Ελληνικά Συντάγματα 1821-1927 PDF

Ελληνικά Συντάγματα 1821-1927 Τα Συντάγματα της επανάστασης 1821-1832  Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος (1822)  Τον Ιανουάριο του 1822, η Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου ψηφίζει το πρώτο Σύνταγμα, το «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος».  Προέβλεπ...

Ελληνικά Συντάγματα 1821-1927 Τα Συντάγματα της επανάστασης 1821-1832  Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος (1822)  Τον Ιανουάριο του 1822, η Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου ψηφίζει το πρώτο Σύνταγμα, το «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος».  Προέβλεπε την αντιπροσωπευτική αρχή και την αρχή της διάκρισης των εξουσιών.  Σύμφωνα με το Σύνταγμα, η «Διοίκησις» αποτελείτο από το «Βουλευτικόν» και το «Εκτελεστικόν», δύο συλλογικά όργανα με ενιαύσια θητεία, τα οποία «ισοσταθμίζονταν» στη νομοπαραγωγική διαδικασία, ενώ το «Δικαστικόν» ήταν ενδεκαμελές και ανεξάρτητο από «τας άλλας δύο δυνάμεις».  Νόμος της Επιδαύρου (1823)  Τον Απρίλιο του 1823, η Β΄ Εθνοσυνέλευση του Άστρους προχώρησε στην αναθεώρηση του «Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος» και στην ψήφιση του Συντάγματος της Επιδαύρου.  Το Σύνταγμα της Επιδαύρου αποτελούσε απλή αναθεώρηση εκείνου του 1822, αλλά καθιέρωνε ελαφρά υπεροχή της νομοθετικής εξουσίας έναντι της εκτελεστικής.  Το Σύνταγμα της Επιδαύρου βελτίωνε τις διατάξεις περί ατομικών δικαιωμάτων.  Το Πολιτικόν Σύνταγμα της Τροιζήνας (1827)  Τον Μάιο του 1927, η Γ΄ Εθνοσυνέλευση, που έλαβε χώρα στην Τροιζήνα, προχώρησε στην ψήφιση του σημαντικότερου ίσως Συντάγματος της επανάστασης, του «Πολιτικού Συντάγματος της Τροιζήνας».  Το Σύνταγμα της Τροιζήνας ήταν το πιο φιλελεύθερο και δημοκρατικό της εποχής του, διακηρύσσοντας για πρώτη φορά την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας: «η κυριαρχία ενυπάρχει εις το Έθνος, πάσα εξουσία πηγάζει εξ αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού».  Παράλληλα, το Σύνταγμα του 1827 καθιέρωνε ρητά την διάκριση των εξουσιών, ανέθετε στον Κυβερνήτη την εκτελεστική εξουσία και τη νομοθετική στο σώμα των αντιπροσώπων του λαού, τη Βουλή.  Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση, με ψήφισμά της εξέλεξε τον Ιωάννη Καποδίστρια «Κυβερνήτη της Ελλάδος» για επτά χρόνια.  Το Ηγεμονικό Σύνταγμα (1832)  Το Σύνταγμα της Τροιζήνας δεν εφαρμόστηκε, καθώς ο Καποδίστριας, επικαλούμενος τις δυσκολίες που καθιστούσαν τη διακυβέρνηση δυσχερή εισηγήθηκε στη Βουλή την αναστολή του. Πράγματι, τον Ιανουάριο του 1828 η Βουλή αποδέχτηκε την εισήγηση του Καποδίστρια.  