GAIA. APARATU UROGENITALAREN ERRADIOLOGIA I PDF
Document Details
Uploaded by Deleted User
Olatz Gorriño
Tags
Summary
This document is a study guide on the radiology of the urogenital system. It covers topics like anatomy, various imaging techniques (including X-rays and ultrasounds), and common kidney disorders. It also includes information on the procedures and interpretations of such imaging modalities.
Full Transcript
E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 2. GAIA: APARATU UROGENITALAREN ERRADIOLOGIA...
E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 2. GAIA: APARATU UROGENITALAREN ERRADIOLOGIA I . A 1 natomia 2. Irudi teknikak 2.1. Rx sinplea 2.2. Kontrastedun Rx sinplea 2.2.1. Zain bidezko urografia 2.2.2. Zistouretrografia 2.3. Ekografia 2.4. OT / URO-OT 2.5. EM / URO-EM 2.6. Angiografia 3. Giltzurrun asaldurak 3.1. Jaiotzetiko anomaliak 3.1.1. Giltzurrun agenesia 3.1.2. Giltzurrun hipoplasia 3.1.3. Giltzurrun ektopia 3.1.4. Giltzurrunaren bat egitea 3.1.5. Sistema pielokalizal bikoitza 3.2. Buxadura 3.2.1. Litiasiak 3.3. Giltzurrunaren gaixotasun inflamatorioak 3.3.1. Infekzioak 3.4. Giltzurrun masak 3.4.1. Kistikoak 3.4.2. Solidoak 3.5. Giltzurrun trauma 3.5.1. Irudi probak 3.5.2. Sailkapena 3.5.3. Giltzurrun traumaren maneiua 1. ANATOMIA B i giltzurrun ditugu. Normalean T12-L3 mailanegotendira,etaorganoerretroperitonealak dira. Egitura anatomikoak: ○ Giltzurrunkapsula ○ Giltzurrun fasziak (faszia barruan gantza eta giltzurruna egongo dira): Egoera fisiologikoan faszia hauek ez dira ikusiko, baina hantura edo patologiekin lerro hiperdentso bezala ikusiko ditugu. Aurreko faszia pararenala:Gerota. Gerota fasziaren aurrean, aurreko gune pararrenalaegongodaeta bertan, gantz ehunaz gain, goranzko edo beheranzko kolona, area eta duodenoaren zati bat egongo dira. Atzeko faszia pararenala:Zuckerkandl. Zuckerkandl fasziaren atzean, atzeko gune pararrenala egongo da. Hemen gantza baino ez dugu aurkituko. ○ Giltzurrun kapsula eta faszien arteangantz perirrenalaegongo da. 1 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea Giltzurrun sinua(Erdialdean) ○ Giltzurrun hilioa: arteria eta zainak. ○ Iraitz sistema: Kalizak Infundibuloak Pelbisa Ureterra ○ Gantza Giltzurrun parenkima ○ Kortexa:Bertanglomeruluakkokatzen dira. Kanpoaldean ○ Muina (piramideak): Hodi biltzaileak daude. Gernua biltzen da. 2. IRUDI TEKNIKAK R x sinplea Rx kontrastearekin: ○ Zain bidezko urografia ○ Atzeranzko uretrozistografia/mikzionala (CUMS) Ekografia OTA/ Uro-OTA (kontraste iodatuarekin) EMN/ Uro-EM (Gadolino kontrastearekin) Angiografia 2 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 2.1. RX SINPLEA E z da asko erabiltzen, sentsibilitate baxua dauka. Baina patologia urologikoa susmatzen denean egiten da, urgentzietan koliko nefritiko baten susmoarekin datozenean esate baterako Erradiografia sinple baten aurrean gaudenean, garrantzitsua da ikusten dugun guztia aztertzeaeta ez bakarrik bilatzen ari garena: ○ Orno-hezurrak, pelbisa… ○ Gasen kokapena: Hesteen barruan egon behar dira etaez kanpoan. ○ Organoen barrua, gibelaren beheko aldea… ○ Erradiografia ondo eginda badago, biriken beheko partea ikusi behar da. ○ Giltzurrun siluetak aztertu behar dira: ezkerrekoa handiagoa izango da eta eskumakoa beherago kokatuko da gibelak bultzatua. ○ Ureterrak eramaten duten ibilbidea ikusi behar da, maskurian amaiera dute. Irudi hiperdentso bat litiasi baten adierazgarri izan daiteke. ○ Psoas muskuluen silueta, erretroperitonealak dira, hauek ez badira ondo ikusten zerbait erretroperitoneoan oker dagoenaren susmoa izango dugu. ○ Maskuria: Maskuria hutsik badago ez da ikusten. Beteta badago, aldiz, egitura hiperdentso edo erradiopako bezala ikusiko dugu pelbis aldean. Azterketa egin ondoren, kaltzifikazioak (kolelitiasia, gongoil kaltzifikatuak), kaltziozko litiasiak(batezeregiltzurrunetanetaureteribilbidean),masaefektua(adibidez,hematoma erretroperitoneala dagoenean psoas muskuluaren silueta ez da ondo ikusiko, aszitisa dagoeneanhestemeheakerdialderadesplazatutadaude, giltzurrundesplazatua,hesteetako gasa…) etagorputz arrotzak(DIU, klip kirurgikoak)... dauden aztertu behar da. ○ Ezditugulitiasiguztiakikusiko,guztiekezdaukatelakokaltziorikeurenkonpozisioan. Adibidez; a. uriko edo zistina litiasiak ez dira ikusiko. 2.2. KONTRASTEDUN RX SINPLEA 2.2.1. ZAIN BIDEZKO UROGRAFIA Informazioanatomikoaetafuntzionalaematendu.Izanere,kontrasteiodatuagiltzurrunek kanporatzen dute, haien funtzioa aztertu dezakegularik. Hala ere, gero eta gutxiago erabiltzen den teknika da. Izan ere, aurretiko prestakuntza beharrezkoa da (hesteak garbi egon behar dira kolonoskopian bezala, gorotz gabe). Egun eskanerrak ordezkatzen du. Honako hauek dira zain bidezko urografia egiteko prozeduraren pausoak: 1. R x sinplea → Aurretiko prestakuntza ondo dagoela eginda ziurtatuostean,etarxsinplean litiasiakdaudenaztertuta,zainbidezkontrasteasartubeharda.Kontrastealehenikjarritaez lirateke litiasiak ikusiko. 