Ұрықтану һәм Аналық Клетка Дамуы
34 Questions
3 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Жүктілік кезінде плацента ана мен ұрық арасындағы негізгі байланыстырушы буын болып табылады.

True (A)

Жүктіліктің екінші жартысында әйелдің бет бейнесі өзгермейді.

False (B)

Жүктілік кезінде әйелдің жүрек жұмысында салмақ түсуі қан көлемінің 10-20% -ға ұлғаюымен байланысты.

False (B)

Жүктілік кезінде тыныс алу терең және жиі болады.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Жүктіліктің сары денесі жүктіліктің басталуымен бірге жұмыс істейді.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Қан көлемінің ұлғаюы гиперволемияның пайда болуына себепші болады.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Бүйрек үсті безі жүктілік кезінде едәуір кішірейеді.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Жүктілік кезінде әйелдің ағзасындағы зат алмасу қалдықтарын сыртқа шығарушы бүйрек қызметі төмендейді.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Орталық жүйке жүйесі жүктілік ағымында өзгермейді.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Әйелдің жүріс-тұрысы жүктілік кезінде өзгермейді.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Децидуалды қабықтың өлшемі жүктіліктің аяғында 20 см.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Амнион плацентаны қоршамайды.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ұрықтың қан айналым жүйесі плацента арқылы ана тіндерімен байланысқан.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Плацентаның аналық беті децидуалды қабықшамен қапталады.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Кіндік бау үш артериядан және екі венадан тұрады.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Қағанақ суы жүктілік барысында тек түссіз болады.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Бүрлі хорион аналық тінмен байланысқан, капиллярлы тамырлар көп.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Терезелі плацента бөліктері жұқарған, бүрлі хорион болмайды.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Децидуалды қабық үш бөлікке бөлінеді: базалды, капсулалы және терезелі.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Жүктіліктің бірінші аптасында ұрықтың жүрек соғу жиілігі минутына 120-160 рет болады.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ұрықтың бөліп шығару функциясы плацента арқылы ана қанына өтеді.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Плацента арқылы стероидты гормондар мен билирубин өтеді.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Ұрық тек VI-VII айларда бүйрегін пайдалана бастайды.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Эмбрионалды кезең 2-айдың соңына дейін созылады.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Ұрықтану процесінде еркектің және әйелдің жыныс клеткаларының қосылуы жүреді.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Аналық жұмыртқа клеткасы организмдегі ең кіші клетка болып табылады.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Бластомер дегеніміз алғашқы бөлінуден кейінгі клеткалар.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Фолликулалардың толық пісіп-жетілуі етеккірдің 20-шы күніне сәйкес келеді.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Эмбриобласт – бластоцистан пайда болатын плацента.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Трофобласт протеолиттік ферменттер өндіреді, бұл ферменттер жатырдың шырышты қабатын бұзады.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Примордиалды фолликулалар сыртқы қабаты жоқ клеткалардан тұрады.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ұрықтың даму сатылары морула сатысымен басталады.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Жұмыртқа клеткасының пісіп жетілуі үшін төрт рет бөліну сатысынан өту қажет.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ұрық пайда болғаннан кейін жатыр қабырғасына кіру процессы 24 сағатта жүреді.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Ұрықтану дегеніміз не?

Аталық жыныс жасушасы (сперматозойд) мен аналық жыныс жасушасы (жұмыртқа клеткасы) қосылуы.

Фолликулогенез дегеніміз не?

Аналық бездегі фолликулалардың өсуі мен пісіп-жетілуі.

Примордиалды фолликула дегеніміз не?

Фолликулалардың жетілуіндегі алғашқы саты, онда кішкентай жетілмеген аналық клетка болады.

Овогенез дегеніміз не?

Аналық жұмыртқа клеткасының пісіп-жетілуі, онда хромосома саны екі есеге азаяды.

Signup and view all the flashcards

Овуляция дегеніміз не?

Аналық жұмыртқа клеткасының құрсақ қуысына шығу процесі, ол етеккір циклының 13-14 күндеріне сәйкес келеді.

Signup and view all the flashcards

Ұрықтың даму сатылары: бластомерлер

Жатыр түтігінде ұрықтанған жұмыртқа клеткасының бөліну сатысы.

Signup and view all the flashcards

Морула дегеніміз не?

Ұрықтың бөлінуі нәтижесінде пайда болатын кішкентай ұсақ жасушалардан тұратын шар тәрізді құрылым.

Signup and view all the flashcards

Бластоциста дегеніміз не?

Моруладан кейін пайда болатын, екі түрлі бөлімге бөлінген ұрық сатысы.

Signup and view all the flashcards

Эмбриобласт дегеніміз не?

Бластоцистаның ішкі бөлігі, одан келешекте ұрық дамиды.

Signup and view all the flashcards

Трофобласт дегеніміз не?

Бластоцистаның сыртқы қабаты, одан келешекте плацента дамиды.

Signup and view all the flashcards

Децидуаль кабык

Ананың җенес органнарының эчке катламы.

