6. UD - HEDAPEN ZERBIKOBAGINALEN ANALISIA PROZESU NEOPLASIKOETAN PDF

5. UD - HEDAPEN ZERBIKOBAGINALEN ANALISIA PROZESU NEOPLASIKOETAN Aurkibidea 1. GPBagatiko infekzioaren alterazio morfologikoak Ezaugarri histologikoak Ezaugarri zitologikoak Epidemiologia 2. Lesio preneoplasikoak Sailkapenak 2.1 Bethesda sistema...

5. UD - HEDAPEN ZERBIKOBAGINALEN ANALISIA PROZESU NEOPLASIKOETAN Aurkibidea 1. GPBagatiko infekzioaren alterazio morfologikoak Ezaugarri histologikoak Ezaugarri zitologikoak Epidemiologia 2. Lesio preneoplasikoak Sailkapenak 2.1 Bethesda sistema 2.2 Sailkapenen arteko loturak 3. Zelula ezkatatsu epitelialen anomaliak 4. Guruin-zelula epitelialen anomaliak 5. Umetoki-lepoko beste tumore gaizto batzuk 1. GPBagatiko infekzioaren alterazio morfologikoak GPBaren transmisioa benereoa da, eta lotuta dago zerbixeko minbiziarekin, bai eta bulbako, baginako, uzkiko eta zakileko beste minbizi-mota batzuekin ere. Lesio intraepitelial bat eragiten du, muga eskamokolumnarrean edo eraldatze-zonan. Gaur egun, 100 GPB mota baino gehiago daude identifikatuta, eta, mukosa genitalean eragina dutenetan, hiru multzo handi bereizten dira: 1. Arrisku onkogeniko txikikoak: lesio onberetan aurkitu dira batik bat, eta oso noizbehinka kartzinometan. Ohikoenak 6a eta 11 dira (kondiloma akuminatuak). 2. Erdi-mailako arrisku onkogenikokoak: 31 eta 33a dira ohikoenak. 3. Arrisku onkogeniko handikoak: arrisku handiko lesio intraepitelialetan eta kartzinometan daude. Ohikoenak 16a eta 18a dira (minbizi-kasuen % 70 baino gehiago eragiten dituzte). 1.1 EZAUGARRI HISTOLOGIKOAK GPBaren infekzioa, eta, gero, erreplikazioa, zerbixeko ezkatazko epitelioko geruza basaleko eta parabasaleko zeluletan hasten da, erosio txikien bidez. Hauek izango lirateke ezaugarri morfologiko nagusiak: CIN1en antzeko koadroa, baina koilozitosiarekin tarteko eta gaineko geruzetan. Akantosia (hiperplasia zelularraren bidez epitelioa loditzen da) Hiperkeratosia edo parakeratosia Kondilomak Behe-mailako lesio ezkatatsu intraepiteliala (LSIL) GPBagatiko infekzio iragankorra izan ohi da. Goi-mailako lesio ezkatatsu intraepitelialetan (HSIL), berriz, birusaren iraunkortasun- eta progresio-maila handiagoak dira; beraz, benetako aldaketa gaiztoei dagokie.  1.2 EZAUGARRI ZITOLOGIKOAK Zerbixeko zelula ezkatatsuetan, GPBaren aldaketa zitopatiko bereizgarri bat izaten da: KOILOZITOA Alterazio zitoplasmatikoak: zelula ezkatatsu heldua da, oso muga garbiko kabitazio perinuklearra duena, eta zitoplasma kanpoko ingurune kaltegarri trinko batera murriztuta duena. Alterazio nuklearrak: binukleazioa/multinukleazioa, nukleo handituak, irregularrak, tamaina desberdinetakoak, hiperkromatikoak eta nukleolorik gabeak Pseudokoilozitosia: tarteko zelulak, glukogeno intrazitoplasmatikoekin. Itxura horren balorazioa egiteko datu garrantzitsu bat da zelula ezkatatsu normaletan atipia nuklearrik ez egotea. Zelula metaplasiko mota bat (Papanicolau’s Nebular Cells) GPBagatiko infekzioarekin eta lesio preneoplasikoekin lotu da. Zitologia negatiboa eta normala izateak ez du berez baztertzen GPBagatiko infekzioa egotea. 5.4 nukleoak anomaliekin eta kabitazio perinuklearra. 