Zabiegi Higieniczne PDF

ZABIEGI HIGIENICZNE Zabiegi higieniczne: Działania polegające na utrzymaniu ciała w czystości, w celu zapewnienia optymalnej kondycji skóry, paznokci i stóp, a także higieny uszu, nosa, oczu, jamy ustnej i zębów oraz intymnych części ciała. Do zabiegów higienicznych zalicza s...

ZABIEGI HIGIENICZNE Zabiegi higieniczne: Działania polegające na utrzymaniu ciała w czystości, w celu zapewnienia optymalnej kondycji skóry, paznokci i stóp, a także higieny uszu, nosa, oczu, jamy ustnej i zębów oraz intymnych części ciała. Do zabiegów higienicznych zalicza się również: słanie łóżka, zmianę bielizny osobistej i pościelowej. Zabiegi higieniczne zapobiegają infekcjom, sprzyjają dobremu samopoczuciu pacjenta, jego wygodzie, bezpieczeństwu oraz pozwalają mu czuć się pewnie i swobodnie w kontaktach z innymi ludźmi. Sprawą priorytetową przed podjęciem działań w zakresie higieny chorego jest ocena oczekiwanej lub koniecznej pomocy ze strony pielęgniarki, przestrzeganie religijnych i kulturowych przekonań oraz przyzwyczajeń chorego, poszanowanie jego godności, respektowanie prawa do prywatności i intymności. Opieka nad pacjentem powinna uwzględniać współpracę z chorym, być poprzedzona wyjaśnieniem celu zabiegu i otrzymaniem zgody na jego wykonanie. Działania podjęte przez pielęgniarkę powinny być udokumentowane. ZASADY OGÓLNE PRZY ZABIEGACH HIGIENICZNYCH ZAPOBIEGANIE ZAKAŻENIOM Mycie higieniczne rąk przed i po zbiegu Unikanie kontaktu ubrania z bielizną pościelową i osobistą pacjenta Zakładanie nowych rękawiczek i fartucha przed wykonywaniem czynności u kolejnego chorego Unikanie dotykania twarzy, włosów, nosa, ust podczas zabiegu Unikanie wzniecania kurzu (delikatne wymiatanie okruchów i ostrożne przenoszenie pościeli Odkładanie pościeli na krzesło a nie na sąsiednie łóżko DYSKOMFORT PACJENTA, ZAWSTYDZENIE, OZIĘBIENIE Osłonięcie łóżka parawanem Nieodkrywanie chorego bardziej, niż jest to konieczne Zamknięcie okien i drzwi Obserwowanie pacjenta w czasie wykonywania czynności Podanie leku przeciwbólowego na zlecenie lekarza Podtrzymywanie chorego podczas sadzania, obracania na boki Założenie bocznego oparcia na łóżko Sprawne, celowane, skoordynowane wykonywanie czynności NARAŻENIE CHOREGO NA USZKODZENIE SKÓRY, USUNIĘCIE SPRZĘTU Obcinanie paznokci Obracanie i przesuwanie chorego na podkładzie metodą „hamaka” Dokładne usuwanie okruchów Staranne naciąganie prześcieradła, podkładów, bielizny osobistej Zabezpieczenie cewników, drenów przed wyrwaniem, usunięciem, zabezpieczanie miejsc po ewentualnie usuniętych cewnikach, drenach – poinformowanie lekarza o usuniętym drenie NARAŻENIE PIELĘGNIARKI NA URAZY Przyjmowanie właściwej postawy podczas pracy – niewykonywanie nagłych skrętów tułowia, zginanie stawów kolanowych, ustawianie nóg w rozkroku lub w wykroku, wysuwanie rąk do przodu w jak najmniejszym zakresie, niekrzyżowanie ich w czasie  pacy, wykonywanie ruchów „do siebie”, a nie „od siebie”, praca na wyprostowanym kręgosłupie Zwracanie się w kierunku wykonywanej czynności – zabezpiecza przed niepotrzebnym wysiłkiem i skręcaniem tułowia Praca zespołowa Dobranie techniki zabiegu do stanu pacjenta (znajomość masy ciała) Odsunięcie łóżka od ściany podczas zabiegu Wyposażenie oddziału w sprzęt do podnoszenia i przemieszczania pacjentów – używanie podnośników zgodnie z instrukcja obsługi SŁANIE ŁÓŻKA PUSTEGO PRZEZ 1 PIELĘGNIARKĘ: Zakłada rękawiczki jednorazowego użytku. Odstawia szafkę przyłóżkową oraz przystawia krzesło w nogach łóżka, siedzeniem w stronę łóżka. Zdejmuje poduszkę i odstawia na krzesło. Obluźnia pościel po obu stronach łóżka – stojąc z prawej strony u wezgłowia łóżka, podkłada lewą rękę pod materac, a prawą wysuwa całą pościel spod materaca. Odkłada koc – rozkłada zawinięcia koca, chwyta w połowie szerokości i odkłada na krzesło. Odkłada kołdrę – chwyta za dolne rogi i dokłada je do rogów górnych, składa jeszcze raz od dołu do góry, chwyta w połowie szerokości i odkłada na krzesło. Zdejmuje podkłady – prawą ręką chwyta górny lewy róg, lewą ręką środek podkładu, składa na pół, zdejmuje z łóżka i odkłada na krzesło (środkowym brzegiem w kierunku łóżka). Zdejmuje prześcieradło – wsuwa lewą rękę pod prześcieradło, lekko je unosi, prawą ręką chwyta prześcieradło nad lewą ręką, płasko ściąga z łóżka. Odwraca materac od nóg w kierunku głowy płasko po łóżku. Zaściela prześcieradło – nakłada je na łóżko, do materaca ma dotykać ta sama strona prześcieradła co poprzednio; wyrównuje w nogach łóżka, nadmiar podciąga w górę łóżka, wykonuje narożniki kopertowe, zwisającą część prześcieradła podkłada pod materac. Zakłada podkłady – na wysokości dolnego brzegu poduszek, środkiem na linii środkowej łóżka; podkład – zrolowaną wierzchnią część podkładu umieszcza pod materacem w taki sposób, aby widoczna była grzbietowa część dłoni Porządkuje warstwy pościeli po drugiej stronie łóżka. Zaściela kołdrę. Zakłada koc w nogach łóżka. Układa poduszki – jedna pierzem strzepanym w kierunku nóg łóżka, drugą w kierunku wezgłowia. PRZEŚCIELENIE ŁÓŻKA CHOREMU LEŻĄCEMU Cel: Zapewnienie choremu wygody, czystości, estetycznego wyglądu Wspieranie dobrego samopoczucia pacjenta Kształtowanie nawyków higienicznych Zapobieganie powikłaniom wynikającym z długotrwałego przebywania w łóżku (odleżynom, odparzeniom, przykurczom, zapaleniu płuc) Wskazania  Każdy chory pozostający w łóżku z powodu zaburzeń świadomości, ograniczonej aktywności – po zabiegu operacyjnym, unieruchomiony z powodu leczenia, osłabiony, niepełnosprawny Przygotowanie sprzętu Myjka z gazy/frotte do wymiatania okruchów Rękawiczki jednorazowego użytku Fartuchy ochronne jednorazowego użytku Krzesło do odłożenia poduszek, koca parawan Opis procedury Ocena stanu chorego pod względem samodzielności, sprawności, potrzeb i przyzwyczajeń oraz masy ciała Poinformowanie o celu i przebiegu zabiegu, zaplanowanie czasu wykonania zabiegu U osób z dolegliwościami bólowymi, podanie na 30 min. przed zabiegiem środka przeciwbólowego Zamknięcie drzwi, okien, ustawienie parawanu, wyproszenie osób odwiedzających Higieniczne umycie rąk, założenie rękawiczek jednorazowych oraz fartuchów ochronnych przez pielęgniarki A i B Zapewnienie dostępu do łóżka z dwóch stron, ustawienie wysokości łóżka odpowiedniej do wzrostu pielęgniarek (jeżeli to możliwe), przyjęcie podczas pracy pozycji oszczędzającej kręgosłup Pielęgniarka A pracuje po prawej stronie łóżka, pielęgniarka B po lewej stronie Pielęgniarka A odstawia stolik przyłóżkowy, pielęgniarka B przystawia krzesło w nogach łóżka (siedzeniem w stronę łóżka) Zdjęcie bocznego oparcia łóżka, opuszczenie wezgłowia Zabezpieczenie drenów, cewnika, odprowadzenia na mocz, kaniuli dożylnej, wlewu dożylnego Obserwowanie pacjenta w czasie wykonywania czynności, utrzymywanie kontaktu werbalnego Obluźnienie wierzchniego koca i złożenie go przez pielęgniarki A i B, pielęgniarka A odkłada koc na krzesło Obluźnienie wierzchniego przykrycia (kołdry, koca), prześcieradła, podkładów Pielęgniarki A i B podnoszą pacjenta – uniesienie ramion pielęgniarka B przytrzymuje pacjenta, pielęgniarka A wyjmuje poduszki i odkłada na krzesło Ułożenie pacjenta na boku z przesunięciem na lewą stronę łóżka – A unosi koc, B za pomocą podkładu układa pacjenta na lewym boku i przytrzymuje go Pielęgniarka A porządkuje podkład, prześcieradło, materac Układają pacjenta na wznak, następnie na prawym boku A zabezpiecza pozycję pacjenta, B porządkuje podkłady, prześcieradło i materac Układają pacjenta na plecach, naciągają prześcieradło ku górze, wykonują narożniki, naciągają prześcieradło na całej długości łóżka i podkładają pod materac, wyrównują bieliznę osobistą pacjenta oraz wierzchnie przykrycie Unoszą klatkę piersiową pacjenta, pielęgniarka B przytrzymuje pacjenta, pielęgniarka A układa poduszki – pierwszą wypełnieniem w stronę pleców, drugą w stronę głowy Zaścielają koc, unoszą wezgłowie, unoszą pacjenta w górę łóżka (jeśli się zsunął) Pielęgniarka A przystawia stolik przyłóżkowy, B przystawia krzesło z boku łóżka Zakładają boczne oparcie łóżka Zawieszenie myjki na stoliku przyłóżkowym, sprawdzenie działania dzwonka alarmowego, zawieszenie drenów, odprowadzenia na mocz, kroplowego wlewu dożylnego, przewietrzenie pomieszczenia, usunięcie parawanu przez pielęgniarkę B  Zdjęcie rękawiczek i fartuchów ochronnych, wrzucenie ich do pojemnika na odpady, higieniczne umycie rąk i dezynfekcja ZMIANA BIELIZNY POŚCIELOWEJ CHOREMU LEŻĄCEMU Cele jak przy prześcieleniu