2024-2025 Inl Crim - HC 1 - Criminaliteit en Criminologie PDF

Inleiding Criminologie HC 1: Criminaliteit en Criminologie Paul Nieuwbeerta Bij ons leer je de wereld kennen 1  Voorstellen Criminologie - Inleiding Criminologie Docenten: - Fran...

Inleiding Criminologie HC 1: Criminaliteit en Criminologie Paul Nieuwbeerta Bij ons leer je de wereld kennen 1  Voorstellen Criminologie - Inleiding Criminologie Docenten: - Francesca van Ravenstein - Janne van Doorn - Paul Nieuwbeerta Studenten: - Tutorstudenten - Minorstudenten Brightspace omgeving: - Cursushandleiding Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 2 Inleiding Criminologie HC 1.1 - Inleiding Criminologie Bij ons leer je de wereld kennen 3 Hoofdvragen van de criminologie Inleiding Criminologie De hoofdvragen van de criminologie zijn: 1. Wat wordt (waarom) verstaan onder criminaliteit ? 2. Wat is aard, omvang en ontwikkeling van criminaliteit ? 3. Wat zijn de achtergronden/verklaringen voor (verschillen in) criminaliteit ? 4. Wat is de wijze waarop de overheid en de overige 1. Inhoud maatschappij op criminaliteit reageert ? 2. Doelen 3. Opzet 4. Hoorcolleges Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 4 De inhoud van de cursus Inleiding Criminologie De inhoud van de cursus: 1. Criminologie en Criminaliteit 2. Beschrijvende criminologie 3. Criminaliteit en de strafrechtketen 4. Biologische-psychologische theorieën 5. Economische en sociologische theorieën 6. Criminaliteitspreventie 7. Straffen en criminaliteit 1. Inhoud 8. Victimologie 9. Bijzondere misdrijven 2. Doelen 3. Opzet = ook opbouw van Actuele Criminologie & Introduction to 4. Hoorcolleges Criminology – A Reader Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 5 Doelen van de cursus Inleiding Criminologie Doel van de cursus is dat studenten de volgende onderwerpen kennen, begrijpen en kunnen toepassen: De vier hoofdvragen en belangrijkste begrippen van de criminologie Antwoorden op de hoofdvragen van de criminologie 1. Inhoud 2. Doelen Veelgebruikte criminologische onderzoeksmethoden 3. Opzet Belangrijke onderzoeksbevindingen 4. Hoorcolleges Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 6 De opzet van de cursus Bibliotheek instructie Inleiding Criminologie Hoorcolleges: - Fysiek & opnames / Powerpoint sheets op brightspace - N.B. Doe ajb actief mee ! Literatuur: - Actuele Criminologie (AC) (Van Dijk e.a.) 12de druk ! - Introduction to Criminology (Van Doorn e.a.) 2de druk ! - Criminologisch Kwartet Werkgroepen & Opdrachten - A.h.v. Opdrachten ter voorbereiding 1. Inhoud - Actieve deelname (verplicht voor Tutor studenten!) 2. Doelen Tussentoets & Tentamen 3. Opzet N.B. Vragen ajb stellen gelijk voor/na college (en mailen als nodig / 4. Hoorcolleges en/of op eventueel ‘spreekuur’) Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 7 INLEIDING CRIMINOLOGIE & CRIMINOLOGISCH KWARTET Crim. Week Hoofd- Vraag Collegedeel Kwartet Onderwerpen 0 INLEIDING CRIMINOLOGIE 1.0 -- Inleiding Criminologie 1.1 -- 1 1 CRIMINOLOGIE EN CRIMINALITEIT 1 Criminaliteit - Een probleem 1.2 A Veelvoorkomend probleem Probleem met veel schade Sociaal probleem Politiek probleem Criminaliteit - De definitie 1.3 1.4 B Een definitie van criminaliteit (Rechts)normen Verschillen in definities Verklaringen voor verschillen Basisdisciplines van de Criminologie - De discipline 1.5 C Hoofdvragen van de criminologie Subdisciplines van de criminologie Geschiedenis van de criminologie criminologie Verschillende soorten vragen Relevantie criminologisch Criminologie - De werkwijze 1.6 D Grondregels voor crim. onderzoek Wetenschappelijke discipline stellen onderzoek 2 2 BESCHRIJVENDE CRIMINOLOGIE 2 Interviews en enquetes 2.1 2.2 E Interviews Slachtofferenquêtes Zelfrapportage-enquêtes Voor- en nadelen Overige methoden 2.3 F Registratiedata analyseren Voor- en nadelen registratiedata Unobtrusive onderzoeksmethoden Experimenteel onderzoek Meten van criminaliteit 2.4 G Indelen delichten in classificaties Verschillende soorten cijfers Eisen aan goed onderzoek Databronnen statistische gegevens Criminaliteitspatronen 2.5 H Aard en omvang van criminaliteit Trends in criminaliteit Internationale verschillen Groepsverschillen 3 2&4 HET STRAFRECHTELIJKE SYSTEEM 3 Het strafrechtelijk systeem 3.1 3.2 I Opsporen (politie) Vervolgen (OM) Berechten (rechterlijke macht) Ten uitvoerleggen sancties De strafrechtsketen 3.3 3.4 3.5 J De stappen in de strafrechtsketen Selectie in de strafrechtsketen Filtering in de strafrechtsketen Interpretatie cijfers BIOLOGISCHE