بیماری های مشترک بین انسان و حیوان (تب مالت) PDF

‫مقدمه‪ :‬بیماری های مشترک بین انسان و حیوان عبارت است از یک عفونت یا بیماری عفونی که در شرایط طبیعی می‬ ‫تواند از جانوران مهره دار به انسان انتقال یابد‪.‬تاکنون بالغ بر ‪ 500‬بیماری عفونی مهم در حیوانات شناسایی شده اند که‬ ‫حدود ‪ 200‬نوع آن را می توان جزء بیماری های مشترک بین انسان و دام قلمداد نم...

‫مقدمه‪ :‬بیماری های مشترک بین انسان و حیوان عبارت است از یک عفونت یا بیماری عفونی که در شرایط طبیعی می‬ ‫تواند از جانوران مهره دار به انسان انتقال یابد‪.‬تاکنون بالغ بر ‪ 500‬بیماری عفونی مهم در حیوانات شناسایی شده اند که‬ ‫حدود ‪ 200‬نوع آن را می توان جزء بیماری های مشترک بین انسان و دام قلمداد نمود‪.‬البته با پیشرفت تحقیقات دائما به‬ ‫فهرست بیماری های مشترک اضافه می شود با توجه به مطالعاتی که تاکنون در ایران صورت گرفته است حداقل ‪44‬‬ ‫عامل بیماری زا از گروه باکتری ها و ویروس ها و قارچ ها و کرم ها و تک یاخته ها و بندپایان هستند که بین انسان و‬ ‫حیوانات مشترک می باشند‪.‬با توجه به این که بیماری های مشترک بین انسان و دام در کشور ما نیز جزء معضالت‬ ‫بهداشتی و هم چنین مشکالت اقتصادی می باشد لذا پایه سه راهکار اساسی آموزشی‪ ،‬هماهنگی بین بخشی و مراقبت‬ ‫بیماری جهت کنترل این بیماری ها که عمدتا بیماری های تب مالت‪ ،‬سالک‪ ،‬هاری‪ ،‬کاالآزار‪ ،‬کیست هیداتیک و سیاه‬ ‫زخم می باشد برنامه ریزی شده است و جهت آشنایی بهورزان در خصوص این بیماری ها مختصر شرح داده می شود‪.‬‬ ‫اهمیت بیماری تب مالت (بروسلوز)‪:‬بروسلوز (تب مالت) در انسان نشان دهنده گسترش بیماری در حیوانات است‪.‬‬ ‫بیماری در حیوانات مبتال باعث سقط جنین در دام های آبستن شده‪ ،‬هم چنین باعث کاهش وزن شدید و سبب زیان‬ ‫اقتصادی فراوان در دامداری ها میگردد‪.‬ضمنا ابتالانسان به این بیماری باعث ازکارافتادگی به مدت نسبتاطوالنی وهمچنین‬ ‫اقتصادی فراوان ازقبیل تعطیل شدن کار‪،‬هزینه درمانی سنگین وگاه عوارض طوالنی مدت درشخص مبتالمی گردد‪.‬‬ ‫تعریف ‪ :‬بیماری تب مالت که در حیوانات به نام سقط جنین واگیردار موسوم است یکی از بیماری های عفونی مشترک‬ ‫بین انسان و دام است و به نام های تب مواج و تب مدیترانه ای نیز نامگذاری شده است‪.‬چون این بیماری اولین بار در‬ ‫جزیره مالت گزارش شده است آن را تب مالت هم می نامند‪.‬‬ ‫یک بیماری باکتریال سیستمیک است که به صورت حاد‪ ،‬تحت حاد و مزمن ظاهر شده و با عالیم تب ممتد یا مواج یا‬ ‫نامنظم با دوره های متفاوت سردرد‪ ،‬ضعف و الغری‪ ،‬عرق‪ ،‬لرز‪ ،‬درد عضالت‪ ،‬افسردگی‪ ،‬کاهش وزن و درد عمومی‬ ‫بدن ممکن است تظاهر کند فرم بدون عالمت نیز ممکن است وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫میزان مرگ ومیردرمواردی که درمان نمی شوندکمتراز‪ 2‬درصدوبیشترین آنها با عامل بروسالملی تنسیس اتفاق می افتد‪.‬‬ ‫عامل بیماری‪:‬چهارنوع بروسالبه عنوان عامل اکثرعفونت های بروسلوز (تب مالت) در انسان تشخیص داده شده است‪:‬‬ ‫‪ )1‬بروسال آبورتوس (که در گاو بیشتر است)‬ ‫‪ )2‬بروسالملی تنسیس (که در گوسفند و بز بیشتر است)‬ ‫‪ )3‬بروسالسوئیس (که در خوک بیشتر است)‬ ‫‪ )4‬بروسالکانیس (که در سگ بیشتر است و بیماری زایی کمی برای انسان دارد)‬ ‫‪160‬‬  ‫نوع غالب بروسال در ایران‪ ،‬بروسالملی تنسیس می باشد‪.