5.7  1.3 Emakumeen minbizi genitalaren epidemiologia Munduan, 30-35 urteko emakumeen % 10-15 infektatuta dago, eta infekzio hori sexu-harremanen ereduekin lotzen da (arriskua handiagoa izango da sexu-promiskuitatea zenbat eta handiagoa izan, eta sexu-harremanetan hasteko adina zenbat eta txikiagoa izan). Papilomabirusengatiko infekzioa konturatu gabe edukitzen da, ez baitu sintomarik eragiten. Infektatutako pertsona gehienetan, birusak besterik gabe desagertzen dira, infekzioa gertatu eta hurrengo bi urteetan, ondoriorik utzi gabe. Birusen zirkulazio-maiztasuna handia denez, eta birus-mota desberdin asko daudenez, oso ohikoak dira berrinfekzioak eta infekzio anizkoitzak (birus horretako zenbait mota aldi berean); beraz, pertsona sexualki aktiboen % 50 baino gehiago egon dira infektatuta beren sexu-bizitzaren uneren batean. Minbiziarekin lotutako birus-motak desagertu ez, eta genitaletako azalaren geruza sakonetan zein mukosan geratzen direnean, minbizi aurreko lesioak agertzen dira urteen poderioz (30 kasu ere bai, 100.000 emakumeko), eta kirurgia bidez ezabatzen ez badira, bilakatu eta minbizi bihur daitezke. Gaur egun giza papilomaren birusengatiko infekzioen aurkako tratamendurik ez badago ere, infekzio horien ondoriozko zerbixeko lesioak eta garatxoak trata daitezke (kriokirurgia, lakio (asa) bidezko eszisio elektrokirurgikoko prozedura eta konizazioa). 1.3 Emakumeen minbizi genitalaren epidemiologia OMEren arabera, umetoki-lepoko kartzinoma da emakumeen bigarren minbizi-mota ohikoena, bai eta heriotza-tasa handienetakoa duena ere (300.000 hildako urtean). Heriotza horien % 85 herrialde azpigaratuetan gertatzen dira, detekzio goiztiarrerako programarik (Papanicolaou, azido azetikoa edo Lugol-a) ez edukitzeagatik edo daudenak kaskarrak izateagatik. Agertzeko batez besteko adina 45 urte da, eta GPBa da ia beti eragilea. Zalantzarik gabe, sexu-harremanak dira garrantzi handieneko faktorea, baina badaude beste arrisku-faktore batzuk: koitoa egiten hasteko adina sexu-bikotekide ugari izatea multiparitatea tabakoa ahotiko antisorgailuak alterazio immunologikoak ingurumena egoera ekonomikoa 2. Lesio preneoplasikoak. Sailkapenak 2.1 Bethesda sistema (azken berrikuspena, 2014an) Helburua: mediku eskatzaileari ahalik informazio gehien ematea, pazientearen kudeaketan erabil dezan, alderdi zitologiko guztiak (maila hormonalean, morfologikoan eta mikrobiologikoan) jasotzen dituen txosten deskribatzaile baten bidez. Terminologia: 1. Lagin-mota: zitologia konbentzionala edo likidoa (CBL) 2. Laginaren kalitatea: a. egokia b. ez-egokia i. lagina atzera bota da (ez da prozesatu) ii.... ebaluatzeko (odola...) 3. Sailkapen orokorra 3.1 negatiboa, gaiztotasunari edo lesio intraepitelialari dagokionez NLIM organismoak: ○ trikomona baginalak ○ morfologia aldetik kandidarekin bat etor daitezkeen organismo mikotikoak ○ baginosi bakterianoa egon daitekeela aditzera ematen duten flora-aldaketak ○ morfologia aldetik actinomycesekin bat etor daitezkeen bakterioak ○ herpes simplex birusa egotearekin bat etor daitezkeen zelula-aldaketak ○ zitomegalobirusa egotearekin bat etor daitezkeen zelula-aldaketak lotutako zelula-aldaketa erreaktiboak: ○ hantura (konpontze atipikoa barne) ○ erradiazioa ○ UBG ○ Guruin-zelulen histerektomia osteko egoera ○ atrofia endometrio-zelulak ≥45 urteko emakumeetan edo menopausikoetan adierazi egin behar da. (Gogoan izan zelula endometrialak ikustea ohikoa dela hilekoaren 1. eta 13.egunen artean.) 