Στη θέση της Βουλής ιδρύθηκε το «Πανελλήνιον» και αργότερα η Γερουσία, συμβουλευτικά όργανα, τα οποία συμμετείχαν με τον Κυβερνήτη «των έργων της Κυβερνήσεως».  Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια και την περίοδο αναρχίας που ακολούθησε, η Ε΄ Εθνοσυνέλευση ψήφισε στο Ναύπλιο το 1832 νέο Σύνταγμα, διορίζοντας ταυτοχρόνως Κυβερνήτη τον αδελφό του Ιωάννη Καποδίστρια, Αυγουστίνο. Το Σύνταγμα αυτό χαρακτηρίστηκε «Ηγεμονικό» διότι προέβλεπε κληρονομικό αρχηγό του κράτους, τον Ηγεμόνα. Απόλυτη Μοναρχία 1844-1864  Η΄ Εθνοσυνέλευση (08/11/1843 – 18/03/1844)  244 πληρεξούσιοι, που εκλέχθηκαν με βάση τον εκλογικό νόμο του 1829.  26 Νοεμβρίου 1843: εκλογή επιτροπής για την κατάρτιση Συντάγματος. Γενικός εισηγητής ορίστηκε ο Λέων Μελάς.  28 Δεκεμβρίου 1843: η επιτροπή υποβάλλει το σχέδιό της στην Εθνοσυνέλευση.  3 Ιανουαρίου 1844: ξεκινά η συζήτηση επί του σχεδίου.  21 Φεβρουαρίου: το τελικό σχέδιο υποβάλλεται στον Όθωνα.  18 Μαρτίου 1844: ο Όθωνας κυρώνει το νέο Σύνταγμα.  Το Σύνταγμα του 1844  Φορέας και πηγή της κρατικής εξουσίας ήταν ο βασιλιάς, που δεν ήταν απλώς ανώτατος άρχοντας, αλλά ανώτατο όργανο του κράτους. Ο βασιλιάς είχε σημαντικότατες εξουσίες → (α) ασκούσε την εκτελεστική εξουσία, που του «ανήκε», μέσω των υπουργών του, τους οποίους διόριζε και έπαυε ελεύθερα, και (β) συμμετείχε στην άσκηση της νομοθετικής εξουσίας άμεσα (με τη νομοθετική πρωτοβουλία) και έμμεσα (διορίζοντας τα μέλη της Γερουσίας και διαλύοντας τη Βουλή).  Νομοθετική εξουσία: (α) Βουλή (τα μέλη της δεν μπορούσαν να είναι λιγότερα από 80 και εκλέγονταν κάθε τρία χρόνια), και (β) Γερουσία (τα μέλη της, που δεν μπορούσαν να είναι κάτω από 27, ήταν ισόβια).  Δικαστική εξουσία: «πηγάζει από του βασιλέως, ενεργείται δε διά δικαστών υπ’ αυτού διοριζομένων».  Ατομικές ελευθερίες: επαναλάμβανε σειρά άρθρων των Συνταγμάτων της Επανάστασης, κατοχυρώνοντας παράλληλα για πρώτη φορά το απόρρητο των επιστολών, την εγγύηση του «φυσικού δικαστού» και το ορκωτό σύστημα.  Εκλογικός Νόμος (18 Μαρτίου 1844)  Αναγνώριζε το δικαίωμα του εκλέγειν «εις όλους τους εντός του βασιλείου γεννηθέντας Έλληνας», που είχαν συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας τους και είχαν «ιδιοκτησίαν τινά εντός της επαρχίας», είτε κινητή, είτε ακίνητη «προσοδοφόρον και φοροτελή», ή που εξασκούσαν «οιονδήποτε επάγγελμα ή ανεξάρτητον επιτήδευμα».  