Signup and view all the flashcards

Decidua capsularis

Децидуаль кабыкның 3 бүлегеннән берсе. Җимешнең өске бүлеген тотып тора.

Signup and view all the flashcards

Decidua basalis

Децидуаль кабыкның 3 бүлегеннән берсе. Җимешнең астында, ананың тиннәре белән бәйләнештә.

Signup and view all the flashcards

Хорион

Җимешнең тышкы катламы, трофобластан барлыкка килә.

Signup and view all the flashcards

Амнион

Җимешнең эчке катламы, сулы кабык.

Signup and view all the flashcards

Плацента

Җимеш белән ана организмы арасындагы бәйләнеш урыны.

Signup and view all the flashcards

Децидуаль кабык (плацента)

Плацентаның ана тарафтангы катламы.

Signup and view all the flashcards

Түкерекле хорион

Плацентаның җимеш тарафтангы катламы.

Signup and view all the flashcards

Плацентар алмашу

Җимешнең үсешендәге яңа кан тамырлары аркылы ана белән җимеш арасындагы зат алмашу.

Signup and view all the flashcards

Синицити

Җимешнең һәм ананың каннары арасындагы тоташтыргыч матдә.

Signup and view all the flashcards

Артериаль кан

Плацентадагы кан тамырларындагы канның төре.

Signup and view all the flashcards

Хориаль гонадотропин

Җимеш үсешнең соңгы өлешендә пәйда булган гормон.

Signup and view all the flashcards

Плацентаның үткәрүчәнлеге

Җимеш белән ана арасыннан үтүче матдәләрнең үтүчәнлеге.

Signup and view all the flashcards

Киндек бау

Җимешне ана белән бәйләүче тамырлы бау.

Signup and view all the flashcards

Амниотик су

Җимеш тирәсендәге су.

Signup and view all the flashcards

Хатын-кыз организмындагы физиологик үзгәрешләр

Җимеш тудыру вакытында хатын-кыз организмында күзәтелә торган физиологик үзгәрешләр. Бу үзгәрешләр ана белән бала бәйләнешенә йогынты ясый

Signup and view all the flashcards

Җимеш тудырудагы физиологик үзгәрешләр төрләре

Җимеш тудыру вакытында хатын-кыз организмындагы физиологик үзгәрешләр ике төргә бүленә: гомуми үзгәрешләр һәм репродуктив системадагы үзгәрешләр.

Signup and view all the flashcards

Хатын-кызның тышкы кыяфәте үзгәрүе

Җимеш тудыруның икенче яртысында хатын-кызның тышкы кыяфәте сизелерлек үзгәрә: йөзге булып китә, кул-аяклары һәм йөз сөякләре зурлана. Бу үзгәрешләр гормональ үзгәрешләргә бәйле.

Signup and view all the flashcards

Җимеш тудыру вакытында йөрәк-кан тамыр системасына йогынты

Җимеш тудыру вакытында йөрәк-кан тамыр системасына бик зур йогынты ясала. Кан күләме арта, яңа кан әйләнеше барлыкка килә, болар йөрәкнең эшчәнлеген арттыра.

Signup and view all the flashcards

Сулыш алу системасының үзгәрүе

Җимеш тудыру вакытында организмның кислородка ихтыяҗы арта, шуңа күрә хатын-кыз ешрак һәм тирәнерәк сулый.

Signup and view all the flashcards

Бөерләр эшчәнлегенең үзгәрүе

Җимеш тудыру вакытында бөерләрнең эшчәнлеге активлаша, организмнан һәм баладан зат алмашу продукцияләрен чыгара.

Signup and view all the flashcards

Эчке секреция безләренең эшчәнлегенең үзгәрүе

Җимеш тудыру вакытында

Signup and view all the flashcards

Җимеш тудыруның гормональ тәэмин ителеше

Җимеш тудыруның дөрес барышы

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Ұрықтану һәм Ұрықтың Даму Сатылары

  • Ұрықтану: Еркектің һәм әйелдің жетілген жыныс клеткаларының қосылуы.
  • Аналық клетканың жетілуі: Фолликуланың гормондар әсерімен өсуі һәм жұмыртқа клеткасының пісуі. Примордиалды фолликулалар қоршаған эпителий һәм дәнекер ұлпалардан тұрады. Әдетте, біреуі толық жетіледі.
  • Аналық клетканың бөлінуі: Дене бөлшектері һәм жұмыртқа клеткасын тұрмалы екі рет бөліну сатысындағы овоцит пен редукционды денешіктен тұрады.
  • Хромосомалар: Адам клеткаларында 22 жұп автосома һәм 1 жұп жыныс хромосомасы бар. Әйел ХХ, еркек ХУ хромосомасы бар.
  • Аналық клетканың өлшемі: Диаметрі 0,2-0,3 мм, адам организміндегі ең үлкен клетка.
  • Овуляция: Фолликуланың толық жетілуі (етеккірдің 13-14 күніне сәйкес) овуляция процессін қалыптастырады.
  • Жатыр түтігіне түсу: Піскен аналық клетка жатыр түтігі ампулялық бөлігіне түседі.
  • Зиготаның бөлінуі: Ұрықтанғаннан кейін (24 сағат ішінде) зигота бөліне бастайды. Морула сатысында бөлінге клеткалар жатыр қабырғасына еніп, ірі күңгірт клетка (эмбриобласт) һәм сыртқы қабат (трофобласт) түзеді.
  • Бластоциста: Моруладағы бластомерлер асинхронды бөлініп, тұт жемісі тәрізді саты (морула) пайда болады.
  • Имплантация: 7-8 күнде трофобластың ферменттері жатыр қабырғасын бұзып, ұрық оған бекінеді.
  • Имплантацияdan кейінгі өзгерістер: Жатыр шырышты қабаты децидуалды болып өзгереді.