3.2 Anomaliak zelula epitelialetan: zelula ezkatatsuak ○ zelula ezkatatsu atipikoak (ASC): esanahi zehaztugabekoak (ASC-US) edo zalantzazko esanahikoak; beraz, ezin da HSIL (ASC-H) baztertu ○ LSIL: behe-mailako lesio ezkatatsu intraepiteliala ○ HSIL: goi-mailako lesio ezkatatsu intraepiteliala ○ kartzinoma epidermoidea guruin-zelulak ○ AGUS: zalantzazko esanahiko guruin-zelula atipikoak, endozerbikalak edo endometrialak ○ guruin-zelula endozerbikalak, neoplasia izatea errazten dutenak ○ in situ adenokartzinoma endozerbikala (AIS) ○ adenokartzinoma endozerbikala, endometriala, umetokiz kanpokoa edo zehaztugabea (NOS) beste neoplasia gaizto batzuk 2.2 Sailkapenen arteko loturak 1949 Papanicolau - IN SITU DISPLASIA-KARTZINOMA SISTEMA “displasia” biopsietan, eta “diskariosia” zitologian, neoplasia aurreko aldaketak adierazteko. 1961 Zitologiako Nazioarteko Lehen Biltzarra, Viena ○ kartzinoma inbaditzailea ○ in situ kartzinoma (CIS) ○ displasia (arina, moderatua, larria) (biopsian zein zitologian erabilitako terminologia)  1967 NIC-CIN Neoplasia intraepitelial zerbikala ○ hiru maila progresibo: 1, 2, 3 ○ 3. mailan, displasia larria eta CIS sartzen dira ○ nazioartean duen erabilera: 3x), aipatutako alterazio nuklearrak dituztenak. nukleo/zitoplasma erlazioa aldatu gabe parakeratosia: zelula ezkatatsuen keratinizazio anomaloa. Tamaina txikiko ○ hiperkromatismoa zelulak dira, oso zitoplasma orangofiloa eta ○ binukleazioa edo multinukleazioa nukleo piknotiko atipikoak dituztenak. Hiru dimentsioko multzoak eratuz egoten dira, ○ nukleoak ertz angeluarrak ditu baina baita isolatuta ere. ○ nukleoloak txikiak dira edo ez dago nukleolorik. koilozitosia edo zitoplasma naranja duten zleulek nukleoetan anomaliak izan behar dituzte LSIL bezala diagnostikatzeko. 5.1 5.5 5.6 5.2 5.3 5.8 5.9 3.3 Goi-mailako lesio intraepitelial ezkatatsua (HSIL) Epitelioaren beheko bi herenak hartzen ditu, eta erabateko asaldura eragiten du mukosaren heltze-prozesuan. Multzo horretan sartzen dira displasia moderatua (CINII) eta larria (CINIII) edo in situ kartzinoma (MBa ez da hausten, ez da estromara infiltratzen). ZITOLOGIA: zelula heldugabeak, isolatuta, kohesio gabeko plaketan, edo, oso gutxitan, itxura sintzitialeko agregatuetan. zitoplasma urria izaten dute, eta aldaera handiagoa nukleoen forman eta tamainan, eta nukleo/zitoplasma erlazioaren alterazioa handiagoa da displasia arinean baino. hiperkromatismo handiagoa dago, nukleoaren mintza irregularra da, eta ez dago nukleolorik. Lesio intraepitelial ezkatatsua zenbat eta larriagoa izan, orduan eta zelula displasiko esfoliatu gehiago egongo dira, eta handiagoa izango da zelula anormal heldugabe parabasalen ehunekoa. 