2. F ase nefrografikoa → 5 minututaragutxigora-beheragiltzurrunekkontrasteahartukodute eta homogeneoki dentsoak ikusiko dira. Honek baimenduko digu giltzurrunaren tamaina ikustea eta ea kaptazioa simetrikoa den edo ez. Egoera normalean bigiltzurrunekhartuko dute kontrastea aldi berean: kontraste hartze simetrikoa. Giltzurrunetako batek kontrastearen hartze atzeratua (asimetrikoa) baldin badauka, patologikoa izango da. 3. F ase urografikoa → 10 minututara kanporatze fasea gertatuko da. Sistema biltzaileek kontrastea hartuko dute. Pelbisa, infundibulua, kalizak eta ureterrak bere osotasunean ikusiko dira. Kontuan hartu ureterretan uzkurketafisiologikoakegondaitezkeela,etaberaz, etenakikusteakezduesannahipatologiarikdagoenik,patologikoaizatekosistemabiltzailean atzeranzkodilatazioaegongoda.Sistemabiltzailebatekhartzeatzeratuabadauka,patologia adieraziko du. 3 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea Irudihonetanezkerrekosistemabiltzaileahanditutaeta dilatatua dagoela ikus daiteke.Gainera,L3ornomailan litiasiaren ondorioz sortzen den ureterraren eten bat ikus dezakegu. Litiasitik gora atzeranzko dilatazioa dagoela ikus daiteke. Hala ere, buxadura partziala da, kontrastea ureter horretatik ere maskurira heltzen delako. ontuan hartu behar da ureterrak ez direla betiosorik K ikusiko uzkurketa fisiologikoak ere gertatzen baitira. 4. M askuria→Maskuriabeteartejarraitubeharkoduguprozesuaerrepikatzen.Moduhonetan ikusi ahalko dugu paretak ondo daudela, maskuria ondo betetzen dela, edo erreplekzioa akatsakdauden.Gernuaeginaurretiketaondoreneginbeharkodaproba.Izanere,horrela ikusiko dugu ea gernu arrastorik geratzen den maskuria hustu ondoren. asu honetan kontrastea maskurira heldu dela baieztatu K dezakegu. 5. U retra → Bakarrik azter daiteke gaixoak txisa egiten duen momentuan egiten bada erradiografia. eraz,prozesuhonenbidezlitiasiak(erreplezioakatsaketairaitzsistemadilatatutaikusikolitzateke), B neoplasiak (erreplekzio akatsa) edota ureterretik kontraste irteerak (ebakuntza baten ondorioz susmatzen badugu ureter hori apurtu egin dela, urinomak) aztertu ahalko dira. Hala ere, kontrastedun erradiografia sinplea gaur egun erabilera gutxikoa da. Izan ere, URO-OTAk ordezkatu du. 2.2.2. ZISTOURETROGRAFIA (CUMS) / ATZERANZKO ZISTOGRAFIA Zistografia + Uretrografia: ○ Maskuariaren asaldurak aztertzeko (Maskuria aztertzeko bi irudi teknika daude: urografiaren bukaerako atala maskuria beteta dagoenean eta zistouretrografia) ○ Uretraren asaldurak aztertzeko. Prozesua: 1. Urteratik kontrastea sartzen da sonda bidez. Kasu honetan, kontrastea ez da zain barnetik sartzen! 2. Kontrasteak atzeranzko bidea egingo du maskuriraino hau bete arte. 3. Ondoren, pazienteak txis egiten duenean erradiografia aterako da eta uretra aztertuko da. Batez ere gizonezkoen uretra aztertzeko egiten da. 4 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea Maskuriaren inpronta fisiologiko desberdinak: ○ Emakumezkoen kasuan, umetokiaren inpronta egongo da. ○ Gizonezkoen kasuan, prostataren inpronta egongo da, oso handia izanez gero. E rreplezio akatsak ikusiko dira neoplasiak badaude, uretran estenosiak infekzioagatik, ebakuntza ondoren… 2.3. EKOGRAFIA O so teknika erabilia patologia genitourinarioan. Giltzurrun, maskuria, barrabilak, prostata, umetokia, obulutegia… aztertzeko erabiltzen da. Merkea eta eskuragarria. Kontraste eta erradiaziorik ez.Beraz,eginbeharrekolehenengo teknika da haurdunetan eta umeetan. Ez da errazaegitea. Giltzurruna morfologia obalatua dauka. Barnealdean muina ikusiko da, hemen gantza dagoenez hiperekogenikoa da. Parenkiman aztertu behar da kortexa (glomeruloakdaudela,ekogenikoagoaizangoda)etamuina(hodibiltzaileakdaude, hemen likidoa dagoenez anekoikoagoa izango da) Kortexaren ekogenizitatea handiagoa da muinarena baino. Desberdinatsun hau umeetan hobeto ikusten da, baina adinarekin bereizketa galtzen da. Sinua ekogenikoa izango da bertan gantzametatzendelako.Hauhelduetanhobetoikusiko da. Iraitz sistema (sistema biltazailea) bakarrik patologia dagoenean ikusiko da, adibidez dilatatuta dagoenean. Ekografiagiltzurruna, maskuria, barrabilak eta prostataaztertzeko erabiltzen da. ○ Maskuria ondo ikusiko da beteta baldin badago(paretak,edukia…),hutsikbadago ez delako ikusten. Bere siluetari esker, emakumeen kasuan obulutegiak aztertu ahalko ditugu eta gizonezkoen kasuan, prostata( bolumena eta neurria ezagutzeko). INDIKAZIOAK U ropatia butxakorrarensusmoa dagoenean, dilatazioakikusiko dira. Giltzurrun trasplantearen azterketa egiteko: transplantatutako giltzurrunak pelbisean kokatzen dira. Hematuriarenazterketa. Masakistikoa edo solidoak bereizteko giltzurrunetan Barrabilaedotaprostatarenpatologia aztertzeko. Umetokiaren eta obulutegiaren (maskuria beteta ikusi ahal izateko) patologia aztertzeko. Maskuria ikusi ahal izateko likidozbetetaegonbeharda.Likidozbetetadagoenezanekoiko ikusiko dugu. 5 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 2.4. OT / URO-OT E kografiarekin batera gehien erabiltzen den teknika da. Zain bidezko urografia ordezkatzen du gaur egun. 50 urtetik gorakoetan bereziki ekografia baino gehiago erabili ohi da, baina bien erabilera antzekoa da. E nergia bikoitzeko teknika: Litiasiaren edukia zein den arabera kolore batez edo beste batez agertuko dira adierazita. Adibide honetan, urdinez agertzen diren puntuak azido urikozko litiasiak direla jakingo dugu adibidez. Tratamenduari begira erabili daiteke, gaixoak dieta aldatzeko etabar. INDIKAZIOAK Erradioluzidoak direnlitiasiakdetektatzeko. ○ Rx sinplean ez dira erradioluzidoak diren litiasiak ikusiko (kaltzioa osagai dutenak bakarrik ikusiko dira). OT-an, aldiz, litiasi guztiak hiperdentso ikusiko ditugu (kontraste gabeko kasuetan bakarrik, kontrastedunkasuetanjadaezdirelakopuntu hiperdentso bezala ikusten). Prozesu infekziosoen eta bere konplikazioen diagnostikoa egiteko (abzesu eta kolekzioen susmoan). Masasolido eta kistikoenkarakterizazioan. Giltzurrunneoplasienkarakterizazioa eta hedapena. Giltzurrungainekoguruinarenmasenazterketa.Ekografikokiezdiraondoikustengiltzurrun gaineko guruinak. Giltzurruntrauma. Odol hodien patologia(tronbosia, infartua…). Irudi honetan eskuineko giltzurrunean gune hipodentso bat ikusten da, nefritis fokala bat izan daiteke. Izan ere, giltzurrunaren muina homogeneoa ikusi beharko da egoera normalean. Abszesu baten sorreraren aurrean egon gaitezke. asuhonetankontrasteagiltzurrunareninguruanmetatzendela K ikus daiteke. Hortaz, odol jario akutuaren aurrean gaude, giltzurrun traumatismo baten ondoriozkoa. 