Termodinamik Nəzəriyyəsi
13 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Termodinamikin birinci yasası enerji korunumu ilə bağlıdır.

True

Doymuş buhar sıvı fazı ilə tamamilə ayrıdır.

False

Adyabatik proses, ısı alışverişinin baş vermədiyi bir prosesi ifadə edir.

True

Doymamış buhar, doymuş buhardan daha az enerji depolama kapasitesinə malikdir.

<p>False</p> Signup and view all the answers

Üçüncü Termodinamik Yasası, mutlaq sıfıra çatmış bir sistemin entropisinin sıfır olduğunu bildirir.

<p>True</p> Signup and view all the answers

Hansı cür hərəkət sabit sürətlə baş verir?

<p>Müntəzəm hərəkət</p> Signup and view all the answers

Newtonun hansı qanunu obyektin hərəkətinin sabit qalmasını izah edir?

<p>İnertiya qanunu</p> Signup and view all the answers

Enerji qənaətinin qorunması hansı prinsipə əsaslanır?

<p>Ümumi enerji sabit qalır</p> Signup and view all the answers

Qüvvət hesablamalarında F = ma formulası nəyi ifadə edir?

<p>Qüvvət = kütlə * akselerasiya</p> Signup and view all the answers

Fizikada potensial enerji ilə bağlı hansı düstur doğrudur?

<p>PE = mgh</p> Signup and view all the answers

Klassik mexanikada hansı ölçü birimi kütləni ifadə edir?

<p>Kilogram</p> Signup and view all the answers

İmpulsun qorunması prinsipi nəyə aiddir?

<p>Kcollisionlar zamanı sabitlik</p> Signup and view all the answers

Harmoniki osilator sistemi hansı xüsusiyyətə malikdir?

<p>Təkrarlanan dövrlərlə hərəkət göstərir</p> Signup and view all the answers

Study Notes

Termodinamik

  • Tanım: Enerjinin dönüşümü ve madde ile enerjinin etkileşimini inceleyen fizik dalı.

  • Ana İlkeler:

    • Sıfırıncı Termodinamik Yasası: Isı alışverişi ile sıcaklık eşitliği.
    • Birinci Termodinamik Yasası: Enerjinin korunumu; sistemin iç enerjisindeki değişim, ısı ve işin toplamına eşittir.
    • İkinci Termodinamik Yasası: Entropi arttıkça sistemlerin düzensizliği artar; enerjinin dönüşümündeki sınırlamalara işaret eder.
    • Üçüncü Termodinamik Yasası: Mutlak sıfıra ulaşan bir sistemin entropisinin sıfır olduğu.

  • Termodinamik Süreçler:

    • Isobarik: Sabit basınçta gerçekleşen süreçler.
    • İzotermal: Sabit sıcaklıkta gerçekleşen süreçler.
    • İzohar: Sabit hacimde gerçekleşen süreçler.
    • Adyabatik: Isı alışverişi gerçekleşmeyen süreçler.

  • Uygulama Alanları: Motorlar, soğutma sistemleri, enerji dönüştürücüleri, iklimlendirme.

Doymuş ve Doymamış Buhar

  • Buhar: Sıvı halinde bulunan bir maddenin gaz halindeki şekli.

    • Doymuş Buhar: Belirli bir sıcaklık ve basınçta sıvı fazı ile dengede olan buhar.
      • Özellikleri:
        • Aynı anda sıvı ve gaz fazları bulunabilir.
        • Buharın sıcaklığı ve basıncı arasında belirli bir ilişki vardır.

  • Doymamış Buhar: Doymuş buharın üzerinde olup sıvı faz ile dengede olmayan buhar.

    • Özellikleri:
      • Haldine göre daha fazla ısı eklenebilir, dolayısıyla sıcaklığı artar.
      • Enerji depolama kapasitesi yüksektir.

  • Kritik Nokta: Sıvı ve buhar fazlarının birbirine dönüştüğü noktadır; bu noktada fazlar arasındaki ayrım ortadan kalkar.

  • Uygulama: Termal makinelerde, buhar türbinleri, ısıtma sistemleri ve klima teknolojilerinde önemlidir.

Termodinamika

  • Termodinamika enerjinin çevrilməsini və maddə ilə enerjinin qarşılıqlı əlaqəsini araşdıran fizika sahəsidir.
  • Termodinamikanın əsas qanunları:

Sıfırıncı Termodinamika Qanunu

  • İki sistem üçüncü bir sistemlə hər biri termal tarazlıqdadırsa, bu zaman həmin iki sistem də bir-biri ilə termal tarazlıqdadır.
  • Yəni, istilik mübadiləsi zamanı temperatur bərabərliyinə gəlir.

Birinci Termodinamika Qanunu

  • Enerji qorunur, sistemin daxili enerjisinin dəyişməsi istilik və işin cəminə bərabərdir.

