Жасуша және жасуша бөлінуі

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson
Download our mobile app to listen on the go
Get App

Questions and Answers

Экологиялық факторлар қанша түрге бөлінеді?

  • 7
  • 4
  • 5 (correct)
  • 3

«Фармогенетика» терминін ұсынған ғалым кім?

  • Мендель
  • Энгелс
  • Зюсс
  • Фогель (correct)

Артикалық адаптивтік тип қай жер тұрғындарына тән?

  • Арктика,Антрактида (correct)
  • Қоңыржай,тропикалық
  • Оңтүстік Азия
  • Амазонка

Дамудың туа біткен ақауының қандай түрлері бар?

<p>аяқ-мұрын ақауы, көздің үлкеюі (D)</p> Signup and view all the answers

Адам қоғамының дамуында ғылыми техникалық эраның ұзақтығы қанша?

<p>100 жылдай (B)</p> Signup and view all the answers

Жасушаларды зерттеу барысында кариотипте қанша хромосома болады?

<p>46 (A)</p> Signup and view all the answers

Мейоздағы хромосома санының өзгерісі қандай?

<p>Кемиді (B)</p> Signup and view all the answers

Жасушаның бөлінуінде қандай органоид белсенді рөл атқарады?

<p>Жасушалық орталық (C)</p> Signup and view all the answers

Жасуша циклінің қай кезеңінде ДНҚ молекуласы екі есе еселенеді?

<p>Синтездік (C)</p> Signup and view all the answers

Жасушаның қандай бөлінуінде хромосома саны тұрақты болып қалады?

<p>Митоз (D)</p> Signup and view all the answers

Жасушаның бөліну жолы ретінде қайсысы дұрыс келмейді?

<p>Цитоплазма (B)</p> Signup and view all the answers

Гомеостаз терминін ғылымға енгізген кім?

<p>В.Кеннон (A)</p> Signup and view all the answers

Сплайсинг дегеніміз не?

<p>Интрондық учаскелердің қиылуы (B), Экзондық учаскелердің жалғануы (C)</p> Signup and view all the answers

Репрессор гені қандай функция атқарады?

<p>Реттеуші ген (D)</p> Signup and view all the answers

Кариотип дегеніміз не?

<p>Хромосомалардың мөлшері мен саны (A)</p> Signup and view all the answers

Гендік мутацияларға не жатады?

<p>Транзициялық мутациялар (B), Ген құрамында өзгерістер (C)</p> Signup and view all the answers

Мутация түрлеріне қайсысы жатпайды?

<p>Генотиптік (C)</p> Signup and view all the answers

Адам кариотипінің 45 болуы қай мутация түріне жатады?

<p>Моносомия (B)</p> Signup and view all the answers

Генеалогиялық әдіс не істейді?

<p>Адам шежіресін құрастырады және талдайды (A)</p> Signup and view all the answers

Промотор дегеніміз не?

<p>Транскрипцияның басталу нүктесі (A)</p> Signup and view all the answers

Ақуыздың синтезделу кезеңдерінің саны қанша?

<p>4 (D)</p> Signup and view all the answers

Хромосомалық мутацияларға жатпайтын түр?

<p>Трансверсия (C)</p> Signup and view all the answers

Генетикалық инженерия не дегеніміз?

<p>жасанды тұқым қуалаушылық материалдарын құрастыру (C)</p> Signup and view all the answers

Биотехнология не дегеніміз?

<p>биологиялық актив заттарды лабороториялық жағдайда өндіру (A)</p> Signup and view all the answers

Трансгенді ағзалар дегеніміз не?

<p>жасанды генотипке ие ағзалар (D)</p> Signup and view all the answers

Клондау дегеніміз не?

<p>жасуша мен ағзалардың ұрпақтарын алу (B)</p> Signup and view all the answers

Клеткадағы тыныс алу процесін реттейтін ферменттер қандай?

