Ардчиллын тухай ойлголт лекц PDF

Ардчиллы н тухай ойлголт Demos (ард түмэн) + Kratos (засаг, удирдага)  Ардчилал – Засаглалын тогтолцоо бөгөөд дараах бүрдлүүдтэй 1. Чөлөөт, шударга сонгуулиар Ардчилл засгийн газрын томилж, халдаг улс төрийн т...

Ардчиллы н тухай ойлголт Demos (ард түмэн) + Kratos (засаг, удирдага)  Ардчилал – Засаглалын тогтолцоо бөгөөд дараах бүрдлүүдтэй 1. Чөлөөт, шударга сонгуулиар Ардчилл засгийн газрын томилж, халдаг улс төрийн тогтолцоо ын тухай 2. Хүн ардын иргэний болон улс төрийн амьдралд идэвхтэй ойлголт оролцох 3. Бүх иргэдийн хүний эрхийн хамгаалалт 4. Хууль дээдлэх ёс буюу бүх иргэд хуулийн өмнө тэгш байх  Ардчилсан орон ард түмэн засгийн дээд эрхийг хадгалагч. Сонгуулиар энэхүү эрхийг шилжүүлж байдаг Парламент дахь олонхиор хуулийг баталдаг боловч цөөнхийн эрхийг хүндэтгэдэг 1. Чөлөөт Иргэд төр засгийг чөлөөтэй шударга шүүмжлэх эрхтэй Сонгуулиар улс төрийн сонгууль лидерүүдэд хариуцлага хүлээлгэдэг, сонгууль тодорхой давтамжтай явагддаг. Сонгуулийг чөлөөт, шударга байлгахын тулд хараат бус байгууллага зохион байгуулж, дүнг гаргадаг  Бүх нам, нэр дэвшигчид сонгуульд оролцох, мөрийн хөтөлбөрөө таниулах, сурталчилгааны ажил явуулах ижил нөхцлөөр хангагдах ёстой 1. Чөлөөт Сонгогчид саналаа нууцаар шударга гаргах замаар, чөлөөтэй, элдэв дарамт шахалтгүйгээр сонгуульд сонгууль оролцох эрхтэй Сонгуулийн маргаан, луйврын талаар дүгнэлт гаргах, шүүх хараат бус байгууллага ажиллуулах.  Иргэдийн нийтийн амьдралд идэвхтэй оролцох эрх үүрэгтэй. Эрх баригчдын үйл ажиллагааны талаар мэдээлэл авах, хяналт тавих, гомдол, санал тавих эрх үүрэгтэй. Сонгуульд мөн идэвхтэй, мэдээлэлтэй, чин үнэнчээр 2. оролцох үүрэгтэй. Иргэний Тодорхой нам, нэр дэвшигчийг дэмжих, өөрөө нэр дэвших, орон оролцоо нутгийн хуралд оролцох, төрийн байгууллагатай харилцах, нөлөөлөх, эсэргүүцлийн арга хэмжээнд оролцох үүрэг эрхтэй Намаас гадна төрийн бус байгууллагын хүрээнд иргэний нийгмийн оролцоотой байх нь чухал  Иргэдийн оролцоо нь сайн дурын үндсэн дээр байх ёстой. Аль нэг нам, байгууллагад элсэх нь чөлөөт сонголт байх. 2. Ардчилал нь иргэдийн идэвхтэй Иргэний оролцооноос хамааралтай байдаг Оролцоо нь нийцтэй, энх оролцоо тайванч, хуулийн хүрээнд, ялгаатай хүмүүс бүлгийн үзэл бодолд хүлээцтэй байх ёстой.  