Wprowadzenie do psychologii społecznej

Założenia psychologii społecznej

• Psychologia społeczna dąży do zrozumienia, jak otoczenie społeczne wpływa na sposób, w jaki ludzie postrzegają, rozumieją i interpretują swoje otoczenie.
• Koncentruje się na źródłach konstruktów społecznych, analizując, czy są one budowane w celu podtrzymania samooceny, czy w sposób adekwatny w stosunku do rzeczywistości.
• Psychologia społeczna empirycznie testuje założenia.

Psychologia Społeczna

• Psychologia społeczna to naukowe badanie sposobu, w jaki rzeczywista, bądź wyobrażona obecność innych ludzi wpływa na myślenie, odczuwanie i zachowanie jednostki.

Wpływ Społeczny

• Działanie jednej osoby zmienia zachowanie drugiej.
• Zmiana myśli i odczuć pod wpływem innych ludzi.
• Oddziaływanie może być uświadomione, lub nieuświadomione.
• Konstrukt to sposób, w jaki ludzie postrzegają, pojmują i interpretują świat społeczny.

Mądrość Ludowa vs. Psychologia Społeczna

• Opinie wyrażane przez "mądrość ludową" często są sprzeczne.
• Trudno jest określić, która z opinii jest prawdziwa.
• Filozofia nie rozstrzyga pytań naukowych.
• Inne nauki społeczne nie koncentrują się na poszczególnych jednostkach, ale na czynnikach socjalnych, politycznych, ekonomicznych i historycznych.
• Psychologia społeczna nie dąży do określania uniwersalnych właściwości natury ludzkiej, które sprawiają, że każdy jest podatny na wpływ społeczny.
• Psychologia osobowości koncentruje się na różnicach indywidualnych jako wyznacznikach zachowania społecznego.
• Socjologia dostarcza ogólnych praw dotyczących społeczeństwa, a nie jednostek.

Różnice między Psychologią Społeczną, a Psychologią Osobowości

• Psychologia społeczna bada procesy psychologiczne, które pojawiają się, gdy ludzie przebywają ze sobą, co powoduje, że stają się podatni na wpływ społeczny.
• Psychologia osobowości bada właściwości, które powodują, że jednostki są różne i wyróżniają się od innych.

Pojęcia Psychologii Społecznej

• Podejście dyspozycyjne (ang. dispositionism) to pogląd, zgodnie z którym zachowanie jest efektem czynników wewnętrznych, takich jak cechy osobowości i temperament.
• Podejście sytuacyjne (sytuacjonizm) (ang. situationism) zakłada, że zachowania i działania są zdeterminowane przez środowisko i bezpośrednie otoczenie.
• Czynnik wewnętrzny (ang. internal factor) to wewnętrzny atrybut jednostki, taki jak cecha osobowości czy temperament.
• Kultura indywidualistyczna nakierowana jest na indywidualne osiągnięcia i autonomię.
• Kultura kolektywistyczna dużą wagę przywiązuje do relacji społecznych z innymi: rodzinę, przyjaciół i społeczność.
• Atrybucja to wytłumaczenie dla zachowania innych osób.
• Podstawowy błąd atrybucji to tendencja do przeceniania wpływu czynników wewnętrznych na zachowanie i umniejszania znaczenia sytuacji.
• Tendencyjność typu "aktor-obserwator" tłumaczy zachowanie naciskami zewnętrznymi.
• Egotyzm atrybucyjny to skłonność do przypisywania własnych sukcesów czynnikom wewnętrznym, a porażek - czynnikom zewnętrznym.
• Hipoteza sprawiedliwego świata to przekonanie, że ludzie spotyka w życiu to, na co zasługują.
• Norma społeczna to oczekiwania grupy względem jej członków, określające, jakie poglądy i zachowania uznaje ona za właściwe i akceptowalne.
• Rola społeczna to społecznie zdefiniowany wzorzec zachowań oczekiwanych od jednostki w określonych sytuacjach społecznych lub w ramach grupy.
• Skrypt to wiedza jednostki na temat kolejności zdarzeń w określonych działaniach.
• Stanfordzki eksperyment więzienny to projekt badawczy przeprowadzony w 1971 r., miał za zadanie zbadać psychologiczne efekty symulacji życia więziennego. Eksperyment potwierdził siłę ról i norm społecznych oraz skryptów.