‬‬ ‫مهم ترین عالیم و نشانه های بروسلوز در دام ها‪:‬‬ ‫‪ )1‬سقط جنین (توجه داشته باشیم که زایمان های طبیعی بعدی نشانه سالمت دام نیست و معموال دام برای همیشه آلوده‬ ‫می ماند‪).‬‬ ‫‪ )2‬به دنیا آوردن نوزادان ضعیف و ناتوان‬ ‫‪ )3‬کم شدن شیر دام ها‬ ‫‪ )4‬جفت ماندگی (خارج نشدن جفت بعد از زایمان دام)‬ ‫‪ )5‬تورم بیضه در دام های نر و گاها عقیم شدن دامهای نر‬ ‫نکته‪ :‬معموال نمی توان از روی ظاهر حیوانات به بیماری بروسلوز در آنها پی برد‪.‬‬ ‫دام ها چگونه به بروسلوز آلوده می شوند؟‬ ‫‪ )1‬به دنیا آمدن از مادر آلوده به میکروب و خوردن شیر از مادر آلوده‬ ‫‪ )2‬خوردن علوفه آلوده به میکروب‬ ‫‪ )3‬تماس با بافت ها و مایعات آلوده بدن (ترشحات زایمانی‪ ،‬ادرار‪ ،‬فضوالت‪ ،‬خون)‬ ‫‪ )4‬استفاده از منبع شرب مشترک با دام های آلوده‬ ‫‪ )5‬از طریق تنفس و استنشاق میکروب های معلق در هوای آغل آلوده‬ ‫نکته مهم‪ :‬ورود دام های آلوده به دامداری ها سرآغاز آلودگی های بعدی‬ ‫راههای تشخیص بروسلوز در دام ها‬ ‫‪ )1‬آزمایش خون دامها‬ ‫‪ )2‬کشت دادن میکروب از جفت‪ ،‬جنین‪ ،‬شیر و ترشحات رحمی دام سقط کرده‬ ‫عالیم بیماری در انسان‪:‬‬ ‫به طور کلی بیماری به صورت حاد یا موزیانه شروع شده و تب مداوم یا منظم با دوره های متناوب‪ ،‬تعریق فراوان به‬ ‫خصوص در شب‪ ،‬خستگی‪ ،‬بی اشتهایی و کاهش وزن‪ ،‬سردرد‪ ،‬درد عضالنی و درد عمومی بدن تظاهر می کند‪.‬‬ ‫عالیم بیماری تا حد زیاد وابسته به نوع بروسال است و بر اساس شدت بیماری به اشکال حاد‪ ،‬تحت حاد‪ ،‬مزمن و موضعی‬ ‫بروز می نماید‪.‬‬ ‫نوع حاد‪:‬در این شکل بیمار گرفتار لرز ناگهانی‪ ،‬درد عمومی بدن به خصوص درد پشت بوده و عرق شدید دارد‪.‬بیمار‬ ‫اشتهای خود را از دست داده و از ضعف و سستی شکایت دارد‪.‬ضمنا از شروع عالیم بیش از ‪ 3‬ماه نمی گذارد‪.‬تشخیص‬ ‫دراین مرحله دشوار است چون عالیم اختصاصی تبت مالت دیده نمی شود‪.‬‬ ‫‪161‬‬ ‫نوع تحت حاد‪ :‬اغلب اوقات حالت تب دار اولیه وجود نداشته و آغاز آن بی سروصدا می باشد ولی گاهی به دنبال‬ ‫مرحله تب دار شروع می شود‪.‬شکایت بیمار از ضعف و خستگی است‪.‬از آغاز بیماری ‪ 3‬تا ‪ 12‬ماه طول می کشد‪.‬‬ ‫عارضه های بیماری بیشتر شده و در هر جای بدن به ویژه استخوان ها و مفاصل دیده می شود‪.‬‬ ‫نوع مزمن‪:‬غالبا عالیم بعد از یک دوره تب دار سال ها باقی می ماند‪.‬بیماران اغلب تب ندارند‪ -‬امکان افسردگی‪ ،‬بی‬ ‫حالی بدن دردهای مزمن و خسته کننده وجود دارد‪(.‬تشخیص آزمایشگاهی در این مرحله سخت بوده و نیاز به دقت‬ ‫پزشک دارد‪).‬‬ ‫نوع موضعی‪ :‬باکتری های بروسلوز می توانند در اعضاء مختلف بدن ایجاد عفونت موضعی نمایند‪.‬شایع ترین اعضاء‬ ‫مبتال شامل استخوان ها‪ ،‬مفاصل‪ ،‬سیستم اعصاب مرکزی )‪ ،(CNS‬قلب‪ ،‬ریه‪ ،‬طحال‪ ،‬بیضه ها‪ ،‬کبد‪ ،‬کیسه صفرا‪ ،‬کلیه ها‪،‬‬ ‫پروستات و پوست می باشند‪.‬‬ ‫مخزن بیماری‪ :‬مخازن بیماری در ایران عمدتا گوسفند و بز بوده و البته گاوهای مبتال نیز از عوامل ایجاد بیماری در‬ ‫انسان می باشند‪.