5.14 5.16 5.17 5.18 5.19 5.20  5.21 beira esmerilatua 5.22 5.23 5.24 5.26  5.28 LBPtan HSIL zelulak isolatuta aurki daitezke eta oso bakanak!!!!! kontuz zelula endometrialekin nahastu gabe!!!! Hauek mintz nuklearra erregularra izango dute. 5.30 5.32  5.34 grupos hipercromáticos densos Hyperchromatic crowded groups HCG 5.38 5.40 3.4 Kartzinoma ezkatatsu inbaditzailea Eraldatze-zonan izaten dute jatorria, eta, oro har, aurreko lesio batzuen gainean finkatzen dira. Hau izan ohi da lesio horien sekuentzia: displasia, in situ kartzinoma, kartzinoma mikroinbaditzailea eta kartzinoma inbaditzailea (10-15 urte). a. in situ kartzinoma epidermoidea: ez du estroma zerbikala infiltratzen b. kartzinoma epidermoide mikroinbaditzailea: 5 mm-ko sakoneraraino infiltratzen du, alboko hedapena 7 mm-tik beherakoa izanik c. kartzinoma epidermoide inbaditzailea: keratinizatzailea edo ez-keratinizatzailea (tumoreen % 90) Horren aurretik, ikusi ditugun tumore aurreko aldaketak izaten dira, SILekin bat datozenak.  a. in situ kartzinoma epidermoidea: Ezaugarri histologikoak: Ezaugarri zitologikoak: Zelula anormalak, parabasalak, zitoplasma, epitelioaren ia lodiera guztian, zelularitatea basofilo edo eosinofilo (lesio keratinizatuak) distortsio handikoa da, eta batzuetan, gutxirekin. gain-gaineko geruzetan soilik dago estratifikazioa. Nukleoek ezaugarri hauek izaten dituzte: Kariomegalia, anisokariosia, epitelioaren lodiera osoan, heldu gabeko hiperkromatismoa, banaketa irregularreko zelula parabasalak daude, zitoplasmaren kromatina lodia, ertz irregularrekoa. bolumena txikiagoa eta nukleoaren tamaina handiagoa izanik. Mitosiak ia edozein Zelulak solte egon ohi dira, kohesio-galera mailatan aurki daitezke. izanik, edo laminetan, zelula-ertzak gutxi zehaztuta. polaritate nuklearra bertikala edo ez dago. Nukleoak: hiperkromasia, kromatina lodia eta banaketa irregularrekoa b. kartzinoma epidermoide mikroinbaditzailea: Ezaugarri histologikoak: Ezaugarri zitologikoak: 5 mm-ko sakoneraraino infiltratzen du, zelulak in situ kartzinomako zelulen alboko hedapena 7 mm-tik beherakoa izanik antzekoak dira, nukleoloak daude (% 20) sistema linfatikoa kaltetu gabe. zelulak sintzitio irregularretan antolatuta daude, gainjartze-maila handiarekin eta polaritaterik gabe. epitelio-lamina irregularrak ikusten dira, lesio intraepitelial baten oinarritik estromara Nukleoek kromatina lodi ez-uniformea eta proiektatzen direnak, bai eta hanturazko ingerada (contorno) irregularrekoa dute, infiltratu bat ere. hiperkromasiarako joerarekin. Oro har, odoleko hondoa dute, hanturazko infiltratuarekin.  c. kartzinoma epidermoide inbaditzailea: Histologiaren ikuspegitik, 3 patroi bereiz daitezke: C1. Zelula handiko kartzinoma ez-keratinizatzailea C2. Kartzinoma ezkatatsu keratinizatzailea C3. Zelula txikiko kartzinoma  C1. Zelula handiko kartzinoma ez-keratinizatzailea kasuen % 45 hazkunde endofitikoa UECtik gertu egoten da masa tumoral edo zelula-multzo txikiak dira, muga biribildukoak, estroma inbaditzen dutenak eta ehun konektiboko banda handiek bereiziak zelula monozitarioen erreakzioa ikusten da, tumore-eremuen ondoan Zelula tumoralei dagokienez: ○ nahiko handiak dira, haien zitoplasmak forma biribildua edo poligonala izaten du, eta pleomorfismo gutxi eta basofiloak dituzte. ○ nukleoek tamaina-aldaera handiak dituzte keratinizaziorik gabe C2. Kartzinoma