Ардчилсан тогтолцоонд иргэдээс салгаж болшгүй үндсэн эрхүүд байдаг. Эдгээр эрхийг олон улсын хуулиар баталгаажуулсан. Итгэл үнэмшилтэй байх, үзэл 3. бодлоо олон хэлбэрээр илэрхийлэх, түгээх, таниулах эрх Иргэний Цөөнх ч байсан өөрийн соёл, эрх ондоошил, шашин, ёс заншлаа ижил түвшинд дагах эрхтэй байх Хэвлэл мэдээллийн олон ургальч байдал, эрх чөлөөтэй байх Мэдээллийн олон эх сурвалжаас чөлөөтэй сонгон мэдээлэл авах эрхтэй  Бусадтай чөлөөтэй эвлэлдэн нэгдэх, хамтын үйл ажиллагаа явуулах Чөлөөтэй нүүх, шилжин суурьших, гадаад дотоодод 3. зорчих Иргэний Шаардлагатай үед төр засгийн үйл ажиллагааг шүүмжлэх, эрх эсэргүүцэх. Оролцоо нь тайван замаар явагдах ёстой, хууль дээдлэх мөн бусдын эрхийг зөрчихгүй байх  Ардчилал – хувь хүмүүсээр бус хуулиар удирдах зарчим үйлчилдэг тогтолцоо Хууль дээдлэх ёс нь иргэдийн эрхийг хамгаалж, дэг журмыг сахиулж, төрийн эрхийг хязгаарлаж байдаг. Хуулийн өмнө бүх иргэд тэгш эрхтэй. 4. Хууль Яс үндэс, арьс өнгө, хүйс, шашнаар ялгаварлах хориотой. дээдлэх Хэнийг ч учир шалтгаангүй ёс баривчлах, саатуулах, хорих, шийтгэх хориотой. Ийм тохиолдолд шүүхээр албан ёсоор буруутай нь тогтоогдох хүртэл гэм буруутай гэж үзэхгүй. Тухайн иргэн хараат бус, шударга, нээлттэй шүүн таслах ажиллагаанд оролцох эрхтэй.  Хуулиас дээгүүр ямар ч этгээд байхгүй. Хаан, Ерөнхийлөгч, иргэн адил эрхтэй байх. Зөвхөн хуулийн дагуу татвар төлөх, мөрдөн шалгуулж болно. Шүүх засаглал хараат бус байж, 4. Хууль шударга шүүх үйл ажиллагаа тасралтгүй явуулах дээдлэх Яргалах, тарчлаах, эрүүдэн шүүх, ёс хүнлэг бус хандахыг бүрэн хориглох Улс төрчид, нам, удирдагчид шүүгчдэд нөлөөлөхийг үл тэвчих. Төрийн албыг хувийн ашиг сонирхолд зүй бус ашиглахыг үл тэвчих  Ардчиллыг бодитой болгохын тулд иргэд идэвхтэй оролцохоор зогсохгүй, ардчилсан зарчим, дүрэм журмыг баримтлах ёстой Хууль дээдэлж, хүчирхийллийг үл тэвчих. Ардчилл ын Бусад хүний эрхийг хүндэтгэх хязгаар ба Төр засгийн шийдвэрийг шүүмжилж шаардла болох боловч төрийн эрх мэдлийг бүр мөсөн эсэргүүцэх нь зохисгүй. га Ялгаатай байр суурь, үзэл бодолтой иргэд, бүлгүүд хэлэлцээний аргаар зөвшилд хүрэх, асуудал шийдэхийг эрмэлзэх  Нэг хүний давамгай эрх мэдэл тогтохыг хязгаарлаж байдаг Хувь хүний эрх чөлөөг баталгаажуулдаг Ардчилса Улс төрийн эрх тэг ш байдал н засаг харьцангуй өндөр яагаад Ардчилсан орнууд хоорондоо дайтдаггүй илүү вэ? Ардчилсан бус орнуудтай харьцуулахад хүний хөгжил, боловсрол, эрүүл мэнд, эдийн засгийн хөгжил өндөр  Иргэд – хууль тогтоогчид, бусад төлөөлөгчдийг сонгоход оролцдог Ардчилл Ард нийтийн санал хураалтад ын оролцдог Ардчилсан үйл явц бодитой боловсро эсэхэд хяналт тавих, мэдээлэх л яагаад Оролцоогоо бодитой, үр нөлөөтэй болгохын тулд хэрэгтэй сонирхлоо тодорхойлох, бодит вэ? байдлыг зөв үнэлэх, улс төрийн үзэл санаа, мөрийн хөтөлбөрийг бодитой шүүмжлэх чадвартай байх хэрэгтэй.  