Тәрбие туралы түсінік

Тәрбиелеудің мәні

• Тәрбие – адамның жан-жақты дамуына бағытталған, оның мінез-құлқы, көзқарастары мен қабілеттерін қалыптастыруға бағытталған әлеуметтік процесс.
• Тәрбие баланың барлық жағынан дамуына тиімді әсер етуі керек, физикалық, ақыл-ой, моральдық, әлеуметтік.
• Тәрбиенің бірнеше мақсаты бар, олардың ішінде: жеке тұлғаның қалыптасуы; адамның өмірлік бағыт-бағдар алуы; қоғам мүшесі ретіндегі жауапкершілігін сезіну.

Тәрбиенің негізгі принциптері

• Тәрбие логикалық және жүйелі болуы керек, міндетті түрде нақты мақсаттармен.
• Психологиялық жағынан тәрбиені ұйымдастыру кезінде тәрбиеленушінің ерекшеліктерін ескеру қажет.
• Тәрбиенің әдістері мен формалары әртүрлі болуы тиіс; баланың жасына, қабілетіне, даму деңгейіне қарай өзгеруі керек.
• Тәрбие үшін маңызды тұлғалардың тиісті әсері мен өзара әрекеттесуі қажет. Мұғалімдер, ата-аналар, тәрбиешілер және қоршаған орта маңызды роль атқарады.
• Тәрбие баламен, оның нақтылы қажеттіліктері мен қызығушылықтарына сәйкес жүргізілуі тиіс.
• Тәрбие процесінде баланың қателесуіне мүмкіндік беру, одан кейін оны түзету жайында да ойлану маңызды.
• Тәрбиеде жақсы жақтарды іздестіру және оны дамыту ескерілуі керек.
• Тәрбие жұмысы кездейсоқ емес, өлшенген және жоспарлы болуы қажет.
• Тәрбиеленушінің қоршаған ортасы және әлеуметтік факторлар ескерілуі тиіс.

Тәрбиенің негізгі заңдылықтары

• Тәрбиенің нәтижесі ұзақ мерзімді жұмыстың нәтижесі болады.
• Тәрбие нәтижелерін бағалау субъективтіліктен алыс болуы тиіс, нақты критерийлерге және бағалау әдістеріне сүйену керек.
• Тәрбиелеу әсері баланың өзіндік тәжірибесіне, бірқатар әлеуметтік және психологиялық факторларға байланысты.
• 긍정적인 자아상과 өзіне сенімділікті дамыта отырып, жеке тұлғаның өзіндік дамуына ықпал жасайды. Тәрбие барысында әрбір баланың жеке қабілеттерін, таланттарын дамытуға және оны толық пайдалануға талпыну өте маңызды.
• Этикалық нормалар мен қоғамның рухани мұрасына негізделуі керек.
• Ата-ана мен бала арасындағы ықпалдық ескерілуі керек, оған бірдей қамқорлық пен сүйіспеншілік, тығыз қарым-қатынас және ұғыну кіреді.
• Тиімді тәрбие баланы мектеп, тұрмыстық және әлеуметтік орталардағы қатынастарға дайындауға бағытталуы тиіс.

Тәрбие түрлері

• Үйдегі тәрбие, ата-ана мүддесі ескерілуі керек
• Мектептегі тәрбие, педагогикалық процестер мен ұйымдастыру әдістері
• Қоғамдық тәрбие, қоршаған орта рөлі мен әсері
• Дінге негізделген тәрбие, ережелер мен моральдық құндылықтар, адамның құндылығын дамыту