Trablusgarp Savaşı (1911-1912)

Trablusgarp Savaşı (1911-1912)

• İtalya, sömürge elde etmek ve Trablusgarp'taki petrolü ele geçirmek istiyordu.
• Trablusgarp'ın İtalya'ya yakın ve savunmasız olması, ayrıca İtalya'nın Roma İmparatorluğu'nu yeniden kurma isteği de etkiliydi.
• Osmanlı Devleti'nin güçsüzlüğü ve İtalya'nın Akdeniz Antlaşması ile İngiltere ve Fransa'nın desteğini alması, savaş öncesindeki Racconigi Antlaşması nedenler arasındaydı.
• İtalya, Trablusgarp'a yerleşen İtalyan vatandaşlarına kötü davranıldığını iddia ederek Osmanlı'ya savaş açmış ve Trablusgarp'ı işgal etti.
• Osmanlı Devleti'nin donanması zayıf olduğu için Trablusgarp'a deniz yoluyla yardım edemedi.
• İngiltere'nin Mısır'ı işgali altında tutması ve Osmanlı ordusunun bölgeden geçişine izin vermemesi kara yoluyla yardımı engelledi.
• Osmanlı Devleti, İtalya'ya karşı yerli halkı örgütlemek için Mustafa Kemal, Enver Bey gibi subayları Trablusgarp'a gönderdi.
• Mustafa Kemal, Trablusgarp'a Gazeteci Şerif kimliğiyle geçti.
• Derne ve Tobruk'ta Mustafa Kemal, Bingazi'de Enver Bey İtalyanların ilerleyişini durdurdu.
• İtalya, Osmanlı'yı barışa zorlamak için Balkan Savaşları'nın çıkmasını fırsat bilerek On İki Ada ve Rodos'u işgal etti, Çanakkale Boğazı'nı, Akabe ve Beyrut'u bombaladı.
• Bu gelişmeler üzerine Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kalarak İtalya ile Uşi Antlaşması'nı imzaladı.

Uşi Antlaşması (1912)

• Trablusgarp ve Bingazi, Uşi Antlaşması ile İtalya'ya bırakıldı.
• Balkan Savaşları nedeniyle On İki Ada ve Rodos, Yunan tehlikesine karşı kısa süreliğine İtalya'ya bırakıldı, İtalya bu yerleri 1947'de Paris Antlaşması ile Yunanistan'a bıraktı.
• Trablusgarp dini yönden Osmanlı Devleti'ne bağlı kalacak, Osmanlı halifeliği kullanacaktı.
• Trablusgarp ve Bingazi'nin Duyun-u Umumiye'ye olan taksitlerini ve halife temsilcilerinin maaşlarını İtalya ödeyecekti.
• Diğer devletlerin onayıyla İtalya'nın kapitülasyonları kaldırmasına izin verilecekti.

Savaşın Sonuçları

• Osmanlı Devleti, Kuzey Afrika'daki son toprak parçasını kaybetti.
• Mustafa Kemal Kolağası rütbesinden Binbaşılığa yükseldi.
• Bu savaş, Mustafa Kemal'in ilk askeri başarısıdır ve sömürgeciliğe karşı ilk savaşıdır.
• Osmanlı Devleti'nin zayıflığı anlaşıldı.
• Dünya tarihinde ilk kez uçak kullanıldı.

Balkan Savaşları - I. Balkan Savaşı (1912-1913)

• Fransız İhtilali'yle yayılan milliyetçilik akımı ve Rusya'nın panslavist politikası savaşın nedenlerindendi.
• Reval Görüşmeleri ile İngiltere'nin Rusya'yı Balkan politikasında serbest bırakması etkili oldu.
• Balkan devletleri Osmanlı'yı Balkanlardan atmak istiyordu ve Osmanlı Devleti güçsüz durumdaydı.
• Rusya'nın teşvikiyle Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ Osmanlı'ya savaş açtı: Ordunun siyasete karışması, askerlerin terhisi, birden fazla cephede savaşılması, silah ve malzeme eksikliği Osmanlı Devleti'nin yenilgi nedenleriydi.
• 30 Mayıs 1913'te Londra Antlaşması yapıldı ve Osmanlı Devleti, Midye-Enez hattının batısındaki toprakları kaybetti.
• Arnavutluk ve Ege Adaları'nın geleceği Avrupa devletlerine bırakıldı.
• Selanik, Güney Makedonya ve Girit Yunanistan'a, Edirne, Kırklareli ve Trakya'nın tamamı Bulgaristan'a, Orta ve Kuzey Makedonya Sırbistan'a verildi.