ezkatatsu keratinizatzailea kasuen % 30 hazkunde exofitikokoa da, eta UECren zati ektozerbikalean egoten da. zelula-masak, infiltrazio irregularreko ertzekin. pleomorfismoa, eosinofilia eta hiperkromasia nekrosi fokala oso ohikoa da hiperkeratosia edo parakeratosia. Perla korneoak Inguruko estromak hanturazko infiltratu linfozitarioa du C3. Zelula txikiko kartzinoma kasuen % 10. Oso agresiboa da eta urrutiko metastasia eragiten du hazkunde endofitikokoa da eta UECtik gertu egoten da odol-galera baginal anomaloa eragiten du itxura sintzitialeko zelula-multzo edo masa txikiak, zelula tumoralen eta estroma konjuntiboaren arteko mugak gutxi zehaztuta dituztenak irudietan oholesi- eta erroseta-itxurako formak ikusten dira zelula tumoralak txikiak eta uniformeak dira, biribilak edo obalak, eta N/Z erlazioa handia da kromatina trinkoa; batzuetan, ageriko nukleoloak, mitosia keratinizaziorik gabea C3. Zelula txikiko kartzinoma IHQ: markatzaile neuroendokrinoak enolasa neuronal espezifikoa kromogranina sinaptofisina Zitologia: biriketakoa ekartzen du gogora diagnostiko diferentziala: linfoma eta zerbizitis linfozitarioa  KARTZINOMA EPIDERMOIDE INBADITZAILEAREN FROTIS ZITOLOGIKOA Zitoarkitektura: kohesio txikiko zelula ezkatatsuak. Nukleoa: nukleoaren tamaina eta nukleo/zitoplasma erlazioa asko handitzen dira. Zitoplasma: Trinkoak dira, ondo zehaztuak eta bakuolorik gabeak. ondo diferentziatutako kartzinomak: ohikoenak dira eta nukleo hiperkromatikoak dituzte (“en tinta china” kartzinoma keratinizatzaileek bereizgarri esaten zaie). zitoplasmatikoak eta estrazelularrak dituzte (ez dute gaiztotasuna adierazten) gutxi diferentziatutako kartzinomak: nukleo-mintzak loditze irregularra du eta kromatina pikorretan eratuta orangofilia: laranja-koloreko zelulak, itxura hialinoa dago, soilguneak izanik, adenokartzinometan bezala. eta errefringentea dutenak Hondoa: Diatesi tumorala (inbasio-irizpide bat) Zelula luzangak: zapaburuaren itxurakoak odol-hondarrez, fibrinaz eta zelula-zatiz osatua eraztun zitoplasmatikoak: ondoz ondoko keratinizazio-lerroak zitoplasman perla korneoak: tamaina txikia eta nukleo piknotikoak dituzten zelula ezkatatsuen zurrunbilo zentrokideak. Metaketa eosinofiloak: keratinazko egitura esferikoak 5.57 5.56 5.58 5.59 5.60 5.61 5.69 ZERBIXEKO KARTZINOMA EZKATATSUAREN ALDAERAK 1. KARTZINOMA BERRUKOSOA: tumore exofitikoa, makroskopikoki kondiloma baten itxura duena. Tumore agresiboa da sortzen den lekuan, eta erraza da berriz gaixotzea, baina, oro har, ez du metastasia eragiten. 2. KARTZINOMA KONDILOMATOSOA warty carcinoma, hazkunde papilarrekoa (bulbako kondilomen hazkundearen antzekoa), baina atipia zitologiko handikoa eta epitelioa desantolatuta duela. Kartzinoma horren portaera biologikoak ohiko kartzinoma ezkatatsuarena baino hobea dirudi. 