Untitled

Ang Unang Yugto ng Kolonyalismo

• Ang araling ito ay tumatalakay sa unang yugto ng kolonyalismo.

Ang Panahon ng Paggalugad

• Tinatawag ding Age of Discovery and Exploration, nag-ugnay ito sa limang kontinente: Asya, Africa, Europe, Hilaga at Timog Amerika.
• Nagsimula ito dahil sa pagnanais na humanap ng bagong ruta patungong Asya dahil sa pagharang ng Ottoman Empire.
• Lumakas ang nasyonalismo dahil gusto ng mga bansa na itaas ang kanilang estado sa pamamagitan ng kalakalan at teknolohiya.

Mga Motibasyon para sa Eksplorasyon

• God (Relihiyon): Pagpapalaganap ng Kristiyanismo.
• Gold (Ekonomiya): Merkantilismo, paghahanap ng Spice Islands (Moluccas), at pagkukuhanan ng hilaw na materyales.
• Glory (Politikal): Pagpapalawak ng imperyo at makapangyarihan.

Mga Konsepto

• Kapangyarihan: Kakayahang gawin ang isang bagay ayon sa iyong kagustuhan at impluwensyahan ang pag-uugali ng iba.
• Imperyalismo: Konsepto, pilosopiya, patakaran, o batas na naglalayong palakihin ang impluwensya at kapangyarihan ng isang bansa sa pamamagitan ng pagkuha ng mga mahihinang bansa.
• Kolonyalismo: Ang kaugalian ng mga Kanluraning bansa na manakop sa pamamagitan ng pagkontrol sa politika, pangangasiwa, at paggamit ng likas na yaman.

Tuwiran at Di-Tuwirang Pananakop

• Tuwiran: Direktang pinapangasiwaan ng mananakop ang isang bansa.
• Di-Tuwiran: Pinapangasiwaan ang bansa sa pamamagitan ng mga katutubo na kontrolado ng mananakop.

Uri ng Pananakop

• Kolonya: Pagpapasailalim sa pamamahala ng mananakop sa pamamagitan ng pamahalaan, batas, at edukasyon.
• Concession: Pagbibigay ng karapatan sa makapangyarihang bansa bunsod ng pagkatalo sa digmaan.
• Protectorate: Pagbibigay proteksiyon ng makapangyarihang bansa mula sa anumang paglusob.
• Sphere of Influence: Paghahati-hati ng mga bansa sa isang mahinang bansa, tulad ng nangyari sa China at Africa.

Mga Sanhi ng Eksplorasyon

• Paglulunsad ng Krusada: Nakilala ang mga produkto ng Asya sa mundo.
• Piyudalismo vs. Merkantilismo: Sistema ng malawakang kalakalan at pangangailangan sa "raw materials" (hilaw na materyales); mahalaga ang ginto at pilak bilang basehan ng yaman at kapangyarihan.
• Pagnanais na magkaroon ng kaalaman sa mundo at pagtuklas mula sa simbahan.

Merkantilismo

• Sistema na kung saan ang yaman ng bansa ay nakabatay sa dami ng ginto at pilak.
• Malawakang pagnenegosyo na suportado ng gobyerno.
• Mataas na uri ng pamumuhay na nangangahulugan itong mas maraming ginto na naiipon ang bansa.
• Nawala ang mga taripa o trade barriers.

Tala ni Marco Polo

• Si Marco Polo, taga-Venice at tagapayo ni Kublai Khan ng Yuan Dynasty sa Tsina ay nagsulat ng The Travels of Marco Polo, na naging gabay sa mga Europeo para tuklasin ang Asya.

Kasunduan at Tratado

• Santo Papa Alexander VI: Hinati ang mundo sa pagitan ng Portugal at Espanya.
• Kasunduan ng Tordesillas: Hahatiin ang mundo sa pagitan ng Portugal at Espanya.
• Treaty of Tordesillas: Ang silangan ay para sa Portugal habang ang kanluran ay para sa Espanya (Amerika).
• Treaty of Zaragoza: Ang Asya, partikular ang Moluccas, ay sa Portugal. Ang Portugal ay sa silangan (Pacific Ocean) at Espanya sa kanluran(Atlantic Ocean).

Pag-unlad ng Teknolohiya

• Caravel: Barkong panggalugad para sa paglalayag sa mundo.
• Astrolabe: Kagamitan para tukuyin ang posisyon ng barko base sa posisyon ng mga bituin.
• Compass: Gabay upang matukoy ang tamang direksyon.
• Cartographers: Nakagawa ng mas tiyak na mapa.

Mga Personalidad

• Christopher Columbus: Isang Italyanong manlalayag na nakatuklas ng bagong mundo (Amerika).
• Prince Henry the Navigator: Nagtatag ng paaralan para sa eksplorasyon.
• Bartolomew Dias: Portuges na namuno sa unang European expedition na maikot ang Cape of Good Hope.
• Vasco de Gama: Portuges na nakapagbukas ruta mula kanluran patungong Cape of Good Hope sa silangan.

Mga Lupaing Nasakop

• Portugal: Moluccas (Indonesia), Macau, Formosa (Taiwan), Nagasaki (Japan), Sri Lanka, at Golpo ng Persia.
• Spain: Ferdinand Magellan ay nakapaglayag sa Pilipinas. Miguel Lopez de Legazpi ang pormal na pinamunuan ang bansa noong 1565.
• Netherlands: Moluccas, Batavia (Jakarta), Formosa (Taiwan), at Colombo (Sri Lanka).
• England: Madras, Bombay, at Calcutta ng India.
• France: Pondicherry sa India.

Global Trade at Rebolusyong Komersyal

• Global Trade: Mula sa lokal na ekonomiya, lumipat ang mga bansa sa internasyonal na kalakalan (world market).
• Rebolusyong Komersyal: Lumago ang komersyo at kalakalan mula sa lokal patungo sa ibayong dagat, at sumibol ang mga Kapitalista.

Kapitalismo at Produksyon

• Kapitalismo: Pagnenegosyo at pamumuhunan ng mga Europeong bansa.
• Pagkukunan ng Hilaw na Materyales: Kinuha ito sa mga likas na yaman ng mga sinasakop na bansa,
• Pagtaas ng produksyon dahil sa paglaki ng konsyumer sa mga kolonya.

Kolonya at Mother Country

• Ang mga materyales sa "mother country" ay ibinibenta sa kolonya sa mataas na presyo.
• Bawal lumikha ang kolonya ng sariling produkto; hilaw na materyales lang ang maaring ibenta sa "mother country" sa mababang halaga.

Epekto ng Kolonyalismo

• Sa mga Kanluraning Bansa: Lumago ang ekonomiya, lumaganap ang kultura at tradisyon, lumakas ng ekonomiya(Espanya at Portugal) at namulat ang mga katuruan, Rebolusyong Komersiyal at Industriyal sa Europa.
• Sa mga Bansang Asyano: Pagkitil sa kalayaan, pag-alipin, pagkasira ng kalikasan, tambakan ng produkto(Kanluranin), at pagdala ng sakit.