Επομένως, αποκλείονταν μόνο οι οικόσιτοι υπηρέτες και οι μαθητευόμενοι τεχνίτες → καθολική ψηφοφορία (1/12 Βρετανοί και 170.000 / 32.000.000 Γάλλοι).  Ωστόσο: από τις επτά βουλευτικές εκλογές που έγιναν (1844, 1847, 1850, 1853, 1856, 1859 και 1860/61), μόνον τις πρώτες έχασε η κυβέρνηση που τις διοργάνωσε. Βασιλευόμενη Δημοκρατία 1864-1924  Σε αναζήτηση νέου βασιλιά (1862-1863)  Νοέμβριος 1862: η κυβέρνηση κάλεσε το λαό να αποφανθεί με δημοψήφισμα για το πρόσωπο του νέου βασιλιά.  Δεκέμβριος 1862: δημοψήφισμα για νέο βασιλιά. Ο Αλφρέδος, δευτερότοκος υιός της βασιλίσσης Βικτωρίας, συγκεντρώνει το 94% των προτιμήσεων. Το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, όμως, απέκλειε τα μέλη των βασιλικών οικογενειών των τριών «Προστάτιδων Δυνάμεων».  Φεβρουάριος 1863: η Βρετανία προτείνει για τον ελληνικό θρόνο τον δευτερότοκο υιό του διαδόχου του θρόνου της Δανίας Χριστιανού, Γεώργιο, και εισηγείται την παραχώρηση των Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα.  Μάρτιος 1863: η Εθνοσυνέλευση εγκρίνει παμψηφεί την εκλογή του Γεωργίου, τον οποίο αναγόρευσε συνταγματικό βασιλιά με το όνομα «Γεώργιος Α΄, Βασιλεύς των Ελλήνων».  Εθνοσυνέλευση  10 Οκτωβρίου 1862: το ψήφισμα προέβλεπε ότι ο νέος βασιλιάς δεν θα είχε κανένα ακυρωτικό δικαίωμα πάνω στις αποφάσεις της Εθνοσυνέλευσης.  24-27 Νοεμβρίου 1862: εκλογές σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο του 1844, ο οποίος τροποποιήθηκε προκειμένου να ψηφίσουν και Έλληνες του εξωτερικού. Εκλέχθηκαν 343 βουλευτές στους οποίους προστέθηκαν (από τις 22 Ιουλίου του 1864) οι 84 πληρεξούσιοι των Ιονίων Νήσων.  10 Δεκεμβρίου 1862: έναρξη εργασιών. Διαμορφώνονται δύο παρατάξεις → (α) Ορεινοί (Κ. Κανάρης και Αλ. Κουμουνδούρος), και (β) Πεδινοί (Δ. Βούλγαρης).  17 Ιανουαρίου 1863: πρόεδρος της Συνέλευσης εκλέγεται ο Ζ. Βάλβης.  Οκτώβριος 1863: άφιξη Γεωργίου και ορκωμοσία κυβέρνησης Βούλγαρη  Σύνταγμα 1864  Καθιέρωνε την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας.  Καθιέρωνε ως μορφή του πολιτεύματος τη βασιλευομένη δημοκρατία.  Νομοθετική εξουσία: καθιέρωνε το σύστημα της μιας Βουλής. Οι βουλευτές θα εκλέγονταν για 4 χρόνια «δι’ αμέσου, καθολικής και μυστικής δια σφαιριδίων ψηφοφορίας» και οι εκλογές θα γίνονταν ταυτόχρονα σε όλην την επικράτεια. Ο βασιλιάς είχε το δικαίωμα να διαλύει τη Βουλή, αλλά το σχετικό διάταγμα θα έπρεπε να προσυπογράφεται από όλα τα μέλη της κυβέρνησης. Παράλληλα, θα έπρεπε να προκηρύσσει τη διεξαγωγή εκλογών μέσα σε δυο μήνες και να συγκαλεί τη νέα Βουλή μέσα σε τρεις.  