1. Ямар бүлэг, зохион байгуулалтад зориулагдсан Democrac бэ? Хот, тосгон, улс орон, бизнес корпорац, компани, их y-Ардын сургууль, олон улсын байгууллага, эсвэл бүгдэд нь засаг зохимжтой юу? Демос + 2. Демос гэдэгт хэн орох вэ? Кратос – Хотын хувьд хэн нь оролцох эрхтэй байх ёстой вэ? 7 асуулт Мөнгөтэй нь, төрсөн иргэд, эрдэмтэд, язгууртан, насанд хүрэгчид, хүүхдүүд?  3. Эдгээр иргэд нь хэрхэн зүй зохистой оролцох вэ? Улс Democrac төрийн ямар байгууллага, институц шаардлагатай вэ? y-Ардын Жижиг хот, том улсын хувьд эдгээр институцүүд нь засаг ялгаатай байх уу? Демос + 4. Иргэд санал зөрөлдвөл хэрхэн Кратос – шийдэх, ямар нөхцөлд хэний санал давамгайлах вэ? Үргэлж 7 асуулт олонхыг дагах уу эсвэл заримдаа цөөнх олонхын саналыг зогсоох эрх байх уу?  5. Олонхоо дагана гэвэл, олонх гэдэг шалгуур нь хэд вэ? Сонгогчдын олонх нь мөн үү? Democrac Зохих олонх гэдэг нь хувь y-Ардын иргэн биш, эсвэл угсаа залгамжилсан язгууртнууд, засаг нутаг дэвсгэрийн нийтлэг орох уу? Демос + 6. Дээрхээс энэ асуулт буюу Кратос – яагаад ард түмэн удирдах 7асуулт ёстой гэж? Энэ нь аристократ, монархи засгаас яагаад илүү гэж ? Плато-Философич-цөөнх удирдах ёстой гэсэн  7. Демосын олонх нь өөр засгийг илүү гэж үзвэл, ардчилал Democrac удаан тогтож чадахгүй. Иймд ардчилал удаан оршин тогтнох y-Ардын наад захын нөхцөл нь демосын засаг олонх нь болон удирдагчид ардчилсан засгийг зөв гэж Демос + итгэх явдал. Үүнээс өөр ямар нөхцөл эерэг болон сөрөг Кратос – нөлөөтэй вэ? Хүнд хямралын 7 асуулт үед яагаад зарим ардчилсан орнууд тэсч үлдээд зарим нь нурж унадаг вэ?  Анчин-түүвэрлэгч овог аймаг, болон хот улсын хэмжээнд шууд ардчилал тохирч байв Харьцангуй ижил статустай, хүн ам цөөн овог аймгийн хувьд бүгд Ардчилл жигд оролцон шийдвэр гаргах нь жам ёсны тогтолцоо байв ын Газар тариалан хөгжиж нэмүү түүхэн өртөг бүтээгдэж, хуримтлал бий болж, хүн ам ихээр өсч, төвлөрч, хөгжил баялгийн ялгаа их болоод ирсэн үед бүгд тэгш оролцох боломжгүй Нийгэм шатлан захирах ёс, цөөнхийн авторитар засаг тогтож ирсэн  Эртний Грект хэрэглэж байсан. Иргэн бүр цэрэгт алба хаах нь тэднийг шийдвэр гаргахад оролцуулахад хүргэсэн. Бүх шийдвэр гаргах цуглаан ил болдог бөгөөд 20 нас хүрсэн бүх иргэд оролцох эрхтэй байв Сонгодог Жилдээ 40 орчим удаа (долоо ардчилал хоногт 1 удаа) цугладаг байсан Ecclessia, Акрополис Саналаа гар өргөж хураадаг, ирсэн хүмүүсийн олонхоор шийддэг. Иргэд оролцох үүрэгтэй, асуудлыг олонхийн саналаар шийддэг Акрополис  250,000 хүн-150 000 боол, 10000 гадны харьяат, 100 000 иргэн- насан хүрсэн эрэгтэйчүүд 30 000 (10-15%) 500 зөвлөлөөр хэлэлцэх асуудлаа тогтдог Газар нутгийн 139 нэгжээс, хүн амын тоонд нь хувь тэнцүүлэн Сонгодог сугалаагаар сонгогдож энэ ардчилал зөвлөлд ордог Ардын шүүх ажиллаж байв Иргэдээс сугалаагаар оруулдаг 30 аас дээш настай хүмүүсийн жагсаалтаас ордог Иргэд амьдралдаа хоёр удаа нэг жилээр төрийн алба хаадаг. Цэргийн жанжид солигддоггүй.  