การบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษา PDF

EDA 5501 การบริหารสถานศึกษา และการบริหารการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ EDA 5501 School and Educational Administration ผศ.ดร.ณัฐยิ า ตันตรานนท์ Email: [email protected] 2 ปฐมนิเทศรายวิชา แนะนากระบวนการเรียนรู้...

EDA 5501 การบริหารสถานศึกษา และการบริหารการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ EDA 5501 School and Educational Administration ผศ.ดร.ณัฐยิ า ตันตรานนท์ Email: [email protected] 2 ปฐมนิเทศรายวิชา แนะนากระบวนการเรียนรู้ และการประเมินผล คาอธิบายรายวิชา ▸ ทฤษฎี หลักการ กระบวนการ และหน้าที่ในการบริหารที่สอดคล้องกับบริบทมหภาค และภูมิสังคม การบริหารงานวิชาการเพื่อคุณภาพและความเป็นเลิศ การบริหารงาน บุคคล การบริหารองค์การ สานักงาน และองค์คณะบุคคล การบริหารงานธุรการ การเงิน พัสดุ และอาคารสถานที่ การบริหารแหล่งเรียนรู้และสิ่งแวดล้อมเพื่อส่งเสริม การจัดการเรียนรู้ บริหารนวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการบริหารและการ เรียนรู้ การกาหนดนโยบาย แผน กลยุทธ์ไปสู่การปฏิบัติให้สอดคล้องกับบริบทของ สถานศึ ก ษาและหน่ ว ยงานทางการศึ ก ษา การวางแผนเพื่ อ ประสิ ท ธิ ภ าพและ ประสิทธิผลการบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษา กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับ การศึกษาผูบ้ ริหารสถานศึกษาและผู้บริหารการศึกษา 4 วัตถุประสงค์ของรายวิชา 1. มีความรูค้ วามเข้าใจถึง 2. สามารถวิเคราะห์ 3. สามารถนาผลการ ทฤษฎี หลักการ และ บทบาท หน้าที่ และภารกิจ เรียนรู้ไปประยุกต์ใช้ในการ กระบวนการในการบริหาร ของผูบ้ ริหารสถานศึกษา ปฏิบัติงานที่สอดคล้องกับ สถานศึกษาและการบริหาร และผู้บริหารการศึกษา บริบทของสถานศึกษาและ การศึกษา หน่วยงานทางการศึกษา 5  รายละเอียดหัวข้อวิชา ▸ บทที่ 1 การบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษา ▸ บทที่ 2 ทฤษฎี หลักการ และกระบวนการในการบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษา ▸ บทที่ 3 การบริหารองค์การและการบริหารโดยองค์คณะบุคคล ▸ บทที่ 4 การบริหารงานวิชาการและการบริหารงานงบประมาณ การเงิน และพัสดุ ▸ บทที่ 5 การบริหารงานบุคคลและการบริหารงานทั่วไป ▸ บทที่ 6 การบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษาตามบริบทมหภาคและภูมิสังคม ▸ บทที่ 7 การบริหารแหล่งเรียนรู้และสิ่งแวดล้อม ▸ บทที่ 8 การบริหารนวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศ ▸ บทที่ 9 การกาหนดนโยบาย การวางแผน และการวางแผนกลยุทธ์ ▸ บทที่ 10 กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา การบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษา 6  การมีสว่ นร่วม การวัดและประเมินผล ในการ คะแนน คะแนนสอบ อภิปรายและ กิจกรรมและ กลางภาค การซักถาม ใบงาน (10%) (30%) (5%) 