خارج ميشود‪.‬وظيفه آکسون انتقال يا فرستادن پيام عصبی از سلول عصبی يا‬ ‫بطرف آن است‪.‬از کنار هم قرار گرفتن آکسون ها عصب بوجود ميايد‪.‬‬ ‫ دندريت‪ :‬زائدههای رشته مانندی هستند که به جسم سلولی ياختههای عصبی (نورونها)‪ ،‬متصل‬ ‫نقش آورنده پيامهای صادر شده از ياخته را دارند‬ ‫هستند‪.‬دارينهها ِ‬ ‫ جسم سلولی‪ :‬جسم سلول عصبی در مغز يا نخاع قرار دارد و شامل هسته است‪.‬تجمع اجسام سلولی‬ ‫در ‪CNS‬را هسته و در ‪ PNS‬را عقده گويند‪.‬‬  ‫غشاء میلین‪:‬‬ ‫✓غالف ميلين يک اليه ليپوپروتئينی است که بر روی بسياری از دندريت های بلند و‬ ‫آکسون ها‪ ،‬تشکيل میشود‬ ‫✓ نورون را سفيد رنگ جلوه می دهد‬ ‫✓پوشش ميلين‪ ،‬موجب ايجاد نارسانايی بيشتر بر روی سطح تار عصبیها است که‬ ‫اين امر باعث افزايش سرعت هدايت پيامهای الکتريکی در درازای تار میشود‪.‬‬ ‫✓ وظيفه نگهداری از سلولهای عصبی را نيز به عهده دارد‪.‬‬  ‫ همه درازای تار از ميلين پوشيده نشدهاست‪.‬بخشهايی که پوشش ميلين وجود‬ ‫ندارد گره رانويه ناميده میشوند‪.‬در رشتههای ميليندار پيام عصبی بسيار تندتر‬ ‫ارسال میشود‪.‬‬ ‫سلولهای سازنده ميلين ‪:‬‬ ‫‪.1‬اليگودندروسيت (در سيستم عصبی مرکزی) و‬ ‫‪.2‬سلولهای شوان (در سيستم عصبی محيطی)‬ ‫اين سلولها اليههای پيچ درپيچی از ميلين را پيرامون تارهای عصبی میسازند‪.‬‬  ‫یاخته های شوان‬ ‫ از ياخته های دستگاه عصبی هستند که رشتههای عصبی دستگاه عصبی پيرامونی را‬ ‫میپوشانند‪.‬در حقيقت ميلين رشتههای عصبی محيطی توسط اين ياختهها ساخته میشود‪.‬‬  ‫ياختههای شوان و اوليگودندروسيتها دو تفاوت مهم با هم دارند‪:‬‬ ‫ يک ياخت ٔه شوان تنها يک بخش از ميلين يک رشت ٔه عصبی را درست میکند‪ ،‬در حالی که‬ ‫يک اوليگودندروسيت‪ ،‬ممکن است ‪ ۵0 ،40‬بخش را ميليندار کند‪.‬‬ ‫ رشتههای بدون ميلين هم‪ ،‬در سيستم عصبی محيطی به وسيله ياختههای شوان پوشيده‬ ‫شدهاند‪.‬ولی در سيستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) رشتههای بدون ميلين توسط‬ ‫اوليگودندروسيت احاطه نمیشود‪.‬‬  ‫ساختار اعصاب نخاعي‬ ‫نخاع شوکی پيام ها را به مغز و بالعکس حمل مي کند و همچنين رفلکس‬ ‫هاي نخاعي را کنترل مي کند‪.‬‬ ‫و شامل دو بافت عصبي است‪:‬‬ ‫‪.1‬ماده سفيد ‪:‬شامل آکسون ها ي ميلين دار‬ ‫‪.2‬ماده خاکستري ‪:‬شامل جسم هاي سلولي وسلول هاي غيرعصبي‬ ‫ اعصاب نخاعي‪ ،‬مختلط هستند؛ چون شامل هر دوي آکسونهای حسي و‬ ‫حرکتي مي باشند‬ ‫ ‪ 31‬جفت عصب نخاعي شامل‪ 8 :‬جفت گردني‪ 12 ،‬جفت پشتي‪5 ،‬‬ ‫جفت کمري‪ 5 ،‬جفت خاجي و ‪ 1‬جفت دنبالچه اي‪.