‬‬ ‫دوره کمون‪ :‬وقتی که برخورد با منبع عفونت مستمر باشد‪ ،‬چه از راه نوشیدن شیر خام و یا تماس شغلی‪ ،‬تعیین زمان‬ ‫دقیق آلودگی و لذا دوره نهفتگی مشکل خواهد بود‪ ،‬اما در مواردی که عفونت به دنبال یک تماس مشخص باشد‪ ،‬دوره‬ ‫نهفتگی اغلب بین ‪1‬تا ‪ 3‬هفته می باشد‪.‬گاهی اوقات بین ‪ 6-17‬ماه نیز گزارش شده اند‪.‬‬ ‫راه های سرایت‪:‬‬ ‫‪ )1‬تماس مستقیم از راه مستقیم چشم و یا از طریق تماس خراش ها و جراحات پوست با ترشحات‪ ،‬مواد دفعی‪ ،‬یا بافت‬ ‫های حیوانات آلوده یا اشیاء آغشته به ترشحات دفعی‬ ‫‪ )2‬مصرف بافت ها‪ ،‬مواد غذایی یا مایعات حاوی باکتری بروسال مانند‪ :‬شیر و فراورده های لبنی آلوده‪ ،‬خصوصا پنیر‬ ‫تازه‪ ،‬خامه و سرشیر‪ ،‬مواد بروسلوز انسانی ناشی از گوشت و فراورده های آن کمتر از استفاده از فراورده های لبنی آلوده‬ ‫می باشد با این وجود گوشت‪ ،‬اعضاء و خون تمامی انواع حیوانات ممکن است حاوی بروسال باشد‪.‬‬ ‫‪ )3‬انتقال تنفسی از طریق استنشاق ذرات عفونی معلق در آغل‪ ،‬اصطبل و آزمایشگاه‬ ‫‪ -‬انتقال بروسلوز از انسان به انسان بسیار نادر است‪.‬تلقیح مصنوعی‪ ،‬واکسیناسیون و نمونه برداری از خون در برنامه های‬ ‫خون گیری از گاو به موارد متعدد بروسلوز در بین دامپزشکان و تکنسین ها منجر شده است‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫تشخیص‪ :‬معموال آزمایش رایت توسط پزشک توصیه می گردد که به طور معمول تیتر رایت مساوی یا بیشتر از‬ ‫‪80‬‬ ‫نشانه وجود بیماری است که برای بررسی دقیق تر از آزمایش ‪ -2( 2ME‬مرکاپتواتانول) و آزمایش کومبس رایت‬ ‫استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪162‬‬  ‫مراقبت و پیشگیری‪:‬‬ ‫‪ )1‬گزارش دهی بیماری به صورت غیر فوری می باشد‪.‬‬ ‫‪ )2‬ارجاع مورد مشکوک به مرکز بهداشتی درمانی روستایی جهت معاینه توسط پزشک و انجام آزمایشات الزم و‬ ‫تشخیص قطعی‬ ‫‪ )3‬شیر باید پاستوریزه شده یا به مدت ‪ 5‬دقیقه جوشانده شود پنیر تازه به مدت حداقل ‪ 3‬ماه در آب نمک نگهداری و‬ ‫سپس مصرف شود‪.‬‬ ‫‪ )4‬کشاورزان‪ ،‬کارگران کشتارگاه ها و کارخانجات بسته بندی گوشت باید جوانب احتیاط را در برخورد با الشه یا‬ ‫محصوالت دامی تهیه شده از حیوانات مشکوک به بیماری را رعایت نمایند‪.‬‬ ‫‪ )5‬افرادی که با پوست حیوانات سروکار دارند‪ ،‬از پوشش محافظ دست و بدن استفاده کنند‪.‬‬ ‫‪ )6‬در مناطق با شیوع باالی بیماری‪ ،‬دام های در معرض خطر بیماری علیه بیماری واکسینه شوند‪.‬‬ ‫‪ )7‬ثبت موارد مثبت بازگشت داده شده از مراکز بهداشتی‪ ،‬درمانی و بیمارستان ها در فرم پیگیری بیماری‬ ‫‪ )8‬پیگیری بیماران و نظارت بر مصرف داروی آن ها‬ ‫‪ )9‬آموزش مردم خصوصا خانواده هایی که موارد مثبت بیماری در آن ها ظاهر شده از نظر چگونگی مراقب و راه های‬ ‫انتقال و پیشگیری از بیماری تب مالت‬ ‫‪ )10‬تکمیل فرم گزارش اطالعات تب مالت و ارسال آن به مرکز بهداشتی درمانی‬ ‫‪ )11‬شناسایی خانوارهای دارای دام مبتال به بیماری تب مالت و دام های واجد شرایط واکسیناسیون و اعالم به دامپزشکی‬ ‫و پیگیری تا حصول نتیجه‬ ‫اقدامات پیشگیری از بروسلوز در دام ها؟