МТӨ 411 онд, Спарт хоттой хийсэн дайны үеэр 400 бүлэг засгийн эрхийг авч Олигарх засаг тогтоосон ч удаагүй, ардчилал тогтсон Сонгодог Харин 321 онд хүчирхэг хөрш ардчилал Македоны хараат болсон, өмчийн шалгуур тавьж олон хүнийг демосоос хассан МТӨ 146 онд хүчирхэгжин гарч ирсэн Ромын эзэнт улсад эзлэгдэж мөхсөн  Ром эхэндээ мөн хот улс байв, Европ, Газар дундын тэнгисийн эргийн газар нутгийг эзэлсэн Гректэй адил үндсэн иргэдэд Ромын Чуулганд оролцох боломжтой Бүгд байсан авч газар нутаг томрох тусам, оролцох боломж найрамда хязгаарлагдсан х улс res- Иймээс өвөрмөц тогтолцоо бий болгосон. Хүчирхэг Сенат, үйл гүйцэтгэх засагт зөвлөх үүрэгтэй хэрэг, Comitia Curiata –эртний 3 голлох овгоос сонгогдсон 30 шүүгчээс publica- бүрддэг нийтийн Comitia Centuriata-цэргийн 193 зуутыг төлөөлдөг Concilium Plebis-плебей буюу иргэдийн зөвлөл  Comitia Tributa-Омгийн зөвлөл буюу бүх иргэдэд нээлттэй Ромын Саналыг хувь хүнээр бус Бүгд төлөөлж буй газар нутгийн, найрамда омгийн, цэргийн нэгжээр тоолдог, нэгжийн олонхын х улс res- саналаар шийддэг үйл Энэ дотроос хамгийн нөлөөтэй нь Сенат байв. Сенаторуудыг хэрэг, Комити Сентуриат шууд бусаар publica- сонгодог Газрын эзэн, цэргийн жанжин, нийтийн өмч хөрөнгөтэй хүмүүс илүү нөлөөтэй байв  800 оны үед Европын улс орнуудад чөлөөт иргэд, язгууртнууд нутгийн чуулган, хуралд шууд ордог байв. Ж: Альпийн нуруунд ийм өөрөө удирдах чуулганууд нь кантон болж алсдаа Швейцарын холбоог үүсгэв, 900 онд Викингийн Бусад хуралууд умард Европт нийтлэг. илрэл 930 он гэхэд Исланд дахь Викингийн удам анхны парламент болох Алтингийг үүсгэв Эдгээрээс Английн парламент төлөөллийн засгийг хөгжүүлэхэд чухал нөлөөтэй байсан  Анхандаа гомдол, зарга шүүх Хааны дэргэдэх зөвлөл байж байгаад аажмаар хааны бодлогыг дэмжих, шаардлагатай хөрөнгө, татварыг цуглуулах Английн төрийн хэрэг хэлэлцэх болсон Зарга шүүх ажиллагаа нь шүүх парламен рүү шилжиж, хууль тогтоох т чигтэй болсон 15 зууны сүүл гэхэд Английн парламент, хуулийг 2 танхим баталж, хаан баталгаажуулдаг болсноор орчин үеийн төрхөндөө орж эхэлсэн  Английн иргэний дайнаар түр хугацаанд хаант засгийг халсан 1660. 