‬‬ ‫‪.-‬‬ ‫رفلکس‬ ‫ يک رفلکس عصبي‪ ،‬پاسخ حرکتي خودکار و غيرارادي است که به‬ ‫حفظ هموستاز بوسيله تعديل سريع فعاليت هاي ارگان ها يا سيستم هاي‬ ‫ارگاني کمک مي کند‪.‬‬ ‫قوس رفلکسي‪:‬‬ ‫پنج گام دخيل در رفلکس عصبي عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ -1‬رسيدن محرک و فعال سازي گيرنده‬ ‫‪ -2‬فعال سازي يک نرون حسي‬ ‫‪ -3‬پردازش اطالعات‬ ‫‪ -4‬فعال سازي يک نرون حرکتي‬ ‫‪ -۵‬پاسخ بوسيله يک عمل کننده‬  ‫نروگليا‬ ‫ نقش اوليه نروگليا محافظت از نرون ها است‪.‬‬ ‫ نروگليا هم در ‪ CNS‬و هم در ‪ PNS‬يافت مي‬ ‫شود‪.‬‬ ‫‪Astrocyte‬‬ ‫نروگليا‬ ‫‪microglia‬‬ ‫‪oligodendrocyte‬‬  ‫انواع نورگلیا‬ ‫ اليگودندروسيت ‪:‬ياختهٔ توليدکنند ٔه ميلين در دستگاه عصبی مرکزی است‬ ‫ آستروسيت يا آستروگليا ياختهای گليايی و ستارهشکل برای تغذيه و حفاظت ياختههای عصبی‬ ‫ميکروگليا‪ :‬اولين جمعيت از سلولهای دستگاه عصبی مرکزی میباشند که در مقابل آسيبها‪،‬‬ ‫عفونتها و واکنشهای التهابی مغزی نظير بيماری آلزايمر‪ ،‬مالتيپل اسکلروزيز (ام اس)‪،‬‬ ‫انسفالوپاتی و بيماریهای پريونی پاسخگو میباشند‪.‬‬  ‫پرده مننژ ‪ :‬پرده ای که دستگاه عصبی مرکزی را می پوشاند و‬ ‫شامل سه اليه است‬ ‫‪.1‬سخت شامه که خارجی ترين پرده مننژ است‬ ‫‪.2‬عنکبوتيه که اليه ميانی مننژ را تشکيل می دهد‬ ‫‪.3‬نرم شامه (اليه داخلی ) که در زير عنکبوتيه قراردارد وبين آنها‬ ‫فضايی است بنام فضای زير عنکبوتيه‪.‬‬ ‫‪ ‬شبکه ای در داخل اليه‬ ‫داخلی يا نرم شامه‬ ‫قرار دارد و ترشح‬ ‫مايع مغزی نخاعی را‬ ‫عهده دار است ‪.‬‬ ‫‪ ‬مهمترين وظيفه مايع‬ ‫مغزی نخاعی تغذيه‬ ‫وحفاظت دستگاه‬ ‫عصبی مرکزی است‬ ‫ودر يک فرد بالغ‬ ‫‪ 40cc‬است‪.‬‬  ‫‪‬نخاع‬ ‫‪ ‬قسمتی از دستگاه عصبی مرکزی است که در درون کانال مهره ای‬ ‫قراردارد وطول آن حدود ‪43_45cm‬است واز مهره اول گردن‬ ‫(سوراخ پس سری) تا مهره اول ودوم کمری امتداد دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬انتهای نخاع منشعب شده و اعصاب نخايی موسوم به دم اسب را‬ ‫تشکيل ميدهد‬  ‫ساختمان داخلی نخاع‪:‬‬ ‫ نخاع از دو ماده سفيد وخاکستری‬ ‫تشکيل شده است ماده خاکستری نخاع‬ ‫(تنه سلولی نرون های عصبی ) در‬ ‫وسط وبه شکل پروانه يا حرف ‪H‬است‪.