Реленің жіктелуі және шартты белгісі PDF

Реленің жіктелуі және шартты белгісі Оқытушы: Калиева.А.А Реле күрделі классификацияға ие және бірнеше топқа бөлінеді: Қолдану саласы бойынша:  1.Электр және электронды жүйелерді басқару;  2.Жүйелерді қорғау;  3.Жүйелерді автоматтандыру. Әрекет принципі бойынша:  1.Жылу;...

Реленің жіктелуі және шартты белгісі Оқытушы: Калиева.А.А Реле күрделі классификацияға ие және бірнеше топқа бөлінеді: Қолдану саласы бойынша:  1.Электр және электронды жүйелерді басқару;  2.Жүйелерді қорғау;  3.Жүйелерді автоматтандыру. Әрекет принципі бойынша:  1.Жылу;  2.Электромагниттік;  3.Магнитоэлектрлік;  4.Жартылай өткізгіш;  5.Индукциялық. КҚ іске қосылуын тудыратын келіп түскен параметр бойынша:  токтан;  кернеуден;  қуаттан;  жиіліктен. Құрылғының басқару бөлігіне әсер ету принципі бойынша:  байланыс;  байланыссыз. Электромагниттік реле Электромагниттік реле-бұл электромеханикалық коммутациялық құрылғы, оның жұмыс принципі статикалық орамдағы ток арқылы жасалған магнит өрісінің арматураға әсеріне негізделген. КУ-ның бұл түрі электромагниттік (бейтарап) құрылғыларға бөлінеді, олар тек орамаға берілген токтың мәніне жауап береді және поляризацияланған, олардың жұмысы ток мәніне де, полярлыққа да байланысты. Өнеркәсіптік жабдықта қолданылатын электромагниттік релелер жоғары ток құрылғылары (магниттік стартерлер, контакторлар және т.б.) мен төмен ток жабдықтары арасындағы аралық позицияда болады. Көбінесе реленің бұл түрі Басқару тізбектерінде қолданылады. Айнымалы токты реле Реленің бұл түрінің іске қосылуы, аты айтып тұрғандай, белгілі бір жиіліктегі айнымалы ток орамасына берілген кезде пайда болады. Фазаның нөлден өтуін басқаратын немесе онсыз айнымалы токқа арналған бұл коммутациялық құрылғы тиристорлардың, түзеткіш диодтардың және басқару тізбектерінің блогы болып табылады. Айнымалы ток релесі трансформаторға немесе оптикалық ажыратуға негізделген модульдер түрінде жасалуы мүмкін. КУ деректері максималды кернеуі 1,6 кВ және орташа жүктеме тогы 320 а дейінгі айнымалы ток желілерінде қолданылады. Тұрақты токты реле Тұрақты ток релесі бейтарап және поляризацияланған болып бөлінеді. Олардың арасындағы айырмашылық-тұрақты токтың поляризацияланған КУ берілген кернеудің полярлығына сезімтал. Коммутациялық құрылғының якоры қуат полюстеріне байланысты қозғалыс бағытын өзгертеді. Тұрақты токтың бейтарап электромагниттік релесі кернеудің полярлығына тәуелді емес. Тұрақты ток электромагниттік КУ негізінен айнымалы ток электр желісіне қосылу мүмкіндігі болмаған кезде қолданылады. Реле-бұл автоматты құрылғының элементі, онда кіріс шамасы біртіндеп өзгерген кезде шығыс шамасы секіріп өзгереді. Реленің жіктелуі және шартты белгісі Дизайнға байланысты әртүрлі принциптер негізінде жұмыс істейтін көптеген әртүрлі реле түрлері бар. Егер реле реакцияға арналған құбылыстардың физикалық табиғаты принципі бойынша релені бөлетін болсақ, онда келесі түрлерді ажыратуға болады: электрлік (көпшілігі), жылу, механикалық, магниттік, оптикалық, акустикалық, газ, пневматикалық, сұйық және басқалар. Электрлік релелер өз кезегінде (әсер ету принципі бойынша) электромагниттік, индукциялық, магнитоэлектрлік және электродинамикалық болып бөлінеді. Ең көп таралған – электромагниттік реле. Электромагниттік релелер қоректендіру тогының түріне қарай 2-ші топқа бөлінеді: тұрақты ток; айнымалы ток. Ал тұрақты токтың электромагниттік релелері келесі түрлерде болады: бейтарап; поляризацияланған; импульстік; аралас. Тағы бір релені әрекеттің сенімділігі бойынша жіктеуге болады: бірінші класты реле; төменгі класс релесі.  Сенімділіктің 1-ші класының релесіне негізгі талаптар  қойылады: 1) ораманың қуатын өшіру кезінде зәкірдің босатылуы зәкірдің өзі мен онымен байланысты жылжымалы бөліктердің салмағының әсерінен болуы керек, сондықтан Зәкір, әдетте, магниттік емес материалдан жасалған арнайы жүктермен өлшенеді;  2) ток өшірілгеннен кейін якорьдің өзекке магниттік жабысу мүмкіндігі толығымен алынып тасталуы керек, жабысуды жою үшін зәкірге қола антимагниттік түйреуіш бекітіледі;  3) реленің алдыңғы және жалпы контактілері дәнекерленбеуі тиіс, ол үшін контактілер құрамы бойынша әртүрлі материалдардан (алдыңғы – граффито- күміс қоспасынан, ал жалпы – күмістен) дайындалады. Реленің графикалық белгіленуі: - бейтарап реле (орамалар тізбектей қосылған - бейтарап реле (параллель орамалары бар - аралас (комбинированное) - импульстік - полярлық - трансмиттерлік - іске қосу кезінде баяулаумен (бірден қосылмайды) - босату кезінде баяулау (бірден өшпейді) - апаттық(аварийное) Электромагниттік релелердің дизайны мен қасиеттері Реле дизайны әдетте 3 мүшеден тұрады: қабылдау; аралық; атқарушы. Қабылдаушы немесе оны деп те атайды сезімтал (реле катушкасы) кіріс параметрін реле жұмыс істеуі үшін қажет физикалық шамаға айналдырады. Түрлендірілген шаманы қолда бар эталонмен салыстыру аралық органда жүреді. Және белгілі бір мәнге жеткенде әсерді қабылдаушы органнан атқарушы органға беруді жүзеге асырады. Атқарушы орган (бұл байланыстар) өз кезегінде басқарылатын тізбекке әсер етеді. Электромагнитті реле сызбасы Әрекет принципі: электромагниттік реленің негізгі элементі (сурет. 1) электромагнит болып табылады, оның көмегімен электр энергиясы механикалық қозғалысқа айналады. Ол өзегі бар (1) орамадан (2), қамыттан (3) және якорь деп аталатын жылжымалы бөліктен (4) тұрады. Электр тогы орамнан өткенде, якорь өзекке тартылады және байланыс серіппелеріне әсер етеді (5). Бұл жағдайда контактілер (6) жабылады. Реле іске қосылады.  Нейтральды реле Бейтарап-бұл орамға қолданылатын кернеудің полярлығына жауап бермейтін реле. Оған мыналар кіреді: 1 – катушка; 2 – өзек; 3 – қамыт; 4 – якорь; 5 – қарсы салмақ. Зәкірдегі қола түйреуіш-6, оның жабысып қалуына жол бермейді. Зәкір, тарту – 7 көмегімен 3 түйреуіштен тұратын байланыс жүйесін – 8 басқарады: алдыңғы, Жалпы және артқы. Схема нейтрального реле типа НМШ  Полярлық реле Поляризацияланған релелер (сурет. 3) олардың дизайны бейтараптардан ерекшеленеді, өйткені олардың магниттік жүйесінде реле катушкаларының орамдарындағы ток бағытына жауап беретін тұрақты магнит бар. Магниттік жүйе мыналардан тұрады: 1 – катушка; 2 – өзек; 3 – тұрақты магнит; 4 – поляризацияланған якорь; 5 – оқшаулағыш жолақ; 6 – түйреуіштер; ФК – жұмыс ағыны (орамалардан); ФО – поляризацияланған ағын (магниттен). ФО орамаларында ток болмаған кезде зәкірді берілген күйде ұстайды және орамдағы ток бағыты өзгерген кезде зәкірдің әрекет ету Схема поляризованного реле бағытын қамтамасыз етеді. ФК-мен әрекет ете типа ПМПШ отырып, якорьді қалыпты жағдайдан аударылғанға ауыстырады және керісінше. Импульстық реле Импульстік реле-поляризацияланған реле болады. Бұл реленің магниттік жүйесі келесі элементтерден тұрады: катушкалар (1), полюсті кеңейтімдері бар тұрақты магнит (2) (3) және поляризацияланған якорь (4). Якорь бір ұшымен тірекке (5) серіппемен (6) бекітіледі. Байланыс серіппесі (7) якорьдің бос ұшына бекітіледі, ол өзінің контактісімен қалыпты (N) немесе аударылған (N) контактілермен жабылады. Схема малогабаритного импульсного реле типа ИМШ1-0,3 Аралас (комбинированное) реле KMS-3000, KMS-750 және KMS-450 типті аралас релелер-бұл бейтарап және поляризацияланған реленің бір жалпы магниттік жүйемен үйлесуі KMS типті аралас релелік магниттік жүйеге катушкалар (1) және (2), өзек (3), тұрақты магнит (4), поляризацияланған якорь (5) және бейтарап якорь (6) кіреді. Кез-келген полярлықтың ток орамаларында пайда болған кезде бейтарап якорь тартылады, нәтижесінде контактілер жабылады: жалпы (O) және алдыңғы (F). Схема комбинированного реле