łóżka choremu WSKAZANIA: Jak przy prześcieleniu łóżka choremu leżącemu Chory zanieczyszczający się Chory gorączkujący, spocony PRZYGOTOWANIE SPRZĘTU Czysta bielizna pościelowa ułożona w kolejności, w jakiej będzie używana: poszewki, prześcieradło (złożone wzdłuż prawą stroną do środka 2 razy, następnie w poprzek 2 razy), podkład płócienny (złożony wzdłuż dłuższego brzegu 2 razy, następnie w poprzek 1 raz), poszwa na koc lub kołdrę (złożona w poprzek 2 razy w kierunku od zapięcia, następnie 1 raz również w poprzek) Wózek z zawieszonymi workami na brudną bieliznę Rękawiczki jednorazowego użytku Fartuchy ochronne jednorazowego użytku Myjka z gazy lub frotte do wymiatania okruchów 2 krzesła: na czystą bieliznę, na koc i poduszki parawan OPIS PROCEDURY Ocena stanu chorego, poinformowanie o celu zabiegu, higieniczne umycie rąk, założenie rękawiczek ochronnych Pielęgniarka B przywozi wózek na brudną bieliznę, ustawia pierwsze krzesło w nogach łóżka Pielęgniarka A odsuwa stolik przyłóżkowy, przynosi czystą bieliznę pościelową i kładzie ją na krześle ustawionym obok stolika przyłóżkowego Zdejmują oparcie łóżka, opuszczają wezgłowie; zabezpieczają dreny, odprowadzenia na mocz, kaniulę dożylną, kroplowy wlew dożylny; obserwują przez cały czas pacjenta i utrzymują z nim kontakt werbalny; obluźniają wierzchni koc, składają go, pielęgniarka A odkłada na krzesło Obluźniają wierzchnie przykrycie (kołdrę) Nałożenie na ręce, zmarszczenie i ułożenie na czystej bieliźnie czystych poszewek przez pielęgniarki A i B Podniesienie chorego przez pielęgniarki A i B, podtrzymanie chorego przez pielęgniarkę B, wyjęcie poduszek przez pielęgniarkę A i odłożenie ich na krzesło Ułożenie chorego na plecach, zmiana poszewek na poduszkach i odłożenie ich na krzesło, założenie wierzchniego przykrycia na chorego, obluźnienie wszystkich warstw pościeli od dołu łóżka przez pielęgniarki A i B Ułożenie chorego na lewym boku, z przesunięciem na lewy brzeg łóżka, okrycie pleców chorego, podtrzymywanie chorego przez pielęgniarkę B Zmarszczenie podkładu, prześcieradła i podsunięcie pod plecy chorego, wymiecenie ewentualnych okruchów myjką – jedną ręką osłaniamy plecy: prawą ręką osłaniamy, lewą wymiatamy od środka łóżka do góry, i odwrotnie) Rozłożenie złożonego prześcieradła i podkładu płóciennego Ułożenie chorego na prawym boku, okrycie pleców i przytrzymanie chorego przez pielęgniarkę A  Usunięcie brudnego prześcieradła i podkładu płóciennego do wózka na brudną bieliznę, wymiecenie okruchów myjką; wysunięcie spod chorego czystego prześcieradła i podkładu płóciennego i rozłożenie ich, ułożenie chorego na plecy Poprawienie wierzchniego przykrycia na chorym, naciągnięcie z obu stron prześcieradła ku górze, założenie pod materac u wezgłowia, naciąganie prześcieradła na całej długości łóżka i podkładanie pod materac, naciągnięcie podkładu i włożenie brzegów pod materac Uniesienie klatki piersiowej chorego i przytrzymanie przez pielęgniarkę B, pielęgniarka A podkłada poduszki Ułożenie chorego na plecach, wysunięcie koca z poszwy i ułożenie go na krześle, zsuwanie brudnej poszwy z chorego i jednoczesne nakładanie powleczonego koca od klatki piersiowej zaścielenie wierzchniego przykrycia i koca, uniesienie wezgłowia, przesunięcie chorego wyżej na poduszki przez pielęgniarki A i B Przystawienie stolika przyłóżkowego przez pielęgniarkę A, ustawienie krzesła z boku łóżka przez pielęgniarkę B Założenie bocznego oparcia łóżka Zawieszenie drenów, odprowadzeń na mocz, kroplówki, przewietrzenie pokoju, wywiezienie wózka na brudną bieliznę, usunięcie parawanu Zdjęcie rękawiczek i fartuchów, umycie higieniczne rąk ZMIANA BIELIZNY OSOBISTEJ CHOREMU LEŻĄCEMU CELE: Jak przy prześcieleniu łóżka, zmianie bielizny pościelowej choremu leżącemu WSKAZANIA: Jak przy prześcieleniu łóżka, zmianie bielizny pościelowej choremu leżącemu PRZYGOTOWANIE SPRZĘTU Koszula, piżama, koszula chirurgiczna Wózek na brudną bielizną Rękawiczki jednorazowego użytku 2 krzesła: na czystą bieliznę oraz koc parawan OPIS PROCEDURY Ocena stanu i przygotowanie chorego, higieniczne umycie rąk, założenie rękawiczek, fartuchów ochronnych Przyniesienie do łóżka chorego czystej bielizny osobistej, przywiezienie wózka na brudną