Βελτίωνε την προστασία των ατομικών ελευθεριών: κατοχύρωνε το δικαίωμα του «συνέρχεσθαι» και του «συνεταιρίζεσθαι», καταργούσε την ποινή του πολιτικού θανάτου και προστάτευε πιο αποτελεσματικά την ελευθεροτυπία.  Ελληνικές Κυβερνήσεις, 1864-1975 1. 26 Ιουλίου 1864 – 9 Φεβρουαρίου 1865: Κ. Κανάρη 2. 9 Φεβρουαρίου – 2 Μαρτίου 1865: Μπ. Ρούφος 3. 2 Μαρτίου – 20 Οκτωβρίου 1865: Αλ. Κουμουνδούρος 4. 20 Οκτωβρίου – 3 Νοεμβρίου 1865: Επ. Δεληγεώργης 5. 3 – 6 Νοεμβρίου 1865: Δ. Βούλγαρης 6. 6 – 13 Νοεμβρίου 1865: Αλ. Κουμουνδούρος 7. 13 – 28 Νοεμβρίου 1865: Επ. Δεληγεώργης 8. 28 Νοεμβρίου 1865 – 9 Ιουνίου 1866: Μπ. Ρούφος 9. 9 Ιουνίου – 18 Δεκεμβρίου 1866: Δ. Βούλγαρης 10. 18 Δεκεμβρίου 1866 – 20 Δεκεμβρίου 1867: Αλ. Κουμουνδούρου 11. 20 Δεκεμβρίου 1867 – 25 Ιανουαρίου 1868: Αρ. Μωραϊτίνης 12. 25 Ιανουαρίου 1868 – 25 Ιανουαρίου 1869: Δ. Βούλγαρης 13. 25 Ιανουαρίου 1869 – 9 Ιουλίου 1870: Θ. Ζαΐμης 14. 9 Ιουλίου – 3 Δεκεμβρίου 1870: Επ. Δεληγεώργης 15. 3 Δεκεμβρίου 1870 – 28 Οκτωβρίου 1871: Αλ. Κουμουνδούρος 16. 28 Οκτωβρίου – 25 Δεκεμβρίου 1871: Θ. Ζαΐμης 17. 25 Δεκεμβρίου 1871 – 8 Ιουλίου 1872: Δ. Βούλγαρης 18. 8 Ιουλίου 1872 – 9 Φεβρουαρίου 1874: Επ. Δεληγέωργης 19. 9 Φεβρουαρίου 1874 – 27 Απριλίου 1875: Δ. Βούλγαρης Χαρίλαος Τρικούπης, «Τις πταίει;», Καιροί 29 Ιουνίου 1874 Οι κυβερνήσεις που είχαν σχηματισθεί μετά το 1868 ήταν κυβερνήσεις μειοψηφίας, που δεν συγκέντρωναν ούτε τη λαϊκή επιδοκιμασία, ούτε την εμπιστοσύνη της Βουλής, αλλά όφειλαν την ύπαρξή τους «εις μόνην την απόλυτον χρήσιν της εν τω συντάγματι αναγεγραμμένης υπέρ του στέμματος προνομίας του διορισμού και της παύσεως των υπουργών. Αν ο λαός εξέλεγεν ελευθέρως τους αντιπροσώπους του δεν θα ήτο εφικτός ο σχηματισμός υπουργείων προσωπικών, διότι η Βουλή, δια της ενασκήσεως των ιδίων αυτής προνομίων, ήθελε καταστήσει αναπόδραστον τον σχηματισμόν υπουργείου απολαύοντος της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας αυτής».  Αρχή της δεδηλωμένης (1875)  27 Απριλίου 1875: ο Γεώργιος καλεί τον Τρικούπη να σχηματίσει κυβέρνηση και να διεξαγάγει εκλογές (18 Ιουλίου).  11 Αυγούστου 1875: έναρξη εργασιών της Βουλής. Στον εναρκτήριο λόγο του ο Γεώργιος επισημαίνει → «Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων παρ’ εμού εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους, αποδέχομαι ίνα η βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος τούτου, ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του πολιτεύματος».  15 Οκτωβρίου 1875: κυβέρνηση Αλ. Κουμουνδούρου.  