EN 4 3 4 PSYCHOLOGISCHE VERKLARINGEN Biologische theorieen 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 K Klassieke ideeen Psycho-biologische theorieen Gedragsgenetische theorieen Neuro-criminologische theorieen Theorieen over psychische Psychologische theorieen 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 L Persoonlijkheidstheorieen Psychologische leertheorieen Neutralisatie theorieen stoornissen ECONOMISCHE EN SOCIOLOGISCHE 5 3 5 VERKLARINGEN Economische theorieen 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 M Klassieke theorieen Rationele keuze theorieen Afschrikkingstheorieen Gelegenheidstheorieen Sociologische theorieen 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 N Anomie en strain theorieen Sociale desorganisatie theorieen Sociale controle theorieen Labelling theorieen 6 4 CRIMINALITEITSPREVENTIE 6 Democratische rechtstaat 6.1 6.2 O Principes van de rechtsstaat Rechtsregels Machtenscheiding Legaliteitsbeginsel Criminaliteitsbeleid 6.3 6.4 6.5 P Beleid Repressief beleid Preventief beleid Typen preventiemaatregelen 7 4 STRAFFEN EN CRIMINALITEIT 7 Ideeen over straffen 7.1 7.2 Q Normatieve straftheorieen Strafdoelen De klassieke en moderne school Strafbaarheid Straffen en maatregelen 7.3 7.4 7.5 R Hoofdstraffen Maatregelen en bijz. voorwaarden Cijfers over straffen Effectiviteit van straffen 8 2&4 VICTIMOLOGIE 8 Verklaringen voor Slachtofferschap 8.1 8.2 8.3 S Kringen van slachtoffers Risicokenmerken slachtofferschap Gevolgen van slachtofferschap slachtofferschap Slachtofferhulp 8.4 8.5 T Genoegdoening Hulpverlenen Conflicht oplossen Herhaling voorkomen Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 8  Het Criminologisch Kwartet Inleiding Criminologie 1. Inhoud 2. Doelen 3. Opzet 4. Hoorcolleges Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 9 Inleiding Criminologie HC 1.2 - Criminaliteit - Een probleem Paul Nieuwbeerta Bij ons leer je de wereld kennen 10 INLEIDING CRIMINOLOGIE & CRIMINOLOGISCH KWARTET Crim. Week Hoofd- Vraag Collegedeel Kwartet Onderwerpen 0 INLEIDING CRIMINOLOGIE 1.0 -- Inleiding Criminologie 1.1 -- 1 1 CRIMINOLOGIE EN CRIMINALITEIT 1 Criminaliteit - Een probleem 1.2 A Veelvoorkomend probleem Probleem met veel schade Sociaal probleem Politiek probleem Criminaliteit - De definitie 1.3 1.4 B Een definitie van criminaliteit (Rechts)normen Verschillen in definities Verklaringen voor verschillen Basisdisciplines van de Criminologie - De discipline 1.5 C Hoofdvragen van de criminologie Subdisciplines van de criminologie Geschiedenis van de criminologie criminologie Verschillende soorten vragen Relevantie criminologisch Criminologie - De werkwijze 1.6 D Grondregels voor crim. onderzoek Wetenschappelijke discipline stellen onderzoek 2 2 BESCHRIJVENDE CRIMINOLOGIE 2 Interviews en enquetes 2.1 2.2 E Interviews Slachtofferenquêtes Zelfrapportage-enquêtes Voor- en nadelen Overige methoden 2.3 F Registratiedata analyseren Voor- en nadelen registratiedata Unobtrusive onderzoeksmethoden Experimenteel onderzoek Meten van criminaliteit 2.4 G Indelen delichten in classificaties Verschillende soorten cijfers Eisen aan goed onderzoek Databronnen statistische gegevens Criminaliteitspatronen 2.5 H Aard en omvang van criminaliteit Trends in criminaliteit Internationale verschillen Groepsverschillen 3 2&4 HET STRAFRECHTELIJKE SYSTEEM 3 Het strafrechtelijk systeem 3.1 3.2 I Opsporen (politie) Vervolgen (OM) Berechten (rechterlijke macht) Ten uitvoerleggen sancties De strafrechtsketen 3.3 3.4 3.5 J De stappen in de strafrechtsketen Selectie in de strafrechtsketen Filtering in de strafrechtsketen Interpretatie cijfers BIOLOGISCHE EN 4 3 4 PSYCHOLOGISCHE VERKLARINGEN Biologische theorieen 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 K Klassieke ideeen Psycho-biologische theorieen Gedragsgenetische theorieen Neuro-criminologische theorieen Theorieen over psychische Psychologische theorieen 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 L Persoonlijkheidstheorieen Psychologische leertheorieen Neutralisatie theorieen stoornissen ECONOMISCHE EN SOCIOLOGISCHE 5 3 5 VERKLARINGEN Economische theorieen 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 M Klassieke theorieen Rationele keuze theorieen Afschrikkingstheorieen Gelegenheidstheorieen Sociologische theorieen 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 N Anomie en strain theorieen Sociale desorganisatie theorieen Sociale controle theorieen Labelling theorieen 6 4 CRIMINALITEITSPREVENTIE 6 Democratische rechtstaat 