3. KARTZINOMA PAPILAR EZKATATSUA: behe-mailako maskuriko trantsizioko kartzinomaren antzekoa, hazkunde exofitikokoa baina oso inbaditzailea. Sendatzeko pronostiko ona izaten du. 4. KARTZINOMA INTRAEPITELIALA: hau da kartzinoma-mota horren bereizgarria: zelula tumoralak nahasita dituen infiltratu linfozitarioa izatea. Epstein-Barr-en birusarekin lotzen da. 4. GURUIN-ZELULA EPITELIALEN ANOMALIAK AGC (Guruin-zelula atipikoak) Guruin-zeluletako alterazio zitologikoek adenokartzinoma egon daitekeela aditzera ematen dutenean, baina hori inolako zalantzarik gabe esateko behar adina irizpide kualitatibo eta kuantitatibo ez dugunean. AGC-NOS: zelula atipikoak, beste espezifikaziorik gabe AGC-Favor Neoplasia: guruin-zelula atipikoak, seguru asko neoplasikoak Komeni da jatorri endozerbikalekoak eta jatorri endometrialekoak bereiztea, baina praktikan, oso zaila da. BETHESDA 2014 GURUIN-ZELULA atipikoa ○ zelula endozerbikalak (NOS) ○ zelula endometrialak (NOS) ○ guruin-zelulak (NOS) atipikoa ○ zelula endozerbikalak, seguru asko neoplasikoak ○ guruin-zelulak, seguru asko neoplasikoak In situ adenokartzinoma endozerbikala AIS Adenokartzinoma ○ endozerbikala ○ endometriala ○ umetokiz kanpokoa ○ NOS 4.1 AGC-NOS eta AGC-Favor Neoplasia Zelula endozerbikalak nahiz endometrialak izan daitezke. Izaten dituzten aldaketa morfologikoak prozesu erreaktiboetan baino handiagoak dira, baina ez gaiztotasuna adierazteko adina. 4.2 Zelula endozerbikal atipikoak Frotis zitologikoen ezaugarriak: zelulak laminak eratzen dituzte, batzutan abaraskan. zitoplasma zabalak eta ertz zelulalarrak nahiko definituak. nukleoa handituta 3-5 aldiz, zelula endozerbikal normalarerkin alderatuz. Hiperkromasia arina, kromatina banaketa arinarekin. Batzutan nukleoloak ageri dira. Zelula hauek atipia nabarmenak izango balituzte (nukleo mintzaren irregulartasunak, N/C galera, kohesiorik gabeko zelula taldeak), guruin zelula atipikoak, seguru asko neoplasikoak izendatuko genituzke. 4.2 Zelula endozerbikal atipikoak Zelula endozerbikal atipikoak agertzen diren koadro espezifiko bat hiperplasia endozerbikal mikroglandularra da. Lesio erreaktibo onbera da. Endozerbixaren gainaldean edo hendidura sakonetan agertzen da, era isolatuan edo foku askotan banatuta. Guruinak elkarren artean dentsoki elkartuta ageri dira, hots, bata bestearengandik oso gertu. Guruinen argien neurria aldakorra da eta epitelioa zilindrikoa, zitoplasma pikortsu eosinofiloekin zeinak muzina kopuru txikiak dituzten. Nukleoak uniformeak izan ohi dira. Noizean behin polimorfismoa eta hiperkromasia izan dezakete, holakoetan diagnostiko diferentziala egin behar da adenokartzinomarekin. Lesioak onberatzat jotzeko irizpide nagusiak estroma infiltratu ez izana eta mitosi gutxi agertzea da. hiperplasia endozerbikal mikroglandularra Guruin endozerbikal ugari dentsoki estututa. Estroma konektiboan infiltratu inflamatorio krononikoa dago. 4.2 Zelula endozerbikal atipikoak Zelula endozerbikalak ikusteko beste kasu bazuk: 1. Polipo endozerbikalak 2. Endometriosi zerbikala Endometriosia: ehun endometriala ohiko lekutik at agertzen denean. Leku ohikoenak hauek dira: obulutegietan kisteak eratuz, umetoki atzeko ligamentu eta peritoneoan, bagina, ondestean eta maskurian. Miometrioan agertzen bada adenomiosia deritzo.  