1 3 5 2 4 6 คะแนนการ คะแนนสอบ การเข้าร่วม วิจัยเอกสาร ปลายภาค กิจกรรมการ (20%) (30%) เรียนการสอน และการทา กิจกรรม (5%) 7 เกณฑ์การตัดเกรด ▸A = 85% ขึ้นไป ▸ B+ = 80 – 84% ▸B = 75 – 79% ▸ C+ = 70 – 74% ▸C = 65 – 69% ▸ D+ = 60 – 64% ▸D = 55 – 59% ▸E = ต่ากว่า 54% 8  9 บทที่ 1 การบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษา ความหมาย ผู้บริหารสถานศึกษา ผู้บริหารการศึกษา บุคลากรวิชาชีพที่รับผิดชอบ บุคลากรวิชาชีพที่รับผิดชอบ การบริ ห ารสถานศึ ก ษาแต่ การบริ ห ารการศึ ก ษานอก ละแห่ง ทั้งของรัฐและเอกชน สถานศึกษาตั้งแต่ระดับเขต พื้นที่การศึกษาขึ้นไป (พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ, 2542) 10 “ การบริหาร หมายถึง กระบวนการหรือวิธีการต่าง ๆ ที่ผู้บริหารใช้ในการดาเนินงานขององค์การ โดย อาศั ย ทรั พ ยากรบุ ค คลและทรั พ ยากรอื่ น ๆ ซึ่ ง ผู้บ ริหารจ าเป็ น ต้องใช้ทั้งศาสตร์และศิลป์เพื่ อให้ การด าเนิ น งานสามารถบรรลุ เ ป้ า หมายอย่ า งมี ประสิทธิภาพและประสิทธิผล จากความหมายของ การบริหารจะเห็นได้ว่าผู้บริหารเป็นบุคคลสาคัญที่ จะนาไปสู่ความสาเร็จขององค์การ โดยผู้บริหารมี หน้าที่ในการพัฒนาองค์การและบริหารให้ทุกคน ดาเนินการตามจุดมุง่ หมายในทิศทางเดียวกัน 11 “ การบริหารการศึกษา หมายถึง การดาเนินงานใน องค์การที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาตั้งแต่ระดับ เขต พื้นที่การศึกษาขึ้นไป เพื่อกาหนดเป้าหมาย กากับ ดูแล ประสานและส่งเสริมผู้ที่เกี่ยวข้องให้สามารถ จั ด ก าร ศึ กษ าที่ ส อดค ล้ อ งกั บ น โยบ ายและ มาตรฐานการศึ ก ษา โดยร่ ว มกั น ปฏิ บั ติ ง านให้ ประสบผลสาเร็จตามที่กาหนดไว้ 12 “ การบริหารสถานศึกษา หมายถึง การดาเนินงาน ภายในสถานศึกษา โดยมีผู้บริหารสถานศึกษาเป็น ผู้นาในการกาหนดเป้าหมายและดาเนินงานร่วมกับ บุ ค ลากรภายในสถานศึ ก ษา เพื่ อ ให้ ก ารจั ด การศึกษามีคุณภาพ และให้ผู้เรียนเกิดการพัฒนา ความรู้ความสามารถในทุกด้าน 13 ความสาคัญของการบริหารสถานศึกษา และการบริหารการศึกษา 1. ด้าน 2. ด้านคุณภาพ 3. ด้ า นศั ก ยภาพในการ ประสิทธิภาพใน ของเยาวชน พัฒนาประเทศชาติ การปฏิบัติงาน 14 ขอบข่ายการบริหารสถานศึกษา และการบริหารการศึกษา 17 ด้าน 22 ด้าน 20 ด้าน 22 ด้าน การบริหาร การบริหาร การบริหาร การบริหาร งานวิชาการ งานงบประมาณ งานบุคคล งานทั่วไป (กฎกระทรวงกาหนดหลักเกณฑ์และวิธีการกระจายอานาจการบริหารและการจัดการศึกษา, 2550) 15 การบริหารงานวิชาการ การพัฒนาหรือ การดาเนินการ การพัฒนาระบบ เกี่ยวกับการให้ การวิจัย เพื่อ ประกันคุณภาพ ความคิดเห็น การจัดการเรียน การพัฒนา พัฒนาคุณภาพ ภายในและ การพัฒนา การสอนใน กระบวนการ การศึกษาใน การนิเทศ มาตรฐาน หลักสูตรท้องถิ่น สถานศึกษา เรียนรู้ สถานศึกษา การศึกษา การศึกษา 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 การวางแผนงาน การพัฒนา การวัดผล การพัฒนาและ การแนะแนว