<p>Цитохромдар (D)</p> Signup and view all the answers

Пептилтрансфераза ферментінің белсенділігін нашарлататын улы ақуыздар қандай?

<p>пуремицин (A)</p> Signup and view all the answers

Трансляцияның 2-ші кезеңіне қандай элемент қажет?

<p>т-РНҚ (B)</p> Signup and view all the answers

Пептилтрансфераза ферментінің белсенділігін нашарлататын улы ақуыздар арасында қайсысы бар?

<p>пуремицин (B)</p> Signup and view all the answers

Транскрипция және трансляция қайда бір-бірімен ілесіп жүреді?

<p>цитоплазма (A)</p> Signup and view all the answers

Эпигенез болжамына сәйкес, жыныс жасушаларында қандай құрылымдар болмайды?

<p>Күрделі құрылымдар (C)</p> Signup and view all the answers

Жыныстық көбеюдің қандай ерекше түрі бар?

<p>Партеногенез (C)</p> Signup and view all the answers

Шала түрленіп дамудың ерекшелігі неде?

<p>Жұмыртқадан дернәсілдер дамиды (A)</p> Signup and view all the answers

Даралардың ұрықтанбай дамуының қандай түрлері бар?

<p>Партеногенез, гепогенез, андрогенез (C)</p> Signup and view all the answers

Экология терминін кім енгізген?

<p>Эрнест Хеккель (A)</p> Signup and view all the answers

Жұмыртқадан не дамып жетілуі мүмкін?

<p>Ересек дара - имаго (B)</p> Signup and view all the answers

Болашақ ағза жыныс жасушаларында қандай ерекшеліктер бар?

<p>Барлық мүшелер толық қалыптасқан (C)</p> Signup and view all the answers

Шала түрленіп даму қалай пайда болады?

<p>Жұмыртқадан дернәсілдер мен ересек даралар (B)</p> Signup and view all the answers

Келесі қай термин жыныс жасушаларына қатысты дұрыс емес?

<p>Дайын кішкентай ағза (D)</p> Signup and view all the answers

Эпигенез болжамы қандай ғылыми тұжырымдаманы көрсетеді?

<p>Жыныс жасушаларында дайын ағза жоқ (B)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Транскрипция

РНҚ синтезі, яғни ДНҚ-дан ақпараттың РНҚ-ға көшірілу процесі

Трансляция

РНҚ-дағы генетикалық кодтың амин қышқылдары тізбегіне аударылу процесі

Реттеуші ген

Геннің реттелуіне жауап беретін, ген экспрессиясын жандандыратын немесе тежейтін ген

Промотор

Геннің ДНҚ-дағы белгілі бір учаскесі, ол транскрипция процесін бастайтын сигнал

Signup and view all the flashcards

Генеалогиялық әдіс

Адам шежіресін құрастыру және талдау арқылы генетикалық аурулардың тұқым қуалауын зерделеу әдісі

Signup and view all the flashcards

Пробанд

Шежіре құрастыруға себепші болған адам, яғни генетикалық аурудың таралуын зерттеуге қатысатын адам

Signup and view all the flashcards

Хромосомалық мутация

Хромосомадағы гендердің тізбекті орналасуының өзгеруі

Signup and view all the flashcards

Кариотип

Хромосомалар жиынтығы, яғни хромосомалардың саны, пішіні және мөлшері

Signup and view all the flashcards

Моносомия

Бір хромосоманың жетіспеушілігі, яғни кариотиптегі хромосома санының 45 болуы

Signup and view all the flashcards

Вирустар дегеніміз не?

Жасушалық құрылымға ие емес, өзіндік метаболизмге ие емес, тірі жасушалар ішінде көбейе алатын биологиялық бөлшектер.

Signup and view all the flashcards

Жасушаны кім қашан ашқан?

1665 жылы ағылшын ғалымы Роберт Гук пробқа алынған шыбықтың кесіндісінен көрген, өсімдік жасушаларын атаған.

