Witaminy

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Download our mobile app to listen on the go

Get App

Questions and Answers

Witamina A jest substratem energetycznym.

False (B)

Wszystkie pochodne witaminy A są związkami 10-węglowymi.

False (B)

Które z poniższych substancji wykazują aktywność witaminy A?

Kwas retinowy
Retinal
Wszystkie powyższe (correct)
Retinol

Gdzie preformowana witamina A występuje w pokarmach?

W pokarmach zwierzęcych. Signup and view all the answers

Prowitaminy witaminy A są obecne w pokarmach roślinnych.

True (A) Signup and view all the answers

Do powstania 1 mg retinalu potrzeba ok. ______ mg beta-karotenu.

6 Signup and view all the answers

Retinol w enterocytach jest utleniany do retinalu.

False (B) Signup and view all the answers

Chylomikrony są transportowane z limfą do wątroby.

True (A) Signup and view all the answers

W wątrobie estry retinolu mogą być magazynowane.

True (A) Signup and view all the answers

Z jakiego białka retinol korzysta podczas transportu z krwią do tkanek pozawątrobowych?

RBP (retinol binding protein). Signup and view all the answers

Kwas retinowy wiąże się z receptorami jądrowymi, wpływając na ekspresję genów.

True (A) Signup and view all the answers

Niedobór witaminy A może prowadzić do kurzej ślepoty.

True (A) Signup and view all the answers

Które z poniższych źródeł są bogate w preformowaną witaminę A?

Wszystkie powyższe (F) Signup and view all the answers

Które z poniższych źródeł są bogate w prowitaminę A?

Wszystkie powyższe (B) Signup and view all the answers

Witamina D jest syntetyzowana w skórze pod wpływem promieniowania UVB.

True (A) Signup and view all the answers

Które z poniższych substancji są prekursorem witaminy D?

Wszystkie powyższe (B) Signup and view all the answers

Aktywne formy witaminy D to kalcytriol i erkalcytriol.

True (A) Signup and view all the answers

Flashcards

Witaminy - definicja

Drobnoczasteczkowe, egzogenne związki organiczne, które nie są substratami energetycznymi, lecz uczestniczą w reakcjach katalizując jako koenzymy lub pełniąc funkcje regulacyjne.

Witamina A - źródła preformowanej

Preformowana witamina A występuje w pokarmach zwierzęcych, najczęściej jako estry retinolu z długimi łańcuchami kwasów tłuszczowych, które są hydrolizowane w jelicie cienkim. Z 80% wydajnością retinol jest wchłaniany do enterocytów.

Witamina A - źródła prowitaminowe

Witamina A w postaci prowitamin występuje w produktach roślinnych jako karotenoidy (np. beta-karoten). Karotenoidy są przekształcane w witaminę A w jelicie cienkim.

Witamina A - metabolizm (enterocyty)

W enterocytach retinal jest redukowany do retinolu, następnie esteryfikowany i wbudowywany w chylomikrony.

Signup and view all the flashcards

Witamina D - prekursory

Prekursorem witaminy D są ergokalcyferol (D2) syntezowany z ergosterolu w grzybach i cholekalcyferol (D3) syntezowany z 7-dehydrocholesterolu.

Signup and view all the flashcards

Witamina D - aktywne formy

Aktywne formy witaminy D to 1,25-dihydroksycholekalcyferol (kalcytriol) i 1,25-dihydroksyergokalcyferol (erkalcytriol).

Signup and view all the flashcards

Witamina K - rodzaje

Naturalne witaminy K to filochinon (K1, pochodzenie roślinne) i menachinon (K2, wytwarzany przez bakterie jelitowe). Istnieją również syntetyczne formy.

Signup and view all the flashcards

Witamina K - funkcje (krzepnięcie)

Witamina K uczestniczy w gamma-karboksylacji reszt glutaminianu w protrombinie i czynnikach krzepnięcia (VII, IX, X), co jest kluczowe dla prawidłowego krzepnięcia.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Drobnocząsteczkowe związki organiczne, nie są substratami energetycznymi, pełnią role koenzymów lub regulatorów.
Witamina A: pochodne 20-węglowe z pierścieniem β-jononu i dwoma jednostkami izoprenoidowymi. Aktywne formy to retinoidy (retinol, retinal, kwas retinowy).
Prowitaminy witaminy A: karotenoidy (α, β, γ, kryptoksantyna).
Wchłanianie witaminy A: w jelicie cienkim, karotenoidy do retinolu, retinol do chylomikronów, następnie do wątroby.
Witamina A potrzebna do działania rodopsyny.
Dobowe zapotrzebowanie na witaminę A: 700-900 µg retinolu.
Niedobór: objawy związane z narządami wzroku, spojówkami, zahamowanie wzrostu.
Hiperwitaminoza: nadmiar witaminy A może szkodzić płodowi.

Witamina D

Aktywne formy: 1,25-dihydroksycholekalcyferol (kalcytriol) i 1,25-dihydroksyergokalcyferol (erkalcytriol).
Synteza witaminy D: prowitaminy w skórze → aktywna witamina D w wątrobie → czynnik aktywujący w nerce.
Funkcje: zwiększone wchłanianie wapnia i fosforanów w jelitach, hamowanie wydalania wapnia i fosforanów.
Zapotrzebowanie na witaminę D: 15 µg (600 IU)
Niedobór: hipokalcemia, hipofosfatemia, wtórna nadczynność przytarczyc, demineralizacja kości.
Hiperwitaminoza: hiperkalcemia, kalcynoza (zwapnienie tkanek miękkich).

Witamina K

Naturalne formy: filochinon (K1) - pochodzenie roślinne; menachinon (K2) - bakterie jelitowe.
Syntetyczne formy: menadion, menadiol.
Funkcje: udział w procesach krzepnięcia krwi, karboksylacja czynników krzepnięcia.
Zapotrzebowanie na witaminę K: 55 µg.

Witamina B1 (tiamina)

Aktywna forma: pirofosforan tiaminy (koenzym TPP).
Funkcje: udział w przemianach węglowodanów, dekarboksylacja α-ketokwasów.
Zapotrzebowanie: 1-1,5 mg.
Niedobór: objawy neurologiczne, mięśniowe, kardiologiczne. Osoby w wysokim ryzyku niedoboru są osoby z problemami z odżywianiem.

Witamina B2 (ryboflawina)

Funkcje: koenzym w reakcjach oksydoredukcyjnych w łańcuchu oddechowym.
Prekursor do koenzymów FMN i FAD.
Zapotrzebowanie: 1-1,6 mg.
Niedobór: może się objawiać zmianami w obrębie oczu i narządów płciowych.

Witamina B3 (niacyna)

Aktywne formy: dinukleotyd nikotynamidoadeninowy (NAD+) oraz dinukleotyd nikotynyloadeninowy (NADP+).
Funkcje: reakcje redukcji-utleniania (reakcje przemian metabolicznych), synteza/rozkład tłuszczów.
Zapotrzebowanie: 13 - 18 mg.
Niedobór: pelagra. Może być wynikiem niedożywienia lub chorób metabolicznych.
Często niedobór towarzyszy niedoborom innych witamin.

Witamina B7 (biotyna)

Funkcje: aktywność jako koenzym karboksylaz, uczestniczy w przemianie tłuszczów, aminokwasów i węglowodanów.
Zapotrzebowanie: 0,015-0,3 mg.
Niedobór: występuje rzadko, objawy skórne i neurologiczne.