6 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea ipernefrona(3.4.1.puntuanlandukoda). Giltzurrungaineko H guruinan kokatutako masa bat. AZTERKETAREN FASEAK Eskanerra fase ezberdinetan egiten bada uroeskanerra lortzen da. Kontrastegabekofasea:Litiasiaketaodol-jarioakutuaosoondobereizikodira(litiasiguztiak eta odol akutua hiperdentso ikusiko dira). Kontrastearekin litiasiak ez lirateke ikusiko. Kortiko medularra (30-80s): Fase arterial baten moduan. Kortexak kontrastea hartuko du baitaarterieketazainekere.Fasehonetanneoplasiahiperbaskularrakosoondoikusikodira eta horregatik horiek bereizteko fase egokiena da. Nefrografikoa (100-180s): Giltzurruna homogeneo ikusiko da giltzurrun osoak hartuko duelakokontrastea.Behekobenakabakkonstrasteahartukodu,masenkarakterizazioaegin ahalkodaetaneoplasiahipobaskularrakikusikodira.Infekzioenkonplikazioakdetektatzeko ere bai. Kanporatzefasea(7-10min):Iraitzsistemakhartukodukontrastea;hauda,kalizeek,pelbisak etaureterrek.Maskuriarenazterketaeginahalkodafasehonetan(kontrastezbeterikegongo litzateke).Urinomaikusiko dugu ureterra etenda badago. ABANTAILAK zkarraetaerresoluzio handikoteknika. Urgentziazerbitzu gehienetan dago gaur egun. A Sabelaldeko eta erretroperitoneokogainerako organoenazterketa. Odol hodien azterketaegin daiteke (odol akutua hiperdentso) Aipatutakoaren ondoriozzain bidezko urografia ordezkatzenari da. DESABANTAILAK E rradiazio ionizatzaileakditu. Kontrasteari alergiadioten pertsonetan ezin da erabili. Giltzurrun gutxiegitasuna daukaten pazienteetan kontuz ibili behar da, kontrastea nefrotoxikoadelako. Medikatuta egoteaz gain ur askohartuarazi beharko zaie. 7 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 2.5.EM / URO-EM INDIKAZIOAK(ez da aukerako proba izango) iltzurrun azterketakontraste iodatuari alergiadioten gaixoetan. G Guruin suprarrenalekomasen azterketa. Prostata patologiaren azterketa (prostatako kartzinomasusmoan). Beste teknika batzuekin konpondu ezin direndudak: ○ Gantz gutxiko angiomiolipomak (AML) identifikatzeko. ○ Lekuko edo odol hodien inbasioa aztertzeko. 1.Irudia: Fasean egindako sekuentzia. .Irudia: Fasetik kanpo eginda. Fasetik 2 kanpo gantza duten lesioek intentsitatea galtzen dute. Beraz, adenoma baten aurrean gaudelaren seinale da. EM / URO-EM-aren ABANTAILAK E hun bigunen artekobereizketa bikainalortzen da. Ezditu erabiltzenerradiazio ionizatzailerik. DESABANTAILAK arestiada eta eskuragarritasun gutxi dauka. G Denbora luzeabehar da azterketa egiteko. Klaustrofobiadutenek ez dute aguantatzen. Bihotzeko markagailuekin bateratzea zailaizandaiteke,nahizetagauregunkardiologoekin lan eginez batzuetan bateragarria izan daitekeen. 2.6. ANGIOGRAFIA INDIKAZIOAK D iagnostikoa: Gaur egunez da erabiltzen diagnostikorako,angio OT-k ordezkatu du. Tratamedua: ○ Odol basuen konplikazioen tratamenduanerabiltzenda: Tronbosia Estenosia Odol jarioak Irudietankontrasteahartzenduenmasaikustendugu.Masahoriodoljarioada(traumatismobaten ondoriozko pseudoaneurismaren apurketa). Kateter bidez arteriara heldu eta klipbatzuksartuta 8 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea a rteria itxi eta odoljarioa eteten da. Honi esker ebakuntza egitea eta giltzurrun osoa galtzea ekiditen da. * * Garrantzitsua **. Ekografia, Uro-OT eta zistoskopia oinarrizko tresnak izango dira patologia urogenitalaren azterketan. Hala ere, erradiodiagnostikoan bereziki lehen biak erabiliko dira eta urologoek zitoskopia gehiagotan erabiliko dute. 3. GILTZURRUN ASALDURA 3.1. JAIOTZETIKO ANOMALIAK Normalean aurkikuntza kasualak izan ohi dira. 3.1.1. GILTZURRUN AGENESIA E nbriogenesian kimu ureterala eta blastema lotzen dira pelbiseanetaondoren,giltzurruna bere kokapen arruntera igotzen doa. Baturahauematenezdenean,agenesiagertatukoda.Agenesiaaldebakarrekoizandaiteke, etabesteasaldurabatzuekinbateraagertudaiteke.Agenesiaaldebikoadenean, bizitzarekin bateraezina da. 💀 Irudia: Ezkerreko giltzurrun agenesia ikus dezakegu eta beste aldekoa, berriz,hipertrofiaturikegongo da. Giltzurrun gaineko guruina ere ez da agertuko. 3.1.2. GILTZURRUN HIPOPLASIA G iltzurrungarapeneznormalada.Giltzurrunhorrentamainatxikiagoaizangodaetafuntzio gutxi edo ezaizango du. i egoera hauetan (agenesian eta hipoplasian), beste giltzurrunak hipertrofia konpentsatzailea B izango du (tamaina normala baino handiagoa). 