I. Balkan Savaşı'nın Sonuçları ve Babıali Baskını

• Bulgaristan'ın sınırları Ege Denizi'ne kadar genişledi, Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
• Kırklareli, Edirne, Trakya ve Makedonya kaybedildi, Anadolu'ya yoğun Türk göçü yaşandı.
• Babıali Baskını, hükümet darbesi olarak Kamil Paşa Hükümeti'nin devrilmesiyle sonuçlandı.
• İttihat ve Terakki, Londra görüşmelerindeki yenilgiyi gerekçe göstererek yönetimi ele geçirdi ve Mahmut Şevket Paşa Hükümeti kuruldu.
• İttihat ve Terakki, 1918'e kadar ülkeyi tek başına yönetti.

II. Balkan Savaşı (1913)

• Bulgaristan'ın Ege Denizi'ne kadar genişlemesi ve Makedonya'nın bir kısmını alması ile Balkanlarda güç dengesi bozuldu.
• Yunanistan ve Sırbistan'ın Bulgaristan'a karşı kurduğu ittifaka Karadağ ve Romanya da katıldı.
• Savaş, Bulgaristan'ın Yunanistan ve Sırbistan'a saldırmasıyla başladı ve Bulgaristan'ın yenilgisiyle sona erdi.
• Hamidiye Kruvazörü ile Ege'de Yunanlılara karşı başarılı mücadele veren Rauf (Orbay) Bey'e "Hamidiye Kahramanı" denildi.

Savaşın Sonuçları (II. Balkan Savaşı)

• Balkan devletleri arasında Bükreş Antlaşması imzalandı.
• Osmanlı Devleti, Bulgaristan ile İstanbul, Yunanistan ile Atina ve Sırbistan ile İstanbul Antlaşması yaptı, Edirne ve Kırklareli'ni geri aldı.
• Bulgaristan ile Meriç Nehri sınır sayıldı.
• Osmanlı Devleti; Arnavutluk, Batı Trakya, Ege Adaları (Meriç, İmroz ve Bozcaada hariç) ve Makedonya'yı kaybetti.
• Osmanlıcılık önemini kaybetti, Türkçülük fikri önem kazandı.
• Alman subaylar getirilerek Osmanlı ordusu modernize edilmeye çalışıldı, bu durum Osmanlı-Almanya yakınlaşmasını gösterdi.

I. Dünya Savaşı (1914-1918) - Genel ve Özel Nedenler

• Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik akımı, sömürgecilik yarışı, ham madde ve pazar arayışı, devletler arası bloklaşmalar ve silahlanma yarışı genel nedenlerdi.
• Fransa'nın Alsas-Loren'i geri alma isteği, Rusya'nın Panslavizm politikası, Japonya'nın Alman sömürgelerini ele geçirme amacı, İtalya'nın Akdeniz'de sömürge edinme çabası, İngiltere ve Almanya arasındaki ekonomik rekabet, Bulgaristan'ın Ege Denizi'ne ulaşma arzusu, Avusturya-Macaristan ile Sırbistan arasındaki Bosna-Hersek sorunu, Osmanlı Devleti'nin kaybettiği toprakları geri alma isteği özel nedenlerdi.

Savaşın Başlaması

• 28 Haziran 1914'te Avusturya-Macaristan Veliahtı Ferdinand'ın Saraybosna'da öldürülmesi kıvılcımı çaktı.
• Savaş, 2 Ağustos 1914'te Sırbistan ile Avusturya arasında başladı.
• Almanya'nın Avusturya'ya, Rusya'nın Sırbistan'a destek vermesiyle savaş Avrupa geneline yayıldı.

Savaşa Katılan Devletler

• İtilaf Devletleri: İngiltere, Fransa, Rusya ve daha sonra İtalya (Londra Gizli Antlaşması ile)
• İttifak Devletleri: Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı ve Bulgaristan.

Osmanlı Devleti'nin Tutumu ve Almanya Yanında Yer Almasının Sebepleri

• Osmanlı Devleti başlangıçta tarafsızlığını ilan etti, Boğazları kapattı, seferberlik ilan etti ve kapitülasyonları kaldırdı.
• Osmanlı yöneticilerinin Almanya'nın savaşı kazanacağına olan inancı, kapitülasyonlardan ve dış borçlardan kurtulma isteği, toprakları geri alma düşüncesi, İttihat ve Terakki'nin Alman yanlısı politikası, siyasi yalnızlıktan kurtulma çabası ve Turan İmparatorluğu kurma hayali Almanya'nın yanında yer alınmasına yol açtı.

Almanya'nın Osmanlı'yı Yanına Çekme Nedenleri

• Almanya, üzerindeki savaş yükünü hafifletmeyi, yeni cepheler açmayı ve savaşı geniş bir alana yaymayı hedefliyordu.
• Osmanlı'nın jeopolitik konumundan, halifeliğin gücünden ve nüfus potansiyelinden yararlanmak istiyordu.
• Rusya'ya Boğazlardan gidecek yardımı engellemek ve Osmanlı'nın yeraltı zenginliklerinden faydalanmak da amaçları arasındaydı.

Osmanlı'nın Savaşa Girişi ve Sonuçları

• İngiliz donanmasından kaçan Alman gemileri Goben (Yavuz) ve Breslav (Midilli)nin Osmanlı'ya sığınması ve Osmanlı'nın bu gemileri satın aldığını açıklamasıyla süreç başladı.
• Gemilerin Karadeniz'de Rus limanlarını bombalaması üzerine Rusya, 1 Kasım 1914'te Osmanlı'ya savaş ilan etti.
• Sultan V. Mehmet Reşat, 11 Kasım 1914'te "Kutsal Cihat" ilan etti.
• Savaşın süresi uzadı ve Almanya'nın savaş yükü hafifledi.
• Savaş geniş bir coğrafyaya yayıldı ve İngiltere Kıbrıs'ı egemenliği altına aldı.
• İtilaf Devletleri'nin Boğazlar yoluyla Rusya'ya yardımı engellendi.

I. Dünya Savaşı'ndaki Cepheler

• Taarruz Cepheleri: Kafkas Cephesi, Kanal Cephesi
• Savunma Cepheleri: Çanakkale Cephesi, Irak Cephesi, Filistin-Suriye Cephesi, Hicaz-Yemen Cephesi
• Müttefiklere Yardım İçin Açılan Cepheler: Galiçya Cephesi, Romanya Cephesi, Makedonya Cephesi

Kafkas (Doğu) Cephesi - Açılma Sebepleri ve Sonuçları

• Rus işgali altındaki Türkleri kurtarmak, Rusya'nın güneye inmesini engellemek, Kafkaslardaki bağımsızlık mücadelesini desteklemek, Bakü petrollerini ele geçirmek ve Almanya'nın Rus cephesindeki yükünü hafifletmek amaçlandı.
• Osmanlı topraklarında açılan ilk cepheydi, Sarıkamış'ta çok sayıda asker donarak şehit oldu.
• Erzurum, Muş, Bitlis, Trabzon ve Erzincan Rusların eline geçti, ancak Mustafa Kemal Muş ve Bitlis'i geri aldı.
• Bölgedeki Bolşevik İhtilali sonrasında Rusya Brest Litowsk Antlaşması ile savaştan çekilerek Kars, Ardahan ve Batum'u geri verdi.
• Osmanlı Devleti'nin toprak kazandığı tek cepheydi, ancak genel anlamda kayıplarla sonuçlandı.

Kanal(Süveyş) Cephesi - Açılma Sebepleri ve Sonuçları

• Osmanlı Devleti Mısır'ı almak ve İngiltere'nin Hindistan ve Uzakdoğu sömürgeleriyle bağlantısını kesmek istedi.
• Almanya'nın isteğiyle açılan bu cephede Cemal Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu başarılı olamadı.
• Arap halkı İngilizlerle işbirliği yaptı ve İngilizler Sina Yarımadası'nı ele geçirdi.

Çanakkale Cephesi - Açılma Sebepleri ve Sonuçları

• İtilaf Devletleri, İstanbul'u alarak Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak ve Çarlık Rusya'ya Boğazlar üzerinden yardım götürmek istediler.
• I. Dünya Savaşı geniş bir alana yayıldı, savaşın süresi uzadı ve Bulgaristan İttifak Devletleri tarafında savaşa girdi.
• Rusya'da Bolşevik İhtilali çıktı ve Kuva-yı Milliye ruhu doğdu.
• Mustafa Kemal, 19. Tümen Komutanı olarak Anafartalar, Kireçtepe, Conkbayırı ve Arıburnu cephelerinde başarılar elde etti.
• Mustafa Kemal, Conkbayırı'nda 57'nci Piyade Alayına "Ben size taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum" komutunu verdi.
• Mustafa Kemal'in bu cephedeki başarıları, Milli Mücadele'de lider olmasına katkı sağladı.
• Çanakkale, zaferle sonuçlanan tek cephe oldu.

Irak Cephesi - Açılma Sebepleri ve Sonuçları

• İngilizler, Musul, Kerkük ve Abadan petrollerini ele geçirmek ve Hindistan yolunun güvenliğini sağlamak için bu cepheyi açmıştır.
• Kutu'l Amare ve Selman-ı Pak'ta Osmanlı Devleti başarılı olmuş ancak daha sonra Arapların isyanı ve takviye birliklerin gecikmesi nedeniyle başarısız olunup Bağdat İngilizlerin eline geçmiştir.

Suriye - Filistin Cephesi - Açılma Sebepleri ve Sonuçları

• İngiliz Mandası altındaki Kanal Cephesi'nde kaybedişinden sonra Osmanlı Devleti'ni barışa zorlamak ve sıkıştırmak amaçlanmıştır.
• Bu cephe Osmanlı Devleti'nin en çok toprak kaybettiği cephe olmuş ve Mustafa Kemal burada Yıldırım orduların başına geçirilmiştir.

Hicaz - Yemen Cephesi - Açılma Sebepleri ve Sonuçları

• İngilizler tarafından Arap devleti vaadi ve isyan çıkarması sözüyle Hicaz Emiri Şerif Hüseyin kışkırtılmıştır.
• Osmanlı halifeliği kutsal şehirleri korduma kararını vermiştir.
• Yemen bağımsız olmuş, Cidde ve Taif ingilizlerin eline geçmiş ve Fahrettin Paşa'ya Medine Müdafii ve Çöl Kaplanı unvanları verilmiştir.

Osmanlı'nın Toprakları Dışında Açtığı Cepheler

• Galiçya Cephesi ; Avusturya'ya Ruslar ile savaşında takviye amaçlı açılmış, ancak bir başarı alınamamıştır.
• Romanya Cephesi ; Bulgaristan'a yardım etmek için açılmış ancak bir başarı alınamamıştır.
• Makedonya Cephesi ; Sırpları desteklemek için gelen Fransızlar ile savaşılmıştır. Amaç Almanya ile Osmanlı'nın karadan bağlatısını kesmektir, ancak başarı sağlanamamıştır.
• Bu cephelerin hepsi Rusların Savaşdan çekilmesiyle kapanmıstır.

Gizli Antlaşmalar

• Boğazlar İtilafnamesi 1915; İngiltere, Fransa ve Rusya arasında yapılmış Boğazlar verilecektir.
• Londra İtilafnamesi 1915; İngiltere, Fransa ve İtalya arasında yapılmış Ege italyaya verilecek ve İtalaflar safına geçecektir.
• Sykes-Picot İtilafnamesi 1916; İngiltere ve Fransa arasında yapılmış Irak ve Surıye dağıtımı yapılmıştır.
• Petrograt Protokolü 1916; İngiltere, Fransa ve Rusya arasında Doğu Anadolu ve Karadeniz Rusya'ya verilecekti.
• St. Jean De Maurienne İtilafnamesi 1917; İngiltere, Fransa ve İtalya yapıldı İzmir İtalyanlara verilecekti.
• Balfout Deklarasyonu ; İngiltre yapmış amacı Filistinde israil devleti kurmaktır.
• MacMahon Mektuplaşması 1916; inglizlerle Hicaz Meiri şerif Hüseyin amaç arap devletlerni bölmek.

ABD'nin Savaşa Girmesi ve Wilson İlkeleri

• ABD, İtilaf Devletleri'ne silah satışı yapıyordu ve Almanya bu duruma tepki olarak Amerikan ticaret gemilerini batırdı. Bunun üzerine 6 Nisan 1917'de ABD, Almanya'ya savaş ilan etti.

• ABD Başkanı Wilson savaşın bir an önce bitirilmesi isteğiyle 8 Ocak 1918'de 14 maddelik bir bildiri yayınladı:

• Önemli Maddeler:

  • Her millet çoğunlukta olduğu bölgede kendi kaderini belirleyecekti.
  • Yenilen devletlerden toprak ve savaş tazminatı alınmayacaktı.
  • Boğazlar tüm devletlerin gemilerine açık olacaktı.
  • Uluslararası gizli antlaşmalar yapılmayacaktı.
  • Silahlanma sadece iç güvenlik için olacaktı.
  • Sömürgecilik yapılmayacaktı (Manda ve himaye fikri ortaya çıktı).
  • Dünya barışı için Milletler Cemiyeti kurulacaktı.
  • Rusya işgal ettiği topraklardan çekilecekti.
  • Alsas Loren Fransa'ya verilecekti.
  • Bağımsız Polonya Devleti kurulacaktı.

*Osmanlı imparatorlugu hakkındaki karar Türklere egemenlik hakkı sağlancaktır. *Türk egemenliğinn altına yaşayana azınlıklar kendilerini yönekecektir. ( Ermeni Devleti v.b) *Boğazlar geçiş hakkı tüm devletlere tanınacak ( Egemenlik kalıcı kısıtlanmıştı)

Ateşkes Antlaşmaları

• Selaik Ateşkes Antlaşması; Bulgaristan çekildi
• Mondros Ateşkes Antlaşması ; Osmanlı çekti
• Villaguiste ( villa gusti ) Ateşkes; avusturya çekildi
• Rethondes-; almanya çekildi.

Paris Konferasnı

• I. Dünya'nın sonunda kalıcı barışı sağlama.

• Yenilen devletlerin halini düzenleme ve toprakları paylaşmaktı.

• Ermenistan ve arap toplulakrlının durnu görüşlüecekti

• İmir, Doğu Trakya ve Anaodoulun Doğu kısmının durumunu görüşecekti.

• İzmir ve Dogu toprakları Yunanlıara verilmesi kararlaştırlıcakat ve Fransa ve İngiletere arasında anlaşamazlık çıkartacaktır.

İmzarlanan Antlaşmalar

Versay- Almanya Sen germen-Aavusturya Triyanan- Macaristan Növvi- Bulgaristan Sevr- Osmanlı

*I. Dünya savaşının genel sonuçları *Yeni devletler kuruldu *Askeri sınırlamalar getiridi *Milliyetclik önemsenmeden azarli özneler çıktı *milletler cemiyeti kuruldu ama kalıcı barış sağlanamad *Demokrasi doğdu *A.M.O parcalandı *silah zehirli gaz t ank denızatı illk kez kullanıldı *Yeni haritalar çizildi *komuzim geldi

Mudoros Ateşkes Kararları

• Bulgaristan ile Osmanlı arasında irtibat sağlanması
• sebepler*:
• Tek başına götürecek ekonomik durum yok
• wİLSON kARarlarına uygulanıcağı düşüncesi
• çANAKKALE harici kazanılamamış
• İttihatçıların etkisi
• Temsilci Rauf bey