การส่งเสริม ด้านวิชาการ หลักสูตรของ ประเมินผล และ ส่งเสริมให้มี ชุมชนให้มี สถานศึกษา ดาเนินการเทียบ แหล่งเรียนรู้ ความเข้มแข็ง โอนผลการเรียน ทางวิชาการ 16 การบริหารงานวิชาการ (ต่อ) การประสาน ความร่วมมือใน การจัดทา การพัฒนา ระเบียบและแนว วิชาการกับ ปฏิบัติเกี่ยวกับ การพัฒนาและ สถานศึกษาและ งานด้านวิชาการ ใช้ส่อื เทคโนโลยี องค์การอื่น ของสถานศึกษา เพื่อการศึกษา 13 14 15 16 17 การส่งเสริมและสนับสนุนงาน การคัดเลือก วิชาการแก่บุคคล ครอบครัว หนังสือ องค์การ หน่วยงาน สถาน แบบเรียน เพื่อ ประกอบการ และสถาบันอื่น ใช้ในสถานศึกษา ที่จัดการศึกษา 17 การบริหารงานงบประมาณ การจัดทาแผน งบประมาณและคา ขอตั้งงบประมาณ การตรวจสอบ การปฏิบัติงาน เพื่อเสนอต่อ การอนุมัตกิ าร ติดตามและ อื่นใดตามที่ เลขาธิการ ใช้จ่าย การรายงานผล รายงานการใช้ ได้รับมอบหมาย คณะกรรมการศึกษา งบประมาณที่ การเบิกจ่าย ผลผลิตจาก เกี่ยวกับกองทุน การวางแผน ขั้นพืน้ ฐาน ได้รับจัดสรร งบประมาณ งบประมาณ เพื่อการศึกษา พัสดุ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 การจัดทาแผนปฏิบัติการใช้ การขอโอนและ การตรวจสอบ การระดม การบริหาร จ่ายเงิน ตามที่ได้รับจัดสรร การขอ ติดตามและ ทรัพยากรและ จัดการ งบประมาณจากสานักงาน เปลี่ยนแปลง รายงานการใช้ การลงทุนเพื่อ ทรัพยากรเพื่อ คณะกรรมการการศึกษาขั้น งบประมาณ งบประมาณ การศึกษา การศึกษา พืน้ ฐานโดยตรง 18  การบริหารงานงบประมาณ (ต่อ) การพัฒนาระบบ ข้อมูลและ การจัดทา สารสนเทศเพื่อ การควบคุมดูแล รายงานทางการ การจัดทาและ บารุงรักษา และ การเบิกเงิน การนาเงินส่ง เงินและงบ จัดหาพัสดุ จาหน่ายพัสดุ จากคลัง คลัง การเงิน 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 การกาหนดแบบรูปรายการ การจัดหาพัสดุ การจัดหา การรับเงิน การ การจัดทาบัญชี การจัดทาและ หรือคุณลักษณะเฉพาะของ ผลประโยชน์ เก็บรักษาเงิน การเงิน จัดหาแบบพิมพ์ ครุภัณฑ์หรือสิ่งก่อสร้างที่ใช้ จากทรัพย์สิน และการจ่ายเงิน บัญชี ทะเบียน เงินงบประมาณเพื่อสนองต่อ และรายงาน เลขาธิการคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน 19 การบริหารงานบุคคล การวางแผน การดาเนินการ การสั่งพัก อัตรากาลังหรือ เกี่ยวกับการ ราชการและการ การกาหนด การสรรหาและ เลื่อนขัน้ การประเมินผล สั่งให้ออกจาก การอุทธรณ์และ ตาแหน่ง บรรจุแต่งตั้ง เงินเดือน การปฏิบัติงาน ราชการไว้ก่อน การร้องทุกข์ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 การจัดสรร การเปลี่ยน การลาทุก การดาเนินการ การรายงานการ การออกจาก อัตรากาลัง ตาแหน่งให้ ประเภท ทางวินัยและ ดาเนินการทาง ราชการ ข้าราชการครู สูงขึ้น การย้าย การลงโทษ วินัยและการ และบุคลากร ข้าราชการครู ลงโทษ ทางการศึกษา และบุคลากร ทางการศึกษา 20 การบริหารงานบุคคล (ต่อ) การส่งเสริมการ ประเมินวิทย การส่งเสริม ฐานะของ มาตรฐานของ การจัดทาระบบ ข้าราชการครู วิชาชีพและ การริเริ่ม และทะเบียน