Typy przedsiębiorców i firm

Podstawy Przedsiębiorczości

• Prezentacja omawia podstawy przedsiębiorczości, rolę przedsiębiorcy, różne typologie oraz modele zarządzania firmą.
• Wykład przygotowany przez prof. UŁ, dr hab. Jarosława Ropęga z Uniwersytetu Łódzkiego, Wydział Zarządzania, Katedra Przedsiębiorczości i Polityki Przemysłowej.

Rola Przedsiębiorcy

• Przedsiębiorca dostarcza kapitał (Smith, Mises).
• Ponosi ryzyko związane z niepewnością (Cantillon, Thünen, Knight, Mises).
• Dokonuje wyboru alternatywnych zastosowań różnych zasobów (Cantillon, Kirzner).
• Działa jako dostawca/kontraktor (Benntham), właściciel przedsiębiorstwa (Quasney).
• Organizator i koordynator zasobów ekonomicznych (Say, Schumpeter).
• Arbiter (Cantillon, Kirzner), innowator (Thünen, Schumpeter).
• Podejmuje decyzje (Cantillon, Marshall), jest liderem przemysłu (Say, Marshall, Schumpeter).
• Sprawuje funkcje menedżera lub nadzorcy (Say, Marshall).

Charakterystyka Przedsiębiorcy (Nowe Koncepcje)

• Przedsiębiorca maksymalizuje okazje (Drucker).
• Jest definiowany różnie przez ekonomistów, psychologów, ludzi biznesu i polityków (Vesper).
• Jest energiczny, podejmuje umiarkowane ryzyko (Mc Clelland).
• Podejmuje inicjatywy, akceptuje ryzyko upadku (Shapero).
• Działa jako intraprzedsiębiorca (Pinchot) i kreator czegoś odmiennego.
• Przedsiębiorca tworzy wartość, wkłada nakład czasu i wysiłku, angażuje ryzyko finansowe i społeczne.
• Oczekuje nagrody finansowej i osobistej satysfakcji.
• Jest przedsiębiorczy (Hisrich).

Istota Działań Przedsiębiorczych wg Schumpetera

• Działania podejmowane są w nowej dziedzinie.
• Oparte na nowych pomysłach stanowią nowe rozwiązania.
• Przykłady to nowe firmy, wyroby, rynki i organizacja produkcji.

Istota Działań Przedsiębiorczych wg Knighta

• Działania zawierają w sobie niepewność i dotyczą znanych wyrobów/usług.
• Oparte są na znanej technologii i funkcjonują na dotychczasowych rynkach.

Rola Kapitalisty w Finansowaniu i Rola Przedsiębiorcy według Schumpetera

• Istnieje ostry podział między funkcją kapitalisty (finansującego) a funkcją przedsiębiorcy (realizującego działania).

Rola Kapitalisty w Finansowaniu i Rola Przedsiębiorcy według Knighta

• Funkcje kapitalisty i przedsiębiorcy są powiązane.
• Przedsiębiorca sam finansuje działalność i podejmuje ryzyko (np. samozatrudnienie).

Intraprzedsiębiorczość

• Działania przedsiębiorcze prowadzone wewnątrz istniejącej organizacji, często w dużych firmach.
• Intraprzedsiębiorca to menedżer realizujący działania przedsiębiorcze.

Warunki Działania Menedżera w Sposób Przedsiębiorczy

• Pełne zaangażowanie kierownictwa w promowanie intraprzedsiębiorczości.
• Wyraźnie określony model działań przedsiębiorczych (cele i ograniczenia).
• Opracowanie systemu nagradzania intraprzedsiębiorców.
• Zmiana kultury korporacji na kulturę intraprzedsiębiorczą.

Kultura Korporacji vs. Kultura Intraprzedsiębiorcza

• Kultura korporacji: unikanie wychylania się, braku inicjatywy, czekanie na instrukcje, unikanie błędów.
• Kultura intraprzedsiębiorcza: rozwijanie wyobraźni, formułowanie celów, nagradzanie za akcje, próby i eksperymenty.

Rozwój Koncepcji Przedsiębiorczości

• R. Cantillon wskazywał na różnice między przedsiębiorcą a kapitalistą.
• Praca przedsiębiorcy związana jest z ryzykiem (zakup po znanej, sprzedaż po nieznanej cenie).
• J.B. Say rozszerzył definicję – przedsiębiorca to ten, kto produkuje dla zysku i na własne ryzyko.
• J. Schumpeter uważa, że przedsiębiorcze są tylko działania nowatorskie i innowacyjne.
• Obecnie przedsiębiorczość to sposób zarządzania, niezależnie od skali działania.
• Zadaniem przedsiębiorcy jest wyszukiwanie okazji, rozwijanie koncepcji biznesu i opracowywanie strategii.