Signup and view all the flashcards

Жасуша теориясының негізгі қағидалары қандай?

Жасуша өзінің барлық қасиеттерін сақтай отырып, өзіне ұқсас жаңа жасушаларды тудыра алады. Жасушалардың барлығы алдыңғы жасушалардан пайда болған.

Signup and view all the flashcards

Митоз дегеніміз не?

Хромосомалардың саны өзгермей, бір еселенеді, жасушалардың саны көбейеді.

Signup and view all the flashcards

Мейоз дегеніміз не?

Хромосомалардың саны екі есеге азаяды. Жыныс жасушаларының пайда болуы.

Signup and view all the flashcards

Жасушалық орталықтың қызметі қандай?

Жасушалардың бөлінуінде маңызды рөл атқарады, митоздық шұңқырдың пайда болуын басқарады

Signup and view all the flashcards

ДНҚ молекуласының қызметі қандай?

Тұқым қуалаушылық ақпаратын сақтайтын, хромосомалардың негізгі құрамдас бөлігі

Signup and view all the flashcards

Қарапайым эволюциялық құбылыс

Тірі организмдердің қоршаған ортаға бейімделу үрдісі.

Signup and view all the flashcards

Мутация

Гендер құрылымының кездейсоқ өзгерістері.

Signup and view all the flashcards

Генетикалық инженерия

Жасанды түрде гендерді қолдану.

Signup and view all the flashcards

Биотехнология

Биологиялық әдістермен өнім алу.

Signup and view all the flashcards

Трансгенді ағзалар

Жасанды генотипке ие ағзалар

Signup and view all the flashcards

Клондау

Бір жасушадан немесе ағзадан генетикалық жағынан бірдей ұрпақтарын өсіру.

Signup and view all the flashcards

Цитохромдар

Жасушалардың тыныс алу процесін реттейді.

Signup and view all the flashcards

Бұлшық ет белогы

Ақыз белогы

Signup and view all the flashcards

Партеногенез

Ұрықтанбаған жұмыртқадан даму процесі.

Signup and view all the flashcards

Шала түрленіп даму

Жануарлардың әр түрлі сатылар арқылы дамуы. Мысалы, жұмыртқа - дернәсіл - ересек дара.

Signup and view all the flashcards

Филогенез

Ағза топтарының, яғни систематикалық топтардың немесе ағзаның мүшелері мен мүшелер жүйесінің тарихи дамуы.

Signup and view all the flashcards

Эпигенез

Жыныс жасушаларында ешқандай дайын, кішкентай ағза болмайды, тіпті жыныс жасушаларында ешқандай күрделі құрылымдар да кездеспейді.

Signup and view all the flashcards

Преформация

Болашақ ағза жыныс жасушаларында барлық мүшелері толық қалыптасқан,

Signup and view all the flashcards

Экология

Жануарлардың, өсімдіктердің тіршілік ортасымен өзара қарым-қатынасын зерттейтін ғылым.

Signup and view all the flashcards

Жұмыртқа арқылы даму

Ұрықтанған жұмыртқадан, әдетте аналық жыныс органында дамуы.

Signup and view all the flashcards

Түрленіп даму

Қоректену және өсу кезеңдеріне бөлінген ағзаның дамуы.

Signup and view all the flashcards

Ұрықтанбай даму

Даралардың тікелей жыныстық көбеюсіз дамуы.

Signup and view all the flashcards

Жыныстық көбеюдің ерекше түрі

Сыртқы орта жағдайларына байланысты жыныстық көбею.

Signup and view all the flashcards

Стайерлер дегеніміз не?

Сыртқы ортаның ұзаққа созылған өзгеріске бейімделу. Мысалы, суық климатқа бейімделген ағзалар.

Signup and view all the flashcards

Ғылыми-техникалық эра дегеніміз не?