1800 он гэхэд Ерөнхий сайдыг томилох, халах эрх парламентад шилжсэн, энэ нь парламентад фракцууд үүссэнтэй холбоотой. Английн Эрт үед Виг, Торичуудын парламен дэмжлэггүй хууль батлуулах, татвар нэмэгдүүлэх боломжгүй т болов, эдгээр нь алсдаа нам болж хөгжив Гэвч парламентын засаг нь бүрэн ардчилсан болоогүй байв учир нь өмчийн шалгуураас болж Британийн 20 настай хүн амын 5% сонгох эрхтэй байв  1830 он гэхэд Нийтийн танхим нь Засгийн газрыг томилоход илүү эрх мэдэлтэй болсон. 1832, 1867, 1884, 1918 бүх эрэгтэйчүүдийн сонгуулийн эрхийг баталгаажуулсан Английн 1928 онд эмэгтэйчүүдийн эрхийг хуульчилсан парламен Английн парламент төлөөллийн т засаглалыг бий болгосон бол АНУ-д төлөөллийг ардчилалтай холбож өгсөн Үндсэндээ цагаан арьстан эрэгтэйчүүд сонгуулийн эрхтэй болсон. Эмэгтэйчүүд, хар арьстан, уугуул иргэд эрхгүй  1787 оны Үндсэн хуулийг батлах хуралдааны үеэр Ардчилал Бүгд найрамдах засаг гэдгийг ялгаатай тайлбарлаж байв. Ж.Мэдисон-Цэвэр ардчилал гэдэг бол цөөн хүн амтай нийгэмд иргэд нь шууд чуулж, төр засгаа явуулахыг хэлнэ. Харин Republic- АНУ төлөөллийн тогтолцоо ажиллаж байгаа төр засгийг хэлдэг. Эхнийх нь шууд, нөгөөх нь төлөөллийн ардчилал. Хүн ам ихтэй, том газар нутагтай газар хоёр дахь илүү бодитой бөгөөд зарчмын хувьд адил. Ж.Уилсон  17-18 зуун төрийн хязгааргүй эрх мэдлээс иргэдийг хамгаалах үүднээс гарч ирсэн. АНУ-ын Тусгаар тогтнол 1776, Францын хувьсгалаас төлөөллийн ардчилал, эрх мэдлийн хуваарилалт яригдаж эхэлсэн 19 зуунд сонгуулийн эрхэнд өмчийн Төлөөлли шалгуурыг авч эхэлсэн. Шинэ йн Зеланд 1893 онд эмэгтэйчүүдийн сонгуулийн эрхийг зөвшөөрсөн. АНУ ардчилал 1920 онд. Хар арьстанууд 1964. ЗГ татвар авах эрхтэй бол иргэд хууль тогтоох байгууллагыг байгуулахад оролцох эрхтэй Ж.Локк – сонгуулийн эрх бол жам ёсны эрхэд суурилдаг юм. Иргэдийн эрх чөлөөг дээд зэргээр хангах  Хот улсын ардчилалд бүлэглэлүүд байсан боловч төлөөллийн ардчиллын үед намууд үүссэн. Нам, фракцуудад тийм ч таатай хандаагүй. Монтескю-Ардчилалд халтай гэж үзсэн. АНУ-д гэсэн намууд төр засгийг буруу тийш нь хөтлөнө гэж эмээж, хянал тэнцлийн механизмыг оруулж өгсөн 1. Фракцийн сонирхол нийгмийн эрх ашигтай зөрчилдөнө гэж үзсэн. 2. АНУ тогтворгүй байдалд хүргэнэ Гэвч төлөөллийн тогтолцоо, нийгмийн олон янз байдал энэ зөрчлийг бууруулна гэж үзэж байв Мэдисон төлөөллийн ардчиллын үед Нам зайлшгүйгээс гадна хүсүүштэй. Холбооны засагт эрх мэдлийг төвлөрүүлэхийн эсрэг тэмцэхэд чухал, учир нь сонгогчдыг дайчлан идэвхжүүлснээр, төрд олонх нь цөөнхөөс илүү байхад тустай  Олонхын засаг нь цөөнхийн эрхийг тэр дундаа өмчлөх эрхийг халдахаас болгоомжилж байсан. Иймд олонхын хязгааргүй засагт хязгаарлалт тавьж өгөх шаардлагатай. Иймд Хүний эрхийн тунхагийг АНУ оруулж өгсөн, чухал хуулийг өөрчлөхөд 2/3, ¾ зэрэг илүү олонхын санал шаарддаг, засаглалыг гүйцэтгэх, хууль тогтоох, шүүх гэж төрөлжүүлэн хуваарилсан, холбооны зарчим нэвтрүүлэх, сонгуулийн хувь тэнцүүлэх зарчмыг нэвтрүүлэх болсон юм.  