Wetten en Recht: Basisbegrippen

Wetten en Recht

• Wetten in materiële zin: gemaakt door lagere overheid, bevatten algemeen verbindende voorschriften (avv) die voor iedereen gelden.
• Wetten in formele zin: gemaakt door hoogste overheidsorgaan, bevatten algemeen verbindende voorschriften (avv) die voor iedereen gelden.
• Jurisprudentie: recht dat voortkomt uit rechtspraak, heeft dezelfde geldigheid als het recht uit de wet.
• Verdragen: afspraken gesloten door staten of volkenrechtelijke organisaties, kunnen op 2 manieren in het nationale recht van een land doorwerken:
  • Transformatiesysteem: regels uit een verdrag zijn pas geldig nadat het land deze heeft omgezet en in zijn eigen wetten heeft opgenomen.
  • Incorporatiesysteem: de regels uit het verdrag zijn direct van toepassing.

Gewoonterecht en Ongeschreven Recht

• Gewoonterecht/ongeschreven recht: regels die niet in de wet zijn vastgelegd, maar die rechters wel kunnen meenemen in hun beslissing.

Nederlands Nationale Recht

• Nederlands Nationale recht bestaat uit het privaatrecht en het publiekrecht:
  • Privaatrecht: geeft regels en wetten die gelden voor en tussen burgers onderling, tussen burgers en bedrijven en tussen bedrijven onderling.
  • Publiekrecht: wetten en regels die van toepassing zijn tussen burgers en overheidsorganen, en overheidsorganen onderling.
  • Staatsrecht: regels over de organisatie van de Nederlandse staat.

Grondrechten

• Grondrechten: de meest fundamentele rechten die een mens heeft, beperken de staatsmacht en waarborgen de autonomie van de burger tegenover de overheid.
• Soorten grondrechten:
  • Klassieke grondrechten: bescherming van de burger tegen de overheid, artikel 1 t/m 18.
  • Sociale grondrechten: geven de overheid de opdracht voorzieningen te treffen voor het maatschappelijk functioneren van de burger.

Auteursrecht

• Auteursrecht: recht van de maker om te bepalen hoe zijn werk gebruikt wordt.
• Rechten van de maker:
  • Recht op openbaarmaking: de maker mag beslissen over de publicatie van zijn werk.
  • Recht op verveelvoudiging: de maker mag beslissen over kopieën of bewerkingen die gemaakt worden van zijn werk.
  • Persoonlijkheidsrechten: blijven altijd bij de maker, onderstrepen de persoonlijke band van de maker met zijn werk.

Privacyverordening

• Privacyverordening: komt in plaats van de privacyrichtlijn, zorgt ervoor dat er meer toestemming moet worden gevraagd bij het verwerken van persoonsgegevens.
• Recht om vergeten te worden: iedere EU-burger heeft het recht om onjuiste of verouderde privacygevoelige informatie te laten verwijderen.

Onrechtmatige Daad

• Onrechtmatige daad: wanneer iemand een onrechtmatige daad pleegt en er als gevolg daarvan schade bij de ander ontstaat, dan is die persoon verplicht de schade van een ander te vergoeden.
• Vijf eisen voordat we spreken van een onrechtmatige daad:
  1. De daad is onrechtmatig.
  2. De daad kan aan de dader worden toegerekend.
  3. Er is schade.
  4. Er is een oorzakelijk verband tussen de daad en de schade.
  5. Er is geen rechtvaardiging voor de daad.

Wet Openbaarheid van Bestuur

• Wet Openbaarheid van Bestuur (Wob): informatieplicht van de Nederlandse overheid.
• Wobben: regelmatig gebruiken media deze wet om informatie op te eisen die eerder geweigerd werd.
• Passieve openbaarheid: wanneer een burger of journalist een verzoek om informatie indient.
• Actieve openbaarheid: wanneer de overheid uit eigen beweging informatie geeft.
• Eisen aan een Wob-verzoek:
  • Omschrijf zo precies mogelijk wat je wilt hebben aan informatie.
  • Over welke periode gaat het?
  • Het moet gaan om informatie die in het bezit is van de overheid.