Postawy i ich zmiany

• Postawa (ang. attitude) to ocena lub reakcja względem osoby, idei lub obiektu, na ogół pozytywna lub negatywna.
• Dysonans poznawczy to psychologiczny niepokój powstały na bazie sprzeczności między różnymi zachowaniami, poglądami lub twierdzeniami osoby, a także sprzeczności zachowania lub deklaracji z pozytywnym obrazem siebie.
• Inicjacja to uzasadnienie wysiłku wejścia do grupy.
• Perswazja to proces lub zmiany czyjegoś nastawienia w oparciu o komunikaty namawiające do czegoś lub odmawiające czegoś.
• Horland-Yale model to cechy nadawcy komunikatu.
• Centralna droga perswazji to logiczne argumenty, wykorzystywane faktów i danych do przekonania ludzi o wartości głoszonego poglądu.
• Peryferyjna droga perswazji zachodzi, gdy jedna osoba przekonuje drugą do czegoś, wykorzystując bodźce lub sygnały pośrednie (np. fakt, że celebryta coś poleca, wywołuje pozytywne emocje).
• Metoda "stopy w drzwiach" to technika perswazji polegająca na zachęceniu drugiej osoby do wyświadczenia drobnej przysługi lub zakupu jakiejś drobnostki tylko po to, by później prosić o większą przysługę lub kosztowniejszy zakup.
• Metoda "drzwi w twarz" wykorzystywana jest w marketingu, reklamie i życiu codziennym.
• Polega na wysunięciu jako pierwszej bardzo trudnej do spełnienia prośby, po której następuje prośba właściwa, drobniejsza niż poprzednia.

Konformizm

• Konformizm to sytuacja, gdy jednostka zmienia swoje zachowanie, by utrzymać pozycję w grupie, nawet jeśli nie zgadza się z działaniami grupy.
• Efekt Ascha to wpływ grupy na zachowanie jednostki, nawet jeśli ta wie, że zdanie grupy jest błędne.
• Normatywny wpływ społeczny to dostosowanie się do norm obowiązujących w grupie, by pasować do niej, czuć się w niej dobrze i być akceptowanym.
• Społeczny dowód słuszności to dostosowanie się do norm obowiązujących w grupie wywołane przekonaniem, że grupa jest kompetentna i posiada właściwe informacje.
• Posłuszeństwo to zmiana zachowania po to, by zadowolić autorytet lub uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.
• Syndrom myślenia grupowego to stan, w którym członkowie grupy zmieniają poglądy, by dopasować się do tego, co - jak im się wydaje - stanowi pogląd grupy.
• Polaryzacja w grupie to wzmacnianie pierwotnych poglądów grupy po przedyskutowaniu ich między jej członkami.
• Facylitacja społeczna to fakt, że jednostka bardziej się stara i ma lepsze wyniki, gdy inni obserwują jej działania.
• Próżniactwo spoleczne to sytuacja, gdy jednostka, pracująca w grupie, wkłada w pracę mniej wysiłku, bo efektów jej działania nie można ocenić w oderwaniu od efektu. W takich sytuacjach łatwe zadania wykonywane są gorzej.

Agresja

• Agresja to dążenie do wyrządzania innym krzywdy lub zadawania im bólu.
• Agresja instrumentalna to agresja, której motywem jest osiągnięcie jakiegoś celu.
• Agresja wroga to agresja wywołana gniewem, jej celem jest wywołanie u innych bólu.
• Teoria frustracji-agresji mówi, że frustracja i agresję wywołuje niemożność osiągnięcia ważnego celu.
• Społeczeństwa mało agresywne to np.: hipisi, stoicy.
• Społeczności, które nie wytwarzają agresji, to aborygeni.
• Ogólny model agresji obejmuje: gniew, złość, pobudzenie fizjologiczne.
• Zastraszanie to sytuacja, w której osoba zwykle notorycznie jest prześladowana przez rówieśników.
• Zastraszanie w sieci (cyberbullying) to powtarzające się zachowanie w sieci, którego celem jest wyrządzenie innej osobie psychicznej lub emocjonalnej szkody.

Relacje

• Miłość doskonała to rodzaj miłości, w której harmonijnie splatają się ze sobą intymność, pożądanie i zaangażowanie.
• Miłość przyjacielska to rodzaj miłości, w którym jest miejsce na intymność i zaangażowanie, ale nie ma w niej pożądania, występuje w relacjach z bliskimi przyjaciółmi.
• Miłość romantyczna to rodzaj miłości, w której jest intymność i pożądanie, ale nie ma zaangażowania.
• Odsłonięcie się to ujawnienie osobistych informacji w relacjach z innymi.
• Teoria miłosnego trójkąta - model miłości oparty na trzech składnikach: intymności, pożądaniu i zaangażowaniu; w zależności od obecności lub braku któregoś z tych składników można wyróżnić 7 rodzajów miłości.
• Teoria wymiany społecznej - ludzie postępują jak ekonomiści, rejestrując stosunek zysków i strat dla każdej nawiązanej relacji i jej utrzymywanie, ich celem jest maksymalizacja korzyści i minimalizacja kosztów.
• Zasada wzajemności w relacjach z innymi oznacza dawanie i przyjmowanie.
• Ageizm to uprzedzenie w stosunku do jednostek i dyskryminacja ze względu na ich wiek.
• Empatia to zdolność rozumienia.
• Seksizm to uprzedzenia i dyskryminacja ze względu na płeć.
• Stereotyp - przekonanie na temat jednostki oparte na jej przynależności do określonej grupy, niezależne od indywidualnych cech, nadmierne uogólnienie. Generalizacja dotycząca członków konkretnej grupy społecznej, odporne na zmiany i kontraargumenty przekonanie o powszechności w stereotypizowanej grupie stałego zestawu cech, zachowań, preferencji czy poglądów.
• Uprzedzenie to negatywne podejście do jednostki oparte na jej przynależności do określonej grupy.

Wpływ Społeczny i Atrybucje

• Moc wpływu społecznego
• Podstawowy błąd atrybucyjny: Tendencja do przeceniania, w jakim zachowanie ludzi spowodowane jest oddziaływaniem dyspozycji wewnętrznych, i niedocenianie roli czynników sytuacyjnych.
• Skłonność ta tworzy niepożądane nastawienie, które może prowadzić do niekorzystnych postaw i zachowań. Tworzy ona poczucie fałszywego bezpieczeństwa (nie docenia wpływu społecznego, łatwiej mu ulegamy) a także skłaniania do nadmiernego upraszczania złożonych sytuacji, co obniża nasze...
• Moc wpływu cechy: Dylemat więźnia (Samuel, Ross, 1933): Dwuosobowa gra, w której...
• Moc sytuacji subiektywnych: Behaworyzm zakładał, że aby zrozumieć ludzkie zachowanie, wystarczy rozważyć nagradzające właściwości środowiska, to znaczy to, w jaki sposób pozytywne i negatywne wydarzenia w otoczeniu są związane ze specyficznymi zachowaniami.
• Psychologia postaci podkreśla ważność badania subiektywnego sposobu...
• Skąd się biorą błędne sądy: Atrybucja, sposób wyjaśniania zachowań.
• Podstawowe motywy ludzkie z punktu widzenia psychologii społecznej: potrzeba adekwatności; potrzeba takiego usprawiedliwiania swoich myśli i działań, by utrzymać dobre mniemanie o sobie.
• Festinger: Szczególnie wartościowe są obserwacje poczynione w sytuacji, gdy motywy pociągają jednostkę w dwóch przeciwstawnych kierunkach.

Podejście związane z samooceną

• Dokonywane przez ludzi oszacowania wartości samych siebie, czyli spostrzeganie siebie jako dobrych, kompetentnych i pryzmatycznych, mając wybór pomiędzy zniekształceniem obrazu świata w celu podtrzymania dobrego samopoczucia a odzwierciedleniu świata adekwatnie, ludzie często wytwarzają pierwsza opcję.
• Usprawiedliwić wcześniej ślepo dokonane: trudno jest przyznać się do swoich błędów, nawet gdy prowadzi to do swoich błędów, nawet gdy prowadzi to do nieadekwatnego...
• Poznawanie społeczne to w jaki sposób ludzie myślą o samych i o świecie społecznym czyli jak selekcjonują - informację społeczną w wydawaniu sądów i podejmowaniu decyzji.
• Oczekiwania dotyczące świata społecznego mogą wpływać na to jak go postrzegamy a nawet zmienić w naszym obrazie jego istotę np. W zjawisku samospełniającego się proroctwa.
• Rosenthal Jacobson przeprowadzono testy w szkole podstawowej następnie nie uwzględniając ich wyników wylosowano uczniów, których wyniki przedstawiono nauczycielom jako najlepsze, pod koniec roku okazało się, że wylosowano dzieci, radzą sobie szczególnie dobrze.
• Psychologia społeczna a problemy społeczne, przyczyny badania zachowań społecznych.
• Ciekawość.
• Ułatwianie rozwiązywania problemów społecznych.
• Redukowanie wrogości i uprzedzeń.
• Hipotezy oparte na osobistych obserwacjach

Metodologia badań w psychologii społecznej

• Doswiadczenie zawodowe - teoria spolecznego uczenia się
• Metoda observacyjna: technika w której badacz obserwuje ludzi i systematycznie rejestruje pomiary - obserwacja w której badacz obserjue ludi i systemetycnzie rejestrnje pomiry: Obserwacja uczestnicząca analiza acrivalna forma observaca w letrory badace obserwue cacnovani spolacana pres bedon
• Zgodność sędziów kompetentnych: stopień zdolniości jedry drwema - ograniczenia metody obvservycjnej: niehtore. Kacowania se trouolne o obvservacyi su
• Metoda korelacyjna
• Metoda experymemtalna : Zmiany nierelezna, szminehna trozao, vodrice aby stwierdzic te namy ona ophiur najeden
• Proceduvy bendania tat dokdredre jak telvo motliwie Maskowanie stosowat tak telwo Informowarie badanysh, de 2v lade; Chili mogat cazynowae 2 woli Wsrysture Informanue yzyskane w 2v drakca bodan sat objete teriemnnca : Prryzvolerue . Wiasniacie Uczestrion natury ekaperymentee