Дэлхийн 1 дайны дараа уламжлалт Монарх, Аристократ, Олигарх засаглалууд үр нөлөөгүй болж хүлээн Ардчилл зөвшөөрөгдөхөө больж эхлэв ын түгэлт Судлаач С.Хантингтон энэхүү ардчиллын тархалтын үйл явцыг Ардчиллын давалгаа гэдгээ нэр томьёогоор илэрхийлсэн  Нэлээд олон орныг хамарсан ардчилсан засаглалд шилжих үйл явцууд тодорхой хугацаанд Ардчилл давтамжтайгаа болж ирсэн бөгөөд үүнийг давалгаа гэж ын нэрлэсэн. давалгаа Ардчиллын эхний давалгаа 1893- 1924 онд болсон. Шинэ Зеланд, Австрали, Канад, Чехословак, Норвеги, Швед, АНУ гм  Ардчиллын эхний давалгааны ухралт 1924-1944 онд болсон. Ардчилл Энэ үед Коммунизм, Фашизм газар авсан. Герман, Финланд, ын Австри ардчиллаас ухарсан. давалгаа Польш, Латви, Эстонид цэргийн эргэлт гарсан. Испани авторитаризм руу шилжсэн.  Ардчиллын 2 давалгаа 1944-57 онд болсон. Дайны дараа Баруун Ардчилл Герман, Япон, Финланд, Коста Рика, Чили, Уругвай, Австри, ын Итали ардчилал тогтсон давалгаа Брит, Бельги, Финланд эмэгтэйчүүдийн сонгуулийн эрхийг зөвшөөрсөн  Ардчиллын 3 давалгаа 1976-1989 онд болсон. Ардчилл Португал, Грек, Испаниас эхлээд ын Латин Америкийн орнууд, Экуадор, Болив, Аргентин, Эл давалгаа Салвадор, Уругвай, Бразил, зарим Азийн орнууд  Ардчиллын 4 давалгаа 1989-2001 онд болсон. Ардчилл Зүүн Европ, Африкийн орнууд, Азийн орнууд ын Маш олон орон хамрагдсан, нийт давалгаа 47 ардчилсан дэглэм рүү шилжсэнээс 18 нь ардчилсан бус болж гажуудсан.  Хамгаалагч ардчилал Засгийн эрх мэдлийг засаглал хуваарилах буюу хянал тэнцлийн Ардчилл зарчмаар хязгаарлах, ялгаатай чиг үүргээр нь хуваахыг ын эрмэлздэг. Хууль тогтоох, төрлүүд гүйцэтгэх, шүүх гм. Зах зээлд төрийн оролцоог хязгаарлагдмал байлгах  Хөгжүүлэгч ардчилал Ж.Ж.Руссо эдийн засгийн тэгш байдалд анхаарсан. Хэн ч бусдыг боол болгон авах хэмжээний баян байх ёсгүй, хэн ч өөрийг Ардчилл боол болгон зарах түвшний ядуу байж болохгүй гэсэн ын Хувь заяаг нь шийдэж байгаа төрлүүд шийдвэрт иргэд оролцсон үед өөрийгөө хөгжүүлнэ Милль – оролцогч иргэн илүү мэдрэмжтэй, ойлголтоо сайжруулж, хөгжлийн дээд түвшинд хүрнэ гэсэн  Либерал ардчилал - өнөөдөр дэлхийд хамгийн хүлээн зөвшөөрөгдсөн хэлбэр Ардчилл Шууд бус, төлөөллийн, тогтмол ын хугацаанд сонгуулиар төлөөлөгчдөө тодруулдаг. төрлүүд Иргэний нийгэм, төрийн хооронд тодорхой заагтай.