Tekstong Impormatibo at Deskriptibo

• Ang tekstong impormatibo ay isang uri ng babasahing di piksiyon.

Uri ng Tekstong Impormatibo

• Sanhi at Bunga: Nagpapakita ng ugnayan ng mga pangyayari at kung paano ang resulta ay nagmula sa mga naunang pangyayari.
• Paghahambing: Ipinapakita ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga bagay, konsepto, o pangyayari.
• Pagbibigay Depinisyon: Ipinapaliwanag ang kahulugan ng isang salita, termino, o konsepto.
• Paglilista ng Klasipikasyon: Hinihiwa-hiwalay ang isang malaking paksa o ideya.
• Paglalahad ng Totoong Pangyayari/Kasaysayan: Inilalahad ang mga totoong pangyayaring naganap sa isang panahon.
• Pag-uulat Pang-impormasyon: Nakalahad ang mahahalagang kaalaman tungkol sa tao, hayop, at iba pang bagay.
• Pagpapaliwanag: Nagpapaliwanag kung paano o bakit naganap ang isang bagay.

Tekstong Deskriptibo

• Naglalayong maglarawan ng isang bagay, tao, lugar, karanasan, sitwasyon, at iba pa.

Gamit ng Cohesive Devices o Kohesiyong Gramatikal sa Pagsulat ng Tekstong Deskriptibo

• Reperensiya (Reference): Mga salitang tumutukoy sa paksang pinag-uusapan sa pangungusap.
  • Anapora: Panghalip na ginagamit sa hulihan na pumapalit sa pangngalan sa unahan.
  • Katapora: Panghalip na ginagamit sa unahan bilang pananda sa pangngalan sa hulihan.
• Substitusyon: Paggamit ng ibang salitang ipapalit sa halip na orihinal.
• Ellipsis: May binabawas na bahagi ng pangungusap ngunit naiintindihan pa rin.
• Pang-ugnay: Mga pang-ugnay tulad ng "at" na ginagamit sa pag-uugnay ng sugnay sa sugnay.
• Kohesiyong Leksikal: Mabibisang salitang ginagamit sa teksto upang magkaroon ito ng kohesyon.
  • Reiterasyon: Pag-uulit ng ginagawa o sinasabi nang ilang beses.
  • Pag-uulit o Repetisyon: Halimbawa, "Maraming bata ang hindi nakapapasok sa paaralan. Ang mga batang ito ay nagtatrabaho na sa murang gulang pa lang."
  • Pag-iisa-isa: Halimbawa, "Nagtatanim sila ng mga gulay sa bakuran. Ang mga gulay na ito ay talong, sitaw, kalabasa at ampalaya."
  • Pagbibigay-kahulugan: Halimbawa, "Marami sa mga batang manggagawa ay nagmula sa mga pamilyang dukha. Mahirap sila kaya ang pag-aaral ay naiisantabi kapalit ng ilang baryang naiiakyat nila para sa hapag-kainan."
  • Kolokasyon: Mga salitang ginagamit nang pareho o may kaugnayan sa isa’t isa.

Tekstong Naratibo

• Pagsasalaysay o pagkukuwento ng mga pangyayari sa isang tao.

Iba't Ibang Pananaw o Punto de Vista (Point of view) sa Tekstong Naratibo

• Unang Panauhan: Isa sa mga tauhan ang nagsasalaysay. Gumagamit ng panghalip na "ako."
• Ikalawang Panauhan: Kinakausap ng manunulat ang tauhan. Gumagamit ng panghalip na "ka" o "ikaw."
• Ikatlong Panauhan: Isinasalaysay ng isang taong walang relasyon sa tauhan. Gumagamit ng panghalip na "siya."
  • Maladiyos na panauhan: Nababatid ang galaw at iniisip ng lahat ng mga tauhan.
  • Limitadong panauhan: Nababatid ang iniisip at ikinikilos ng isa sa mga tauhan.
  • Tagapag-obserbang panauhan: Hindi nababatid ang nilalaman ng isip at damdamin ng mga tauhan.
• Kombinasyong Pananaw o Paningin: Iba’t ibang pananaw ang nagagamit sa pagsasalaysay.

Elemento ng Tekstong Naratibo

• Tauhan: May dalawang paraan ng pagpapakilala: expository at dramatiko.
  • Expository: Ipinakikilala ng tagapagsalaysay ang pagkatao ng tauhan.
  • Dramatiko: Kusang nagbubunyag ang karakter dahil sa kaniyang pagkilos o pagpapahayag.
• Karaniwang Tauhan sa mga Akda:
  • Pangunahing Tauhan: Bida, umiikot ang mga pangyayari sa kuwento.
  • Katunggaling Tauhan: Kontrabida, kalaban ng pangunahing tauhan.
  • Kasamang Tauhan: Kasama o kasangga ng pangunahing tauhan.
  • Ang May-Akda: Sinasabing ang pangunahing tauhan at ang may-akda ay lagi nang magkasama sa kabuuan ng akda.
• Dalawang Uri ng Tauhan (E’M FORSTER):
  • Tauhang Bilog: Multi-dimensyobal o maraming saklaw ang personalidad.
  • Tauhang Lapat: Nagtataglay ng iisa o dalawang katangian na madaling matukoy.
• Tagpuan: Tumutukoy sa lugar, panahon, at damdaming umiiral sa kapaligiran.
• Banghay: Maayos na daloy o pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.
  • Simula
  • Suliranin
  • Kasiglahang hahantong sa aksiyong gagawin ng tauhan
  • Pangyayaring hahantong sa Kasukdulan
  • Resolusyon o kakalasan
  • Makabuluhang wakas
  • Anachrony: Pagsasalaysay ng hindi nakaayos.
    • Analepsis (flashback): Papasok ang mga pangyayaring naganap sa nakalipas.
    • Prolepsis (flash-forward): Pumapasok ang mga pangyayaring magaganap pa lang sa hinaharap.
    • Ellipsis: Mga puwang o patlang sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.
• Paksa o Tema: Sentral na ideya kung saan gagamitin ang mga pangyayari sa tekstong naratibo.

Tekstong Persuweysib

• Isang uri ng di piksiyon na pagsulat upang kumbinsihin ang mga mambabasa.

Paraan ng Panghihikayat o Pangungumbinsi (Aristotle)

• Ethos: Kredibilidad ng isang manunulat.
• Pathos: Gamit ng emosyon o damdamin upang mahikayat ang mga mambabasa.
• Logos: Gamit ng lohika upang makumbinsi ang mambabasa.