ECCIN (“neoplasia intraepitelial endocervical de LESIO ERREAKTIBOA células columnares, que podrían terminar (onbera) desarrollando AIS) mugak zehaztuta dituzten multzo Zelulen metaketak kohesiboak, arkitektura zelularrari Egitura seudoglandularrak edo luku-erakoak (racimo) eutsita eta gainezarpenik gabe Nukleo biluzien presentzia zelula metaketen gainean Zitoarkitektura cell-ball zelula metaketa biribilak Eosinofilia zitoplasmatikoa Seudoestratifikazioa, zelula zilindrikoen nukleoen kokapen basalaren galera dela medio Garbia, multzo anomalo gutxirekin garbia, multzo anomalo askorekin Hondoa uniformeak; tamaina handitu da, baina anisokariosia Nukleoa N/Z erlazioari eusten zaio granular mehea eta banaketa Asaldurak kromatinaren banaketan, hiperkromasiarako Kromatina eta uniformekoa joerarekin. nukleoloak nukleolo deigarriak zelula endozerbikal atipikoak NOS 6.1-6.7 6.2 6.4 6.5 6.7 Zelula endozerbikal atipikoak, sguru asko neoplasikoak 6.9-6.11 6.9 6.10 6.11 4.3 Zelula endometrial atipikoak Ohikoa da ordezko hormona terapia jasotzen duten emakume posmenopausikoen frotis zerbikobaginaletan. Zelula taldeak ageri dira nukleoak arinki handituta, hiperdromatikoak eta zelula endozerbikalek baino zitoplasma eskasagoarekin. Emakume hauek jarriapen zorrotzagoa behar dute diagnostikoa egiteko eta horretarako biopsia, legratua….egiten zaie. Gogoan izan emakume posmenopausikoetan zelula endometrialak beti adierazi behar direla, bereziki netrorragia nozitzen badu.Endometrioko patologiarekin lotuta egon baitaiteke: poipoak, hiperplasia, kartzinoma…. 6.15-6.18 6.15 6.16 6.17 6.18 4. 4 AIS (in situ adenokartzinoma endozerbikala) Ezaugarri histologikoak: Aldaerak: 1. Endozerbikala: endozerbixaren oinarrizko guruin normalen eta neoplasikoen ezaugarriak izaten jarraitzen du presentzia; batzuetan, epitelioaren bat-bateko trantsizioa dago, 2. Hesteetakoa: zitoplasmek muzinazko bakuoloak arkitektura epitelialari eutsita. dituzte, hesteetan ikusten direnak gogora ekartzen dutenak. lesioa guruin-epiteliora mugatzen da, eta ez dago estromaren hanturarik. 3. Endometroidea (zelula txikikoa): zelulek zitoplasma eosinofiliko trinkoak dituzte, nukleoaren estratifikazioa. Nukleoak endometrioko guruin hiperplasikoak gogora handituta daude, hiperkromatikoak ekartzen dutenak. dira eta figura mitotiko anormalak dituzte. 4. Adenoezkatatsua: zelula poliedriko ezkatatsu eta glandularrak nahasita daude 6.22 zelula kolumnar seudoestratifikatuak, hiperkromatikoak eta mitosiak 6.20 4. 4 AIS AISen inzidentzia lesio ezkatsuena baino baxuagoa da. Emakume gazteetan ordea igotzen arida, BPG (16/18)ren infekzioa eta ahotiko antikontzeptiboak izanik patogenesiaren faktore nagusienak. AIS eta SIL aldi berean egon daitezke paziente batean. 6.33 AIS + LSIL 6.34 AIS + HSIL 4. 4 AIS Frotis zitologikoaren ezaugarriak: “lumaje itxurako zelulak”, metaketen eta gainezarpenen bidez multzokatutako zelulak; sarritan, oholesi-itxurako multzotan ikusten dira, nukleoek ertzetan aurrerantz egiten dutela zitoplasma urria da. Ertzak ez daude ondo zehaztuta, eta apartsuak edo bakuolatuak dira. atipia nuklear urria, hiperkromasia, nukleolo urria, nukleoaren modelatzea, eta gorputz apoptotikoen presentzia eta mitosia Hondoa garbia edo hanturazkoa, diatesi tumoralik gabea, estromaren inbasiorik egon ez delako. 6.24 6.23 6.26 6.27 6.28 6.30 6. 