Wiedza o Świecie i Przyczyny Wypraw w Średniowieczu

• Średniowieczna wiedza o świecie była ograniczona w porównaniu do starożytności.
• Większość wiedzy była oparta na religii z geocentrycznym modelem wszechświata.
• Znajomość kontynentów ograniczała się do Europy, Afryki Północnej i części Azji, a żegluga odbywała się głównie po Morzu Śródziemnym.
• Wyprawy Marco Polo w XIII i XIV wieku poszerzyły wiedzę Europejczyków o bogactwach Wschodu, Indii i Chin.

Przyczyny wypraw geograficznych

• Duży popyt na luksusowe towary ze Wschodu, takie jak korzenie, pachnidła, bawełna, jedwab, stanowił silny bodziec do poszukiwania nowych dróg handlowych.
• Ekspansja Turków Osmańskich utrudniła kontakty handlowe ze Wschodem, blokując szlaki lądowe.
• Europejczycy chcieli ominąć pośredników i dotrzeć bezpośrednio do źródeł towarów na Wschodzie, aby obniżyć koszty.
• W Europie brakowało srebra i złota, co motywowało do poszukiwania nowych źródeł kruszców (Eldorado).
• Celem wypraw było także rozszerzenie wpływów Kościoła katolickiego.
• Hiszpania i Portugalia były szczególnie zaangażowane w wyprawy ze względu na kryzys gospodarczy, głód ziemi i bezrobocie rycerstwa.
• Rekonkwista zakończyła się w 1492 roku, co skłoniło szlachtę do szukania nowych przygód i łupów.
• Unia Kastylii i Aragonii w 1469 roku, poprzez małżeństwo Izabeli Kastylijskiej z Ferdynandem Aragońskim, stworzyła silne podstawy dla ekspansji.

Odkrycia jako znak nowych czasów

• Odkrywanie świata było związane z renesansem i wzrostem zainteresowania światem.
• Wiedza starożytnych uczonych przetrwała dzięki Arabom i bibliotekom klasztornym, a geografia Ptolemeusza została przetłumaczona na łacinę.
• Henryk Żeglarz założył w Sardes ośrodek naukowy, który gromadził wiedzę i udoskonalał instrumenty nawigacyjne.
• Nowy typ statku – karawela – zwiększał szybkość i bezpieczeństwo żeglugi dzięki nowemu ożaglowaniu (żagiel trójkątny – fok).
• Do pomiaru pozycji statku wykorzystywano astrolabium (dla długości geograficznej) i log (do pomiaru prędkości).
• Busola, wskazująca biegun magnetyczny, stała się powszechna.

Wyprawy organizowane przez Portugalię

• Henryk Żeglarz organizował wyprawy wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki, docierając do Wysp Kanaryjskich, Azorów i Zatoki Gwinejskiej.
• Bartłomiej Diaz dotarł do Przylądka Dobrej Nadziei w 1488 roku.
• Vasco da Gama odkrył drogę morską do Indii wokół Afryki w latach 1497-1498, docierając do Kalikatu.
• Pedro Cabral w 1500 roku odkrył wybrzeże Brazylii, płynąc śladami Kolumba, ale wiatry zaniosły go na połududnie.

Wyprawy organizowane przez Hiszpanię

• Krzysztof Kolumb w 1492 roku dotarł do wyspy San Salwador, Kuby, Haiti i innych wysp Ameryki, mylnie sądząc, że dotarł do Indii.
• Amerigo Vespucci badał i opisał wybrzeże Ameryki, dzięki czemu kontynent nazwano jego imieniem.
• Ferdynand Magellan odbył pierwszą podróż dookoła świata w latach 1519-1522, odkrywając m.in. Cieśninę Magellana i Filipiny.
• Vasco Balboa w 1513 roku dotarł do Panamy i Pacyfiku.

Wyprawy innych państw

• John Cabot (Anglia) odkrył Półwysep Labrador i Nową Fundlandię w latach 1497-1498.
• Francis Drake (Anglia) odbył podróż dookoła świata w latach 1577-1580.
• Jacques Cartier (Francja) odkrył Zatokę Świętego Wawrzyńca w Kanadzie w 1534 roku.
• Willem Barents (Holandia) odkrył Morze Barentsa, Wyspy Barentsa, Nową Ziemię i Półwysep Kolski w 1596 roku.
• Henry Hudson (Holandia) odkrył Zatokę Hudsona w 1610 roku.