bieliznę, odłożenie wierzchniego koca na krzesło, obluźnienie wierzchniego przykrycia Zgięcie nóg pacjenta w kolanach, uniesienie pośladków, podsunięcie ku górze koszuli, koszuli chirurgicznej, bluzy od piżamy Zsunięcie ku dołowi spodni od piżamy oraz ich zdjęcie, uniesienie chorego do pozycji półwysokiej i podsunięcie koszuli lub bluzy od piżamy aż do barków, ułożenie chorego na poduszkach Zdjęcie: Koszuli z kończyny bliższej, przez głowę i z kończyny dalszej Bluzy od piżamy z kończyny bliższej, przesunięcie pod pacjentem w lewą stronę, zdjęcie z kończyny dalszej Koszuli chirurgicznej: rozwiązanie tasiemek z tyłu, zdjęcie z kończyny dalszej, bliższej, uniesienie prawą ręką wierzchniego przykrycia i jednym ruchem ręki usunięcie brudnej koszuli z klatki piersiowej  Bieliznę osobistą pacjenta należy zabezpieczyć Nałożenie: Zmarszczonej koszuli przez głowę chorego z lekkim jej uniesieniem, następnie na kończynę dalszą, potem bliższą, podniesienie chorego do pozycji półwysokiej i zsunięcie koszuli w dół, wyrównanie jej na plecach i klatce piersiowej Zmarszczonego rękawa bluzy od piżamy na kończynę dalszą, przesunięcie pozostałej części bluzy na bliższą stronę łóżka pod głową chorego, nałożenie zmarszczonego rękawa na kończynę bliższą, podniesienie chorego do pozycji półwysokiej, wyrównanie bluzy na plecach; nałożenie zmarszczonych spodni od piżamy od stóp do pośladków Ułożenie koszuli chirurgicznej na chorym, założenie rękawa na kończynę górną dalszą, potem bliższą, podłożenie koszuli pod wierzchnie przykrycie i zsunięcie jej w dół, zawiązanie tasiemek, uniesienie pośladków i wygładzenie koszuli pod pacjentem Ułożenie chorego w wygodnej pozycji, zasłanie łóżka, wywiezienie wózka na brudną bieliznę, usunięcie parawanu Zdjęcie rękawiczek i fartuchów ochronnych, umycie higieniczne rąk KĄPIEL CHOREGO W ŁÓŻKU Mycie całego ciała chorego, które obejmuje: zęby, twarz, szyję, uszy, kończyny górne, klatkę piersiową, brzuch, plecy i pośladki, kończyny dolne i krocze. CELE: Zapewnienie czystości, wygody, estetycznego wyglądu Dbanie o dobre samopoczucie chorego Poprawienie funkcji skóry: krążenia, oddychania przez usunięcie złuszczającego się naskórka, bakterii, brudu, kurzu oraz wydzieliny gruczołów łojowych i potowych Zapobieganie powikłaniom: odleżynom, odparzeniom, zakażeniom Profilaktyka chorób skóry oraz likwidacja bakterii, pasożytów, grzybów oraz usuwanie pyły i związków chemicznych Ocena stanu skóry Kształtowanie nawyków higienicznych PRZYGOTOWANIE SPRZĘTU Woda o temperaturze 43-46 st. C w dzbanku Miska do mycia z wodą o temperaturze 37-40 st. C 2 myjki lub 2 gąbki i 2 ręczniki Mydło w kostce, płynie lub emulsja myjąca Płyn do higieny intymnej Przybory do mycia zębów Przybory do pielęgnacji paznokci Szczotka lub grzebień do włosów Zawiesiny (lotiony) do pielęgnacji skóry pleców i pośladków Maści i kremy pielęgnacyjne Rękawiczki i fartuchy jednorazowego użytku Czysta bielizna pościelowa, osobista Basen Krzesło, parawan, wózek na brudną bieliznę OPIS PROCEDURY Ocena stanu zdrowia chorego, stopnia samodzielności, nawyków, upodobań Poinformowanie o celu i przebiegu zabiegu Planowanie zabiegu z pacjentem i/lub rodziną  Zaplanowanie czasu wykonania zabiegu, zapewnienie temperatury otoczenia 20-24 st. C, zamknięcie okien i drzwi, przyniesienie potrzebnego sprzętu Ustawienie tacy z przyborami na szafce przyłóżkowej, miski z wodą na krześle, zawieszenie ręczników i myjek na oparciu krzesła, zdjęcie biżuterii choremu, przygotowanie czystej bielizny Higieniczne umycie rąk, założenie rękawiczek i fartucha ochronnego jednorazowego użytku Odstawienie krzesła i położenie na nim koca wierzchniego, obluźnienie wierzchniego przykrycia, ułożenie chorego w wygodnej i bezpiecznej pozycji, obniżenie wezgłowia, ułożenie płasko na wznak. Obserwowanie chorego w czasie wykonywania czynności i utrzymywanie z nim kontaktu werbalnego. Mycie zębów: Ułożenie „1” ręcznika pod brodą, uniesienie głowy chorego lewą ręką, podanie kubka z wodą do przepłukania ust prawą ręką, kubek odstawiamy ruchem poniżej kończyny górnej lewej i podajemy miskę nerkowatą tak, aby chory mógł wypluć do niej wodę, podanie szczoteczki z pastą, jeśli chory sam myje zęby; po umyciu odłożenie szczoteczki i