‬‬ ‫و ماده سفيد (بخش ميلين در اکسون‬ ‫های نرونی) ان را احاطه کرده است‬ ‫ نرون حسی از ريشه پشتی وارد نخاع شده‬ ‫و نرون حرکتی از ريشه شکمی خارج‬ ‫ميشود‬ ‫ به فاصله کوتاهی از نخاع‪ ،‬ريشه پشتی و‬ ‫شکمی به هم پيوسته و يک جفت عصب‬ ‫نخاعی به وجود ميايد‬ ‫مغز انسان حدود ‪ 1500‬گرم وزن داشته در داخل جمجمه شامل‪:‬‬ ‫مخ‪ /‬ديانسفالون ‪ /‬مخچه ‪ /‬ساقه مغز‬ ‫‪ -1‬نيم کره های مغز(مخ)‬ ‫‪ -2‬ديانسفالون‪:‬‬ ‫تاالموس ( دريافت کننده تمام داده های حسی و‬ ‫ورودی به مغز) ‪ +‬هيپوتاالموس (مرکز اصلی‬ ‫کنترل هموستاز)‬ ‫‪ -3‬ساقه مغز‪:‬‬ ‫مغز ميانی ‪ +‬پل مغزی ‪ +‬بصل النخاع‬ ‫‪ -4‬مخچه‬ ‫‪ ‬قشر مخ‪:‬چين خوردگی خاکستری رنگ (اکسون فاقد ميلين)‪/‬‬ ‫‪ ‬تنه مخ‪ :‬سفيد رنگ و بزرگترين بخش‬ ‫‪ ‬جسم پينه ای ‪:‬محل اتصال دو نيمکره مخ‬ ‫‪ ‬فعاليتهای دو نيمکره توسط اين ارتباط هماهنگ می شود‬ ‫وظيفه مخ‪:‬‬ ‫جايگاه تفکر وهوش‬ ‫‪ ‬کنترل ارادی حرکات‬ ‫‪ ‬ذخيره اطالعات‬ ‫‪ ‬اگاهی از محرکهای حسی‬  ‫‪ ‬نيکره های مخ‬ ‫‪ ‬نيمکره های مخ توسط شيارهای عميقی به چهار قطعه يا لوب تقسيم می‬ ‫شوند لوب های مخ عبارتند از ‪:‬‬ ‫‪.1‬لوب پيشانی (هوش عمومی و کنترل ارادی)‬ ‫‪.2‬لوب آهيانه ای (محل دريافت و تفسير داده های حسی کلی)‬ ‫‪.3‬لوب گيجگاهی (شنيداری)‬ ‫‪.4‬لوب پس سری‪(.‬ديداری)‬ ‫‪ ‬ساقه مغز بخشی از دستگاه عصبی است که از سه بخش مجزا تشکيل شده است‪.‬‬ ‫اين بخشها عبارتند از ‪:‬‬ ‫بصل النخاع ‪:‬تنظيم ‪ HR‬و انبساط و انقباض عروق خونی‬ ‫‪.1‬‬ ‫پل مغزی ‪ :‬تنظيم تعداد و عمق تنفس‬ ‫‪.2‬‬ ‫ومغز ميانی‪ :‬ارتباط مخ و مراکز پايين تر ‪CNS‬‬ ‫‪.3‬‬  ‫ساختمان مخچه‬ ‫‪ ‬در پشت ساقه مغز قرارد دارد‪ 150 ،‬گرم‬ ‫‪ ‬نقش در کنترل ارادی حرکت ‪ ،‬تعادل و حفظ‬ ‫هماهنگی بعد از دريافت داده های حسی از‬ ‫گيرنده های موجود در عضالت ‪ ،‬مفاصل و‬ ‫تاندون ها‬ ‫‪ ‬شامل دو نيمکره جانبی است که توسط‬ ‫کرمينه به هم متصل هستند‬ ‫‪ ‬هر کدام از نيمکره ها از دو بخش خاکستری‬ ‫و سفيد تشکيل شده اند که توده خاکستری‬ ‫مننژ مخچه را پوشانده است و اليه سفيد در‬ ‫زير اليه خاکستری قرار دارد‪.‬‬  ‫‪ ‬تاالموس‪ :‬باالی ساقه مغز‪ ،‬مرکز مهم يکپارچگی و سازماندهی‬ ‫تمام حواس بجز بويايی و سپس ارسال شدن به ساير نواحی قشر‬ ‫مخ‬ ‫‪ ‬هيپوتاالموس‪ :‬در زير تاالموس قرار دارد‬ ‫مسئول حفظ هموستاز‪ /‬درجه حرارت‪ /‬تنظيم غدد گرسنگی و تشنگی‪/‬‬ ‫تعادل مايعات‪ /‬هيجان‪ /‬خواب و بيداری‬ ‫بسياری از اعمال احشايی بدن توسط هيپوتاالموس وارتباطاتی که با‬ ‫غده هيپوفيز برقرار می کند تنظيم وکنترل می شود ‪.‬‬