Δικομματικό σύστημα  11 Ιανουαρίου – 21 Οκτωβρίου 1878: Κουμουνδούρος  21-26 Οκτωβρίου 1878: Τρικούπης  26 Οκτωβρίου 1878 – 10 Μαρτίου 1880: Κουμουνδούρος  10 Μαρτίου – 13 Οκτωβρίου 1880: Τρικούπης  13 Οκτωβρίου 1880 – 3 Μαρτίου 1882: Κουμουνδούρος  3 Μαρτίου 1882 – 19 Απριλίου 1885: Τρικούπης Το κίνημα στο Γουδί 1909  Η έλευση του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Ελλάδα  Αύγουστος 1909: κίνημα στο Γουδί.  Δεκέμβριος 1909: προκειμένου να εξέλθει η χώρα από το πολιτικό αδιέξοδο, ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος μετακαλεί στην Ελλάδα τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος, όμως, αρνείται να αναλάβει κυβερνητική θέση. Τελικά, αφού επισκέφθηκε την Αθήνα και μελέτησε από κοντά την κατάσταση, ο Βενιζέλος πρότεινε  την αντικατάσταση της κυβέρνησης Μαυρομιχάλη  τη διάλυση του Στρατιωτικού Συνδέσμου  την αναθεώρηση του Συντάγματος του 1864.  16 Ιανουαρίου 1910: ο βασιλιάς, ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος και ο πολιτικός κόσμος αποδέχονται τις προτάσεις του Βενιζέλου.  Η πορεία προς της εκλογές  18 Ιανουαρίου 1910: σχηματίζεται κυβέρνηση υπό τον Στέφανο Δραγούμη, βασική αποστολή της οποίας ήταν να εισηγηθεί στη Βουλή σχέδιο αναθεωρητέων συνταγματικών διατάξεων. Η κυβέρνηση διανέμει στους βουλευτές ένα πρώτο σχέδιο αναθεώρησης του Συντάγματος του 1864. Ένα μήνα αργότερα, η Βουλή εγκρίνει το σχέδιο αναθεώρησης.  17 Μαρτίου 1910: ο Γεώργιος υπόσχεται τη σύγκληση αναθεωρητικής Βουλής. Δύο ημέρες αργότερα, ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος διαλύεται.  8 Αυγούστου 1910: εκλογές για Διπλή Αναθεωρητική Βουλή. Εξελέγησαν 362 πληρεξούσιοι, δηλαδή διπλάσιος αριθμός από εκείνον που είχε εκλεγεί το 1906. Τα παλαιά κόμματα συγκέντρωσαν περίπου 200 πληρεξούσιους, ενώ οι υπόλοιποι (μεταξύ αυτών και ο Βενιζέλος) εξελέγησαν ως «ανεξάρτητοι». Ελευθέριος Βενιζέλος και βασιλιάς Γεώργιος Α΄  Α΄ Διπλή Αναθεωρητική Βουλή  1 Σεπτεμβρίου 1910: έναρξη εργασιών της Α΄ Αναθεωρητικής Βουλής. Καθώς το σώμα δεν διέθετε ομοιογένεια και σύντομα προέκυψαν διαφορές ανάμεσα στα συντηρητικά και ριζοσπαστικά στοιχεία. Επίκεντρο της διαμάχης ήταν ο χαρακτήρας της Βουλής → Αναθεωρητική ή Συντακτική;  5 Σεπτεμβρίου 1910: ο Βενιζέλος τάσσεται υπέρ της αναθεωρητικής Βουλής. Ενώ από τη μια εμφανιζόταν ως σημαιοφόρος νέων πολιτικών ιδεών, από την άλλη υποστήριζε το θεσμό του κληρονομικού άρχοντα.  29 Σεπτεμβρίου 1910: παραίτηση κυβέρνησης Δραγούμη. Νέα κυβέρνηση Βενιζέλου. Ο Βενιζέλος εισηγείται τη διάλυση της Βουλής.  