‬ ‫‪ ‬واکسیناسیون به موقع دام ها در زمان مناسب طبق برنامه سازمان دامپزشکی (دام کم سن نابالغ در سال اول‬ ‫زندگی واکسینه شود و دام بالغ هر دو سال یکبار) همکاری مردم با برنامه واکسیناسیون بسیار مهم است‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر دامی از برنامه واکسیناسیون جامانده باشد‪ ،‬دامداران بهتر است به سازمان دامپزشکی اطالع دهند و‬ ‫واکسیناسیون رایگان دام خود را پیگیری نمایند‪.‬‬ ‫‪ ‬ایجاد محل زندگی سالم و بهداشتی برای دام ها (از نظر نور و شرایط بهداشتی)‬ ‫‪ ‬خودداری از وارد کردن دام های بدون سابقه واکسیناسیون به محل نگهداری سایر دامها‬ ‫‪ ‬خرید و فروش دام با مجوز سازمان دامپزشکی وخودداری از جابجایی غیر مجاز دام‬ ‫‪ ‬ساختن محل قرنطینه برای دام های آبستن تازه خریداری شده تا بعد از زایمان‬ ‫‪163‬‬  ‫‪ ‬ضدعفونی کردن محل زایمان بعد از زایمان دام‬ ‫‪ ‬جداسازی دام های سقط کرده و بیماری از سایر دام ها‬ ‫‪ ‬دفن بهداشتی جنین سقط شده و ترشحات آلوده در عمق دو متری زمین‬ ‫‪ ‬پاکسازی روزانه محل زندگی دام ها و گندزدایی دوره ای کف و دیوار‬ ‫‪ ‬سگ ها باعث «پخش شدن» بیماری در محیط می شوند لذا نباید برای تغذیه سگ های نگهبان از جنین و جفت‬ ‫سقط شده استفاده نمود‪.‬‬ ‫‪ ‬جلوگیری از چرای دام ها در مراتعی که قبال توسط گله های آلوده و دارای سابقه سقط جنین مورد استفاده قرار‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫‪ ‬گزارش سقط دام ها به شبکه دامپزشکی محل سکونت‬ ‫درمان بروسلوز در دامها‬ ‫‪ )1‬ایجاد مقاومت دارویی ‪ ‬خطر برای انسان‬ ‫‪ )2‬بی اثر بودن و اقتصادی نبودن درمان انجام نمی شود لذا پس از شناسایی‪ ،‬دام آلوده را از گله جدا و کشتار می کنند‪.‬‬ ‫‪164‬‬  ‫پرسش تعریف مورد مشکوک تب مالت چیست؟‬ ‫پاسخوجود عالئم کلینیکی سازگار با بیماری تب مالت همراه با ارتباط اپیدمیولوژیک با موارد حیوان مشکوک یا قطعی مباتال باه بروسالوز یاا‬ ‫فرآورده های آلوده حیوانی‬ ‫پرسش عامل بیماری تب مالت چیست؟‬ ‫پاسخعامل این بیماری باکتری تحت عنوان بروسال می باشد‪.‬چهار نو بروسال به نام هاای بروساال ملای تنسیس(گوسافندی و باز) ‪ ،‬بروساال‬ ‫(گاوی) ‪ ،‬بروسال سوئیس (خوک) ‪ ،‬بروسال کنیس (سگ) ‪ ،‬بروسال اوویاس( گوسافند) ‪ ،‬بروساال نئوتوماه (ماوش صاحرائی) و بروساال‬ ‫آبورتو‬ ‫ماریس(پستانداران دریایی) به عنوان عامل اکثر عفونت های بروسلوز (بیماری تب مالت) در انسان تشخیص داده شده است‪.‬ناو غالاب بروساال‬ ‫در ایران‪ ،‬بروسال ملی تنسیس می باشد‪.‬‬ ‫پرسش عالیم و نشانه های بالینی بیماری تب مالت در انسان به چه صورت می باشد؟‬ ‫پاسخاز مهمترین نشانه های بالینی بیماری تب مالت‪ ،‬تب‪ ،‬سردرد‪ ،‬لرز‪ ،‬کمردرد‪ ،‬درد شکم‪ ،‬بی اشتهایی‪ ،‬خستگی‪ ،‬سرفه خشک‪ ،‬تعریق شبانه‪،‬‬ ‫درد عضالنی استخوانی‪ ،‬درد مفاصل و کاهش وزن می باشند‪.‬‬ ‫پرسش عالیم و نشانه های بالینی بیماری تب مالت در دام به چه صورت می باشد؟‬ ‫پاسخمهمترین عالیم بیماری در دام ها عبارتند از‪ :‬سقط جنین – کم شدن تولید شیر – جفت ماندگی – ورم مفاصل دامهاا‪ -‬باه دنیاا آوردن‬ ‫نوزادان ضعیف و ناتوان‪ -‬تورم بیضه در دامهای نر و گاهی عقیم شدن دامهای نر‬ ‫پرسش راه های انتقال بیماری تب مالت کدامند؟