31 6.32 AIS endometroidea 4.5 ADENOKARTZINOMA INBADITZAILEA ZItologikoki jatorri endozerbikala edo endometriala den zehaztea oso zaila da. Adenokartzinomen % handi bat GPB 16 eta 18ak eragiten ditu. Hauen lesio aitzindaria AIS izango da. p16 biomarkatzailea oso erabilgarria da jatorri endometrialetik bereizteko. Badira kartzinomak non alterazio nuklearrik ez dagoen eta diatesi tumorala ez den agerikoa. kasu hauetan odol ugari egotea eta guruin zelula talde anomaloak egotea inbaditzailearen adierazgarri izan daitezke. Baliagarria da proliferazioaren markatzaileak erabiltzea, hala nola, Ki 67. Ikerketa zitologikoak sentsibilitate txikia du kasu hauetan. 4.5 ADENOKARTZINOMA INBADITZAILEA (endozerbix) HISTOLOGIA ZITOLOGIA morfologia diferentziazio-mailaren Zelu multzoek egitura desberdinak hartzen araberakoa da dituzte: morula, papilarra, azinoak, rosetak. ondo diferentziatutako formetan, Nukleoen metaketa eta gainjarzteak minbizi-zelulak egitura glandular adarkatuak tumorearen inbasioa iradokitzen dute eratuz antolatzen dira, aglomerazio trinkokoak, eta prozesu papilar Nukleo handituak, anisokariosia, intraluminalak eratuta hiperkromasia, kromatina granular lodia eta nukleolo deigarriak guruinak desitxuratuta daude: nukleoak handituta daude, hiperkromatikoak dira eta diatesi tumorala ingerada irregularrekoak, eta aldaketak Batzutan kartzinoma ezkatatsua eta dituzte tamainan eta forman. glandularra batera ager daitezke. zitoplasmetan, mukia sortzen duten Lesio keratinizatzaile deigarrietan lesio bakuoloak ikus daitezke glandularrak gainetik pasa daitezke estroma urria da, eta zelula tumoralek inbaditu dute  Adenokartzinoma Adenokartzinoma AIS inbaditzailea endometriala “lumaje itxurako zelulak”, metaketen eta multzo kohesibo handiak, hiru multzo kohesibo txikiak; oro gainezarpenen bidez multzokatutako dimentsiokoak, eta har erroseta-forma izaten Zitoarkitektura zelulak; sarritan, oholesi-itxurako gainezarpena dutenak; dute, eta fagozitatutako multzotan ikusten dira, nukleoek ertzetan batzuetan eraketa neutrofiloak barruan. aurrerantz egiten dutela papilaroideoak daude urria da. Ertzak ez daude ondo zehaztuta, handia, nukleo/zitoplasma oso urria, bakuoloduna. eta apartsuak edo bakuolatuak dira. erlazioa handia izanik. Kromatina irregular Zitoplasma granularra, argitze parakromatikoa eta makronukleoloa duena. atipia nuklear urria, hiperkromasia, urria da, ertzak ez ditu ondo nukleoa zertxobait handitu da nukleolo urria, nukleoaren modelatzea, zehaztuta, eta apartsua da eta irregularra da, eta Nukleoa eta gorputz apoptotikoen presentzia eta nukleoloa dago. mitosia garbia edo hanturazkoa, diatesi tumoralik diatesi tumorala du. zikina, zelula-hondarrekin Hondoa gabea, estromaren inbasiorik egon ez delako. 6.37 6.38 6.39 6.40 6.41 4.5 ADENOKARTZINOMA INBADITZAILEA (Endozerbix) ALDAERAK: 1. zelula argien adenokartzinoma a. hodi mesonefrikoaren (Wolf-en hodia) hondarretatik garatzen da b. lotuta dago haurdunaldian dietilestibestrola hartu izanarekin c. hedatu zitologikoak: i. kromatina fineko nukleoak eta tamaina handiko nukleoloak dituzten zelula-multzoak ii. zitoplasma ez oso nabarmenak, bakuolo argiak dituztenak iii. batzuetan, nukleo biluziak 2. adenokartzinoma biloglandular papilarra a.