และบุคลากร จรรยาบรรณ ส่งเสริมการ ประวัติ ทางการศึกษา วิชาชีพครู ขอรับใบอนุญาต 13 14 15 16 17 18 19 20 การจัดทาบัญชีรายชื่อ การส่งเสริมและ การส่งเสริมวินัย การพัฒนา และการให้ความเห็น ยกย่องเชิดชู คุณธรรม และ ข้าราชการครู เกี่ยวกับการเสนอขอ เกียรติ จริยธรรม สาหรับ และบุคลากร พระราชทานเครื่อง ข้าราชการครูและ ทางการศึกษา อิสริยาภรณ์ บุคลากรทางการ ศึกษา 21 การบริหารงานทั่วไป การพัฒนาระบบ และเครือข่าย การวางแผนการ การจัดระบบ การดูแลอาคาร ข้อมูล บริหารงาน การบริหารและ งานเทคโนโลยี สถานที่และ สารสนเทศ การศึกษา พัฒนาองค์การ เพื่อการศึกษา สภาพแวดล้อม การรับนักเรียน 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 การประสานงาน งานวิจัย เพื่อ การพัฒนา การดาเนินงาน การจัดทาสามะโน การเสนอ และพัฒนา พัฒนานโยบาย มาตรฐานการ ธุรการ ผูเ้ รียน ความเห็น เครือข่าย และแผน ปฏิบัติงาน เกี่ยวกับ เรื่อง การศึกษา การจัดตัง้ ยุบ รวม หรือเลิก สถานศึกษา 22 การบริหารงานทั่วไป (ต่อ) การประสานการ งานประสาน จัดการศึกษาใน การ ราชการกับส่วน การจัดระบบ ระบบ นอกระบบ ประชาสัมพันธ์ ภูมิภาคและส่วน ควบคุมภายใน และตามอัธยาศัย การทัศนศึกษา งานการศึกษา ท้องถิ่น หน่วยงาน 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 การระดม งานกิจการ การส่งเสริม สนับสนุน การรายงานผล แนวทางการจัดกิจกรรม ทรัพยากรเพื่อ นักเรียน และการประสานการ ปฏิบัติงาน เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรม การศึกษา จัดการเรียนของบุคคล ในการลงโทษนักเรียน ชุมชน องค์การ หน่วยงาน และสถาบัน สังคมอื่นที่จัดการศึกษา 23  ภาระหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษา และผู้บริหารการศึกษา ประเภทของผู้บริหาร ผู้อานวยการสถานศึกษา ผู้อานวยการสถานศึกษา ผู้อานวยการสานักงานเขต ประเภทที่ 1 ประเภทที่ 2 พื้นที่การศึกษา ผู้อานวยการสถานศึกษาที่มี ผู้อานวยการสถานศึกษาที่ไม่ ผู้บริหารราชการในสานักงาน จานวนนักเรียนตัง้ แต่ 500 คน เข้าข่ายการเป็นสถานศึกษา เขตพื้นที่การศึกษา/ ขึ้นไป หรือโรงเรียนและศูนย์ ประเภทที่ 1 ผู้บังคับบัญชาของข้าราชการ การศึกษาพิเศษ และมีผลการ ครูและบุคลากรทางการศึกษา ประเมินคุณภาพการศึกษาได้ ในเขตพื้นที่การศึกษา มาตรฐาน (ประกาศสานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เรื่อง การกระจายอานาจการบริหารและการจัดการศึกษา ของเลขาธิ ก ารคณะกรรมการการศึ ก ษาขั้ น พื้ น ฐานไปยั ง คณะกรรมการ ส านั ก งานเขตพื้ น ที่ ก ารศึ ก ษา และ สถานศึกษาในสังกัดสานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2550) 24 ภาระหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษา และผู้บริหารการศึกษา (ต่อ) การบริหารงานวิชาการ ผู้อานวยการสถานศึกษา ผู้อานวยการสถานศึกษา ผู้อานวยการสานักงานเขต ประเภทที่ 1 ประเภทที่ 2 พื้นที่การศึกษา 17 ภาระงาน 17 ภาระงาน 14 ภาระงาน ซึ่งงานที่ไม่ใช่ ภาระหน้าที่ ได้แก่ (1) การ จัดการเรียนการสอนใน สถานศึกษา (2) การวัดผล ประเมินผล และดาเนินการ เทียบโอนผลการเรียน และ (3) การคัดเลือกหนังสือ แบบเรียน เพื่อใช้ในสถานศึกษา 25 ภาระหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษา และผู้บริหารการศึกษา (ต่อ) การบริหารงานงบประมาณ ผู้อานวยการสถานศึกษา ผู้อานวยการสถานศึกษา ผู้อานวยการสานักงานเขต ประเภทที่ 1 ประเภทที่ 2 พื้นที่การศึกษา 22 ภาระงาน 20 ภาระงาน ซึ่งงานที่ไม่ใช่ 22 ภาระงาน ภาระหน้าที่ ได้แก่ (1) การเบิก เงินจากคลัง และ (2) การนา เงินส่งคลัง 26 ภาระหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษา และผู้บริหารการศึกษา (ต่อ) การบริหารงานบุคคล ผู้อานวยการสถานศึกษา ผู้อานวยการสถานศึกษา ผู้อานวยการสานักงานเขต ประเภทที่ 1 ประเภทที่ 2 พื้นที่การศึกษา 20 ภาระงาน 20 ภาระงาน 20 ภาระงาน 27 ภาระหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษา และผู้บริหารการศึกษา (ต่อ) การบริหารงานทั่วไป ผู้อานวยการสถานศึกษา ผู้อานวยการสถานศึกษา ผู้อานวยการสานักงานเขต ประเภทที่ 1 ประเภทที่ 2 พื้นที่การศึกษา 22 ภาระงาน 22 ภาระงาน 21 ภาระงาน ซึ่งงานที่ไม่ใช่ ภาระหน้าที่ ได้แก่ การทัศน ศึกษา 28 คาถามทบทวน ▸ 1. จงอธิบายความหมายและความแตกต่างของการบริหารสถานศึกษาและการ บริหารการศึกษา ▸ 2. การบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษามีความสาคัญต่อการพัฒนา คุณภาพการศึกษาอย่างไร จงอธิบายพอสังเขป ▸ 3. จงอธิบายขอบข่ายการบริหารสถานศึกษาและการบริหารการศึกษา และ ภาระหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาและผู้บริหารการศึกษาพอสังเขป 29 กิจกรรม ▸ อภิปรายปัญหาและแนวทางในการบริหารจัดการเพื่อแก้ไขปัญหาตามขอบข่ายการ บริหารงาน 4 ด้าน ดังต่อไปนี้ ▹ กลุม่ ที่ 1 การบริหารงานวิชาการ ▹ กลุม่ ที่ 2 การบริหารงานงบประมาณ ▹ กลุม่ ที่ 3 การบริหารงานบุคคล ▹ กลุม่ ที่ 4 การบริหารงานทั่วไป 30 ขอบคุณ ถาม-ตอบประเด็นข้อสงสัย 31  เอกสารอ้างอิง 1. กฎกระทรวง ว่าด้วยการกาหนดหลักเกณฑ์และวิธีกระจายอานาจการบริหารและการจัดการศึกษา พ.ศ. 2550. (2550, 16 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 124 ตอนที่ 24 ก, หน้า 29–36. 2. ประกาศสานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน เรื่อง การกระจายอานาจการบริหารและการจัดการศึกษา ของเลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพืน้ ฐานไปยังคณะกรรมการ สานักงานเขตพืน้ ที่การศึกษา และสถานศึกษา ในสังกัดสานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2550. (2550, 10 กรกฎาคม). สานักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน, หน้า 1-12. 3. พระราชบัญญัติ การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542. (2542,19 สิงหาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 116. ตอนที่ 74 ก, หน้า 1-23. 32