5̇.pdf

Wondershare PDFelement GÖZ HİSTOLOJİSİ DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD  Wondershare...

Wondershare PDFelement GÖZ HİSTOLOJİSİ DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD  Wondershare PDFelement Sert ve fibröz bir küre…. Kamera rezolüsyonu: 20 Megapiksel İnsan Gözü: 576 Megapiksel (Fovea da mm2’ de 200bin hücre)  Wondershare PDFelement Işığı kıran saydam dokular Fotosensitif hücreler Optik sinir  Wondershare PDFelement Göz küresi 3 tunika (tabaka)’dan oluşur; Tunica Fibroza Tunica vasculosa Tunica nervosa Wondershare PDFelement OS  Wondershare PDFelement Bu tabakalara dahil edilmeyen lens (mercek) suspansör ligament (zonula lifleri) ile silier cisme bağlanan saydam, iki yüzü dışbükey bir yapıdır.  Wondershare PDFelement Lensin ön yüzeyini kısmen kaplayan opak ve pigmentli bir tabaka olan iris’in merkezinde pupil (göz bebeği) denilen açıklık yer alır. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Gözün Kamaraları Anterior Kamara: Kornea ile İrisarası boşluk Posterior Kamara: İrisin Posterior yüzeyi ile lensin anterior yüzeyi arasındaki boşluk Bu kamaralar aköz humor denilen saydam bir sıvı içerir. Vitröz Kamara: Lensin Posterior yüzeyi ile Nöral Retina arası boşluk  Wondershare PDFelement İrisvemercek aköz humor içerisinde yer alır.  Wondershare PDFelement (5/6) (1/6)  Wondershare PDFelement FİBRÖZ TABAKA: Hassas iç yapıları korur ve ekstraoküler kasların bağlanma yeridir. (1/6) (5/6)  Wondershare PDFelement SKLERA: 0,5-1 mm kalınlığında Düzensiz sıkı bağdokusu Tip I kollajen demetleri çaprazlaşır Dış yüzeye yakın mikrovasküler yapılar Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Ekstraoküler kasların tendonları skleranın ön kısmına bağlanır.  Wondershare PDFelement Arkada kalınlaşır (1mm) ve optik siniri saran epinöryuma bağlanır. Koroidi sardığı kısımlarda sklera daha az kollajen, daha fazla fibroblast, elastik lifler ve melanositler ile birlikte iç suprakoroid lamina içerir.  Wondershare PDFelement LAMİNA SUPRACHOROİDALİS  Wondershare PDFelement Saydam Tamamen damarsız  Wondershare PDFelement 5 tabaka izlenir; 1. Nonkeratinize ÇKYE 2. Bowman membranı (ant. sınırlayıcı zar) 3. Stroma 4. Descement membranı (post. sınırlayıcı zar) 5. Endotel Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement ÇKYE keratinleşmemiş, beş-altı hücre tabakası kalınlığındadır. Kornea kalınlığının yaklaşık %10’unu meydana getirir. Bazal hücrelerin bölünme kapasiteleri çok yüksektir, kornea yüzeyinin yenilenmesi ve tamiri için önemlidir.  Wondershare PDFelement Bazal hücreler korneoskleral limbustaki kök hücrelerden köken alırlar.  Wondershare PDFelement Korneayı çevreleyen limbus opak sklera ile saydam korneanın geçiş(birleşme) bölgesidir. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Yassı yüzey hücrelerinin mikrovillusları lipid, su ve musin içeren koruyucu gözyaşı tabakasına (tear film) uzanır.  Wondershare PDFelement Diğer bir koruyucu mekanizma korneanın zengin duysal sinir kaynaklarıdır.  Wondershare PDFelement Confocal images of a whole mount E16 quail cornea immunostained with the TuJ1 (Neuron-specific class III beta-tubulin) monoclonal antibody  Wondershare PDFelement Ferritin UV’yi absorbe ederek hücreleri UV’den korur. Corneal epithelial nuclear ferritin: developmental regulation of ferritin and its nuclear transporter ferritoid  Wondershare PDFelement 8-10µm  Wondershare PDFelement Stroma (substansia propria) korneanın %90’ını oluşturur. Yaklaşık 60 adet birbirine paralel tip 1 kollajen demet tabakalarından meydana gelir. Birbirine neredeyse dik açı ile yerleşir ve korneanın tüm çapı boyunca uzanır. Bu dizilim saydamlığa katkıda bulunur.  Wondershare PDFelement Kollajen lameller arasında fibroblast benzeri keratosit denilen hücreler yerleşir. Ara maddede lumikan, keratan sülfat ve kondroitin sülfat bulunur. Kollajenlerin organizasyonunu korur. Wondershare PDFelement Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Endotel hücreleri metabolik olarak korneanın en aktif hücrelerini barındırırlar. Bu hücrelerin bazolateral membranlarındaki Na/K ATPaz’lar korneal stromanın su içeriğini düzenlemekten sorumludur. Bu sayede en üst düzeyde saydamlık ve en uygun ışık kırınımı sağlanır.  Wondershare PDFelement Korneayı çevreleyen limbus opak sklera ile saydam korneanın geçişbölgesidir.  Wondershare PDFelement Burada bowman membranı biter ve yüzey epiteli skleranın ön kısmını kaplayan ve göz kapaklarının sınırı olan konjunktivayı meydana getirir.  Wondershare PDFelement Konjunktiva; ince, saydam bir mukozadır. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement ÇKYE Çok sayıda goblet içerir  Wondershare PDFelement Pektinat ligamenti, korneanın normal eğilimini sağlar Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Stroma limbusta damarlı ve daha az düzenli hale gelir.  Wondershare PDFelement Kollajen demetler skleradakiler ile birleşir. Limbus  Wondershare PDFelement Limbusta descement membranı ve endotelin yerini endotelle çevrili kanallar sistemi olan trabeküler ağ alır. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Bunlar korneoskleral bağlantıda stromayı delen kanallardır.  Wondershare PDFelement Trabeküler ağlar, ileride şilem kanalına dönüşür. Aköz humor şilem kanalından venlere boşalır.  Wondershare PDFelement Şilem kanalı gözyaşının sistemik dolaşıma geçme yeridir.  Wondershare PDFelement Ön kamaradan aköz humorun yavaş ve devamlı olarak boşalmasını sağlayan kanallardır.  Aköz humor bu Wondershare PDFelement kanallardan yakınındaki geniş boşluklar olan ve gözü çevreleyen skleral vönöz sinüse (Schlemm kanalı) hareket eder. Buradan da skleranın küçük venlerine akar.  Wondershare PDFelement VASKÜLER TABAKA (UVEA)  Wondershare PDFelement Koroid, gözün 2/3 arka kısmında yer alan gevşek, iyi damarlı bağ dokudan oluşur ve çok sayıda melanosit içerir.  Wondershare PDFelement Melanositler koroidin karakteristik siyah tabakasını meydana getirir ve ışığın pupil dışında farklı bir yerden göze girmesini engeller.  Wondershare PDFelement Koroido-kapiller lamina; dış retinal tabakaların beslenmesi açısından önemlidir, zengin bir mikrodolaşıma sahiptir. Brunch membranı; kollajen ve elastik liflerden meydana gelir.  Wondershare PDFelement Siliyer cisim, limbusun arkasında yer alır. Uveanın ön taraftaki uzantısıdır. 1. Siliyer kas 2. Siliyer uzantılar 3. Siliyer zonula  Wondershare PDFelement Siliyer kaslar, üç grup düz kas lifinden oluşur. Stromanın çoğunluğunu kapsar. Kasılmaları lensin şeklini etkiler ve akomodasyonun (görme uyumu) sağlanmasında önemlidir. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Siliyer uzantılar, siliyer cismin vasküler bölgesinden çıkan yaklaşık 75 adet ışınsal uzantıdır. Alçak prizmatik epitel hücrelerinin çift katlı bir tabakası olan siliyer epitel ile çevrili geniş bir alan sağlarlar. Epitel hücreleri doğrudan stromayı sarar. Fazlaca melanin içerir ve pigmentli retina epitelinin ön çıkıntısına karşılık gelir.  Wondershare PDFelement Yüzeydeki hücreler melanin içermez ve retinanın duyusal tabakası ile bitişiktir. Yüzeydeki hücreler alçak prizmatiktir. Alttaki melaninli hücreler yassıdır.  Wondershare PDFelement Pigmentsiz yüzey epitel hücreleri aköz humor salgılamak için özelleşmiştir. Neredeyse hiç protein içermezler. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Siliyer zonula, siliyer epiteldeki pigmentsiz epitel hücreleri tarafından üretilen fibrillin-1 ve 2’den oluşan ışınsal dizilimli liflerden oluşur. Lifler siliyer uzantılardan çıkıp lensin yüzeyine yapışır ve lensi yerinde tutar. Wondershare PDFelement Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement İRİS; Uveal tabakanın en öndeki uzantısıdır. Lensi kısmen çevreleyerek merkezi, yuvarlak pupili oluşturur. Wondershare PDFelement Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Aköz humora maruz kalan irisin ön yüzeyi kalın bir fibroblast tabaka ve melanositlerden oluşur. Bunların uzantıları birbirine kenetlenir.  Wondershare PDFelement Olağan dışı bir özellik olarak bu bölgenin yüzeyi epitel ile örtülmez. Fibroblastlarla örtülüdür.  Wondershare PDFelement ✓ İrisin arka yüzeyinde iki katlı epitel vardır ve siliyer çıkıntılarla devam eder. ✓ Fazlaca melanin içerir. Bu sayede ışığın göze pupil dışında bir yerden girmesini engeller.  Wondershare PDFelement Miyoepitelyal hücreler dilatör pupilla kasını meydana getirir.  Wondershare PDFelement Miyoepitelyal hücreler, kısmen pigmentli bir epitel tabakası meydana getirir ve kasılabilir ışınsal uzantılar uzatır.  Wondershare PDFelement rİisin düz kas fibrilleri ise pupilin yakınında sfinkter pupilla kasını meydana getirir.  Wondershare PDFelement Bu kaslar parasempatik ve sempatik innervasyona sahiptir ve pupilin açılıp kapanmasını sağlar.  Wondershare PDFelement İrisstromasının melanositleri kişinin göz rengini belirler. Çok az pigmentli hücre bulunanlarda ışık arka siyah epitelden mavi renkle birlikte yansır ve mavi renk gözlenir. Stromada melanositlerin sayısı ve melanin yoğunluğu arttıkça iris rengi yeşil, gri ve kahverengi tonlarında değişir.  Wondershare PDFelement LENS (MERCEK) İrisin hemen arkasında bulunan saydam, bikonveks yapıdır. Işığı retinaya odaklar. Damarsız, eşsiz bir dokudur. Yaşla birlikte azalan bir özellik olan oldukça elastik bir yapıya sahiptir. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Lensin 3 temel bileşeni vardır;  Wondershare PDFelement Kalın, homojen lens kapsülü proteoglikanlar ve tip IV kollajenden oluşur. Lensi sararak siliyer zonul liflerine tutunma bölgesi oluşturur.  Wondershare PDFelement Kapsül altı lens epiteli tek katlı kübik epitelden oluşur ve sadece lensin ön yüzünde bulunur. Epitel hücreleri lens kapsülüne bağlıdır ve diğeryüzleri lens fibrillerine tutunur. Epitelin arka sınırında lensin ekvotaryol düzlemine yakın epitel hücreleri bölünerek yeni hücreleri meydana getirir. Bu hücreler lens lifleri olarak farklanır. Yaşam boyu lensin büyümesine ve yenilenmesine imkan tanır. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Lens lifleri oldukça uzamışve farklılaşmış ince, yassı hücrelerdir. 7-10 mm uzunluğunda ve 8-10 µm genişliğindedir. Lens epitelindeki hücrelerden gelişir.  Wondershare PDFelement Sitoplazması kristalin adı verilen protein ile doludur. Bu protein lensin şeffaf olmasını sağlar. Çekirdek ve organeller otofaji ile yok olur. Lens fibrilleri sıkıca paketlenerek kusursuz saydam bir doku meydana getirirler. Işığı kırmak için oldukça özelleşmiştir. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Lensin konumu siliyer zonül lifleri ile korunur.  Wondershare PDFelement Camsı cisim (vitreous body) merceğin arkasındaki vitröz odayı kaplar. Saydam jelimsi bağdokudan oluşur. Bu bağdokunun %99’u su (vitröz humor), kollajen lifler ve hiyaluronattan (GAG) oluşur. Bunlar dıştan camsı membran ile sarılıdır.  Wondershare PDFelement The vitreous humor (arrow) appears as an amorphous material in standard tissue sections (H&E, 50). Camsı cisimdeki tek hücre tipi membran yakınındaki küçük mezenkimal hücrelerdir. Hiyalosit adı verilen bu hücreler hiyaluronat ve kolajen üretirler. Birkaç atık temizleyen makrofaj da görülebilir.  Wondershare PDFelement Camsı boşluğun arka kısmı retina ile çevrilidir. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Retina; gözün en iç tabakasıdır.  Wondershare PDFelement Ora serratanın lateral kenarı 17-34 oluğa sahip Bu oluklar hem retinanın hem de koroidin anterior sınırını belirler. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement En fonksiyonel nöronlar: Rod ve Koni Rod ve Konilerin uçları pigmentli tabakaya girer. Pigmentli tabaka rod ve kon atıklarını temizler ve onları besler.  Wondershare PDFelement Nöral tabaka  Wondershare PDFelement Retinal pigmentli tabaka tek katlı kübik epiteldir. Melanin içerir. Brunch membranına ve coriocapiller laminaya bağlıdır. Aralarında zonula okludens ve adherens bağlantı; Kan-retina bariyeri  Wondershare PDFelement Hücrelerde iyi gelişmiş bağlantı kompleksleri ve mitokondriden zengin bazal membran katlantıları bulunur. Çok sayıda fagositik vakuoller ve sekonder lizozomlar, peroksizomlar ve fazlaca DER içerir. Retinal (A vitamini) izomerizasyon için özelleşmiştir. Nöral tabakadan geçen dağılmış ışığı emer, parlamayı önler. Kan-retina bariyerinin önemli bir kısmını oluşturur, retinafotoreseptörlerini damarlı coroidden korur.  Wondershare PDFelement Pigmentli retinal hücrelerin apikal kısımları fotoreseptörlerin uçlarını saran uzantılar yapar. Bu uzantılarda ve apikalde melanin granülleri bol miktarda bulunur.  Wondershare PDFelement NÖROEPİTEL  Wondershare PDFelement 4 hücre grubu vardır: 1. Fotoreseptör nöronlar: Koni ve çubuk (rod) hücreleri 2. İletici nöronlar : Bipolar ve gangliyon hücreleri 3. İilişkili nöronlar: Horizontal ve amakrin hücreler 4. Destekleyici nörogliyal hücreler: Müller hücreleri  Wondershare PDFelement DNT; fotoreseptörlerin (rod ve koni) hücre gövdelerini (nucleus) içerir. İNT; özellikle bipolar, amakrin ve horizontal hücrelerin ve müller hücre çekirdeklerini içerir. Diğer nöronlarla özel bağlantılar kurar, sinyalleri birleştirir. GHT; uzun aksonlu nöronlara (ganglion hücreleri) sahiptir. Bu hücreler sinir lifi tabakasını yapar, birleşerek optik siniri oluşturur.  Wondershare PDFelement Ganglion Tabakası’nda bulunan görsel olmayan fotoreseptörler melanopsin proteini içerir. Gece gündüz ritminin korunmasına katkı sağlar.  Wondershare PDFelement DPT; fotoreseptörlerin aksonlarını ve İç Nüklear Tabakanın bağlantı nöronlarının dendritlerini içerir. İPT; İç Nüklear Tabakanın nöronları ile ganglion hücrelerini birleştiren akson ve dendritleri içerir. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement DSM: Rod ve koni iç segmentleri hizasında fotoreseptör ile Müller hücreleri arasında oluşan bağlantılardır. İSM: Camsı cismin kollajenöz zarını saran diğer Müller hücre çıkıntılarının terminal uzantılarından meydana gelir.  Wondershare PDFelement Müller hücreleri retinanın tüm nöronlarını destekleyen glia hücreleridir. Niş oluşturur. Wondershare PDFelement Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Rod ve koni hücreleri ileri derecede özelleşmiş hücrelerdir (nöronlardır).  Wondershare PDFelement 92 milyon rod (çomak) Işığa çok duyarlı, tek bir fotona bile cevap verir; alacakaranlık gibi düşük ışıkta bile görüşsağlar DS; ışığa duyarlı ileri derece modifiye primer silyum, kısa çubuk İS; mitokondri, glikojen ve poliribozomlar bulunur, biyosentez aktivitesi gerçekleşir Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement DS, etrafı hücre zarı ile çevrili 600-1000 adet membranöz diskten oluşur.  Wondershare PDFelement Her diskin sitoplazmik yüzeyinde fazlaca rodopsin proteini bulunur. Bu diskler görme esnasında dökülüp yenilenir. Müller hücreleri dökülen yapıları temizler.  Wondershare PDFelement Rodopsin (görme moru), ışıkla beyazlaşır ve görme uyartısını başlatır.  Wondershare PDFelement Cone 4.6 milyon Işığa daha az duyarlı Yeterli ışıkta renkli görme duyusu DS; kısa ve koni şeklinde, tek taraftan plazma membranına bağlı İS; mitokondri, glikojen ve poliribozomlar bulunur.  Wondershare PDFelement 3 farklı koni hücresi farklı dalga boyunda ışığa duyarlı. Farklı iodopsin (fotopsin) pigmenti içerirler. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Optik disk (kör nokta) fotoreseptör ve hiçbir iletici nöron yok. Bu bölgede aksonlar birleşir, optik sinir oluşur ve retinadan çıkar.  Wondershare PDFelement Fovea Centralis Görsel duyarlılık (keskinlik) fazla Merkezinde sadece koni hücreleri (4000), periferde gangliyon hücreleri ve iletici nöronlar  Wondershare PDFelement Foveadaki iç nöral katmanların eşsiz yapısı fotoreseptör hücrelerin oblik oryantasyonuna neden olur.  Wondershare PDFelement Macula Retinanın tüm tabakalarını içerir 17000 koni, periferde rodlar Antioksidan etkili Karotenoidlerce zengindir, sarı renk gözlenir Karotenoidler hasar verme olasılığı olan ışığın dalga boyunu kısar, foveayı korur  Wondershare PDFelement GÖZ KAPAKLARI; deri, kas ve konjonktivadan oluşur. Derisi gevşek ve elastik. Yağ içermez. Distalde kirpiklerin kıl folikülleri yer alır. Sebase bezler ve ter bezleri içerir. Wondershare PDFelement