Τομo και Πρόσωπο: Φιλοσοφικές Προσεγγίσεις

Τομo και Πρόσωπο

• Ο άνθρωπος δεν είναι τομo, είναι πρόσοπο.
• Τομo και πρόσωπο αναφέρονται σε μια μοναδική ύπαρξη, π.χ. κατά την γέννηση.
• Το τομo μένει σχετικό, δεν αισθάνεται την ανάγκη να σχετιστεί με άλλες υπάρξεις
• Το πρόσωπο (προς + ώψ = ψη, οφθαλμός) σχετίζεται οπωσδήποτε, το Εγ επικοινωνεί με το άλλο, ο εαυτός μας είναι η σχέση του Εγ προς το αλλο.
• Βρίσκουμε την ταυτότητά μας πάντα σε σχέση με το άλλο.
• Ο άνθρωπος γεννιέται τομo και γίνεται πρόσωπο.
• Το τομo αρκεται στη διαφορά του Εγ από το άλλο και ποτέ δεν ενδιαφέρεται για την αναφορά (τη σχέση) του ενός προς το άλλο
• Το πρόσωπο δίνει προοψησμό στην αναφορά, στη σχέση, στην επικοινωνία και στη συμμετοχή, χωρίς βεβαίως να αγνοεί ή υποτιμά τη διαφορά του Εγ από το αλλο.
• Το πρόσωπο παριστάται ως εστία για αγάπη, χωρίς ιδιοτέλεια ή ανταλλάγματα.

Πρόσωπο και Πρόσωπο

• Το προσωπείο σημαίνει πρωτά, τυποποίηση, αυτοματισμό, ρουτίνα, καταναγκασμό.
• Το πρόσωπο χαρακτηρίζεται από την ελεύθερη και υπεύθυνη εκλογή.
• Το πρόσωπο δεν είναι δεδομένο ούτε τελειωμένο, αλλά γίνεται συνεχώς και εξελίσσεται.
• Το πρόσωπο είναι εικόνα του Θεού, η εικόνα ωστόσο υπολείπεται από το πρωτότυπο, γι’ αυτό χρειάζεται να ολοκληρωθεί, να φτάσει ο άνθρωπο στο «καθ’ ομοιώσιν Θεού».
• Το πρόσωπο είναι κίνηση και ζωή.
• Το προσωπείο σημαίνει ακινησία, εγκλωβισμός μέσα στο τομo, και το τομo διακατέχεται από ποικίλους φόβους, κυρίως από τον άγχος και φόβο του βιολογικού.
• Το πρόσωπο αντίθετα είναι η εκρηκτική διάσπαση του τομού, που διασπείρει τον απομονωτισμό του και έρχεται σε προσωπική σχέση με τα άλλα πρόσωπα της κοινωνίας.
• Έτσι, τη θέση του φόβου την παίρνει η αγάπη που είναι προσφορά προς την κοινωνία, χωρίς ιδιοτέλεια και ανταλλάγματα.
• Το προσωπείο με τα διο προηγούμενα χαρακτηριστκά του, δηλαδή της ανελευθερίας και του ατομισμού, αυτομάτως οδηγεί στην άρνηση της δημιουργίας.
• Ο «θεπλαστός» άνθρωπος είναι συνδημιουργός, συνεχίζει το δημιουργικό έργο του Θεού σε αλλο βεβαια επίπεδο, κοινωνικό, επιστημονικό κλπ.
• Χαρακτηριστκό του προσώπου είναι η δημιουργία και η πρόοδος.

Το Πρόσωπο

• Το πρόσωπο εμπεριέχει τη διάσταση της κοινωνίας, της εκστατικής σχέσης ως ελεύθερη αγάπη
• Πέρα από οποιαδήποτε αποκλειστικότητα, το πρόσωπο ανοίγεται ως αγαπικη αυτοϋπέρβαση της ατομικότητας, που ενώνεται με άλλα πρόσωπα σε μια αδιάρρηκτο κοινωνία, χωρίς να χάνει την ετερότητα του.
• Η ιδιαίτερη ταυτότητα του δεν είναι αυτονομη, αλλα εγπηγάζει ακριβώς από αυτή τη σχέση και κοινωνία.
• Το πρόσωπο αντλεί το ειναι απο το γεγονός της κοινωνίας.
• Η Ευχαριστία της Εκκλησίας, ως κοινότητα που συνιστά πλέγμα σχέσεων, αρνείται το ιδιωτικό επίτευγμα της αρετής, των καλών πράξεων, όπως αρνείται και την έννοια της ατομικής σωτηρίας.
• Η ευχαριστιακή συνάξη εκφράζει καθολικές σχέσεις αγάπης και ελευθερίας μεταξύ ανθρώπου, κόσμου και Θεού.

Ο άνθρωπος, σύντροφος του Θεού

• Η εικόνα του Θεού δηλώνει την ελεύθερη βούληση, τη λογική, the αίσθηση της ηθικής υπευθυνότητας του ανθρώπου, το κάθετ δηλαδή που μας ξεχωρίζει από τη ζωική δημιουργία και μας καθιστά πρόσωπα.
• Η εικόνα ωσoόσο υποσημαίνει και κάτι περισσότερο από αυτό. Σημαίνει πως είμαστε «γένος» (Πρξ 17, 28) του Θεού, συγγενής Του.
• Σημαίνει πως μεταξυ Aυτού και ημών υπάρχει σημε σηα σημείου επαφής και ομοιότητας.
• Δεν єιναί αgεφωroto tο χάσμα μεταξύ Δhmιουργού xαι δημιουργήματος, επeιδή µε το να eίμαστε δηµιουργημενοι κατά' eιxωνa θεού, µπορούμε να γνωρίσουμε ton θεó xαι να κoιναίvουµε µαζί Toυ
• Αν μάλιστα κάνουμε σωστή χρήση αυτής της ικανότητας για κοινωνία με τον Θεό, τότε θα γίνουμε “ως” Θεός, θα αποκτήσουμε τη θεία ομοιότητα.
• Σύμφωνα με τα λόγια του αγίου Ιωάννη Δαμασκηνού, «θα γίνουμε μοιoι με τον Θεó μέσω της αρετ ής».
• Η απόκτηση της ομοιότητας είναι το ίδιο με τη θέωση, το να γίνουμε δηλαδή «δέτεροι Θεοί», «θειο κατ χάριν».
• Η εικόνα του Θεού αγκαλιάζει ολκύιρο το πρόσωπο, το σώμα και την Psyche...
• «Οταν βλέπεις τον αδελφό ή την αδελφή σου», μας λέει ο Κλήμης Αλεξανδρεύς (πεθανε το 215), «βλέπεις τον Θεό».
• Ο σεβασμός αυτος για κάθε ανθρώπινη ύπαρξη εκφράζεται καθαρά στην Ορθόδοξη λατρεία, που ο ιερέας δεν θυμίζει μόνο τις εικόνες, αλλά και το εκκλησίασμα, χαιρετίζοντας τις στο κάθε πρόσωπο την εικόνα του Θεού.
• «Η καλλίτερη εικόνα του Θεού ειναι το ανθρώπινο πρόσωπο» [Ευδοκίμος].

«Υπάρχω»

• «Υπάρχω αυθεντικά όταν η ετερότητα δεν είναι κάτι παρ' όλον τα άλλα ενάντια στην ταυτότητα, αλλά είναι πηγή της ταυτςτητας μου. Αυτό σημαίνει αγάπη.»
• Τόπος του ραντεβού με τον Χριστό δεν είναι μια ιδεολογία, αλλά το πρόσωπο του συνανθρώπου.
• Ειναι αδύνατο να γνωρίσει κανείς την αλήθεια του Χριστού χωρίς το μυστήριο της κοινωνίας με τον άλλον.