Ұрықтың Ерте Дамуы

  • Сарғылт қуық: Ұрықтың алғашқы даму сатысында өседі, қан тамырларымен қамтамасыз етіледі.
  • Ұрықтық қорғаныс қабаттары: Децидуалды қабық, хорион һәм амнион ұрықты қоршайды.
  • Децидуалды қабықтың бөліктері:
  • Decidua parietalis: Жатыр қуысын қаптаған шырышты қабат.
  • Decidua capsularis: Ұрықты жауып тұратын бөлік.
  • Decidua basalis: Ұрық пен жатыр қабырғасының аралығындағы бөлік.
  • Хорион: Трофобластан дамиды, ұрықты қорғауға қатысады.
  • Амнион (сулы қабықша): Плацентаны, кіндік бауды қаптап, ұрық терісімен жалғасады.

Плацентаның Құрылысы һәм Физиологиясы һәм Кіндік Бау

  • Плацентаның беттері: Аналық беті децидуалды қабықпен, ұрықтық беті бүрлі хорионмен.
  • Плацентаның қызметі: Ана және ұрық арасындағы зат алмасу.
  • Плацентаның түрі: Адамда гемохориалдық (ана және ұрық қаны араласпайды).
  • Плацента арқылы өтетін заттар: Стероидты гормондар, билирубин, эфирлік заттар, алкоголь, антибиотиктер, токсиндер, антиденелер.
  • Кіндік бау: Екі артериядан һәм бір венадан тұрады. Қанды ұрықтан плацентаға, плацентадан ұрыққа алып барады.

Кіндік бау һәм Плацентаның Аномалиялары

  • Плацентаның қосымша бөліктері: Босанудан кейін жатырда қалуы мүмкін, қан құйылысына себеп болуы мүмкін.

Қағанақ Сулары һәм Олардың Маңызы

  • Қағанақ сулар: Ұрықты қоршайтын биологиялық орта.
  • Қызметі: Ұрықтың еркін қимылдауына мүмкіндік береді, сыртқы ортадан қорғайды.
  • Құрамы: Белок, май, микро-һәм макроэлементтер, қант, көміртегі, гормондар, ферменттер, коагуляциялық факторлар.
  • Қасиеті: Жүктілік кезеңінде өзгереді.

Ұрықтың Физиологиясы

  • Даму кезеңдері: Эмбриональ һәм феталды.
  • Эмбриональ кезең: Ұрықтанудан екінші айдың аяғына дейін, мүшелердің қалыптасуы.
  • Феталды кезең: Үшінші айдан босануға дейін, мүшелердің жетілуі.
  • Ұрық қаны: Бастапқы кезеңде сарғылт қуықта, кейін бауырда қалыптасады.
  • Ұрықтың қан айналымы: Сарғылт қуық, аллантоидты һәм плацентарлы кезеңдер.
  • Жүрек соғуы: Минутына 120-160 соққы.
  • Тыныс алу: Плацента арқылы.
  • Қоректену: Плацента арқылы.
  • Бөліп шығару: Плацента арқылы ана қанына.
  • Иммунитет: Ұрықтың антиденелер жасауы жатырішілік дамудың соңғы кезеңдеріне сәйкес келеді.

Жүкті әйел организміндегі Физиологиялық өзгерістер

  • Жалпы өзгерістер: Сыртқы көріністер, бос зат алмасуы, дене формалары өзгереді.

  • Жыныс жүйесіндегі өзгерістер: Сүт безінің дамуы, қарынның үлкеюі.

  • Басқа жүйелердегі өзгерістер: Қан, жүрек-қан тамыр, тыныс алу, бауыр, жүйке, зәр шығару жүйелерінің өзгерістері.

  • Ішкі секреция бездері: Жүктілік барысында сары дене мен гипофиздің қызметі өзгереді.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Бу квизда ұрықтану процесслары һәм аналық клетканың даму сатылары турында мәгълүматлар тәкъдим ителә. Аналық клетканың жетілуе, овуляция этаплары һәм зиготаның бөлінуе турында аңлату бирелә. Иң төп биология төшенчәләре буенча тестларны узарга мөмкин.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser