Wat levert werken op? Brutoloon en nettoloon

Wat levert werken op?

• Je leert wat een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) is.
• Je leert hoe je je nettoloon kunt berekenen.
• Je leert wat het minimum(jeugd)loon is.
• Je leert hoe je berekeningen kunt maken met het minimum(jeugd)loon.

Heldere afspraken

• Afspraken over welk werk je gaat doen, hoeveel uur je werkt, en je loon staan in een arbeidsovereenkomst.
• De meeste afspraken in een arbeidsovereenkomst komen uit de cao (collectieve arbeidsovereenkomst).
• De cao bevat de arbeidsvoorwaarden voor iedereen in een bedrijfstak.
• Een bedrijfstak is bijvoorbeeld de gezondheidszorg, de bouw, of het onderwijs.

Brutoloon en nettoloon

• In je arbeidsovereenkomst staat je brutoloon.
• Je werkgever houdt loonbelasting en sociale premies in van je brutoloon.
• Wat overblijft is je nettoloon; dit bedrag ontvang je op je rekening.
• Nettoloon = brutoloon – (loonbelasting + sociale premies).
• Bij een brutoloon van € 1.850, met € 165 loonbelasting en € 92 sociale premies, is je nettoloon € 1.593.

Minimumloon

• Als werknemer heb je tenminste recht op het minimumloon vanaf je 21e.
• Ben je jonger dan 21, dan geldt het minimumjeugdloon.
• Het minimumloon voor 21-jarigen en ouder is € 1.701,80 per maand, of € 392,55 per week.

Rekenen met het minimumloon

• Als Milan 19 jaar is en voltijd (38 uur) werkt, is zijn uurloon € 6,20 (€ 235,55 / 38).
• Milans collega Isabel werkt 25 uur per week en verdient wekelijks € 206,61, dan is zij 20 jaar (€ 206,61 / 25 x 38 = € 314,05).

Redenen om te werken

• Motieven om te werken zijn onder andere geld verdienen, nuttig en zinvol bezig zijn, contacten op doen, regelmaat hebben en nieuwe dingen leren.
• Dit noemt men "Arbeidsmotieven".

In welke sector wil je werken?

• Productie en arbeid kan je indelen in verschillende productiesectoren: agrarische sector (landbouw, visserij, mijnbouw).
• Productie en arbeid kan je indelen in verschillende productiesectoren: industriële sector (fabrieken, bouw, ambachten).
• Productie en arbeid kan je indelen in verschillende productiesectoren: dienstverlenende sector (winkels, banken, overheid).

Ieder een eigen taak

• Het werk bij een bedrijf is verdeeld in verschillende banen, dit heet arbeidsverdeling.
• Bij arbeidsverdeling doet iedereen waar hij/zij goed in is en heeft iedereen zijn eigen specialisatie.

Waar wil je werken?

• Je leert welke arbeidsmotieven je kunt hebben.
• Je leert welke productiesectoren er zijn.
• Je leert wat arbeidsverdeling is.
• Je leert het verschil tussen leidinggevend en uitvoerend werk.
• Je leert het verschil tussen geschoold en ongeschoold werk.

Leidinggevend of uitvoerend?

• Bij leidinggevend werk geef je opdrachten aan anderen en ben je verantwoordelijk voor het eindresultaat.
• Bij uitvoerend werk voer je opdrachten uit die je opgedragen krijgt.

Geschoold of ongeschoold

• Voor geschoold werk heb je een beroepsopleiding nodig.
• Voor ongeschoold werk heb je geen beroepsopleiding nodig.

Doe jij mee op de arbeidsmarkt?

• Je leert wat de arbeidsmarkt is.
• Je leert wat werkgelegenheid is.
• Je leert wanneer je tot de beroepsbevolking behoort.
• Je leert het verschil tussen wit en zwart werk.

Arbeidsmarkt

• De arbeidsmarkt is het geheel van vraag naar arbeid en aanbod van arbeid.
• Vraag naar arbeid komt van bedrijven en de overheid, die mensen vragen om bij hen te komen werken.
• Aanbod van arbeid komt van alle mensen met werk en alle mensen die werk zoeken, die hun arbeidskracht aanbieden.

Vraag naar arbeid

• Werkgelegenheid (alle arbeidsplaatsen bij bedrijven en de overheid) wordt bepaald door de vraag naar arbeid.
• Als het goed gaat met de economie stijgt de werkgelegenheid.
• Als het slecht gaat met de economie daalt de werkgelegenheid.

Aanbod van arbeid

• Het aanbod van arbeid komt van de beroepsbevolking.
• De beroepsbevolking bestaat uit iedereen van 15 jaar tot de pensioenleeftijd, die werkt of werk zoekt.
• De beroepsbevolking stijgt als jongeren afstuderen of de immigratie toeneemt.
• De beroepsbevolking krimpt als mensen met pensioen gaan of overlijden.

Wit, grijs en zwart werk

• Bij wit werk wordt belasting en sociale premies ingehouden.
• Grijs werk is onbetaald werk zoals het opruimen van je kamer en vrijwilligerswerk.
• Bij zwart werk word er geen belasting of sociale premies afgedragen, dit is strafbaar.

Is er werk voor jou?

• Je leert wat werkloosheid is.
• Je leert wat de taken van het UWV zijn en wat geregistreerde en verborgen werkloosheid is.
• Je leert wat conjuncturele werkloosheid is.
• Je leert wat structurele werkloosheid is.
• Je leert wat frictiewerkloosheid, seizoenswerkloosheid en regionale werkloosheid is.

Zonder werk

• Je bent werkloos als je tussen de 15 en de pensioenleeftijd bent, geen baan hebt en actief naar werk zoekt. -Werkloosheid ontstaat als het aanbod van werk groter is dan de vraag ernaar.
• Bij werkloosheid verlies je contact met je collega's en daalt je inkomen.

UWV

• Wie werkloos is, kan zicht inschrijven bij het UWV (Uitvoeringsinstantie Werknemersverzekeringen).
• Het UWV is een overheidsinstelling die je helpt bij het vinden van een nieuwe baan en beoordeelt of je recht hebt op een WW-uitkering.
• Geregistreerde werkloosheid: werklozen die zijn ingeschreven bij het UWV.
• Verborgen werkloosheid: werklozen die niet zijn ingeschreven bij het UWV.

Conjuncturele werkloosheid

• In de economie zijn er goede en slechte periodes, deze schommelingen noemen we conjunctuur.
• Conjuncturele werkloosheid ontstaat als de koopkracht daalt, de vraag naar goederen en diensten daalt en bedrijven werknemers ontslaan.
• Conjuncturele werkloosheid is meestal tijdelijk en verdwijnt als het beter gaat met de economie.

Structurele werkloosheid

• Structurele werkloosheid is het gevolg van veranderingen in de aanbodkant van de economie.
• Voorbeelden hiervan zijn bedrijven die verouderde producten maken, robots die mensenwerk overnemen, bedrijven die in lagelonenlanden produceren, of mensen die niet de juiste opleiding hebben voor de vacatures.
• Structurele werkloosheid is meestal blijvend.

Andere soorten werkloosheid

• Frictiewerkloosheid duurt meestal kort, omdat je tijd nodig hebt om een nieuwe baan te vinden.
• Seizoenwerkloosheid is werk dat je alleen in een bepaald seizoen kan uitvoeren.
• Regionale werkloosheid is als de werkloosheid in een bepaald gebied hoger is dan gemiddeld.