‬ ‫پاسخ‬ ‫خراشها و جراحات پوست با ترشحات‪ ،‬مواد دفعی‪ ،‬یا بافتهای حیوانات آلوده یا اشایاء‬ ‫مستقیم از راه ملتحمه چشم یا ازطریق تما‬ ‫‪ -1‬تما‬ ‫آغشته به ترشحات عفونی‪.‬‬ ‫‪ -2‬مصارف بافتها‪ ،‬مواد غذایی یا مایعات حااوی باکتری بروسال مانند‪ :‬شیرخام و فرآوردههای لبنی آلوده خصوصاً پنیر تاازه‪ ،‬خاماه و سرشایر‪،‬‬ ‫موارد بروسلوز انسانی ناشی از گوشت و فرآورده های آن کمتر از استفاده از فرآورده های لبنی آلوده می باشد‪.‬با این وجود گوشات‪ ،‬اعضااء‬ ‫و خون تمامی انوا حیوانات ممکن است حاوی بروسال باشد‪.‬‬ ‫‪ -9‬انتقال تنفسی از طریق استنشاق ذرات عفونی معلق در آغل‪ ،‬اصطبل و آزمایشگاه‪:‬‬ ‫***انتقال بروسلوز از انسان به انسان بسیار نادر است‪.‬تلقیح مصنوعی‪ ،‬واکسیناسیون و نمونه برداری از خون در برنامه های خونگیری از گاو باه‬ ‫موارد متعدد بروسلوز در بین دامپزشکان و تکنسین ها منجرشده است‪.‬‬ ‫پرسش اقدامات الزم در صورت شناسایی بیمار مبتال به تب مالت ‪:‬‬ ‫پاسخ‬ ‫پیگیری روند درمان تا کامل شدن فرآیند درمان و حصول بهبودی کامل‬ ‫‪‬‬ ‫در صورت نگهداری دام توسط بیمار باید مراتب به اداره دامپزشکی محل جهت معاینه دام های موجود اطال داده شود‪.‬‬ ‫‪‬‬  ‫آموزش به اطرافیان بیمار در مورد راههای پیشگیری از بروز بیماری تب مالت‬ ‫‪‬‬ ‫نظارت بر عملکرد افراد شاغل در تهیه و توزیع مواد لبنی محلی آموزش به این افراد‬ ‫‪‬‬ ‫پیگیری جهت دفع بهداشتی فضوالت دامی و عدم استفاده از فضوالت دامی تازه در بخش گلخانه ها و کشاورزی‬ ‫‪‬‬ ‫پرسش اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از ابتال به تب مالت در انسان چیست ؟‬ ‫پاسخ‬ ‫‪ -1‬آموزش کلیاتی درباره بیماری و راه های پیشگیری از آن به افراد در معرض خطر و در مناطق بومی‪ ،‬به عامه مردم‬ ‫‪ -2‬پاستوریزه کردن لبنیات و تصحیح عادات نادرست غذایی مردم) از جمله مصرف بیضه گوسفند به منظورخواص درمانی و یاا مصارف پنیار‬ ‫تازه که از شیر آلوده تهیه شده و به مدت مناسب در آب نمک نگهداری نشده باشد(‬ ‫‪ -9‬جوشاندن شیر به مدت ‪ 9‬الی ‪ 5‬دقیقه بعد از رسیدن به نقطه جوش و غل زدن یا معادل فرستان تقریبا ‪ 16‬صلوات و نگهداری پنیر تازه به‬ ‫مدت حداقل ‪ 9‬ماه در آب نمک ‪ 17‬درصد(از حل کردن ‪ 176‬گرم نمک در یک لیتر آب)‬ ‫‪ -4‬خودداری کردن از مصرف محصوالت دامی خام‪ ،‬دست زدن به الشه های آلوده‪ ،‬استفاده از وسایلی نظیار دساتکش و عیناک حفاایتی در‬ ‫های شغلی‬ ‫تما‬ ‫‪ -5‬آموزش روحانیون و معلمین محلی و اخذ کمک از آنها به منظور ارتقا آگاهی های افراد بومی نسبت به بیماری‪ ،‬و راه های پیشگیری آن‬ ‫‪ -1‬واکسیناسیون دام ها و جدا کردن و حذف دام های آلوده از گله و نمونه برداری توسط سازمان دامپزشکی‬ ‫‪ -7‬بیمه کردن دام های روستائیان و دامداران و تحویل دام های سالم در مقابل اخذ دام های آلوده آنها یا پرداخت غرامت مناسب به آنان‬ ‫پرسش وظایف بهورز ‪ /‬مراقب سالمت در برخورد با یک مورد مشکوک به تب مالت چه می باشد؟‬ ‫پاسخ‬ ‫‪ -1‬ارجا موارد مشکوک شناسایی شده به پزشک مرکز‬ ‫‪ -2‬پیگیری موارد ارجا شده به پزشک مرکز‬ ‫‪ -3‬گزارش موارد محتمل‪ /‬قطعی شناسایی شده از سوی مرکز به واحد پیشگیری ستاد‬ ‫‪ -4‬ثبت موارد محتمل‪ /‬قطعی شناسایی شده در پورتال بیماریهای واگیر توسط مراقبین سالمت مراکز‬ ‫‪ -5‬پیگیری روند درمان مبتالیان به تب مالت تا حصول بهبودی کامل‬ ‫‪ -6‬بررسی اطرافیان بیمار از نظر وجود عالیم بالینی بیماری‬ ‫با بیمار‬ ‫‪ -7‬آموزش به بیمار و افراد در تما‬ ‫‪ -8‬برگزاری جلسات آموزشی( مدل ‪ ) shep‬برای جمعیت تحت پوشش‬ ‫‪ -9‬برگزاری جلسات شورای بهداشتی روستا با طرح موضو تب مالت توسط بهورزان و مراقبین سالمت روستایی‬ ‫*طرح تمرین‪:‬‬ ‫تمرین‪ :1‬دامدار ‪ 53‬ساله ای با شکایت تب ‪ ،‬لرز ‪ ،‬عرق شبانه ‪ ،‬درد بدن و کمردرد به مدت ‪ 2‬هفتهه بهه خانهه‬ ‫بهداشت مراجعه می کند چه اقداماتی در برخورد با این بیمار انجام می دهید ؟‬ ‫تمرین ‪ :2‬فرد ‪ 04‬ساله ای با عالیم درد مفاصل و کاهش وزن به مدت بیش از یکماه به خانه بهداشت مراجعهه‬ ‫می کند ‪ ،‬بیمار شغل آزاد دارد و هیچ سابقه تماس با دامی ندارد ولی سابقه مصرف سرشیر محلی و کره محلی‬ ‫را دارد ‪ ،‬اقدام شما در برخورد با بیمار چگونه است ؟‬ ‫تمرین ‪ :5‬کودک ‪ 14‬ساله ای به همراه مادرش با شکایت تب و لرز و عهرق شهبانه و بهی اشهتهایی بهه خانهه‬ ‫بهداشت مراجعه می نماید توصیه شما در برخورد با این بیمار چگونه است ؟‬ ‫تمرین ‪ :0‬خانم خانه دار ‪ 22‬ساله ای که در حدود یک ماه قبل بیماری تب مالت داشته و جهت دریافت خدمات‬ ‫بهداشتی به خانه بهداشت شما مراجعه نموده و از شما در خصوص نحوه جوشاندن شیر و مصرف پنیهر سهوال‬ ‫می پرسد ‪ ،‬چه توصیه ای به وی می نمایید ؟‬ ‫تمرین ‪ :3‬آقای ‪ 23‬ساله دامدار جهت دریافت واکسن توام به خانه بهداشت مراجعه می کند و از شما در مورد‬ ‫سقط اخیر خودبخودی چند راس از گوسفندانش صحبت می کند ‪ ،‬به نظر شما چه توصیه و اقداماتی برای ایهن‬ ‫دامدار پیشنهاد می نمایید ؟‬ ‫*پاسخ تمرین ‪:‬‬ ‫تمرین ‪: 1‬‬ ‫با توجه به اینکه فرد دامدار بوده و از گروه های در معرض خطر بیماری تب مالت نیز می باشد و همچنین عالیم مشکوک به بیماری تب مالات‬ ‫را نیز دارد ‪ ،‬فرد را جهت بررسی بیشتر و درخواست آزمایش تب مالت به پزشک مرکز ارجا داده و ساپس پیگیاری کارده کاه بیماار آیاا نازد‬ ‫پزشک مرکز رفته یا نه ؟ در ادامه نیز در صورت مثبت بودن نتایج آزمایش تب مالت به پرسنل واحد پیشگیری یا مراقب سالمت مرکاز گازارش‬ ‫غیرفوری داده و باید پیگیری اطرافیان بیمار از نظر وجود عالیم بالینی تب مالت نیز بررسای و پیگیاری شاوند و در ساامانه نیاز ثبات گردناد‪.‬‬ ‫همچنین آموزش های الزم به خانوارمبتال ارائه شده و به دامپزشکی شهرستان جهت بررسی دام های منطقاه و جداساازی و حاذف دام هاای‬ ‫آلوده و واکسیناسیون سایر دام ها گزارش می گردد‪.‬‬ ‫تمرین ‪: 2‬‬ ‫از آنجائیکه فرد عالیم مشکوک به بیماری تب مالت و سابقه مصرف فرآورده لبنی غیرپاستوریزه را دارد باید به بیماری تاب مالات در وی شاک‬ ‫کرد و فرد را جهت بررسی بیشتر و درخواست آزمایش تب مالت به پزشک مرکز ارجا داده و سپس پیگیری کرده کاه بیماار آیاا نازد پزشاک‬ ‫مرکز رفته یا نه ؟ در ادامه نیز در صورت مثبت بودن نتایج آزمایش تب مالت باه پرسانل واحاد پیشاگیری یاا مراقاب ساالمت مرکاز گازارش‬ ‫غیرفوری داده و باید پیگیری اطرافیان بیمار از نظر وجود عالیم بالینی تب مالت نیز بررسای و پیگیاری شاوند و در ساامانه نیاز ثبات گردناد‪.‬‬ ‫همچنین آموزش های الزم به خانوارمبتال ارائه شده و به دامپزشکی شهرستان جهت بررسی دام های منطقاه و جداساازی و حاذف دام هاای‬ ‫آلوده و واکسیناسیون سایر دام ها گزارش می گردد‪.‬‬ ‫تمرین ‪: 5‬‬ ‫کودک با دام و مصرف فرآورده های لبنی غیرپاستوریزه سوال می شود و در صاورت پاسام مثبات ماادر‬ ‫از مادر کودک درخصوص سابقه تما‬ ‫باید به بیماری تب مالت در وی شک کرد فرد را جهت بررسی بیشتر و درخواست آزمایش تاب مالات باه پزشاک مرکاز ارجاا داده و ساپس‬ ‫پیگیری کرده که بیمار آیا نزد پزشک مرکز رفته یا نه ؟ در ادامه نیز در صورت مثبت بودن نتایج آزمایش تب مالت به پرسنل واحاد پیشاگیری‬ ‫یا مراقب سالمت مرکز گزارش غیرفوری داده و باید پیگیری اطرافیان بیمار از نظر وجود عالیم بالینی تب مالت نیز بررسای و پیگیاری شاوند و‬ ‫در سامانه نیز ثبت گردند‪.‬همچنین آموزش های الزم به خانوارمبتال ارائه شده و به دامپزشکی شهرساتان جهات بررسای دام هاای منطقاه و‬ ‫جداسازی و حذف دام های آلوده و واکسیناسیون سایر دام ها گزارش می گردد‪.‬‬ ‫تمرین ‪: 0‬‬ ‫توصیه می شود که شیر را به مدت ‪ 3‬الی ‪ 5‬دقیقه بعد از رسیدن به نقطه جوش و غل زدن بجوشاند یا می تواند به میزان فرستادن تقریباا ‪66‬‬ ‫صلوات اینکار را انجام دهد‪.‬همچنین می تواند پنیر تازه را که از شیر نامطمئن و ناسالم تهیه شاده باه مادت حاداقل ‪ 3‬مااه در آب نماک ‪17‬‬ ‫درصد نگهداری نماید و سپس مصرف نماید‪.‬‬ ‫تمرین ‪: 3‬‬ ‫از آنجائیکه یکی از عالیم شک به بیماری تب مالت در دام ها ‪ ،‬سقط خود بخودی دام می باشد باید مورد را به واحد پیشگیری مرکز و یا ستاد‬ ‫شبکه جهت هماهنگی با دامپزشکی شهرستان به جهت نمونه برداری و خونگیری از دام ها گزارش نمود و همچنین به فرد دامدار و اطرافیان‬ ‫وی در خصوص بیماری تب مالت و عالیم بیماری درانسان و روش های پیشگیری و کنترل بیماری به ویژه نحوه جوشاندن شیر و ‪...‬آموزش‬ ‫های الزم داده شود و به وی تاکید گردد در صورت مشاهده عالیم بیماری در خود و یا خانواده و اطرافیان به خانه بهداشت یا مرکز خدمات‬ ‫جامع سالمت مراجعه نماید تا اقدامات تشخیصی ‪ ،‬مراقبتی و درمانی برای آنها صورت پذیرد‪.‬‬ ‫*منابع مورد استفاده‪:‬‬ ‫‪ -1‬راهنمای کشوری مبارزه با بروسلوز ‪1931‬‬ ‫‪ -2‬دستورالعمل اجرایی مبارزه با بروسلوز دامی‪ ،‬در سال ‪ ، 1386‬سازمان دامپزشکی کشور‪.‬‬ ‫‪ -9‬راهنمای کشوری مبارزه با بروسلوز) بیماری تب مالت (سال ‪ ، 1381‬وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و آموزش پزشکی‪،‬‬ ‫مرکز مدیریت بیماری ها‪.‬‬ ‫‪ -4‬راهنمای تشخیص و درمان بروسلوزیس) تب مالت( سال ‪1932‬‬ ‫‪ -5‬مدل آموزش جامع سیستماتیک( ‪ )shep‬تب مالت‬ ‫*برای مطالعه بیشتر‪:‬‬ ‫کتاب آموزش پیشگیری‪ ،‬کنترل و درمان بیماری تب مالت( بروسلوز) ‪ ،1394‬مدل جامع سیستماتیک آموزش و ارتقاء سالمت‬ ‫*کلید واژه‪:‬‬ ‫بروسلوز‪ ،‬آزمایش رایت ‪ ،‬عامل بیماری ‪ ،‬زئونوز‬ ‫*گرد آورنده‪ :‬سید حسین مازیار‬  ‫مرکز سالمت جامعه‪ /‬مرکز بهداشتی درمانی‪:‬‬ ‫شماره‪:‬‬ ‫تاریخ گزارش‪:‬‬ ‫معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ‪......