6.1 6.2 O Principes van de rechtsstaat Rechtsregels Machtenscheiding Legaliteitsbeginsel Criminaliteitsbeleid 6.3 6.4 6.5 P Beleid Repressief beleid Preventief beleid Typen preventiemaatregelen 7 4 STRAFFEN EN CRIMINALITEIT 7 Ideeen over straffen 7.1 7.2 Q Normatieve straftheorieen Strafdoelen De klassieke en moderne school Strafbaarheid Straffen en maatregelen 7.3 7.4 7.5 R Hoofdstraffen Maatregelen en bijz. voorwaarden Cijfers over straffen Effectiviteit van straffen 8 2&4 VICTIMOLOGIE 8 Verklaringen voor Slachtofferschap 8.1 8.2 8.3 S Kringen van slachtoffers Risicokenmerken slachtofferschap Gevolgen van slachtofferschap slachtofferschap Slachtofferhulp 8.4 8.5 T Genoegdoening Hulpverlenen Conflicht oplossen Herhaling voorkomen Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 11 Opdracht Criminaliteit - Een probleem Schrijf kort op: a. Een beschrijving van twee ‘criminele gebeurtenissen’ die de afgelopen weken in het nieuws zijn geweest. b. Of, en zo ja waarom, jij deze gebeurtenissen een probleem vindt? c. Of, en zo ja waarom deze gebeurtenissen een deel van een maatschappelijk probleem zijn ? Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 12 Gebruiken, normen en wetten Criminaliteit - De Definitie In elke samenleving zijn er gedragingen die meer of minder gewenst worden gevonden. Hierbij wordt vaak onderscheid gemaakt tussen: Gebruiken: minder gewenst & geen/lichte sancties Normen: niet gewenst & (niet wettelijke) sancties Rechtsnormen: niet gewenst & wettelijke sancties (= wetten en jurisprudentie) 1. Een definitie 2. (Rechts)normen 3. Verklaringen van definities 4. Verschillende definities Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 13 Criminaliteit: veelvoorkomend Criminaliteit - Een probleem Criminaliteit is een maatschappelijk probleem omdat het veelvoorkomend is. Want er is veel … Criminaliteit tegen personen Criminaliteit tegen goederen Criminaliteit tegen overheid en samenleving 1. Veelvoorkomend Slachtofferloze criminaliteit 2. Veel schade 3. Sociaal probleem 4. Politiek probleem Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 14 Voorbeelden van ‘slachtofferloze’ delicten Criminaliteit - Een probleem Drugsgebruik & drugshandel Gevechten tussen bekenden Echtscheiding Euthanasie Overspel Prostitutie Homoseksualiteit Porno 1. Veelvoorkomend Gokken 2. Veel schade 3. Sociaal probleem N.B. alleen als beide partijen vrijwillig instemmen en vinden dat zij door de transactie niet geschaad worden. 4. Politiek probleem Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 15 Criminaliteit: probleem met veel schade Criminaliteit - Een probleem Criminaliteit is een maatschappelijk probleem omdat het veel schade veroorzaakt. Want er is veel … Materiele schade: voor burgers, bedrijven en overheid Materiele schade: kosten criminaliteitsbestrijding Milieuschade Immateriële schade: 1. Veelvoorkomend - leed van slachtoffers - angst, vermijdingsgedrag 2. Veel schade - morele verontwaardiging - ontwrichting samenleving - bedreiging rechtsorde 3. Sociaal probleem - ondermijning legitimiteit democratische rechtstaat 4. Politiek probleem Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 16 Criminaliteit: een sociaal probleem Criminaliteit - Een probleem Criminaliteit is een maatschappelijk probleem omdat het een sociaal probleem is. Want er zijn … Veel betrokken actoren, organisaties, bedrijven en maatschappelijke instellingen Maatschappelijke oorzaken van criminaliteit Verschillende en tegenstrijdige belangen bij aanpak Veel discussies over criminaliteit en de aanpak in 1. Veelvoorkomend publieke debat en media 2. Veel schade Spanningen tussen wensen burgers en rol overheid 3. Sociaal probleem Let op: - Veiligheidsparadox, Veiligheidsutopie 4. Politiek probleem - & Dilemma rechtsbescherming en rechtshandhaving Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 17 Criminaliteit: een politiek probleem Criminaliteit - Een probleem Criminaliteit is een maatschappelijk probleem omdat het een politiek probleem is. Want … Het zorgen voor veiligheid is een basisfunctie van de overheid Veiligheid is een collectief goed Veiligheid staat hoog op publieke en politieke 1. Veelvoorkomend agenda 2. Veel schade Politieke partijen en groeperingen verschillen in voorkeuren voor aanpak criminaliteit 3. Sociaal probleem 4. Politiek probleem Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 18 Inleiding Criminologie HC 1.3 - Criminaliteit - De definitie Paul Nieuwbeerta Bij ons leer je de wereld kennen 19 Opdracht Criminaliteit - De Definitie a. Schrijf kort op wat – volgens jou – criminaliteit is? Ofwel: formuleer een definitie van criminaliteit. Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 20 Een definitie van criminaliteit Criminaliteit - De Definitie Criminaliteit is … menselijk gedrag waarbij andere personen (of dieren of het milieu) worden uitgebuit of schade toegebracht, en dat sociale regels schendt, [en 1. Een definitie waarvan in rechtsnormen (door de overheid vastgestelde regels/weten) is aangegeven dat het 2. (Rechts)normen niet mag, en 3. Verklaringen van definities waarvan de overheid de wetten ook handhaaft.] 4. Verschillende definities Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 21 Gebruiken, normen en wetten Criminaliteit - De Definitie In elke samenleving zijn er gedragingen die meer of minder gewenst worden gevonden. Hierbij wordt vaak onderscheid gemaakt tussen: Gebruiken: minder gewenst & geen/lichte sancties Normen: niet gewenst & (niet wettelijke) sancties Rechtsnormen: niet gewenst & wettelijke sancties (= wetten en jurisprudentie) 1. Een definitie 2. (Rechts)normen 3. Verklaringen van definities 4. Verschillende definities Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 22 Gebruiken, normen en wetten (2) Criminaliteit - De Definitie Onderscheid wordt gemaakt tussen: “Slecht gedrag” (Mala in Se) - Gedrag dat door (vrijwel) iedereen gezien wordt als slecht - Daarom in (bijna) alle landen op alle momenten in Wetboeken van Strafrecht opgenomen - Opgenomen in universele wetten: zie bijv. Grondwet & Rechten van de Mens “Verboden gedrag” (Mala Prohibita) - Gedrag waarover verschillende ideeën zijn over of en 1. Een definitie hoe erg dit slecht is - Daarom verschillen tussen landen en momenten in of 2. (Rechts)normen het is opgenomen in Wetboeken van Strafrecht 3. Verklaringen van definities - Niet opgenomen in universele wetten: zie bijv. Grondwet & Rechten van de Mens 4. Verschillende definities Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 23 Verklaringen voor definities criminaliteit Criminaliteit - De Definitie Verklaringen voor verschillen in definities van criminaliteit zijn o.a. … De technologische context De maatschappelijke context Normen van samenleving (consensus model) 1. Een definitie Normen en belangen van machthebbers (conflict model) 2. (Rechts)normen Politieke besluitvorming (pluralisme model) 3. Verklaringen van definities 4. Verschillende definities Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 24 Inleiding Criminologie HC 1.4 - Criminaliteit - De definitie (2) Paul Nieuwbeerta Bij ons leer je de wereld kennen 25 Opdracht Criminaliteit - De Definitie Schrijf op: twee soorten gedrag dat in Nederland... a. niet strafbaar is, maar in een ander land wel. b. nu niet strafbaar is, maar vroeger wel. (decriminalisering). c. nu wel strafbaar is, maar vroeger niet. (criminalisering) 1. De definitie 2. (Rechts)normen d. nu niet strafbaar is, maar mogelijk in de toekomst wel. 3. Verklaringen van definities 4. Verschillende definities Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 26 Verschillen tussen landen Criminaliteit - in definities van criminaliteit De Definitie Voorbeelden: (Soft) drugsgebruik & drugsbezit (https://en.wikipedia.org/wiki/Legality_of_cannabis_by_country) Prostitutie (https://en.wikipedia.org/wiki/Prostitution_by_country) Homoseksualiteit (https://en.wikipedia.org/wiki/LGBT_rights_by_country_or_territory) (https://www.weforum.org/agenda/2018/06/lgbti-rights-around-the-world-in-2018/ ) 1. De definitie Wapenbezit 2. (Rechts)normen (https://en.wikipedia.org/wiki/Overview_of_gun_laws_by_nation) Zie ook: 3. Verklaringen van definities https://www.telegraaf.nl/nieuws/1831501450/zuid-afrika-overweegt-legalisering-meermannenhuwelijk-voor-vrouwen https://www.nu.nl/buitenland/5896437/taiwan-stemt-als-eerste-land-in-azie-voor-legalisering-homohuwelijk.html?redirect=1 4. Verschillende definities Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 27 Decriminalisering in Nederland Criminaliteit - De Definitie Voorbeelden: ▪ 1970 Maken en verkopen voorbehoedsmiddelen ▪ 1971 Overspel ▪ 1971 Homoseksualiteit (minderjarigen) ▪ 1971 Echtbreuk ▪ 1980 Staken door ambtenaren (vanaf 1903) ▪ 1981 Abortus 1. De definitie ▪ 1986 Produceren, verkopen pornografie 2. (Rechts)normen ▪ 2000 Prostitutie / bordeel houden 3. Verklaringen van definities ▪ ……… Softdrugs (strafbaar, maar bezit < 5 gr. gedoogd) 4. Verschillende definities Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 28 Criminalisering in Nederland Criminaliteit - De Definitie Voorbeelden: Slavernij (1873) Drugs / opium (1919) Verkeersdelicten Computer / Internet fraude Geweld binnen relaties/huwelijk Dragen boerka 1. Een definitie Milieu overtredingen 2. (Rechts)normen Dierenleed 3. Verklaringen van definities 4. Verschillende definities Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 29 Standpunten van Nederlandse politieke partijen, 2021 of 2023 Standpunt Eens (+) / Oneens (-) 1 De huidige ‘Abortuswet’ moet wordt afgeschaft. De beschermwaardigheid van het leven moet expliciet worden vastgelegd in de Grondwet. 2 Abortus is geen misdaad, deze medische ingreep wordt uit het Wetboek van Strafrecht gehaald. 3 Iedereen krijgt de anticonceptie aan de toonbank gratis mee. De apotheker declareert vervolgens de kosten bij de overheid. 5 We willen de mogelijkheid voor iedereen (..) om zelf te kiezen voor een waardig levenseinde, mits dit volgens zorgvuldige procedures en eisen gebeurt. 6 Uitbreiding van de mogelijkheden voor euthanasie bij dementie, psychiatrische ziekten of op welke andere grond ook mag niet worden toegestaan. 7 Binnen de EU maken we ons hard voor een verbod op de handel in en met persoonsgegevens en de daarop gebaseerde profielen. 8 Met (..) nieuwe Europese wetgeving maken we een einde aan de polariserende algoritmen van socialmediaplatforms (..). 9 We pleiten voor een verbod op het gebruik van camera’s met gezichtsherkenning zolang er geen wettelijk kader is. Ook binnen de EU. 10 Illegaliteit wordt strafbaar. Gevolgd door actief opsporings- en uitzetbeleid. 11 We verbieden reclame voor fossiele producten (..). 12 Er komt een verbod op wegwerpplastic. Daar waar nog plastic wordt gebruikt, moet dat gerecycled zijn. 13 Dierenrechten worden opgenomen in de Grondwet 14 We willen een verbod op de plezierjacht 15 Er komt een verbod op consumentenvuurwerk (..). 16 Aankomende jaarwisseling moet het weer toegestaan zijn om siervuurwerk af te steken 17 Er komt een einde aan het gedoogbeleid van harddrugsbezit. We (..) willen de ‘gebruikershoeveelheden’ afschaffen. 18 We gaan de kweek en handel van cannabisproducten legaliseren en reguleren. 19 Geweld tegen hulpverleners gaan we altijd en direct bestraffen. 20 Volwassenenstrafrecht vanaf 14 jaar bij gewelds- en zedendelicten 21 Er komt een wettelijk verbod op zogenaamde conversiehandelingen om iemand zijn seksuele geaardheid/gerichtheid te veranderen ('homogenezing'). 22 Seks tegen de wil wordt strafbaar. 23 Porno heeft zeer schadelijke gevolgen (..). Daar moet tegen worden opgetreden. 24 Er moet een totaalverbod komen op betaalde seks om seksuele uitbuiting en exploitatie van mensen voor seksuele doeleinden effectief tegen te gaan. 25 Het is belangrijk dat zowel prostitueebezoek als het uitbaten van prostituees strafbaar wordt. 26 De leeftijdsgrens voor prostitutie gaat omhoog naar 21 jaar, er komt een pooierverbod en we verzwaren de verantwoordelijkheid van klanten. 27 We verzetten ons tegen verdere criminalisering (..) van de sector, zoals de strafbaarstelling van dienstverlening aan sekswerkers (pooierverbod) of van de klant. Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 30  Actualiteit: (De)Criminaliseren Criminaliteit - De Definitie https://www.nrc.nl/nieuws/2023/09/07/abortus-is-niet-langer-verboden-in-mexico-na-een-uitspraak-van- het-hof-a4173743 https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/5395711/doxing-strafbaar-nieuwe-wet-persoonlijke- gegevens https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/36171_strafbaarstelling_gebruik https://www.internetconsultatie.nl/ecocidewet/b1 https://www.aivd.nl/onderwerpen/spionage/strafbaarstelling-van-moderne- spionagevormen https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gezichtsbedekkende-kleding-in-de-media- boerkaverbod/gezichtsbedekkende-kleding-gedeeltelijk-verbieden https://www.nu.nl/politiek/5481125/interview-segers-legalisering-prostitutie-bracht-niet- men-hoopte.html 1. Een definitie https://www.nrc.nl/nieuws/2019/08/30/snuiven-en-slikken-is-heel-gewoon-a3971768 https://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/wat-zijn-argumenten-voor-en-tegen-legalisering/ 2. (Rechts)normen https://www.nu.nl/economie/5546753/canada-kampt-met-gebrek-wiet-legalisering.html 3. Verklaringen van definities 4. Verschillende definities Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 31 Inleiding Criminologie HC 1.5 - Criminologie - De discipline Paul Nieuwbeerta Bij ons leer je de wereld kennen 32 Opdracht Criminologie - De Discipline a. Schrijf op: een korte omschrijving van “De Criminologie“ ? Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 33 Hoofdvragen van de criminologie Criminologie - De Discipline De hoofdvragen van de criminologie zijn: Wat wordt (waarom) verstaan onder criminaliteit ? Wat is aard, omvang en ontwikkeling van criminaliteit ? Wat zijn de achtergronden/verklaringen voor (verschillen in) criminaliteit ? Wat is de wijze waarop de overheid en de overige maatschappij op criminaliteit reageert ? 1. Hoofdvragen 2. Basisdisciplines Let op: 3. Subdisciplines Criminologie is een ‘object’ wetenschap. Het object is “Criminaliteit en de reacties erop“ 4. Geschiedenis Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 34 De inhoud van de cursus Criminologie - De Discipline De inhoud van de cursus: 1. Criminologie en Criminaliteit 2. Beschrijvende criminologie 3. Criminaliteit en de strafrechtketen 4. Biologische-psychologische theorieën 5. Economische en sociologische theorieën 6. Criminaliteitspreventie 7. Straffen en criminaliteit 1. Hoofdvragen 8. Victimologie 2. Basisdisciplines 9. Bijzondere misdrijven 3. Subdisciplines 4. Geschiedenis n.b. volgt opbouw van het boek Actuele Criminologie Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 35  Basis disciplines van de criminologie Criminologie - De Discipline De criminologie heeft een multidisciplinaire benadering. Moeder- of basisdisciplines van de criminologie zijn o.a.: Maatschappijwetenschappen (bijv. sociologie, economie, geografie, antropologie) Gedragswetenschappen (bijv. psychologie, biologie & bio-psychologie, medische wetenschappen) Natuurwetenschappen (bijv. criminalistiek, natuurkunde, scheikunde) 1. Hoofdvragen Juridische wetenschappen (bijv. strafrecht) 2. Basisdisciplines 3. Subdisciplines Let op: Criminologie is een theoretisch empirische wetenschap 4. Geschiedenis Criminologie is geen normatieve wetenschap Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 36 Sub-disciplines van de criminologie Criminologie - De Discipline Belangrijke sub-disciplines van de criminologie zijn o.a. : Criminografie: de beschrijvende studie van de aard, omvang en ontwikkeling van criminaliteit Etiologie: de verklarende studie van de oorzaken / verklaringen van criminaliteit Penologie: de studie van de formele (straffen) en informele reacties op criminaliteit 1. Hoofdvragen Victimologie: de studie van slachtoffers van 2. Basisdisciplines criminaliteit 3. Subdisciplines 4. Geschiedenis Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 37 Geschiedenis van de criminologie Criminologie - De Discipline De geschiedenis van de criminologie kent verschillende benaderingen. Vaak worden onderscheiden ….... - 1700: Theologische benadering ▪ Klassieke oudheid –> middeleeuwen ▪ Renaissance –> verlichting 1700 - 1800: Filosofisch en normatieve benadering ▪ Klassieke school (Becarria, Bentham, Montesqieu) 1800 - 1900: Wetenschappelijke benadering ▪ Positivistische school (Quetelet) ▪ Italiaanse antropologische school (Lombroso) 1. Hoofdvragen ▪ Franse milieuschool (Durkheim) ▪ Socialistische criminologie (Bonger) 2. Basisdisciplines 1900 - nu: Modern Wetenschappelijke benadering ▪ Kritische criminologie (Hoefnagels, Bianchi, Hulsman) 3. Subdisciplines ▪ Veramerikanisering van de criminologie ▪ Nieuwe zakelijkheid 4. Geschiedenis Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 38  Criminologie - Nederlandse Criminologie - Geschiedenis De Discipline 1900-1930 1930-1960 1960-2000 2000-nu Strafrecht Strafrecht Criminologie Criminologie Indiv. HL-en: Leidsche Instituten & BA’s Criminologie MA’s Criminologie 1. Hoofdvragen - G. Van Hamel school Vakgroepen - A. Aletrina (Van Bemmelen WODC & NSCR Professionalisering - W. Bonger & Nagel) Onderzoek Internationalisering 2. Basisdisciplines Utrechtse Vervolg School 3. Subdisciplines (Pompe) opleiding Groningse school 4. Geschiedenis (Vrij) Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 39 Inleiding Criminologie HC 1.6 - Criminologie - De werkwijze Paul Nieuwbeerta Bij ons leer je de wereld kennen 40  Soorten vragen Criminologie - De Werkwijze Criminologen stellen verschillende soorten vragen, o.a. … Beschrijvingsvragen over aard, omvang, verschillen en ontwikkelingen - Hoeveel criminaliteit is er ? - In hoeverre is de criminaliteit gestegen/gedaald ? - Hoeveel minder criminaliteit is er in X dan in Y ? Verklaringsvragen - Waarom …… ? 1. Vragen Toetsingsvragen - In hoeverre klopt de hypothese/verwachting dat ….. ? 2. Grondregels Beleidsvragen 3. Wetenschappelijk - Hoe kan het probleem worden opgelost ? 4. Relevantie Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 41 Eenheden Criminologie - De Werkwijze Vragen kunnen betrekking hebben op verschillende eenheden … Onwenselijk gedrag / Delicten Daders Slachtoffers 1. Vragen Buurten, steden, landen, perioden 2. Grondregels Actoren bij preventie en strafrechtspleging 3. Wetenschappelijk 4. Relevantie Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 42 Vragen in goede volgorde Criminologie - De Werkwijze Criminologen werken met een aantal grondregels voor criminologisch onderzoek: 1. Formuleer probleemstellingen en (onderzoeks)vragen (P) 2. Bedenk en formuleer theorieën al verklaringen (T) 3. Verricht onderzoek in de empirie (beschrijvend en toetsend) (O) 4. Ondersteun beleid (alleen) op basis van uitkomsten onderzoek (B) 1. Vragen 2. Grondregels Let op: 3. Wetenschappelijk Dit PTOB-schema wordt ook wel empirische cyclus genoemd 4. Relevantie Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 43 Een wetenschappelijke benadering Criminologie - De Werkwijze De criminologie is een wetenschappelijke discipline, waarin centraal staan... Feiten (versus indrukken) Verklarende theorieën (versus normatieve theorieën) Patronen (versus casussen) 1. Vragen Beleid op basis van wetenschappelijk inzichten (versus 'politieke processen') 2. Grondregels 3. Wetenschappelijk 4. Relevantie Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 44 Relevantie Criminologie - De criminologie is een wetenschappelijke discipline De Werkwijze waarin gestreefd wordt naar optimale - Wetenschappelijke relevantie - Maatschappeloijke releventie En dus naar fundamenteel en toegepast onderzoek (“in het Pasteur-quadrant”) 1. Vragen 2. Grondregels 3. Wetenschappelijk 4. Relevantie Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 45 Inleiding Criminologie Samenvatting Paul Nieuwbeerta Bij ons leer je de wereld kennen 46  Criminaliteit - Criminaliteit - Criminologie - Criminologie - Een probleem De Definitie De Discipline De Werkwijze 1. Veelvoorkomend 1. Een definitie 1. Hoofdvragen 1. Vragen 2. Veel schade 2. (Rechts)normen 2. Basisdisciplines 2. Grondregels 3. Sociaal probleem 3. Verklaringen van definities 3. Subdisciplines 3. Wetenschappelijk 4. Politiek probleem 4. Verschillende definities 4. Geschiedenis 4. Relevantie Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 47 INLEIDING CRIMINOLOGIE & CRIMINOLOGISCH KWARTET Crim. Week Hoofd- Vraag Collegedeel Kwartet Onderwerpen 0 INLEIDING CRIMINOLOGIE 1.0 -- Inleiding Criminologie 1.1 -- 1 1 CRIMINOLOGIE EN CRIMINALITEIT 1 Criminaliteit - Een probleem 1.2 A Veelvoorkomend probleem Probleem met veel schade Sociaal probleem Politiek probleem Criminaliteit - De definitie 1.3 1.4 B Een definitie van criminaliteit (Rechts)normen Verschillen in definities Verklaringen voor verschillen Basisdisciplines van de Criminologie - De discipline 1.5 C Hoofdvragen van de criminologie Subdisciplines van de criminologie Geschiedenis van de criminologie criminologie Verschillende soorten vragen Relevantie criminologisch Criminologie - De werkwijze 1.6 D Grondregels voor crim. onderzoek Wetenschappelijke discipline stellen onderzoek 2 2 BESCHRIJVENDE CRIMINOLOGIE 2 Interviews en enquetes 2.1 2.2 E Interviews Slachtofferenquêtes Zelfrapportage-enquêtes Voor- en nadelen Overige methoden 2.3 F Registratiedata analyseren Voor- en nadelen registratiedata Unobtrusive onderzoeksmethoden Experimenteel onderzoek Meten van criminaliteit 2.4 G Indelen delichten in classificaties Verschillende soorten cijfers Eisen aan goed onderzoek Databronnen statistische gegevens Criminaliteitspatronen 2.5 H Aard en omvang van criminaliteit Trends in criminaliteit Internationale verschillen Groepsverschillen 3 2&4 HET STRAFRECHTELIJKE SYSTEEM 3 Het strafrechtelijk systeem 3.1 3.2 I Opsporen (politie) Vervolgen (OM) Berechten (rechterlijke macht) Ten uitvoerleggen sancties De strafrechtsketen 3.3 3.4 3.5 J De stappen in de strafrechtsketen Selectie in de strafrechtsketen Filtering in de strafrechtsketen Interpretatie cijfers BIOLOGISCHE EN 4 3 4 PSYCHOLOGISCHE VERKLARINGEN Biologische theorieen 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 K Klassieke ideeen Psycho-biologische theorieen Gedragsgenetische theorieen Neuro-criminologische theorieen Theorieen over psychische Psychologische theorieen 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 L Persoonlijkheidstheorieen Psychologische leertheorieen Neutralisatie theorieen stoornissen ECONOMISCHE EN SOCIOLOGISCHE 5 3 5 VERKLARINGEN Economische theorieen 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 M Klassieke theorieen Rationele keuze theorieen Afschrikkingstheorieen Gelegenheidstheorieen Sociologische theorieen 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 N Anomie en strain theorieen Sociale desorganisatie theorieen Sociale controle theorieen Labelling theorieen 6 4 CRIMINALITEITSPREVENTIE 6 Democratische rechtstaat 6.1 6.2 O Principes van de rechtsstaat Rechtsregels Machtenscheiding Legaliteitsbeginsel Criminaliteitsbeleid 6.3 6.4 6.5 P Beleid Repressief beleid Preventief beleid Typen preventiemaatregelen 7 4 STRAFFEN EN CRIMINALITEIT 7 Ideeen over straffen 7.1 7.2 Q Normatieve straftheorieen Strafdoelen De klassieke en moderne school Strafbaarheid Straffen en maatregelen 7.3 7.4 7.5 R Hoofdstraffen Maatregelen en bijz. voorwaarden Cijfers over straffen Effectiviteit van straffen 8 2&4 VICTIMOLOGIE 8 Verklaringen voor Slachtofferschap 8.1 8.2 8.3 S Kringen van slachtoffers Risicokenmerken slachtofferschap Gevolgen van slachtofferschap slachtofferschap Slachtofferhulp 8.4 8.5 T Genoegdoening Hulpverlenen Conflicht oplossen Herhaling voorkomen Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 48  Dank voor de aandacht Einde college Bij ons leer je de wereld kennen 49 Standpunten van Nederlandse politieke partijen, 2021 of 2023 Standpunt Partij Onderwerp 1 De huidige ‘Abortuswet’ moet wordt afgeschaft. De beschermwaardigheid van het leven moet expliciet worden vastgelegd in de Grondwet. SGP abortus 2 Abortus is geen misdaad, deze medische ingreep wordt uit het Wetboek van Strafrecht gehaald. D66, PvdD abortus 3 Iedereen krijgt de anticonceptie aan de toonbank gratis mee. De apotheker declareert vervolgens de kosten bij de overheid. D66 abortus 5 We willen de mogelijkheid voor iedereen (..) om zelf te kiezen voor een waardig levenseinde, mits dit volgens zorgvuldige procedures en eisen gebeurt. VVD euthanasie 6 Uitbreiding van de mogelijkheden voor euthanasie bij dementie, psychiatrische ziekten of op welke andere grond ook mag niet worden toegestaan. SGP euthanasie 7 Binnen de EU maken we ons hard voor een verbod op de handel in en met persoonsgegevens en de daarop gebaseerde profielen. PvdA/GL data 8 Met (..) nieuwe Europese wetgeving maken we een einde aan de polariserende algoritmen van socialmediaplatforms (..). PvdA/GL data 9 We pleiten voor een verbod op het gebruik van camera’s met gezichtsherkenning zolang er geen wettelijk kader is. Ook binnen de EU. D66 data 10 Illegaliteit wordt strafbaar. Gevolgd door actief opsporings- en uitzetbeleid. FvD, PVV illegaliteit 11 We verbieden reclame voor fossiele producten (..). PvdD milieu 12 Er komt een verbod op wegwerpplastic. Daar waar nog plastic wordt gebruikt, moet dat gerecycled zijn. PvdD milieu 13 Dierenrechten worden opgenomen in de Grondwet PVV & PvdD dieren 14 We willen een verbod op de plezierjacht PVV dieren 15 Er komt een verbod op consumentenvuurwerk (..). PvdD, PvdA/GL vuurwerk 16 Aankomende jaarwisseling moet het weer toegestaan zijn om siervuurwerk af te steken BBB vuurwerk 17 Er komt een einde aan het gedoogbeleid van harddrugsbezit. We (..) willen de ‘gebruikershoeveelheden’ afschaffen. CDA drugs PvdA/GL, SP, 18 We gaan de kweek en handel van cannabisproducten legaliseren en reguleren. drugs FvD, PvdD, BBB 19 Geweld tegen hulpverleners gaan we altijd en direct bestraffen. SP geweld 20 Volwassenenstrafrecht vanaf 14 jaar bij gewelds- en zedendelicten PVV geweld homo- 21 Er komt een wettelijk verbod op zogenaamde conversiehandelingen om iemand zijn seksuele geaardheid/gerichtheid te veranderen ('homogenezing'). VVD, PvdD seksualiteit 22 Seks tegen de wil wordt strafbaar. PvdD seks tegen 23 Porno heeft zeer schadelijke gevolgen (..). Daar moet tegen worden opgetreden. SGP porno 24 Er moet een totaalverbod komen op betaalde seks om seksuele uitbuiting en exploitatie van mensen voor seksuele doeleinden effectief tegen te gaan. SGP prostitutie 25 Het is belangrijk dat zowel prostitueebezoek als het uitbaten van prostituees strafbaar wordt. SGP prostitutie 26 De leeftijdsgrens voor prostitutie gaat omhoog naar 21 jaar, er komt een pooierverbod en we verzwaren de verantwoordelijkheid van klanten. CDA prostitutie 27 We verzetten ons tegen verdere criminalisering (..) van de sector, zoals de strafbaarstelling van dienstverlening aan sekswerkers (pooierverbod) of van de klant. D66, BBB prostitutie Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 50