Адам қоғамы дамуындағы ғылым мен техниканың тез даму сатысы. Бұл кезде жаңалықтар мен техникалардың қарқынды енгізілуі және өндірістің тез өсуі байқалады.

Signup and view all the flashcards

Биосфералық қорықтар туралы консепция қашан ұсынылды?

Биосфералық қорықтардың маңызын және оларды қорғаудың қажеттілігін түсіну үшін 1973 жылы ұсынылған ғылыми ұғым. Бұл ұғым биологиялық әртүрлілікті сақтау, табиғи процестерді зерттеу және экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету мақсатында ұсынылған.

Signup and view all the flashcards

Биоценоз дегеніміз не?

Тірі ағзалардың өзара әрекеттесуі және олардың қоршаған ортамен байланысы. Олардың өзара әрекеттесуі қоректену тізбегі, тіршілік тіршілігі, паразиттік және т.б. сипатта болып келеді.

Signup and view all the flashcards

Дамудық туа біткен ақауы дегеніміз не?

Генетикалық ақаулардың бір түрі. Бұл ақаулар туылғаннан бастап ағзада болады және организмнің дамуына қиындық тудырады. Әдетте генетикалық өзгерістермен байланысты.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Жасуша және жасуша бөлінуі

  • Жасушасыз тіршілік формасы - вирустар
  • Жасуша ашылған жыл - 1665 жыл
  • Жасушаны ашқан адам - Р.Гук
  • Жасуша теориясын қалыптастырған ғалым - Т.Шванн
  • Жасуша бөліну жолдары - митоз және мейоз, политения, эндомитоз
  • Қалыпты адамның кариотипіндегі хромосома саны - 46
  • Митоз кезіндегі хромосома саны - сол қалпында
  • Мейоз кезіндегі хромосома саны - екі есеге азаяды
  • Жасуша бөлінуінде белсенді рөл атқаратын органоид - жасушалық орталық
  • ДНҚ молекуласы екі еселенетін кезең - синтездік кезең
  • Тұқым қуалау белгілері - ата-анадан балаға берілетін белгілер
  • Адам кариотипінің А тобындағы хромосомалардың саны -
  • ең ірі метацентрлік
  • орташа субметацентрлік
  • ірі субметацентрлік
  • Адам кариотипінің В тобындағы хромосомалар - ірі субметацентрлік
  • ұсақ акроцентрлік
  • ұсақ метацентрлік
  • Тұқым қуалаушылық түрлері - хромосомалық, цитоплазмалық
  • Жыныс жасушаларының бөліну жолы - мейоз

Жасуша циклі

  • Митоздық хромосомалардың түріне жатпайтын түрі - Субцентрлі
  • ДНҚ синтезі жасуша циклінің осы кезеңінде жүреді - синтездік фазасы
  • Хроматиннің құрамы - ДНҚ молекуласы және гистонды ақуыздар, гистонды емес ақуыздар
  • Гомеостаз терминін ғылымға енгізген ғалым - Кеннон
  • Процессинг дегеніміз - интрондық учаскелердің қиылуы
  • Сплайсинг дегеніміз - экзондық учаскелердің қосылуы
  • Генофонд - популяциядағы барлық генетиптер мен фенотиптердің жиынтығы
  • Популяция генофондына әсер ететін факторлар - гендердің дрейфі, мутация, популяциялық толқындар

Мутациялар

  • Мутация түрлеріне жатпайтын түрі: генотиптік
  • Гендік мутациялар - нуклеотидтер алмасуы, транзициялық, трансверсиялар
  • Хромосомалық мутацияларға жатпайтын түрі - транзициялық
  • Геномдық мутациялар - анеуплоидия
  • Жалпы адам генетикасына қатысты зерттеу әдістері (цитогенетикалық, эксперименталдық)
  • Кариотип - хромосома саны, пішіні, мөлшері
  • Моносомия - адам кариотипінің 45 болуы
  • Трисомия - адам кариотипінің 47 болуы