naprzemienne podawanie kubka z wodą i miski nerkowatej. Osuszenie ust chorego ręcznikiem i zawieszenie go na poręczy krzesła Mycie twarzy, uszu, oczu, nosa, szyi: Zdjęcie piżamy wraz ze spodniami i zawieszenie na łóżku Ułożenie zmarszczonego ręcznika „1” pod głową chorego tak, aby końce ręcznika znalazły się na jego barkach (od strony bliższej) Umycie powieki dalszej w kierunku od zewnętrznego do wewnętrznego kącika oka, umycie powieki bliższej Umycie twarzy chorego Umycie wewnętrznej i zewnętrznej strony małżowiny usznej dalszej i bliższej, osuszenie Umycie szyi Ewentualne ogolenie chorego Usunięcie ręcznika (podniesienie głowy lewą ręką, prawą usunięcie ręcznika od strony bliższej) Mycie kończyn górnych: Odsłonięcie kończyny górnej dalszej Ułożenie ręcznika „1” pod kończyną górną dalszą w taki sposób, aby w okolicy pachy można był go założyć za wierzchnie przykrycie, Ustawienie pod dłonią chorego na ręczniku miski z wodą Umycie myjką „1” kończyny górnej dalszej najpierw po stronie zewnętrznej: przedramię, ramię, potem wewnętrznej: przedramię, ramię, dół pachowy (unosząc kończynę w stawie barkowym), na końcu dłoni (przestrzeni między palcami, obcięcie paznokci) Odstawienie miski z wodą i wytarcie kończyny, przykrycie wierzchnim przykryciem Umycie kończyny górnej bliższej Zmiana wody w misce do mycia Mycie klatki piersiowej i brzucha: Osłonięcie klatki piersiowej ręcznikiem „2”, wywinięcie mankietu z ręcznika na wierzchnie przykrycie Uniesienie ręcznika wraz z przykryciem prawą ręką, lewą staranne umycie myjką „1” klatki piersiowej, osuszenie skóry ze szczególnym zwróceniem uwagi na fałdy skórne, okolice pod piersiami u kobiet  Zsunięcie ręcznika „2” na brzuch, wywinięcie mankietu z ręcznika na wierzchnie przykrycie i uniesienie ręcznika prawą ręką, lewą ręką umycie brzucha i staranne wytarcie skóry Mycie pleców i pośladków: Ułożenie chorego na lewym boku Złożenie wierzchniego przykrycia w taki sposób, aby zostały uwidocznione plecy Ułożenie ręcznika „2” wzdłuż pleców i pośladków chorego na prześcieradle Obserwacja skóry Umycie myjką „2” pleców, pośladków, na końcu szpary pośladkowej Osuszenie skóry i natarcie lotionem lub oliwką, wykonanie masażu przez 10-15 min, ze zwróceniem uwagi na plecy, pośladki i okolice kości krzyżowej Oklepanie klatki piersiowej Ułożenie chorego na plecach i założenie bluzy od piżamy Zmiana wody w misce do mycia Mycie kończyn dolnych: Ułożenie kończyn dolnych chorego w odwiedzeniu Ułożenie części wierzchniego przykrycia chorego w fałd i umieszczenie go pomiędzy kończynami chorego tak, aby krocze było zakryte, a odkryta była tylko kończyna dolna Zgięcie kończyny dolnej dalszej w stawie kolanowym i ułożenie ręcznika „2” w poprzek, aby ochraniał wierzchnie przykrycie i prześcieradło Umycie uda i wytarcie Podłożenie ręcznika pod podudzie i stopę, postawienie miski z wodą pod stopę Umycie podudzia od dołu ku górze i wytarcie Obcięcie paznokci, usunięcie miski i przyborów Dokładne osuszenie stopy (przestrzenie między palcami) i przykrycie wierzchnim przykryciem. Umycie kończyny bliższej Zmiana wody w misce do mycia Mycie krocza i zewnętrznych narządów płciowych: Ułożenie chorej na basenie/chorego na ręczniku „2” Ustawienie w odwiedzeniu kończyn dolnych i ugięcie ich w stawach kolanowych Wykonanie z wierzchniego przykrycia „budki” Spłukanie myjki „2” woda z dzbanka, namydlenie jej i umycie krocza w następującej kolejności: spojenie łonowe, pachwiny, zewnętrzne narządy płciowe w kierunku od spojenia łonowego do odbytu Spłukanie krocza wodą po wcześniejszym sprawdzeniu temperatury wody na wewnętrznej stronie uda pacjentki Usunięcie basenu i osuszenie krocza ręcznikiem „2” U mężczyzn: umycie pachwin, worka mosznowego, odciągnięcie napletka, umycie żołędzi prącia, naciągnięcie napletka i osuszenie ręcznikiem „2” Pacjent samodzielny: podanie myjki, aby sama/sam się podmyła/podmył oraz ręcznika „2” do osuszenia krocza Umycie rak choremu/chorej Umycie w przypadku założonego cewnika złogów na cewniku (gazikiem z roztworem rumianku) Zastosowanie kremu ochronnego na skórę w okolicach krocza Zlikwidowanie „budki” Założenie spodni od piżamy Czesanie włosów:  Uczesanie włosów na podłożonym pod głowę ręcznikiem „1”, najpierw lewej połowy