İkinci Termodinamika Qanunu

  • Entropiya artdıqca sistemlərin nizamsızlığı artır, enerjinin çevrilməsindəki məhdudiyyətləri göstərir.

Üçüncü Termodinamika Qanunu

  • Mutlaq sıfıra çatanda bir sistemin entropiyası sıfırdır.

Termodinamik Proseslər

  • İsobarik proses: Sabit təzyiqdə gedən proseslər.

  • İzotermal proses: Sabit temperaturda gedən proseslər.

  • İzohar proses: Sabit həcmdə gedən proseslər.

  • Adyabatik proses: İstilik mübadiləsinin baş vermədiyi proseslər.

  • Tətbiq sahələri: - Motorlar - Soyutma sistemləri - Enerji çevriciləri - İklimləndirmə

Doymuş və Doymamış Buxar

  • Buxar: Maye halda olan bir maddənin qaz halındakı formasıdır.

  • Doymuş buxar: Müəyyən temperatur və təzyiqdə maye fazası ilə tarazlıqda olan buxardır.

  • Xüsusiyyətləri:

    - Bir anda həm maye, həm də qaz fazası mövcud ola bilər. 
- Buxarın temperaturu və təzyiqi arasında müəyyən bir əlaqə var.

  • Doymamış buxar: Doymuş buxarın üzərində olan maye fazası ilə tarazlıqda olmayan buxardır.

  • Xüsusiyyətləri:

    - Ona uyğun olaraq daha çox istilik əlavə edilə bilər, buna görə də temperaturu yüksəlir.
- Enerji saxlama qabiliyyəti yüksəkdir.

  • Kritik nöqtə: Maye və buxar fazlarının bir-birinə çevrildiyi nöqtədir. Bu nöqtədə fazlar arasındakı fərq yox olur.

  • Tətbiqlər: - Termal maşınlarda - Buxar turbinləri - İstiləşmə sistemləri - Klima texnologiyaları.

Klassik Mexanika

  • Klassik mexanika cisimlərin hərəkəti və bu hərəkətə təsir edən qüvvələri təsvir edən fizikanın bir budaqdır.

Əsas prinsiplər

  • Nyutonun qanunları mexanika üçün əsasdır.
    • İnersiya qanunu: Xarici bir qüvvə təsir etmədikcə, cisim hərəkətsiz və ya sabit xətti hərəkət halında qalır.
    • Təcil qanunu: Qüvvə kütlə ilə təcilin hasilinə bərabərdir (F = ma).
    • Təsir-qarşılıq qanunu: Hərəkətdən sonra eyni miqdarda və əksinə təsir baş verir.

Hərəkət qanunları

  • Çevrilmə və fırlanma hərəkətin müxtəlif aspektlərini təsvir edir.
  • Bərabər hərəkət: Cisim sabit sürətlə hərəkət edir.
  • Təcil edən hərəkət: Vaxt ərzində sürətin dəyişməsi (müsbət və ya mənfi ola bilər).

Qüvvələr

  • Qüvvə növləri:
    • Qravitasiya qüvvəsi
    • Sürtünmə qüvvəsi
    • Normal qüvvə
    • Gərginlik
    • Çəkmə qüvvəsi
  • Qüvvə hesablanması: Bir cisim üzərindəki qüvvələrin kombinasiyası və nəticədə yaranan hərəkət.

İş və Enerji

  • İş: Qüvvə tərəfindən görülən işin hesablanması (W = F * d * cos(θ)).
  • Kinetik enerji: Hərəkətdə olan enerji (KE = 0.5 * m * v²).
  • Potensial enerji: Cismim mövqeyindən asılı olaraq sahib olduğu enerji (PE = mgh).

Qorunma qanunları

  • Enerjinin qorunması: Təcrid olunmuş sistemdə ümumi enerji sabit qalır.
  • İmpulsun qorunması: Qapalı sistemdə ümumi impuls sabitdir; toqquşmalarda da belədir.

Klassik sistemlər

  • Sarkaç: Qravitasiyanın təsiri altında periodik hərəkətin öyrənilməsi.
  • Harmonik osilyator: Vaxt ərzində təkrarlanan hərəkət göstərən sistem, məsələn, yay və ya sarkaç.

Tətbiqlər

  • Mühəndislik: Klassik mexanikanın tikinti, körpülər, nəqliyyat vasitələri və s. sahələrində istifadəsi.
  • Astronomiya: Planetlərin hərəkəti və qravitasiyanın hesablanması.

Məhdudiyyətlər

  • Aşağı sürətlər (işıq sürətindən çox az) və böyük miqyaslar üçün etibarlıdır. Kvant mexanikası və nisbilik nəzəriyyəsi istisna hallar üçün istifadə olunur.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Bu quiz, termodinamik prinsiplərinə, qanunlarına və proseslərinə giriş təqdim edir. Enerji dönüşümü, madde ilə enerji qarşılıqlı təsiri və termodinamik sistemlərin tətbiqləri haqqında bilgi toplamağa kömək edir.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser