Tkanki i rozwój zarodkowy
36 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Czym są tkanki i jakie mają wspólne cechy?

Tkanki są zbiorem komórek o podobnej budowie i funkcjach oraz mają wspólne pochodzenie.

Jak nazywa się proces prowadzący od zygoty do utworzenia tkanek?

Ten proces nazywa się embriogenezą.

Co powstaje w wyniku bruzdkowania?

W wyniku bruzdkowania powstają blastomery, które tworzą morulę.

Jakie są dwa główne typy organizmów w kontekście struktury zarodkowej?

<p>Dwa główne typy to organizmy dwuwarstwowe i trójwarstwowe.</p> Signup and view all the answers

W jakiej formie występuje ektoderma w organizmach trójwarstwowych?

<p>Ektoderma jest warstwą zewnętrzną trójwarstwowych organizmów.</p> Signup and view all the answers

Jakie jest główne rozróżnienie między pierwoustami a wtóroustymi?

<p>Pierwouste mają otwór gębowy powstający z pierwotnego otworu zarodkowego, a wtórouste mają go po przeciwległej stronie.</p> Signup and view all the answers

Na czym polega zjawisko histogenezy?

<p>Histogeneza to proces przekształcania się listków zarodkowych w tkanki.</p> Signup and view all the answers

Jakie są trzy rodzaje bruzdkowania i z jakim typem jaj są związane?

<p>Rodzaje bruzdkowania to całkowite nierównomierne, całkowite równomierne oraz częściowe, związane odpowiednio z jajami mezolecytalnymi, oligolecytalnymi i telolecytalnymi.</p> Signup and view all the answers

Jakie funkcje pełni tkanka łączna wiotka?

<p>Tworzy część błon śluzowych i występuje w torebkach narządów.</p> Signup and view all the answers

Czym różni się tkanka łączna włóknista zbita od wiotkiej?

<p>Tkanka łączna włóknista zbita ma małą ilość substancji międzykomórkowej i dużo gęsto upakowanych włókien.</p> Signup and view all the answers

Jakie komórki zawiera tkanka tłuszczowa żółta?

<p>Zawiera komórki z jedną dużą kroplą tłuszczu.</p> Signup and view all the answers

Jakie funkcje pełni tkanka chrzęstna?

<p>Pełni funkcję ochronną, mechaniczną i umożliwia ruch.</p> Signup and view all the answers

Czym charakteryzuje się tkanka kostna?

<p>Jest twarda, elastyczna i zawiera naczynia krwionośne oraz nerwy.</p> Signup and view all the answers

Jaka jest główna funkcja osocza krwi?

<p>Transportuje substancje odżywcze, hormony i enzymy.</p> Signup and view all the answers

Jakie elementy morfotyczne zawiera krew?

<p>Erytrocyty, leukocyty i płytki krwi.</p> Signup and view all the answers

Czym jest hemolifa?

<p>Jest to odpowiednik limfy i krwi u zwierząt bezkręgowych o otwartym układzie krwionośnym.</p> Signup and view all the answers

Jakie komórki uczestniczą w odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego?

<p>Limfocyty T.</p> Signup and view all the answers

Jakie krople tłuszczu zawiera tkanka tłuszczowa brunatna?

<p>Zawiera wiele kropli tłuszczu.</p> Signup and view all the answers

Jakie są rodzaje chrząstki i czym się różnią?

<p>Rodzaje chrząstki to szklista, sprężysta i włóknista, różnią się ułożeniem włókien kolagenowych.</p> Signup and view all the answers

Jakie funkcje pełni limfa?

<p>Pełni funkcje transportowe i odpornościowe.</p> Signup and view all the answers

Jakie komórki kostne uczestniczą w niszczeniu tkanki kostnej?

<p>Osteoklasty.</p> Signup and view all the answers

Jakie substancje transportuje krew?

<p>Transportuje tlen, dwutlenek węgla i zbędne produkty przemiany materii.</p> Signup and view all the answers

Czym charakteryzuje się jajożyworodność i jakie organizmy ją wykazują?

<p>Jajożyworodność charakteryzuje się tym, że zarodek rozwija się w drogach rodnych matki wewnątrz osłon jajowych, odżywiając się żółtkiem. Przykładami organizmów jajożyworodnych są niektóre nicienie, owady, ryby i gady.</p> Signup and view all the answers

Jakie zwierzęta są żyworodne i w jaki sposób odbywa się odżywianie zarodka?

<p>Żyworodne są większość ssaków oraz niektóre ryby, w których zarodek odżywia się dzięki łożysku. Łożysko zapewnia potrzebne substancje odżywcze bezpośrednio z organizmu matki.</p> Signup and view all the answers

Co to jest blastocel i u jakich zwierząt występuje?

<p>Blastocel to pierwotna jama ciała, która występuje u dwuwarstwowych zwierząt. Stanowi przestrzeń wypełnioną płynem, powstałą w toku rozwoju zarodkowego.</p> Signup and view all the answers

Co to jest celoma i jakie ma znaczenie dla trójwarstwowych zwierząt?

<p>Celoma to wtórna jama ciała powstająca w mezodermie, która umożliwia funkcjonowanie układu pokarmowego niezależnie od ruchów powłok ciała. Jest kluczowa dla wydajnego transportu substancji wewnętrznych.</p> Signup and view all the answers

Jakie znasz rodzaje symetrii u zwierząt i podaj przykłady?

<p>Symetria promienista, jak u ukwiałów, oraz symetria dwuboczna, jak u ryb, są głównymi typami symetrii. Brak symetrii, znany jako asymetria, występuje, np. u gąbek.</p> Signup and view all the answers

Jakie są podstawowe funkcje tkanek nabłonkowych?

<p>Podstawowe funkcje tkanek nabłonkowych to ochrona, wydzielanie, zmysłowa, rozrodcza oraz absorpcja pokarmu. Tkanki te pokrywają i chronią różne struktury ciała.</p> Signup and view all the answers

Jakie są główne różnice między tkanką mięśniową gładką a szkieletową?

<p>Tkanka mięśniowa gładka ma nieregularny układ włókien i działa niezależnie od woli, podczas gdy tkanka szkieletowa ma prążkowanie i jest kontrolowana wolą. Gładka znajduje się w narządach, a szkieletowa w mięśniach szkieletowych.</p> Signup and view all the answers

Co wchodzi w skład tkanki nerwowej i jakie ma podstawowe funkcje?

<p>Tkanka nerwowa składa się z neuronów oraz komórek glejowych. Jej podstawowe funkcje to odbiór, przetwarzanie i transmisja informacji oraz kontrola czynności życiowych.</p> Signup and view all the answers

Jakie są główne rodzaje tkanki łącznej i ich funkcje?

<p>Główne rodzaje tkanki łącznej to właściwa, podporowa i płynna, które pełnią funkcje połączenia, podparcia i transportu. Na przykład, krew transportuje substancje, a tkanka włóknista zapewnia wsparcie.</p> Signup and view all the answers

Co oznacza termin 'pseudocelomatyczne' i jakie są tego przykłady?

<p>Termin 'pseudocelomatyczne' odnosi się do organizmów, które posiadają pierwotną jamę ciała niecałkowicie ograniczoną przez mezodermę, taką jak nicienie. Cechuje je mniej rozwinięty układ wewnętrzny.</p> Signup and view all the answers

Jakie są główne cechy tkanek mięśniowych serca?

<p>Tkanka mięśniowa serca jest prążkowana, z rozgałęzionymi komórkami i centralnie umiejscowionymi jądrami, a jej skurcze są niezależne od woli. Główna funkcja tkanki to pompowanie krwi.</p> Signup and view all the answers

Jakie komórki tworzą osłonkę mielinową w układzie nerwowym?

<p>Osłonkę mielinową w układzie nerwowym tworzą oligodendrocyty w układzie centralnym oraz komórki Schwanna w układzie obwodowym. Osłonka ta przyspiesza przewodzenie impulsów nerwowych.</p> Signup and view all the answers

Jakie funkcje pełnią komórki glejowe?

<p>Komórki glejowe pełnią funkcje odżywiania neuronów, ochrony neuronów oraz regeneracji tkanki. Ich obecność jest kluczowa dla wsparcia funkcjonowania neuronów.</p> Signup and view all the answers

Czym są przewężenia Ranviera i jaka jest ich rola?

<p>Przewężenia Ranviera to przerwy w osłonce mielinowej nerwów, które umożliwiają szybkie przewodzenie impulsów nerwowych. Ułatwiają one skokowe przewodzenie impulsów między przewężeniami.</p> Signup and view all the answers

Study Notes

Czym są tkanki i co je tworzy?

  • Tkanka jest zbiorem komórek o podobnej budowie, pełniących podobne funkcje i mającym wspólne pochodzenie.
  • Tkanki mogą łączyć się, tworząc narządy, ale nie muszą.
  • Nie wszystkie zwierzęta mają budowę tkankową. Gąbki nie posiadają tkanek w typowej postaci.

Rozwój zarodkowy: od zygoty do tkanek

  • Rozwój zarodkowy nazywany jest embriogenezą.
  • Początkiem rozwoju zarodkowego jest powstanie zygoty z połączenia komórki jajowej i plemnika.
  • Bruzdkowanie: seria podziałów mitotycznych zygoty, zwiększająca liczbę komórek bez zmiany kształtu ani rozmiaru zarodka.
    • W wyniku bruzdkowania powstają blastomery, które tworzą morulę (zarodek w stadium kilku-kilkudziesięciu komórek).
    • Pojawia się blastocel - przestrzeń między komórkami wypełniona płynem. Morula przekształca się w blastulę.
    • Blastocysta to blastula ssaków łożyskowych.
  • Gastrulacja: proces tworzenia się listków zarodkowych (ektoderma, endoderma, mezoderma).
    • Ektoderma - warstwa zewnętrzna.
    • Endoderma - warstwa wewnętrzna.
    • Mezoderma - warstwa środkowa, występująca u trójwarstwowych zwierząt.
    • Powstanie celomy (wtórnej jamy ciała) w mezoderm.
  • Dwuwarstwowe - z dwóch listków zarodkowych. Np. parzydełkowce, nie mają mezodermy.
  • Trójwarstwowe - z trzech listków zarodkowych. Np. wszystkie pozostałe zwierzęta tkankowe, z wyjątkiem parzydełkowców.
    • Pierwouste: otwór gębowy powstaje z pierwotnego otworu zarodkowego, a odbyt powstaje na przeciwległym końcu ciała. Np. płazińce, wrotki, nicienie, pierścienice, stawonogi, mięczaki.
    • Wtórouste: otwór gębowy powstaje po przeciwległej stronie pierwotnego otworu zarodkowego, a odbyt powstaje z niego. Np. szkarłupnie, strunowce.
  • Histogeneza: proces przekształcania się listków zarodkowych w tkanki.
  • Organogeneza: proces powstawania narządów i ich rozwoju.

Różne rodzaje bruzdkowania

  • Całkowite, nierównomierne: dotyczy jaj mezolecytalnych (średnia ilość żółtka), np. u płazów. Podziałom ulega cała komórka, ale blastomery różnią się wielkością.
  • Całkowite, równomierne: dotyczy jaj oligolecytalnych (mała ilość żółtka), np. u ssaków łożyskowych. Podziałom ulega cała komórka, a blastomery są jednakowej wielkości.
  • Częściowe: dotyczy jaj o dużej ilości żółtka (telolecytalne), np. ptaków. Podziałom ulega jedynie cytoplazma bez żółtka.

Sposoby rozmnażania u zwierząt

  • Jajorodność: zarodek rozwija się w jaju poza organizmem matki, odżywia się tylko za pomocą żółtka. Np. ryby, gady, płazy, niektóre ssaki.
  • Jajożyworodność: zarodek rozwija się w drogach rodnych matki wewnątrz osłon jajowych, odżywia się za pomocą żółtka. Np. niektóre nicienie, owady, ryby, gady.
  • Żyworodność: zarodek rozwija się w drogach rodnych matki, a jego odżywianie zapewnia łożysko. Np. większość ssaków, niektóre ryby.

Jama ciała u zwierząt

  • Jama ciała: przestrzeń wypełniona płynem, powstająca podczas rozwoju zarodkowego, otoczona listkami zarodkowymi.
  • Pierwotna jama ciała - blastocel: występuje u dwuwarstwowych zwierząt.
  • Wtórna jama ciała - celoma: powstaje w mezoderm, stanowi większość jamy ciała u trójwarstwowych zwierząt.
    • Acelomatyczne: brak jamy ciała (celomy). Np. płazińce.
    • Pseudocelomatyczne: posiadają pseudoceloma, czyli pierwotną jamę ciała, która nie jest w pełni ograniczona przez mezoderm. Np. nicienie.
    • Celomatyczne: posiadają celomę, która umożliwia funkcjonowanie układu pokarmowego niezależnie od ruchów powłok ciała. Np. pierścienice.

Symetria u zwierząt

  • Symetria promienista: wiele płaszczyzn symetrii, brak strony lewej i prawej. Np. ukwiały.
  • Symetria dwuboczna: jedna płaszczyzna symetrii dzieląca ciało na stronę lewą i prawą, wyznaczana przez oś długą ciała. Np. ryby.
  • Asymetria: brak symetrii, np. pierwotniaki, gąbki.

Tkanka nabłonkowa

  • Komórki nabłonkowe są słabo wyspecjalizowane, zachowują zdolność do podziału.
  • Funkcje: ochrona, wydzielanie, zmysłowa, rozrodcza, wchłanianie pokarmu.
  • Budowa: komórki są ściśle do siebie przylegające, osadzone na błonie podstawnej.
  • Podział: (patrz oryginalne notatki)

Tkanka mięśniowa

  • Komórki mięśniowe powstają z mezodermy.
  • Funkcje: ruch, termoregulacja.
  • Cechy: kurczliwość, pobudliwość.
  • Rodzaje: (patrz oryginalne notatki)

Tkanka nerwowa

  • Komórki tkanki nerwowej są pobudliwe.
  • Funkcje: odbiór, przetwarzanie, transmisja informacji, kontrola czynności życiowych.
  • Budowa: (patrz oryginalne notatki)

Tkanka łączna

  • Komórki: powstają z mezenchymy, są luźno ułożone, różnok kształtne i budowie.
  • Substancja międzykomórkowa: twarda, galaretowata lub płynna, produkowana przez komórki.
  • Funkcje: połączenie, podpora, ochrona, transport.
  • Rodzaje: (patrz oryginalne notatki)

Tkanka Łączna Wiotka

  • Składa się z różnych typów komórek, ma dużo substancji międzykomórkowej, bogata we włókna.
  • Elastyczna i giętka, tworzy część błon śluzowych, występuje w torebkach narządów. (patrz oryginalne notatki)

Tkanka Łączna Włóknista Zbita

  • Składa się z różnych typów komórek, ma małą ilość substancji międzykomórkowej, zawiera dużo gęsto upakowanych włókien.
  • Tworzy więzadła, ścięgna oraz skórę właściwą kręgowców. (patrz oryginalne notatki)

Tkanka Łączna Tłuszczowa

  • Tkanka tłuszczowa żółta: Komórki zawierają jedną dużą kroplę tłuszczu, pełni funkcję termoizolacyjną, amortyzacyjną i zapasową, występuje wokół narządów wewnętrznych i pod skórą.
  • Tkanka tłuszczowa brunatna: Komórki zawierają wiele kropli tłuszczu, u człowieka utrzymuje się do okresu niemowlęctwa, a następnie przekształca się w tkankę tłuszczową żółtą, występuje u dorosłych w niewielkich ilościach, głównie u zwierząt zapadających w sen zimowy.
  • Tkanka tłuszczowa jest narządem wydzielania wewnętrznego, produkuje leptynę, hormon sytości. (patrz oryginalne notatki)

Tkanka Łączna Chrzęstna (Chrząstka)

  • (patrz oryginalne notatki)

Tkanka Kostna

  • (patrz oryginalne notatki)

Krew

  • Tkanka łączna płynna, transportuje substancje odżywcze, tlen, dwutlenek węgla, zbędne produkty przemiany materii, hormony i enzymy.
  • Wspomaga reakcje odpornościowe, zapewnia homeostazę: równowagę wodno-elektrolitową, regulację wartości pH i temperatury ciała.
  • Składa się z osocza i elementów morfotycznych.
  • Osocze: stanowi 55% objętości krwi, głównym składnikiem jest woda, zawiera związki organiczne i nieorganiczne, osocze bez fibrynogenu to surowica krwi.
  • Elementy morfotyczne: stanowią 45% objętości krwi, powstają w szpiku kostnym, erytrocyty: transportują tlen i dwutlenek węgla, leukocyty: grupa zróżnicowanych komórek, są większe od erytrocytów, żyją od kilku dni do 20 lat, posiadają jądro komórkowe, uczestniczą w reakcjach obronnych organizmu (Granulocyty-Neutrofile, Eozynofile, Bazofile; Agranulocyty-Limfocyty T, Limfocyty B, Monocyty). (patrz oryginalne notatki)

Limfa (Chłonka)

  • Bezbarwny płyn, który przenika z przestrzeni międzykomórkowych do naczyń limfatycznych, ma podobny skład do osocza krwi, ale zawiera mniej białek, więcej tłuszczów i limfocytów.
  • Transportowana jest do węzłów chłonnych, skąd trafia do krwiobiegu, pełni funkcje transportowe i odpornościowe. (patrz oryginalne notatki)

Hemolifa

  • Odpowiednik limfy i krwi u zwierząt bezkręgowych o otwartym układzie krwionośnym (stawonogi: pająki, owady, skorupiaki; mięczaki), składa się z komórek pełzakowych zdolnych do fagocytozy i osocza, w którym może być rozpuszczony barwnik oddechowy (np. hemocyjanina, hemoerytryna). (patrz oryginalne notatki)

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Quiz badający podstawowe pojęcia dotyczące tkanek oraz etapy rozwoju zarodkowego. Dowiedz się, jak tkanki łączą się w narządy, a także jak zygota przekształca się w organizm w trakcie embriogenezy. Sprawdź swoją wiedzę na temat bruzdkowania i gastrulacji.

More Like This

Epithelial Tissues Quiz
5 questions

Epithelial Tissues Quiz

PoisedIsland7944 avatar
PoisedIsland7944
lecture 3
30 questions

lecture 3

SafeMahoganyObsidian avatar
SafeMahoganyObsidian
Use Quizgecko on...
Browser
Browser