9 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 3.1.3. GILTZURRUN EKTOPIA G iltzurrunaren kokapena ez da normala, bere igoeran emandako akatsagatik. Hala ere, haren funtzioa egokia izango da. Ektopia ipsilaterala (giltzurrunak egon beharko litzatekeen alde bereko lekuz kanpoko kokapena izango du pelbisean) edo gurutzatua (kontrako aldean, bi giltzurrunak egongo lirateke bizkarhezurraren alde berean) izan daiteke. Honek ez du esan nahi ureterrak alde berean bukatu behar duela, ureterra maskurian duen aldera amaitzen du. Irudia: Ezkerreko giltzurruna pelbisean kokatuta dagoela ikus daiteke. Kasu honetan,ektopia ipsilateralaizangolitzateke. 3.1.4. GILTZURRUNEN BAT EGITEA F erraitxurakoirudia(riñonenherradura)hartukodupatologiahonek.Giltzurrunenbeheko bi poloak fusionatzen dira eta gorantz igoko dira. Gernuarenkanporaketazailagoaizangoda.Kasuhauetan,gernuametatzekoaukeragehiago dago eta beraz,infekzioak eta litiasiakegoteko probabilitate gehiago. FOTO CÁMARA 10 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 3.1.5. SISTEMA PIELOKALIZAL BIKOITZA G iltzurrun batek bi sistema biltzaile(pelbis)edukiko ditu. Osoa(sistemabiltzailebakoitzakbereureterraizangodu,biureterheltzendiramaskuriara) edo ez osoa/ partziala (ureter biak edozein puntutan batu daitezke eta ureter bakarra helduko da maskurira) izan daiteke. ○ Biosoakdituguneannormaleangiltzurrunarengoikopoloandrenatzenduenureterra maskurian beherago sartzen da. Horrek zaildu egingo du goiko poloan errefluxua egotea. Irudian ikus daitekeen moduan, ezkerreko giltzurrunak bi sistema biltzaile ditu. Kasu honetan, sistema pielokalizal bikoitz ez osoa izango litzatekebisistemabiltzaileakureterbateanlotzendirelako maskuriraino. .2. BUXADURA 3 Litiasi edo koliko renalaren susmoa. Buxadura giltzurrunarenkalte progresiboasor dezakeengernu fluxuaren murrizketada. Ezaugarriak: ○ Aldebakarrekoa(butzaduraloturapieloureteraleanematenedoureterramaskurian sartzen den puntu horretan emtan bada) edo aldebikoa (uretran edo maskuriaren saman) izan daiteke, butxadura non ematen den arabera. ○ Akutua (koliko baten ondorioz) edo kronikoa (neoplasia baten ondorioz). ○ Partziala edo osoa. Partzialean litiasiak ez du buxadura osoa sortzen. Buxadura edozein mailatan emanda, hidronefrosia sortuko da, zeina atzeranzko sistema biltzailearen dilatazioa den. Eraberean,hidronefrosiaaldebakarrekoaedobialdetakoaizan daiteke. Buxadura maila: ○ Lotura pieloureteralean (odol hodien gurutzaketa). ○ Maskuria-ureter loturan. ○ Maskuriaren saman (prostataren hipertrofiagatik) ○ Uretra meatuan. Azken kasu bi hauetan butxadura bi aldeetakoa izango litzateke. KAUSAK Helduetan: ○ Litiasiak(ohikoena).Minarekinurgentzietaradoazeneanerradiografiasinpleaegingo diegu pazienteei litiasirik daukaten konfirmatzeko. ○ Prostataren hipertrofia onbera. ○ Prostata eta maskuriaren neoplasia. Umeetan: ○ Lotura pieloureteralaren estenosia. ○ Atzeko uretraren balbula. 11 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 3.2.1. LITIASIEN AZTERKETA A) RX SINPLEA O so sentsiblea da, baina informazio gutxi emango digu. Irudi hiperdentso bat ikusiko da. Erradiopakoakedoerradiodentsoak(ugarineakdirenak)direnlitiasiak soilik ikusiko dira. Azido uriko, zistina eta xantinazko litiasiak erradioluzidoak direnez, ez ditugu ikusiko erradiografia sinplean. Beraz, Rx sinplean litiasiak ez ikustea ez du esan nahi ez dagoenik. %90 mixtoak (kaltzio oxalatoa) %10 Hutsak (Azido urikoa) Irudia:Ezkerrekogiltzurrunekoibilbideanpuntuhiperdentsobatdago eta hori litiasi baten zeinalea izan daiteke. B) EKOGRAFIA H aurdun dauden emakumeetan eta umeetan lehenengo aukerako teknika da. Gazteetan ere hobea izango da teknika hau erabiltzea. Kaltzio litiasiak hiperekogeniko eta atzeko itzalarekin ikusiko dira (kolelitiasian bezala). Buxaduraren ondorioz, atzerazko dilatazio gisa hidronefrosia ikusi ahal izango dugu. Ekografian ureterra ikusteko zailtasunak izango ditugu aurretik hestea dagoelako eta ekografia eta gasa ez direlako konpatibleak. Batzuetan ezin izango dugu butxadura ikusi, baina bai honek sortzen duen hidronefrosia. Ondo aztertu daiteke ureterraaldeproximaleanetamaskuriansartzen denean. Maskuria beteta baldin badago anekoiko ikusiko dugu. Irudia:Loturabesikuloureteralean(ureterraetamaskurialotzen diren puntuan) litiasi bat ikusten da. Puntu hiperekogeniko moduan ikusten da atzeko itzalarekinbatera.Ureterradilatuta dagoela ikus daiteke (U) eta horregaitik da ikusgarria. C) OTA L itiasi guztiak erradiopakoak dira (ikusiko dira) teknika honen bidez kontraste gabeko seriean. Irudi hiperdentso edo puntiforme moduan ikusiko ditugu. Espainiako Erradiologoen erakundeak ematen dituen “ez egitearen” gomendioa: koliko nefritikoaren susmoa dagoenean ez da urografia intrabenosoa aukerazko lehenengoproba bezala erabili behar, OT erabili behar da. ( Zain bidezko urografia ez du azaldu zeren eta Espainiako Erradiologo Erakundeak ez du gomendatzen.) 12 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea D) URO-OT S entsibilitate eta espezifikotasun gehien duen irudi teknika iraitz-aparatuan litiasiak diagnostikatzeko. Litiasi guztiak hiperdentsoakikusiko dira (litiasi guztiak ikusteko gai izango gara). Kontraste gabeko OTAaukerako teknika. ○ Zergatik? Kontrastea dentsoa da eta ureter edo giltzurrunean dagoen litiasia ezkutatuta geldituko da. ○ Gogoratu ekografiaren bidez guzti hau ere aztertu daitekeela. Beraz, ekografia haurdun dauden emakumeetan eta umeetan aukerako teknikak “de primera elección” izango dela. Susmatu gabe dagoen giltzurruneko eta giltzurrunetik kanpo dagoen patologia bereiztu daiteke (dibertikulitisa, apendizitisa, aortaren aneurismaren haustura…) Iraitz hodian egon daitezkeenanomaliakdetektatu. ○ Adibidez, beheko irudian, ureterrean litiasia ikustenda,ureterrarenparetalodituta etairregularikustenbaita.Kontrasteosogutxipasatzenda;beraz,buxadurapartziala izango litzateke. Horrez gain, hidronefrosia ere ikusi dezakegu. Kontraste kanporatzean atzerapena. ○ Egoeranormaleanbigiltzurrunekdenborabereanhartubehardutekontrastea,baita kanporatu. Beraz, giltzurrun batek kontrastea kanporatzen ez duenean, edo kanporatzea atzeratuta dagoenean, bere funtzioa ez betetzearen zeinua izango da. Iraitz hodiaren atzerazko dilatazioa (hidronefrosia). Buxaduraren ondorioz atzeranzko dilatazio ikusiko da, hidronefrosia kasu. Erreplezio akatsa. ○ DD: Koagulua, urotelioa eta neoplasia. Kontraste gabeko fasean irudihiperdentsoa ikustenbadalitiasibateanpentsatubehardugu.Ehunbigunetakomasagisaikusten bada, aldiz, neoplasian pentsatu behar dugu. 13 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea Litiasiak diagnostikatzerakoan: ○ Zuzeneko zeinuak: Litiasia ikustea ureterraren barnean. Ureter proximalaren edo pelbisaren dilatazioa. HALOaren zeinua: Ureter paretaren edemaren ondorioz sortzen den ehun bigunetako dentsitate igoera litiasia inguratuz. Haloaren zeinua ○ Zeharkako zeinuak: Giltzurrun eta ureter inguruko edema. Giltzurrun bolumen handiketa. Muinekopiramideenhiperdentsitatea.Egoeranomaleanmuinahipodentsoa da. Muina eta kortexaren bereizketaren galera. Kortex eta piramideen arteko bereizketaren galera. Argazkian, ezkerreko giltzurruna patologikoa delaren hainbat seinale dauzkagu: a) Tamaina handipena edemaren ondorioz, b) piramideen hiperdentsitatea, c) kortex eta piramideen arteko bereizketaren galera, d) gune perirrenalean dagoen gantzaren hantura, e) aurreko faszia pararrenalaren bereizketa (egoera fisiologikoan ez da agerian egongo) eta f) Kontrastearen bereganatze asaldua. Diagnostiko diferentziala: ○ Flebolitoa: Zainetan dauden kaltzifikazioak Erdigunean erradioluzidoak Kometa isatsaren zeinua dute (atzetik isats baten antzera): Kaltzifikazioa jarraituz zainaren parte bat ikustea. Kometa = zaina Ureterraren bidetik kanpo agertzen dira. Kometa isatsaren zeinua 14 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea D) SUSMO KLINIKOA G iltzurrun hobian min akutua, genitaletara hedatzen dena eta GPP+ (giltzurrun puño perkusioa). Egiten diren irudi probak (ordenean): 1. Rx sinplea: Nahiz eta sentikortasun gutxiko iruditeknika izan. 2. Ekografia: Adinaren arabera aukerako froga (umeak, neska gazteak).Litiasigehiago dauden aztertu dezakegu(kasuhonetan,irudianikustendenmoduangiltzurrunean litiasi gehiago ikusten dira). Buxadura sortzen baldin bada, atzeranzko dilatazioa ikusiko dugu. a. Litiasi guztiak ez daude ikusgai! 3. Kontraste gabeko OTA: Kasu batzuetan, ekografiaren bidez gasa dela eta, ezin da ureter bide osoa aztertu. Orduan, OTA bidez erdiko ureterrean dagoen litiasia diagnostikatu dugu. Buxadura horren ondorioz, atzeranzko dilatazioa sortzen da. a. Litiasi guztiak ikusgai egongo dira! Irudiak: 1. Rx sinplea ureter bidean kokatzen den kaltzio dentsitatea ikusten da (ez dago argazkia). 2. Ekografia bidezko argazkia, zeinean litiasia atzeko itzalarekin eta hidronefrosia agerian dagoen. 3. Kontrasterik gabeko OTA bidezko argazkia, zeinean litiasia puntu hiperdentso bezala ikus dezakegu. * *Garrantzitsua**. LitiasiguztiakdentsoakdiraOTAnetaekogenikoakekografian.Ezduesannahi ekografikoki denak ikusiko direla. 3.3. GILTZURRUNAREN GAIXOTASUN INFLAMATORIOAK 3.3.1. INFEKZIOAK Iraitz aparatukopatologia maizena. Gehienetanbeheko iraitz aparatuanematen dira. Mikroorganiko patogenoak gernuan:E. Coli(maizena),KlebsiellaetaProteus. Goranzko bidea(maizena, uretratik igo gernu aparatura) eta odol bidea bidez. Emakumeetan maizago, uretraren luzeera txikiagoa izateagatik, kolonizazioa errazagoa izanik. 15 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea N ormalean ez da irudi probarik egin behar, bakarrik infekzioa tratatu. Giltzurrun infekzio guztietanezdirairudi teknikak egin behareta bakarrik zenbait kasutan egiten dira. ○ Irudi probenindikazioak: Infekzio larriaren susmoa dagoenean (konplikazio susmoa): Nefritisa eta abzesua (ohikoantibiotikoeiezdieerantzuten).Nahizetatratamenduajarri gaixoa ez denean hobetzen. Infekzio errepikakorraren susmoa dagoenean: EBU (errefluxu besikulouretrala) eta TBC (tuberkulosia). Arrisku altuko pertsonak (DM, inmunoeskasia...). Izan ere, kasu hauetan gasa sortzen duten germenak egon ahal dira, infekzio oso larriak sortzen dituztelarik. Infekzioakzistitisa, uretritisa / pielitisa edo pielonefritisaizan daitezke. 3.3.2 INFEKZIOEN AZTERKETA A) RX SINPLEA K alkuluakbilatzeko eta horien ondoriozko konplikazioakikusteko, hau da, infekzioak. Pielonefritis enfisematosoaren susmoa izatekotan, lekuz kanpoko gasa bilatzeko erabiltzen da. B) EKOGRAFIA NA (pielonefritis akutuen) kasuen %20-25 ikusiko ditugu aldaketak. P Hidronefrosiaetalitiasiakondo ikusiko dira. Giltzurrun handitutaegongo da hanturaren ondorioz Kortex-muinaren artekobereizketa galdutaegongo da. Normalean giltzurruna oso baskularizatuta dago, bainakaltetutadagoenean,perfusiogune batzuk baskularizazio gabe ikusiko dira, hipoperfusio gune lokalak hain zuzen. ○ Garrantzitsua: Hipoperfusio gune fokalak (nefritis fokala), ekogenizitate gutxiagorekin (edema, hipoekogenikoa) edo gehiagorekin (hemorragia, hiperekogenikoa)ikusi ahal dira. Giltzurrun edo giltzurrun ingurukokolekzioak (abszesuak)edolikidoa. Gasa.Hala ere, ekografiaren bidez gasa ikustea osozaila da, baina ikus daiteke. Nefritis fokala baskularizazioa gabeko giltzurrun ataletan kokatzen da (hipoperfusio gune fokalak). 16 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea C) OTA: ukerakoirudi teknika. Neska gazteetan ez genukefroga egingo lehen aukeraz. A Giltzurruntamaina handituta. Kortex-muinaren arteko bereizketaren galera. Nefrograma atzerapena: Giltzurrunak ez duelako ondo funtzionatzen, kontraste hartzea atzeratuta dago beste giltzurrunarekin konparatuz. Nefrograma estriatua edo partzeatua: Giltzurruna tabike hiperdentsoz eta hipodentsoz osatuta dagoenean deritzo. Kontraste gutxiago hartzen duten guneak,nefritisguneakdirelarik. Giltzurrunekoedoingurukokolekzioak(irudiankolekzioasortzenaridelaikustenda,abzesu baten irudia bezala). Giltzurrunaren ingurukogantzaren aldaketak,dentsitatealdaketak,likidoaikusgai. Gasa*. Oso teknika ona da gasa ikusteko. Ekografianbaino hobeto ikusten da. iltzurrunaren G inguruan hanturaren ondoriozko gantzarenaldaketak(gantzaezda beltz ikusten). Kolekzioak sortu daitezke. Gainera, giltzurruna handiduta dago, muina eta kortexaren bereizketa ere galduta dago, eta nefrograma estriatua agerian dago. D) KASU KLINIKOA 5 urteko emakumea, sukarra eta eskuineko giltzurrun hobian mina. Gernu zein odol analisian 3 gernu infekzioaren susmoa: Gernu analisia ○ Piuria ○ Leukozitoak ○ Bakteriuria ○ Kultibo positiboak Odol analisia ○ Leukozitozia + ezkerreko desbiderapena ○ PCR gora ○ Kultibo positiboak S usmoa pielonefritisa da. Ezdairudiprobarikegiten(!!!!!),tratamenduazuzeneanjartzenda.Irudi teknika ez da behar, baldin eta konplikaziorik ez badago. Kasu honetan ez dio tratamenduari erantzuten eta beraz, irudi probak egiten hasten dira, emakume gaztea denez lehenik ekografia egiten da: E kografia:Giltzurrunahanditutaikustenda.Halaere,orokorreanezdaezerberezirikikusten. Hipoperfusio guneak ekografia dopplerrarekin ikusiko genituzke. Ekografia-Doppler:Gune hipobaskularrak (nefritisguneak) ikusiko lirateke. 17 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea O TA: Nefritis fokalaren irudia. Kontrastea hartzen ezdutengunehipodentsoakikustendira kortexean.Kortexaren eta muinaren arteko bereizketa galdu egin da. Egoera honetan zain bidezko antibiotikoak jartzen dira sepsis arriskua baitago. une hipodentsoak giltzurrun kortexean. Nefritis gune G fokalak. E) KASU KLINIKOA Emakume diabetikoa. Sukarra, hotzikarak eta eskumako giltzurrun hobian mina. Irudiangiltzurrunaezdahainondobereizten.Halaere,kontuanhartubehardaekografiaguztietan ez direla orain arte ikusi ditugun irudiak bezain ondo ezberdintzen. Hala ere, irudi hauetan deigarria: Lehenengoirudian,puntuhiperekogenikoaatzerazkoitzal“zikina”rekinikustenda,gasaren susmoa ematen diguna. Ez da litiasien kasuan sortzen den itzal zuzenaren bezalako irudia sortzen. Horrez gain, ureterraren goikaldean ekogenizitatea ikus daiteke, gasa delaren seinale. Litiasia, aldiz, grabitatearen ondorioz behean egongo litzateke. Gernu bidea (pelbisa) dilatatutaikusten da. Susmoa: Gasa (ekografia bidez ikustea zaila da) dagoenez, pielonefritis enfisematosoa. Egoera honetan, OTA egin behar da: Pielonefritis enfisematosoaren irudia OTA bidez: ○ Gasa ondo ezberdintzen da: Birika edo hesteetan ikusten den dentistate berdina ikusten da gasa dagoelako giltzurrunen artean eta ureterrean (normala ez dena). 18 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea F) PIELONEFRITIS ENFISEMATOSOA Infekzionekrotizanteada. Hilkortasun tasahandiadauka. Airea giltzurrun barne, iraitz hodian edo inguruan. Txarto kontrolatutako diabetikoak (kasuen %90). Mikroorganismoak: E.Coli, K. Pneumoniae eta P. Mirabillis. Tratamenduazkarrabehar du. Izan ere, esan bezala,hilkortasun tasa handia da. Ekografian gasa foko hiperekogenikoak “itzal zikina”bezala ikusten da. E kografian foko hiperekogenikoak “itzal zikina” asa oso ondo ikusiko da OTA-n. G Nefrograma atzeratuta dauka (kontrastea ez du hartzen besteak beste) etagiltzurruninguruandagoen gantzaren dentsitatea handiagoa da. G) PIELONEFRITIS XANTOGRANULOMATOSOA ielonefritis kroniko mota berezia da. Gaixotasun honetan, giltzurruna kaltetzen doa buxadura P kroniko baten ondorioz. Lipidoz kargatutako makrofagoek giltzurruna kaltetzen dute. Giltzurrunhandituta,dilatatutako kalizeekin,litiasi koraliformeen ondorioz. ○ Garrantzitsua.Izanere,normaleanpatologiakronikoekgiltzurrunakatrofiatu(txikitu) egitendituzte,funtziogabegeratuz.Halaere,kasuhonetangiltzurrunahanditzenda. Beraz, patologia kroniko guztiek ez dituzte giltzurrunak txikitzen. Adibidez, tuberkulosiak giltzurruna atrofiatu eta kaltzifikatzen du. Butxadurasortzen duten kalkulu handiak sistema biltzailean,koraliformemotakoak. ○ Horrek gernu infekzio errepikakorrak izatea errazten du. Poliki-poliki kolekzioak sortzen joango dira eta azkenean, giltzurrun kanpotikerekolekzioakagertukodira. Likidoz betetakomakrofagoaksartzen dira giltzurrunean,granulomaksortuz. Giltzurrun kanpotikhantura aldaketak. Tratamenduanefrektomiaizan ohi da. 19 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 3.4. GILTZURRUN MASAK Kistikoakedosolidoakizan daitezke eta normaleanekografiaren bidez ondo ezberdintzen dira. Kistikoak Solidoak 3.4.1. KISTIKOAK G iltzurrun masa maizena(biztanleriaren %50 izangoditu 50 urtetik gorakoetan). Sintomarikez, ez dute garrantzirik, ez da kontrolatubehar ○ Beste arrazoi batengatik OTA edo Ekografia egitean diagnostikatzen da (kasualki). Kokapena: ○ Kortikalean(maizena) ○ Sinuan (muinean). Parapielikoak edo sinusalak deitzenzaie Ondoaztertubehardira.Eznahastusistemabiltzailearendilatazioekin(kiste parapielikoak irudi bitxiak sortuko dituzte) Jakin konplikatu egin ahal direla, normalean hala ez den arren. ○ Konplikatua: Konpresioa Odol jarioa Infekzioa Haustura ○ Konplexua: Masa kistikoa Edukia arabera Septoak Polo solidoak Ca ++ (kaltzifikazioak) Paretaren loditasuna Garrantzitsuena kisteen azterketa da: E KOGRAFIA: Pareta findun egitura anekoikoa + errefortzua atzetik.Kisteak itxiak dira eta ez dira bata bestearekinbatzen. ○ Garrantzitsua da hurrengo ezaugarriak bereiztea, masa gaiztoekin diagnostiko diferentziala egiteko. Pareta: Kiste sinplea denean ez da ia ikusten. Edukia: kiste sinplea denean edukia guztiz anekoikoada. Ez dute inolako edukirik barnean Kiste sinplean ez dago ez septorik ez polo solidorikezkaltzifikaziorik. 20 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea OTA ○ L esio hipodentsoa (0-20 UH)etahomogeneoa, paretarik gabe. ○ Ez du kontrasterik hartzen. ○ DD Kiste konplexua eta masa neoplasikoa ezberdintzea garrantzitsua da. RM ○ H ipointentsoa T1sekuentzian. ○ Hiperintentso T2sekuentzian. asakistikoada,bainasolidoadelaematenduere.Horregatik, M desberdintzeko ezinbestekoa izango da ondoren aipatutako Bosnia irizpideak kontuan hartzea. iste konplexua non septo asko ikusten diren. Paretalodiadaeta K kontrastea hartzen du. L esio kistiko guztiak BOSNIAK irizpideekin baloratu behar dira, morfologiaetaezaugarrifuntzionalenarabera(kontrasteahartzearenarabera)sailkatuahalizateko eta esku-hartze terapeutikoa erabakitzeko. Esku-hartze terapeutikoa: Onberak →ezer Zehaztugabeak →jarraipena/kirurgia. Gaiztoa →kirurgia aur egun, OTA eta ekografia asko egiten dira. Horrek aurkikuntza kasual moduan lesio asko G diagnostikatzea baimentzen du (kiste sinpleak, neoplasiak…). Behin diagnostikoa eginda, erradiologoek zerikustenaridenetazereginbehardenlesiohorrekinzehaztubehardute (ezerez, jarraipena, kirurgia …). Irudi frogen emaitzen arabera, kiste sinplea bada ez dajarraipenikegiten. Hala ere, konplexua bada (tabikeak, tamaina, pareta lodia, polo solidoak ikustenbadira),jarraipen bat egingo zaio, edo kirurgia; giltzurrunen zelulen kartzinomen %10 masa kistiko moduan sortuko direlako. Bosnia irizpideak existitzen direla jakin baina ez dira jakin behar, hau da, taula ez da jakin behar. 21 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea iltzurrun zelulen kartzinomen %10 masa kistiko moduan azalduko dira. Beraz, lesio guztiak ez G dira kisteak. L eku bakoitzak bere protokoloak zehazten ditu, beste arrazoi batengandik diagnostikatutako lesio baten aurrean zer egiten behar den zehazteko. Basurtoko Unibertsitate Ospitaleko Protokoloa(ezda jakin behar): 3.4.2. SOLIDOAK Onberak: ○ Angiomiolipoma Gaiztoak: ○ Hipernefroma ○ Wilms tumorea ○ Trantsizio zelulen kartzinoma A) ONBERAK: ANGIOMIOLIPOMA (jakin beharrekoa) Odol-hodi, muskulu eta gantz makroskopikozeraturikolesioa: ○ Odol hodiakdituenez, odol jario arriskua dago. Batzuetan, odol jarioaren ondorioz, hematoma erretroperitonalak sortuko dira:Wünderlich sindromea. ○ Muskulua ○ Gantza makroskopikoa (ez da beti agertuko) izateak diagnostiko erradiologikoa baimentzen du. (Giltzurruneko masa solido batean gantza ikusten badugu, badaukagu diagnostikoa) Angiomiolipomen%80-a noizbehinkakoakdira. ○ Gutxibatzuk,bestesindromeilotutaagerdaitezke:Esklerosituberosoa,VHLeta NF 1. Kasu hauetan, bat baino gehiago egotearen aukera handiagoa da. EKOGRAFIA: Masa solido gantzarekin eta gantza ekografikokihiperekogenikoikusiko dugu. E dukiekogenikoaduenmasabatikusteanbadakigugantza dela, eta beraz, angiolipoma bat 22 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea OTA:gantz dentsitatea duen masamoduan ikusten dira. Hipodentsoa. ngiomiolipoma erraldoia. A Nahiz eta erretroperitoneala izan, tamaina handiaren ondorioz hesteak buxatzen ditu. Gantzak oso ondo ikusten da. Zenbat eta handiagoaizanodoljarioaizatekoprobabilitate handiagoa. B) GAIZTOAK B.1)HIPERNEFROMA H elduen giltzurrun neoplasiamaizena. Aurkikuntza kasuala. Klinika: TRIADAsoilik %10anagertuko da. ○ Hematuria (%60) ○ Mina (%40) ○ Masa ukigarria (%30-40) Arrisku faktoreak: ○ Tabakoa ○ Asbestoa ○ HTA (zalantzan) ○ Hartutako giltzurrun gaixotasun kistikoa ○ VHL ○ Giltzurrunetako kartzinoma papilar hereditarioa Azpimota: ○ Konbentzioala / zelula argiak(%70 de los CCR):maizena. 5 urtetara %60 biziraupena. ○ Papilarra(%15-20 de los CCR). 5 urtetara %85 biziraupena. ○ Kromofoboa(%5-10 de los CCR). Pronostiko hoberenaduena (%90) arrantzitsua. Edozein giltzurrun masa solidoa, kontrastea hartzen duena eta gantza G makroskopikorik ez duena, lehen aukera diagnostiko moduanhipernefromaizangoda.Biopsia egin gabe hipernefrona moduan tratatuko dugu. EKOGRAFIA ○ Masa solido exofitiko baskularizatua:hiper-, iso-edo hipo-ekogenikoa. Orokorrean hiperekogeniko edo isogenikoa izango da; gutxiago hipoekogenikoa. ○ %5-15 nagusiki kistikoak dira. Horregatik, kiste konplexuen aurrean neoplasia susmoa izatea ere garrantzitsua da. 23 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea OTA ○ A ukerakoa diagnostiko eta estadiajerako. ○ Masa solidoa, kontraste asko hartzen duena fase arterialean etafase benosoangarbitu. Fase arterialean oso hiperdentsoada.Fase benosoan, ordea, hipodentsoa da. ○ Masa kistiko konplexua agertu daiteke. ○ %30 kaltzio eta nekrosia (tamaina handia dutenetan, normalean nekrosia erdigunean). ○ Inbasioa: Giltzurrun zainan:tronbo tumoralasortzea ohikoada. Gune perirrenalera Inguruko gongoilak ○ Diagnostikodiferentziala.Izanere,masasolidoguztiakezdirahipernefromakizango, baina gehienak bai. Onkozitoma Gantz gutxiko angiomiolipoma Linfoma Metastasia Irudia: kontrastedun seriea. Fase arteriala: kontrastea hartzen du eta masa hiperdentsoa ikusten da. Fase benosoa: masa hipodentsoa (kontrastea kanporatzen da). ipernefromaosotxikiabaldinbadaetagunekortikaleankokatzenbada,fasearterialeanezdahain H ondo desberdinduko. Fase benosoan, ordea, hipodentso ikusiko genuke. asak hauek giltzurrun zainetik hedatzen dira eta tronbo tumorala, masak bezala hartzen dutela M kontrastea. Horregatik esaten da tronbo tumorala dela, neoplasia delako tronboa sortzen duena. 24 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea B.2)IRAITZ HODIAREN KARTZINOMA: Trantsizio zelulen kartzinoma (%90) Arrisku faktoreak: ○ Gizonezkoak ○ Tabakoa ○ Produktu kimikoak ○ Analgesikoak Hematuria Multifokala, puntu ezberdinetan agertzen da neoplasia, bai modu sinkronikoanedometakronikoan. Kokapena: ○ Maskuria(maizena) ○ Pelbis-ureter ibilbide osoan (askotan multifokal moduan) EKOGRAFIA: ○ Beheko iraitz hodian aukerakoa (maskuria): Masa polipoideoa moduan topatuko ditugu. Masa polipoideoak mugiezinak dira. Izan ere, gaixoa alde batera mugituz gero,masapolipoideaezlitzatekemugituko.Litiasiakedokoaguluak,ordea, bai. URO-OTA edo ZBU (zain bidezko urografia): ○ Goiko iraitz hodian aukerakoa(pelbisa, kalizak, ureterra). ○ Nola ikusi dezakegu: Hodi barnekomasamoduan ikusiko da. Moldemodukoerreplekzioakatsaikusikoda.Izanere, sistema biltzailea ez delako era homogeneo batean betetzen. Ureterraren paretako loditasunak(loditasun irregularrak). Lesio infiltratzaileak: modu infiltratzailean hasten denean kalizen anputazioa sor dezake (kalizea ezdakontrastearekin beteko). ○ Diagnostiko diferentziala: Koaguluak:ez dute kontrasterik hartzen. Litiasiak: OTA bidez hiperdentso ikusiko dira (lesio hauek, ordea, hipodentsoak). 25 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 3.5. GILTZURRUN TRAUMA - S abeleko traumatismoa %10-15 - Ez penetratzailea %80-90 - Lesio txikiak (kirurgikoak ez)%95-98 3.5.1. IRUDI PROBAK Indikazioak: - Hematuriamakroskopikoadagoenean. - Hematuriamikroskopikoadagoenean,bainahipotentsioaduen gaixoan. - Besteorganobatenkalteasusmatzean (adibidez, saihetsetakohausturak). - Trauma penetratzaileetan: sabealdea, alboan edo toraxekobehekaldean. Aukerako irudi probaOTAda.Izan ere, OTA urgentziazerbitzu gehienetan eskuragarria dago. A) OTA A zkarra eta eskuragarria. Informazio anatomiko eta funtzionala ematen du. Giltzurrun kontraste hartzea eta kanporaketa ikusiko da. Jarraitutako protokoloa: ○ Kontraste gabeko fasea. Beste faseekin konparatzeko. Adibidez, hematoma bat kolekzio hiperdentso bezala ikusiko da fase honetan hobe. ○ Fase arteriala.Odoljarioak detektatu ahal izangodira. ○ Zain fasea.Odol hodien kaltea egotekotan ikusikoda. ○ Iratz fasea. Iraitz faseansistemabilatzailearenkalteak ikusiko dira. Urinomak ikusgai egongo dira. Honen bidezbaloratukoda: ○ Lesio mota eta honen hedapena (iraitz hodia). Noraino heltzen den. ○ Odol jario aktiboa dagoen edo ez. ○ Gernuaren extrabasazioa (urinoma). Sistema biltzailea hondatuta dagoen jakiteko. ○ Bestelako lesioak dauden: barean, … B) ANGIOGRAFIA Tratamendurakoerabiltzen da, giltzurruna mantentzeko. ○ Odol jario aktiboa dagoenean ○ Pseudoaneurismak daudenean ○ Fistula arterio-benosoen kasuetan 3.5.2.SAILKAPENA AAST (American Association for the Surgery of Trauma) erabiltzen da. Zirujaoekkirurgianikustenzutenarenaraberasortuzuten,etagauregunmantenduegitenda iragarpen pronostiko egokia duelako. Korrelazio onaduOTArekin. Honen arabera, 5 mailatan sailkatzen da trauma, lesioaren sakontasunaren eta odol hodi/iraitz hodien kaltearenarabera. 26 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea L azerazioageroetahandiagoaikustenda.1.mailahematomasubkapsularrada.Hurrengomailetan ikusi daiteke lesioa sakonerago heltzen dela; kortexeraino, muineraino… ondoren, iraitz sistema kaltetuta ikus daiteke, bai giltzurrun bertan edo hileoan. 5. mailan giltzurruna apurtzen da. 3.5.3.GILTZURRUN TRAUMAREN MANEIUA S ailkapenaren mailaren arabera behaketa edo kirurgia burutuko da. Beti agresibitate gutxieneko tratamendua aplikatzen saiatu behar da, hau da,tratamendukontserbatzaileena aukeratubehar da. 27 E rradiodiagnostikoa 2023/09/12 Olatz Gorriño C. taldea 3.6. KASU KLINIKOA 0 urteko gizona, laban batekin zaurituta orain dela 4 egun, alboko mina eta 4 hematuria du. Eskanerraegiten zaio: Ezkerreko hemitoraxean isuri pleurala ikusten zaio. Giltzurrun inguruan kolekzio hiperdentsoa ikusten da: giltzurrun horren kortikalaezdabereosotasuneanikusten, horren ordez,irudihiperdentsobatikustenda,odol-hodien dentsitate bera daukana. S usmoa:Labanakgiltzurrunaziztatudu,pseudoaneurismabatsortu da, odoljario akutua dago eta hematoma perirenal bat sortu da. iagnostikoa: Pseudoaneurismaren apurketagatik hematoma D perirenala. Angiografia bidezko tratamendua: Odoljarioa duen arteriaitxi. 28