‬‬ ‫فرم اطالعات همه گیری شناسی تب مالت‬ ‫اطالعات فردی و آزمایشگاهی بیمار‬ ‫کد ملی‪:‬‬ ‫نام پدر‪:‬‬ ‫نام و نام خانوادگی بیمار‪:‬‬ ‫خیر‬ ‫بارداری‪ :‬بلی‬ ‫مرد‬ ‫جنس‪ :‬زن‬ ‫سن به سال‪:‬‬ ‫سایر (ذکر گردد)‬ ‫عراقی‬ ‫پاکستانی‬ ‫افغانی‬ ‫ایرانی‬ ‫ملیت‪:‬‬ ‫کارگر دامداری‬ ‫کارگر کشتارگاه‬ ‫خانه دار‬ ‫کارمند‬ ‫قصاب‬ ‫کشاورز‬ ‫دامدار‬ ‫شغل‪:‬‬ ‫بیکار‬ ‫کودک‬ ‫راننده‬ ‫نظامی‬ ‫دانشجو‬ ‫آزاد‬ ‫دانش آموز‬ ‫نشانی‪:‬‬ ‫کد پستی‪:‬‬ ‫آزمایش های تخصصی تشخیصی‪:‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫رایت‪:‬‬ ‫‪1280‬‬ ‫‪640‬‬ ‫‪320‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کومبس رایت‪:‬‬ ‫‪1280‬‬ ‫‪640‬‬ ‫‪320‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪:2ME‬‬ ‫‪1280‬‬ ‫‪640‬‬ ‫‪320‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪20‬‬ ‫سایر آزمایش های تخصصی‪:‬‬ ‫نامشخص و فاقد اطالعات تکمیلی‬ ‫شکست درمان – عود‬ ‫جدید‬ ‫مورد بیماری‪:‬‬ ‫اطالعات تکمیلی‬ ‫تاریخ تشخیص بالینی‪:‬‬ ‫تاریخ بروز عالیم بالینی‪:‬‬ ‫درد عضالنی و استخوانی و کمر درد‬ ‫کاهش وزن‬ ‫بی اشتهایی‬ ‫تب‬ ‫عالیم بالینی‪:‬‬ ‫ضعف و بیحالی‬ ‫آدنوپاتی یا بزرگی طحال و کبد‬ ‫بیش از ‪ 4‬هفته‬ ‫‪ 4‬هفته‬ ‫‪ 3-4‬هفته‬ ‫‪ 2‬هفته‬ ‫‪ 1‬هفته‬ ‫مدت بستری‪:‬‬ ‫خیر‬ ‫بلی‬ ‫بستری در بیمارستان‪:‬‬ ‫در صورت شکست درمان یا عود‪ ،‬سال درمان قبلی‪...................................................... :‬‬ ‫بیش از ‪ 8‬هفته‬ ‫‪ 7-8‬هفته‬ ‫‪ 5-6‬هفته‬ ‫‪ 3-4‬هفته‬ ‫‪ 2‬هفته و کمتر‬ ‫مدت درمان قبلی‪:‬‬ ‫اختالل روانی‬ ‫اندوکاردیت‬ ‫ارکید‬ ‫آنسفالیت‬ ‫اسپوندیلیت‬ ‫نوع عارضه‪ :‬آرتریت‬ ‫خیر‬ ‫بلی‬ ‫عوارض بیماری‪:‬‬ ‫(در صورت شغل دامداری‪ ،‬آیا دام فرد بیمار سابقه واکسیناسیون دارد؟)‬ ‫خیر‬ ‫بلی‬ ‫واکسیناسیون دام‪:‬‬ ‫خیر‬ ‫تماس با دام‪ :‬بلی‬ ‫ذبح دام‪ ،‬تماس با خون و ترشحات‬ ‫نگهداری دام در محل سکونت‬ ‫نوع تماس با دام‪:‬‬ ‫حضور در محل نگهداری دام و کود حیوانی‬ ‫تماس با دام زنده‬ ‫خیر‬ ‫سابقه مصرف فرآورده های لبنی غیر پاستوریزه‪ :‬بلی‬ ‫بستنی‬ ‫سرشیر‬ ‫آغوز‬ ‫کره‬ ‫خامه‬ ‫پنیر‬ ‫شیر‬ ‫نوع فرآورده‪:‬‬ ‫خیر‬ ‫ابتالی سایر افراد خانواده در یک سال گذشته‪ :‬بلی‬ ‫مدت مصرف داروها در درمان جدید‪:‬‬ ‫بیش از ‪ 56‬روز‬ ‫‪ 29-56‬روز‬ ‫‪ 15-28‬روز‬ ‫‪14‬روز و کمتر‬ ‫تتراساکلین‪:‬‬ ‫بیش از ‪ 56‬روز‬ ‫‪ 29-56‬روز‬ ‫‪ 15-28‬روز‬ ‫‪ 14‬روز و کمتر‬ ‫داکسی ساکلین‪:‬‬ ‫‪ 15-21‬روز‬ ‫‪ 8-14‬روز‬ ‫‪ 1‬هفته و کمتر‬ ‫استرپتومایسین‪:‬‬ ‫‪ 15-21‬روز‬ ‫‪ 8-14‬روز‬ ‫‪ 1‬هفته و کمتر‬ ‫جنتامایسن‪:‬‬ ‫بیش از ‪ 56‬روز‬ ‫‪ 29-56‬روز‬ ‫‪ 15-28‬روز‬ ‫‪14‬روز و کمتر‬ ‫کوتریموکسازول‪:‬‬ ‫بیش از ‪ 56‬روز‬ ‫‪ 29-56‬روز‬ ‫‪ 15-28‬روز‬ ‫‪ 14‬روز و کمتر‬ ‫ریفامپین‪:‬‬ ‫سایر داروها‪:‬‬ ‫سایر اقدامات انجام شده در جهت کنترل بیماری را بنویسید‪:‬‬ ‫خیر‬ ‫بازدید نماینده دامپزشکی از دامهای فرد‪ :‬بلی‬ ‫نام و امضای تکمیل کننده فرم‪:‬‬