Tổng quan về Thương mại Quốc tế

Thương mại quốc tế

• Thương mại quốc tế bao gồm trao đổi hàng hóa hữu hình (ví dụ: máy móc, nông sản) và dịch vụ vô hình (ví dụ: du lịch, tài chính, vận tải).
• Thương mại quốc tế đóng góp vào GDP, tạo việc làm và thúc đẩy hội nhập kinh tế.

Các lý thuyết thương mại quốc tế

• Chủ nghĩa trọng thương từ thế kỷ 16-18 tập trung vào việc tích lũy vàng/bạc thông qua xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu.
• Lý thuyết cổ điển của Adam Smith và David Ricardo khuyến khích chuyên môn hóa dựa trên lợi thế tuyệt đối và lợi thế so sánh.
• Lý thuyết tân cổ điển Heckscher-Ohlin cho rằng thương mại dựa trên nguồn lực dồi dào như lao động và vốn.
• Lý thuyết hiện đại của Michael Porter nhấn mạnh vai trò của đổi mới và chất lượng trong lợi thế cạnh tranh.

Chính sách thương mại quốc tế

• Thương mại tự do giảm thiểu rào cản để tăng cường trao đổi thương mại (ví dụ: ASEAN, EU).
• Bảo hộ thương mại bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước thông qua thuế và hạn ngạch (ví dụ: Mỹ áp thuế thép 25% năm 2018).

Hàng rào thương mại quốc tế

• Thuế quan là thuế nhập khẩu, chẳng hạn như thuế 10% trên xe hơi.
• Phi thuế quan bao gồm hạn ngạch, tiêu chuẩn kỹ thuật và trợ cấp (ví dụ: EU giới hạn hóa chất nhập khẩu).

Thực tiễn và xu hướng hội nhập thương mại toàn cầu

• Hiệp định RCEP (2022) đã tạo ra khu vực thương mại tự do lớn nhất trên thế giới.
• Xu hướng hiện tại bao gồm chuyển sang thương mại số và xanh hóa chuỗi cung ứng để giảm lượng khí thải carbon.

Các trường hợp chiến tranh thương mại

• Trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung (2018-nay), Mỹ đã áp thuế 25% lên 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc và Trung Quốc đáp trả bằng thuế đối với đậu nành Mỹ, gây gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.
• Trong tranh chấp thương mại EU-Mỹ (thép, nhôm), Mỹ áp thuế vào năm 2018 và EU trả đũa bằng thuế đối với rượu whisky và xe máy Mỹ.

Kinh tế vĩ mô

GDP

• GDP (Tổng sản phẩm quốc nội) đo lường giá trị của hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong một quốc gia.
• GDP có thể được điều chỉnh theo lạm phát (GDP thực) hoặc không (GDP danh nghĩa).

Tiền tệ, lãi suất, lạm phát

• Ngân hàng trung ương kiểm soát cung tiền.
• Lãi suất tăng để giảm lạm phát và giảm để kích thích nền kinh tế.
• Lạm phát là sự gia tăng giá cả, ảnh hưởng đến sức mua.

Tỷ giá hối đoái

• Tỷ giá hối đoái được xác định bởi cung và cầu ngoại tệ; xuất khẩu tăng làm giảm cầu ngoại tệ và làm tăng giá trị đồng nội tệ.
• Các chế độ tỷ giá hối đoái bao gồm cố định (peg), thả nổi (float) và quản lý (managed float).

Chính sách tiền tệ và tài khóa

• Chính sách tiền tệ mở rộng bao gồm giảm lãi suất và tăng cung tiền để tăng tổng cầu (AD).
• Chính sách tiền tệ thắt chặt ngược lại với chính sách tiền tệ mở rộng.
• Chính sách tài khóa mở rộng bao gồm tăng chi tiêu công và giảm thuế để tăng tổng cầu (AD).
• Chính sách tài khóa thắt chặt ngược lại với chính sách tài khóa mở rộng.

Thao túng tiền tệ

• Một quốc gia can thiệp để giữ cho đồng tiền của mình yếu (ví dụ: Trung Quốc bị Mỹ cáo buộc phá giá NDT) để thúc đẩy xuất khẩu.

Mối quan hệ giữa NX, tỷ giá và cán cân thương mại

• NX (xuất ròng) bằng xuất khẩu trừ nhập khẩu.
• Tỷ giá hối đoái tăng (đồng nội tệ mất giá) làm cho hàng xuất khẩu rẻ hơn và tăng NX.
• Đồ thị thể hiện mối quan hệ này bao gồm:
  • Đường cung cầu ngoại tệ xác định tỷ giá cân bằng.
  • Đường NX cho thấy NX tăng khi tỷ giá tăng.
  • Cán cân thương mại cho thấy NX dương là thặng dư và NX âm là thâm hụt.

Kinh tế vi mô

Tác động của thuế đối với thị trường

• Thuế tiêu dùng làm tăng giá và giảm lượng cầu (dịch chuyển đường cầu sang trái).
• Thuế sản xuất làm tăng chi phí và giảm cung (dịch chuyển đường cung sang trái).
• Kết quả là giá cân bằng tăng, sản lượng giảm và gây ra tổn thất vô ích (deadweight loss).