Typy przedsiębiorcy (J. Schumpeter)

• Fabrykant
• Kupiec
• Nowoczesny „kapitan" przemysłu
• Dyrektor (menedżer)
• Założyciel firmy

Typy przedsiębiorcy (G. Amboise, M. Muldowney)

• Innowacyjny „kierownik interesu” (duża samodzielność)
• Właściciel-przedsiębiorca zorientowany na rozwój (duża orientacja na kontrolę)
• Właściciel-ekonomista (orientacja na efektywność i rentowność)
• Przedsiębiorca-rzemieślnik (duża biegłość techniczna, niska orientacja na zmiany)

Typy Przedsiębiorcy (E. Heuss)

• Przedsiębiorca inicjatywny (aktywny, odkrywczy, zdecydowany).
• Przedsiębiorca-imitator (naśladuje, szybko reaguje na nowości).
• Przedsiębiorca reagujący (niechętny do zmiany, ale potrafi się dostosować).
• Przedsiębiorca konserwatywny (niemobilny, pasywny, oczekuje wsparcia).

Inne Typy Przedsiębiorców

• „drwal" - wydajny, ambitny i wymagający.
• „uwodziciel” – szybko i entuzjastycznie angażuje się w nowe przedsięwzięcia i osiaga zyski.
• „gracz” – wykorzystuje możliwości dla konsumpcji.
• „hobbysta” – poświęca się ulubionemu zajęciu z możliwością samorealizacji.
• „neofita" – odkrywa coś, co zmienia jego życie, biznes staje się filozofią życia służącą społeczeństwu.
• „misjonarz” – pochłonięty pracą, wierzy w misję dla społeczeństwa, profesjonalista, lider.

Kategorie małych firm (J. Argenti)

• Firmy rosnące związane z nowym rynkiem wymagającym wzrostu.
• Firmy stabilne usytuowane w spokojnej niszy.

Kategorie małych firm (J. Dewhurst i P. Burns)

• Firmy martwo urodzone nie osiągają dojrzałości.
• Firmy meteory oparte na innowacjach, szybko rosnące, ale bez struktur administracyjnych.

Kategorie małych firm (K. Vesper)

• Przedsięwzięcia zastępujące pracę to ucieczka od bezrobocia.
• Przedsięwzięcia stylu życia zapewniają niezależność i satysfakcję.
• Wysoko dochodowe, stabilne, małe przedsiębiorstwa.
• Szybko rosnące przedsięwzięcia związane z dużym lub rosnącym rynkiem.

Sektor rozproszony

• Skupia dużą liczbę małych i średnich przedsiębiorstw.
• Żadne przedsiębiorstwo nie ma znaczącego udziału w rynku.
• Brak wiodących firm kształtujących wydarzenia.

Przyczyny Rozproszenia Sektora

• Niskie bariery wejścia, brak ekonomii skali.
• Wysokie koszty transportu i składowania.
• Przypadkowe wahania sprzedaży.

Różnice między Przedsiębiorcą, Właścicielem-Menedżerem i Zawodowym Menedżerem

• Przedsiębiorca: chęć tworzenia, wizja i działanie, interakcja, intuicja, cel to spoleczenstwo.
• Właściciel-menedżer: niezależność, działanie, reakcja, imitacja, cel to materialne zasoby.
• Zawodowy menedżer: kariera, planowanie, proakcja, doświadczenie, cel to finansowe zasoby.

Model Małej Firmy

• Model klasyczny: celem firmy jest maksymalizacja zysku, brak konfliktu między właścicielami i kontrolą.
• Model współczesny: celem jest zwrot kapitału, cel przedsiębiorcy może być inny niż cel menedżerów.
• Zysk nie zawsze jest głównym motywatorem (satysfakcja, samodzielność).

Wzrost Firmy

• Wzrost firmy jest związany z wiedzą i doświadczeniem przedsiębiorcy oraz menedżerów (Edith Penrose).
• Ograniczeniem wzrostu są popyt, dochody, dywersyfikacja, a także wpływ zespołu menedżerskiego.
• Zależność między szybkością wzrostu a zyskami menedżerów.

Sposoby Zarządzania

• Delegowanie uprawnień i sformalizowane mechanizmy kontroli w małym i dużym zakresie.
• Zarządzanie przedsiębiorcze: scentralizowane, niesformalizowane.
• Zarządzanie profesjonalne: zdecentralizowane, sformalizowane systemy kontroli..
• Zarządzanie biurokratyczne: wzrost skali operacji, mechanizmy kontroli, brak delegowania.
• Zarządzanie leseferyczne: wzrost delegowania, brak rozbudowy systemu kontroli.

Przejście od Zarządzania Przedsiębiorczego do Profesjonalnego

• Ustalenie potrzeby transformacji.
• Rozwój zasobów ludzkich.
• Proces delegowania uprawnień i odpowiedzialności.
• Rozwój sformalizowanej kontroli.

Sprawdź swoją wiedzę o różnych typach przedsiębiorców, ich motywacjach i cechach. Dowiedz się, które firmy muszą stale rosnąć, aby przetrwać. Zidentyfikuj typy przedsiębiorców, którzy koncentrują się na zysku, innowacjach lub wpływie społecznym.