włosów, potem prawej; Długie i splątane włosy należy rozczesywać pasmami rozpoczynając od końca włosów i przytrzymując je ponad miejscem rozczesywanym; ułożenie włosów zgodnie z życzeniem chorego Wyjęcie ręcznika w takie sposób, aby nie spadły z niego włosy Poinformowanie o niezakładaniu spinek do włosów ze względu na możliwość powstania odleżyn Zastosowanie środków pielęgnacyjnych: dezodorantu, kremu na twarz, kremu na dłonie, ułożenie chorego w pozycji wysokiej, półwysokiej; poprawienie zasłania łóżka. Uporządkowanie przyborów toaletowych chorego, pozostawienie dzwonka alarmowego w zasięgu ręki, usunięcie parawanu, wyniesienie przyborów szpitalnych, zdezynfekowanie miski do mycia, miski nerkowatej, wywiezienie wózka na brudną bieliznę, wyniesienie basenu, zdjęcie rękawiczek i fartucha ochronnego, higieniczne umycie rąk. Udokumentowanie wykonania zabiegu MYCIE GŁOWY CIĘŻKO CHOREMU CELE: Utrzymanie w czystości skóry głowy i włosów Poprawienie funkcji skóry głowy Poprawienie samopoczucia chorego Kształtowanie nawyków higienicznych Masaż skóry głowy (poprawiający jej ukrwienie) Leczenie wszawicy PRZYGOTOWANIE SPRZĘTU Szampon, środki do pielęgnacji włosów Dwa dzbanki z wodą o temperaturze około 39 st. C Podkład ochronny Duzy ręcznik Pneumatyczna wanienka do mycia głowy Grzebień lub szczotka do włosów Jednorazowe ręczniki papierowe Rękawiczki jednorazowego użytku Wiadro Suszarka do włosów OPIS PROCEDURY Ocena stanu zdrowia, higieny, stopnia samodzielności, upodobań i przyzwyczajeń pacjenta Poinformowanie o celu i przebiegu zabiegu, zaplanowanie czasu zabiegu i zapewnienie temperatury otoczenia Ustawienie dodatkowego krzesła obok szafki przyłóżkowej; ustawienie tacy z przyborami na szafce, ustawienie wanienki na krześle, postawienie wiaderka u wezgłowia łóżka Higieniczne umycie rąk, założenie rękawiczek jednorazowego użytku Przygotowanie łóżka (poluzowanie koca, złożenie i odłożenie na krzesło; poluzowanie kołdry). Pomoc w przyjęciu pozycji siedzącej przez pacjenta, odłożenie poduszek na krzesło. Położenie w wezgowiu łóżka podkładu gumowego i ustawienie na nim wanienki pneumatycznej  Pomoc pacjentowi w zdjęciu górnej części piżamy, pomoc w wygodnym ułożeniu się, ułożenie głowy na wanience Usuniecie z włosów spinek, gumki do włosów Sprawdzenie na swoim przedramieniu temperatury wody z dzbanka; zmoczenie wodą włosów chorego od strony dalszej, zasłonięcie ucha i twarzy chorego Rozprowadzenie szamponu w zagłębieniu lewej dłoni z niewielka ilością wory, naniesienie na włosy chorego. Wmasowanie szamponu opuszkami palców. Umycie skóry głowy przez delikatne jej masowanie (drapanie paznokciami jest niedopuszczalne). Ochrona przed dostaniem się szamponu do oczu pacjenta. Zmiana rękawiczek jednorazowego użytku Spłukanie włosów chorego dużą ilością wody ciepłej, zakończenie płukania chłodnym strumieniem wody Odciśnięcie włosów z nadmiaru wody. Zastosowanie środków pielęgnacyjnych Usunięcie wody z wanienki; usunięcie wanienki spod głowy chorego (prawą ręką uniesienie głowy chorego, lewą usunięcie wanienki i odłożenie jej na krzesło Założenie ręcznika na głowę chorego, pomoc w przyjęciu pozycji siedzącej Usunięcie gumowego podkładu, podłożenie poduszek na łóżku; ułożenie na poduszki małego podkładu ochronnego Zdjęcie ręcznika z głowy, rozłożenie ręcznika na podkładzie; rozczesanie włosów grzebieniem; usunięcie włosów z grzebienia za pomocą ręcznika jednorazowego użytku; Uporządkowanie zestawu, zdezynfekowanie używanych sprzętów, zdjęcie rękawiczek i higieniczne umycie rąk. Na życzenie pacjenta wysuszenie włosów PROBLEMY ZWIĄZANE Z HIGIENĄ WŁOSÓW Włosy suche, łamliwe – unikanie częstego mycia włosów, suszenia gorącym powietrzem, szczotkowania; zastosowania szamponów przeznaczonych do włosów suchych i zniszczonych, odzywek i masek Włosy przetłuszczające się – częste mycie włosów szamponami zawierającymi wyciągi ziołowe z mięty, łopianu, pokrzywy. Unikanie mycia głowy zbyt ciepła wodą, suszenia gorącym powietrzem, odżywek bez spłukiwania, szczotkowania. Wszawica: zakażenie wszą głowową. Zastosowanie środków przeciwwszawiczych na skórę owłosioną głowy, zgodnie z ulotką dołączoną do leku (Artemisol, Delacet, Owanol, lub kremu). Płukanie umytych włosów 6% octem (powoduje odklejenie się gnid od włosów), po kilku godzinach wyczesanie gnid gęstym grzebieniem. W przypadku powikłań bakteryjnych zastosowanie antybiotyków. Kołtun: splątane, zbite strupy ze zlepionych włosów, brudu i wysięku zapalnego spowodowanych zaniedbaniami higienicznymi Nasączenia na noc włosów oliwą, pokrycie ich ceratką i zawiązanie na głowie chustki trójkątnej. Następnego dnia rozdzielenie włosów na pasma, rozczesanie i umycie głowy Łupież: Regularne stosowanie szamponu z kwasem glikolowym i migdałowym (gwarantuje regulację łojotoku, zapobiega objawom łojotokowego zapalenia skóry i łupieżu, przyspiesza złuszczanie zrogowaciałego naskórka, chroni naturalną florę bakteryjną skóry) Wypadanie włosów na skutek leczenia – zaproponowanie obcięcia włosów krótko, używanie szamponów o bardzo delikatnym pH. Ostrożne czesanie grzebieniem o  szeroko rozstawionych zębach. Nieużywanie suszarek do włosów, lokówek. Wcieranie kremów nawilżających w skórę głowy przy uczuciu swędzenia. Zaopatrzenie pacjenta w perukę jeszcze przed utratą włosów (możliwość dobrania jej do własnej fryzury). Poinformowanie o możliwości refundacji peruki przez NFZ. TOALETA JAMY USTNEJ U CIĘŻKO CHOREGO Zabieg polegający na oczyszczeniu jamy ustnej środkami pielęgnacyjnymi lub leczniczymi, wykonywany minimum dwa razy dziennie (rano i wieczorem) lub 30 min po każdym posiłku. W przypadku braku apetytu toaletę jamy ustnej wykonuje się również przed posiłkiem. Zalecane jest także raz na dobę oczyszczenie zębów nicią dentystyczną. CELE: Usunięcie resztek pokarmowych, bakteryjnej płytki nazębnej lub zalegającej wydzieliny w jamie ustnej Utrzymanie śluzówki jamy ustnej w czystości i odpowiednim nawilżeniu Pobudzenie wytwarzania śliny Zlikwidowanie nieprzyjemnego zapachu z jamy ustnej, nieprzyjemnego posmaku w ustach Poprawienie apetytu Poprawienie krążenia w śluzówkach jamy ustnej Zapobieganie zmianom patologicznym w jamie ustnej (próchnicy, zakażeniu jamy ustnej) Zapobieganie zakażeniom ogólnoustrojowym szerzącym się z jamy ustnej Leczenie powstałych zmian patologicznych jamy ustnej Zmniejszenie bólu i dyskomfortu w jamie ustnej Utrzymanie dobrego samopoczucia pacjenta Kontrolowanie stanu higienicznego jamy ustnej WSKAZANIA: Chory z ograniczoną aktywnością psychoruchową Chory nieprzytomny PRZECIWSKAZANIA WZGLĘDNE/OKRESOWE Niektóre zabiegi operacyjne w obrębie jamy ustnej i twarzoczaszki Urazy jamy ustnej Całkowita ekstrakcja zębów (do 12 godzin po usunięciu zębów) PRZYGOTOWANIE SPRZĘTU Miękka szczoteczka do zębów (z małą główką), pasta do zębów, lub kilka szpatułek owiniętych dwoma dobrze przymocowanymi gazikami, lub jałowy zacisk Peana i kilka tupferów; płyn do mycia jamy ustnej (boraks z gliceryną w stosunku 1:2, Aphtin z witaminą C z ampułki, Skinsept Oral, Octanisept i/lub twarda szczoteczka do mycia protezy zębowej i pasta do mycia protezy Kubek z płynem do płukania jamy ustnej o temperaturze około 30 st. C (roztwór mięty, olejki goździkowe, mentol, tymol, kwas metylosalicylowy w postaci musujących tabletek; roztwór o działaniu antyseptycznym – Merocept, Cepacol; roztwór o działaniu przeciwbakteryjnym – Oraldene, Bactericin; 1% woda utleniona; gotowe preparaty – Elmex, Pearl Drops. Szczoteczka do mycia języka Nić dentystyczna Dwie miski nerkowate Ręcznik lub serweta jednorazowego użytku Rękawiczki jednorazowego użytku  Chusteczki higieniczne Maść natłuszczająca (wazelina, 2% Alantan) OPIS PROCEDURY Ocena stanu chorego pod kątem zdolności do samoobsługi, ocena stanu jamy ustnej Wyjaśnienie celu i przebiegu zabiegu, przygotowanie zestawu, higieniczne umycie rąk i założenie rękawiczek Przygotowanie roztworu do toalety jamy ustnej – tuż przed użyciem zwiększa jego efektywność Ułożenie pacjenta w pozycji półwysokiej Usunięcie protezy zębowej przy użyciu chusteczki higienicznej lub gazika lub poproszenie o to pacjenta, włożenie protezy do specjalnego pojemnika Podanie pacjentowi kubka z płynem do wypłukania jamy ustnej, podłożenie miski nerkowatej, aby pacjent mógł odpluć płyn Nałożenie pasty na szczoteczkę lub przygotowanego środka do mycia na szpatułkę lub tupfer Umycie zębów ruchami okrężnymi, należy przesuwać szczoteczkę od dziąsła w kierunku korony, zaczynając od strony dalszej szczęki w kierunku strony bliższej, następnie od strony dalszej żuchwy do strony bliższej. Dokładne wyczyszczenie wszystkich powierzchni zębów (policzkowej, językowej, żucia). W przypadku stosowania szpatułek – technika jak przy stosowaniu szczoteczki – kilkakrotna wymiana szpatułek w czasie mycia. Następnie umycie błony śluzowej przedsionka jamy ustnej i zachyłków policzkowych szpatułką lub tupferem. Delikatne oczyszczenie języka pacjenta szczoteczką do języka lub szpatułką/tupferem (uważać, aby nie wywołać odruchu wymiotnego) – przeciągnąć szczoteczką od nasady do koniuszka języka po dwa razy pośrodku i dwa razy po każdej ze stron języka Wyczyszczenie przestrzeni między zębami nicią dentystyczną Poproszenie o energiczne przepłukanie jamy ustnej. Jeśli pacjent nie jest w stanie wypłukać jamy ustnej, należy ułożyć głowę pacjenta na boku, włożyć nasączony kwacz/tupfer do spłukania dziąseł i śluzówki jamy ustnej. Zmiana kwaczy lub tupferów w miarę potrzeby U osób z protezą – umycie jej wszystkich powierzchni szczoteczką i pastą do mycia protez. Sprawdzenie powierzchni. Oczyszczenie i natłuszczenie ust pacjenta Usunięcie ręcznika/serwety spod brody pacjenta; ułożenie wygodnie w łóżku Uporządkowanie zestawu, umycie szczoteczki do zębów, zdezynfekowanie miski nerkowatej, wyrzucenie sprzętu jednorazowego użytku. Zdjęcie rękawiczek i higieniczne umycie rąk. TOALETA POŚMIERTNA Zabieg polegający na usunięciu opatrunków i umyciu całego ciała zmarłego, z wyłączeniem toalety jamy ustnej, oraz oznakowaniu zwłok pacjenta. CEL: Przygotowanie ciała zmarłego do godnego pochówku Dokonanie identyfikacji zwłok PRZYGOTOWANIE SPRZĘTU Rękawiczki jednorazowego użytku Miska nerkowata Papier toaletowy  Przybory do mycia (miska, dzbanki z ciepłą wodą, mydło, myjki) Grzebień/szczotka do włosów Nożyczki, bandaże, gaza, wilgotne gaziki Identyfikator dla zmarłego (zgodnie z Rozporządzeniem ministra Zdrowia z dn. 31 X 2006r. – identyfiaktor powinien być wykonany z tasiemki, płótna lub tworzywa sztucznego i zawierać następujące dane: imię i nazwisko, PESEL, seria i numer dowodu stwierdzającego tożsamość, datę i godzinę zgonu Prześcieradło, parawan OPIS PROCEDURY Ocena stanu zwłok (stopień zanieczyszczenia, obecność cewników, opatrunków, zaopatrzenie w specjalistyczny sprzęt. Zapoznanie się z życzeniami rodziny zmarłego dotyczącymi postępowania z pacjentem po śmierci, poinformowanie o planowanych czynnościach. Pozyskanie wiedzy na temat wyznania zmarłego. Przygotowanie sali chorych Przygotowanie zestawu, higieniczne umycie rąk, założenie rękawiczek jednorazowego użytku i fartucha ochronnego Zdjęcie i zabezpieczenie biżuterii i zegarka zmarłego Poluzowanie wierzchniego przykrycia, wyjęcie koca z poszwy i ułożenie go na krześle, wyjęcie poduszek i zdjęcie z nich poszewek – pościel wyrzucić do kosza na brudną bieliznę Zdjęcie piżamy z ciała zmarłego – zabezpieczenie lub wyrzucenie do kosza na brudną bieliznę Usunięcie z ciała zmarłego opatrunków, wenflonu, cewnika Podłożenie ręcznika pod głowę chorego – umycie twarzy, uszu, szyi Umycie i osuszenie rąk, klatki piersiowej, brzucha Umycie i osuszenie kończyn dolnych (bez umieszczania stóp w misce) Ułożenie ciała zmarłego na bok, umycie pleców, krocza i pośladków – założenie na pośladki dużej warstwy ligniny lub jednorazowej pieluchy Poluzowanie i zmarszczenie podkładów i podłożenie ich pod ciało zmarłego, podłożenie na połowie łóżka czystego prześcieradła Obrócenie ciała zmarłego na wznak, usunięcie brudnego prześcieradła, rozłożenie czystego prześcieradła Uczesanie włosów pacjenta, założenie czystych opatrunków, nałożenie na przymknięte powieki wilgotnych gazików Założenie protezy zębowej, jeśli chory ją posiadał, podwiązanie żuchwy (podłożenie warstwy waty) Skrzyżowanie rąk na klatce piersiowej zmarłego, związanie ich bandażem i przymocowanie identyfikatora na przegubie dłoni Związanie nóg zmarłego w kostkach i śródstopiu bandażem (tzw. ósemką) Usunięcie poszwy z ciała zmarłego, założenie zwisającego prześcieradła na ciało zmarłego (zaścielanie i usuwanie poszwy w kierunku od głowy do nóg) Przeniesienie ciała na wózek transportowy Usunięcie zestawu po toalecie Zdjęcie fartucha ochronnego i rękawiczek, higieniczne umycie rąk