تلومرها و پیری سلولی

پیری سلولی

• پیری سلولی فرآیندی پیچیده است که به دلیل کوتاه شدن تلومرها و تغییرات مولکولی در داخل سلولها ایجاد می‌شود.
• این فرآیند منجر به کاهش توانایی سلول برای تکثیر مجدد و تغییرات قابل مشاهده در ساختار و عملکرد سلولها میشود.
• سلولهای پیر اغلب وارد مرحله G0 از چرخه سلولی میشوند و به طور دائمی از تقسیم خارج می‌شوند اما هنوز زنده و متابولیک فعال می‌مانند.
• مکانیسم‌های دخیل در پیری سلولی شامل تجمع آسیب‌های DNA، کاهش توانایی تعمیر DNA، کاهش سطح انرژی در میتوکندریها و افزایش پاسخ‌های التهابی هستند.

تلومر و تلومراز

• تلومرها بخش‌های انتهایی کروموزوم‌ها هستند که به عنوان محافظت کننده از اطلاعات ژنتیکی در طول تقسیم سلولی عمل می‌کنند.
• هر بار که سلول تقسیم میشود بخشی از تلومرها کوتاه می شود، و این فرآیند سرانجام منجر به پیری سلولی و مرگ سلول می‌شود.
• تلومراز آنزیمی است که طول تلومرها را حفظ می کند و از کوتاه شدن آنها در طول تقسیمات سلولی جلوگیری می کند.
• تلومراز ترکیبی از RNA و پروتئین است که با استفاده از الگوی RNA خود، تکرارهای TTAGGG را به انتهای کروموزوم‌ها اضافه می کند.
• در سلول های بالغ اکثراً فعالیت تلومراز کم و یا وجود ندارد که منجر به کوتاه شدن تلومرها و پیری سلولی میشود.
• تلومراز به طور فعال در سلولهای جنسی، سلولهای بنیادی و سلولهای سرطانی فعالیت دارد.

نقش تلومراز در سرطان

• تلومراز در بسیاری از سلولهای سرطانی به طور غیرطبیعی فعال است.
• فعال بودن تلومراز به سلول های سرطانی اجازه می‌دهد تا بدون محدودیت‌های طبیعی تکثیر شوند و در نتیجه تلومرهای خود را حفظ کنند.
• فعال شدن تلومراز از ویژگی‌های بارز سرطانهای تهاجمی و مقاوم به درمان است و به عنوان هدف درمانی در تحقیقات ضد سرطان مطرح است.

اتصالات سلولی

• اتصالات سلولی ساختارهایی هستند که سلول‌ها را به یکدیگر متصل کرده و ارتباطات فیزیکی و عملکردی بین آنها برقرار می‌کنند.
• این اتصالات نقش اساسی در حفظ یکپارچگی بافتها، انتقال سیگنال‌های سلولی و تنظیم فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف ایفا می‌کنند.
• اتصالات سلولی بر عملکرد سلولی، رشد، تمایز و واکنش سلولها به محیط اطراف تاثیر میگذارند.
• اتصالات سلولی به انواع مختلفی نظیر اتصالات مسدود کننده، اتصالات لنگری و اتصالات ارتباطی طبقه بندی می شوند.

انواع اتصالات سلولی

• اتصالات مسدود کننده (Occluding Junctions): مانع نفوذ مواد بین سلول ها می شوند و در حفظ یکپارچگی بافت‌ها نقش دارند. از پروتئین‌های claudins و occludins ساخته شده‌اند.
• اتصالات لنگری (Anchoring Junctions): اتصالاتی مکانیکی هستند که به اتصال سلول‌ها به یکدیگر یا به ماتریکس خارج سلولی کمک می‌کنند. به دو دسته اتصالات سلول-سلول (مانند دسموزوم‌ها) و اتصالات سلول-ماتریکس (مانند همی دسموزوم‌ها) تقسیم می‌شوند.
• اتصالات ارتباطی (Communicating Junctions یا Gap Junctions): منافذی هستند که بین سلول‌ها وجود دارند و اجازه می‌دهند تا مولکول‌های کوچک آب‌دوست از یک سلول به سلول دیگر عبور کنند و در هماهنگی عملکرد گروهی سلول‌ها نقش دارند از پروتئین‌های Connexin ساخته شده‌اند.

این آزمون به بررسی نقش تلومرها و تلومراز در پیری سلولی می‌پردازد. سوالات مختلفی در مورد فرآیندهای تقسیم سلولی و تأثیرات تلومرها بر روی سلامت سلول‌ها وجود دارد. با پاسخ به این سوالات، دانش خود را در این زمینه بسنجید.