12 Οκτωβρίου 1910: διάλυση Βουλής και προκήρυξη εκλογών για την ανάδειξη νέας αναθεωρητικής Βουλής.  Β΄ Διπλή Αναθεωρητική Βουλή  28 Νοεμβρίου 1910: εκλογές για Β΄ Αναθεωρητική Βουλή. Τα παλαιά κόμματα απέχουν, διαμαρτυρόμενα για τη διάλυση της Βουλής. Στις εκλογές επικρατεί η παράταξη στην οποία ηγήθηκε ο Βενιζέλος (στη συνέχεια μετονομάσθηκε σε Κόμμα Φιλελευθέρων), εξασφαλίζοντας 307 από τους 362 πληρεξουσίους.  8 Ιανουαρίου 1911: έναρξη εργασιών Β΄ Διπλής Αναθεωρητικής Βουλής. Λίγες ημέρες αργότερα, η κυβέρνηση Βενιζέλου υποβάλλει στη Βουλή σχέδιο αναθεωρητέων διατάξεων. Το σχέδιο αυτό παραπέμπεται για επεξεργασία σε ειδική επιτροπή της Βουλής, αποτελούμενης από 30 μέλη.  27 Μαΐου 1911: ολοκλήρωση της συζήτησης στην ολομέλεια της Βουλής  28 Ιουνίου 1911: ο Γεώργιος υπογράφει το νέο Σύνταγμα.  Κυριότερες μεταβολές συντάγματος 1911  Ανέθετε τον έλεγχο του κύρους των εκλογών στο εκλογοδικείο.  Επεξέτεινε τα ασυμβίβαστα προς το βουλευτικό αξίωμα έργα.  Μείωνε το κατώτατο όριο εκλογιμότητας των βουλευτών στα 25 χρόνια.  Απλούστευε τη νομοθετική διαδικασία.  Επανίδρυε το Συμβούλιο της Επικρατείας.  Καθιέρωνε τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων.  Παρείχε εγγυήσεις για την προστασία των ατομικών ελευθεριών.  Διεύρυνε τις περιπτώσεις για τις οποίες θα ήταν επιτρεπτή η αναγκαστική απαλλοτρίωση.  Καθιέρωνε την υποχρεωτική και δωρεάν στοιχειώδη εκπαίδευση.  Καθιέρωνε το θεσμό της κατάστασης πολιορκίας μόνο για την αντιμετώπιση εξωτερικών κινδύνων.  Θέσπιζε ως επίσημη γλώσσα του κράτους την καθαρεύουσα. Αβασίλευτη Δημοκρατία 1924-1935  Η πορεία προς την αβασίλευτη δημοκρατία  21 Οκτωβρίου 1923: κίνημα Γαργαλίδη-Λεοναρδόπουλου  Ενίσχυση της αδιάλλακτης μερίδας της «επανάστασης»  Ενίσχυση της ριζοσπαστικότερης μερίδας του βενιζελισμού  Πλήγμα στον βασιλικό θεσμό και στην αντιβενιζελική παράταξη  Την επομένη της καταστολής του κινήματος, η αδιάλλακτη μερίδα του βενιζελισμού επιμένει στην άμεση πραξικοπηματική κατάργηση της βασιλευόμενης δημοκρατίας. Η ηγεσία της «επανάστασης» και των μετριοπαθών βενιζελικών διαφωνούν.  Στις 16 Δεκεμβρίου 1923 διεξάγονται εκλογές, από τις οποίες απέχουν τα αντιβενιζελικά κόμματα ανακήρυξη μονόπλευρης – βενιζελικής εθνοσυνέλευσης. Αλέξανδρος Παπαναστασίου – Γεώργιος Κονδύλης  Η επικράτηση των αδιάλλακτων βενιζελικών  Αξίωση των αδιάλλακτων βενιζελικών για την άμεση κατάργηση της βασιλευόμενης δημοκρατίας. Υπόδειξη της κυβέρνησης προς τον Γεώργιο Β΄ να αναχωρήσει από την Ελλάδα: ο Γεώργιος Β΄ αναχωρεί στις 19 Δεκεμβρίου 1923.  Στις 11 Ιανουαρίου 1924 ο Ελ. Βενιζέλος σχηματίζει κυβέρνηση. Πρόθεσή του η διεξαγωγή ανόθευτου δημοψηφίσματος.  Στις 6 Φεβρουαρίου 1924 σχηματίζεται κυβέρνηση υπό τον Γεώργιο Καφαντάρη συνέχιση της γραμμής Βενιζέλου.  Στις 12 Μαρτίου 1924 σχηματίζεται κυβέρνηση υπό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου φανατικό υπέρμαχο της αβασίλευτης δημοκρατίας  Στις 25 Μαρτίου η Εθνοσυνέλευση υιοθετεί ψήφισμα με το οποίο καταργείται η βασιλευόμενη δημοκρατία, κηρυσσόταν έκπτωτη η βασιλική δυναστεία, ανακηρυσσόταν η αβασίλευτη δημοκρατία και οριζόταν προσωρινός πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Κουντουριώτης.  Σύνταγμα 1927  Καθιέρωνε τον θεσμό του προέδρου της Δημοκρατίας (αιρετός και όχι κληρονομικός αρχηγός του κράτους) με πενταετή θητεία και έμμεση εκλογή (κοινή συνεδρίαση Βουλής και Γερουσίας).  Καθιέρωνε το σύστημα των δύο νομοθετικών σωμάτων:  Βουλή  Γερουσία → αιρετή με 120 μέλη [τα 9/12 από τον λαό, το 1/12 από τη Βουλή και τη Γερουσία σε κοινή συνεδρίαση και τα 2/12 από τις διάφορες επαγγελματικές οργανώσεις]  Επανίδρυε το Συμβούλιο της Επικρατείας (ανώτατο διοικητικό δικαστήριο).  Καθιέρωνε ρητά το κοινοβουλευτικό σύστημα Μεταπολεμική περίοδος 1944-1975  Εμφύλιος πόλεμος και έκτακτα μέτρα 1946-1949  Επαναφορά διοικητικής εκτόπισης προσώπων «επικίνδυνων για τη δημόσια τάξη» αλλά και συγγενών τους.  Εκκαθαρίσεις δημοσίου τομέα και έλεγχος κοινωνικών φρονημάτων που επέτρεπε την απόλυση υπαλλήλων που λόγω «αντεθνικών αντιλήψεων»  Στέρηση ιθαγένειας από άτομα που ζώντας στο εξωτερικό δρούσαν «αντεθνικώς ή ενισχύουν τον κατά του κράτους διεξαγόμενον συμμοριακόν αγώνα».  Γ΄ Ψήφισμα της Βουλής: θανατική ποινή έναντι οποιουδήποτε επεδίωκε «να αποσπάσει τμήμα της επικράτειας». Στόχος οι οπαδοί του ΚΚΕ που από τον Μεσοπόλεμο είχε ταχθεί υπέρ της δημιουργίας ανεξάρτητου «Μακεδονικού κράτους».  Αναγκαστικός νόμος 509/1947: τίθεται εκτός νόμου το ΚΚΕ. Δυνατότητα επιβολής θανατικής καταδίκης ή κάθειρξης.  Το Σύνταγμα του 1952  Επρόκειτο για μία συντηρητικότερη εκδοχή εκείνου του 1864/1911.  Υποβάθμιζε τη Βουλή στο νομοθετικό έργο, μέσω της συνταγματοποίησης του θεσμού των επιτροπών εξουσιοδότησης → η εκτελεστική εξουσία μπορούσε να εκδίδει νομοθετικά διατάγματα με ισχύ νόμου, ύστερα από σύμφωνη γνώμη 60μελούς κοινοβουλευτικής επιτροπής.  Θεσμοθετούσε τη διευρυμένη εκδοχή της κατάστασης πολιορκίας.  Περιορισμός ατομικών δικαιωμάτων → εμφανής η επίδραση του εμφυλίου πολέμου.  Ταυτόχρονα, όμως, με τον νόμο 2159/1952, αναγνωρίστηκε το δικαίωμα των γυναικών να ψηφίζουν.