Әр түрлі ортада организмдер

  • Полиплоидия - хромосома санының еселеп өсуі
  • Клайнфельтер синдромына тән кариотип - 47 XXY
  • Гаструланың құрылысы - бластодерма, эктодерма, эндодерма, гастроцель, бластопора
  • Гаструляция жолдары - эпиболия, гастроцель, бластодерма
  • Эмбриогенездің жасушалық механизмдеріне жатпайтын түрі - Заңды түрде өліп қалуы
  • Эмбриондық жасушалар өздерінің дамуында қандай сатылардан өтпейді - Репликация, детерминациялану, тотипотенттілік, дифференциация, транскрипция

Даму механизмдері

  • Пубертаттық секіру кезеңі - 11-13 жаста
  • Пубертаттық секіру кезіндегі өзгеріс - ағзаның өсуі күрт жоғарылайды
  • Дамудың туа біткен ақаулары - эмбриогенез барысында пайда болатын тұрақты морфологиялық бұзылыстар
  • Бірінші реттік құрылым - полипептидтік тізбегінде амин қышқылдық белгілі бір ретпен орналасуы
  • Иммуноглобулиннің қызметі - қорғаныштық
  • Рибосоманың белсенді орталықтарының саны - 2
  • Генетикалық кодтың триплетті болатынын тәжірибе жасап дәлелдеген ғалым - М. Ниренберг
  • Өте сирек кездесетін құбылыс - жекленген мутацияның пайда болуы, гетерозис құбылысы
  • 1883 жылы Долло тұжырымдаған заң - эволюция бағытының кері қайтпайтыны
  • Филогенез және онтогенез арасындағы байланыс - Ф.Мюллер, Э.Геккель, А.Н.Северцов
  • Популяция генофондының өзгеруі / өзгеруінің түрлері - қарапайым құбылыстар
  • Құлақ қалқанын жүн басуы - гипертрихоз
  • Толық түреленіп даму / даму сатылары - жұмыртқадан имагоның жетілуі
  • Р. Г. Светловтың тұжырымы - ұрық түрліше факторларға сезімтал
  • Моногибридті будандастырудың нәтижесі - Aa
  • Г. Мендельдің екінші заңы - ажырау заңы

Жалпы биологиялық терминдер

  • ДНҚ молекуласының ең маңызды қасиеттерінің бірі - өздігінен екі еселенуі
  • Дисперсті репликациялану әдісімен болжамданған молекула - ДНҚ
  • Белок синтезі үшін матрица қызметін атқара алмайтын молекула - AТФ
  • Күн сәулесінің әсерінен протопластидтерден түзілетін зат - хлоропласт
  • Жасушада өздігінен көбейе алатын және белгілі затты синтездеуге қабілетті молекулалық биологияның жаңа саласы - гендік инженерия
  • Жыныстық процестің ең күрделі түрі - оогамия, анизогамия
  • Экологиялық факторлардың жалпы саны - 3
  • Түр дараларының үлкен-кіші топтары - популяция

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Биология: Past Paper PDF

More Like This

Cell Biology: Stages of Mitosis and Meiosis
5 questions

Cell Biology: Stages of Mitosis and Meiosis

GenerousPyramidsOfGiza avatar
GenerousPyramidsOfGiza
Biology: Chromosomes, Mitosis and Meiosis
10 questions

Biology: Chromosomes, Mitosis and Meiosis

DurableBodhran avatar
DurableBodhran
Cell Biology Quiz: Mitosis and Meiosis
47 questions

Cell Biology Quiz: Mitosis and Meiosis

PowerfulGreenTourmaline6778 avatar
PowerfulGreenTourmaline6778
Cell Biology - Mitosis, Meiosis & Cell Cycle
5 questions

Cell Biology - Mitosis, Meiosis & Cell Cycle

SelectiveSynergy6008 avatar
SelectiveSynergy6008
Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser