Tâm lý học tuổi thiếu niên

Thiếu niên mong muốn có quyền tự quyết trong các vấn đề của bản thân và không muốn bị người lớn kiểm soát chặt chẽ.

Sự khác biệt về suy nghĩ, cách nhìn nhận vấn đề và kỳ vọng giữa thiếu niên và người lớn dẫn đến xung đột. Người lớn thường chưa hiểu và ứng xử với thiếu niên một cách phù hợp với sự phát triển tâm lý của họ.

Cách tốt nhất là người lớn nên tôn trọng quyền tự quyết của thiếu niên, đồng thời hỗ trợ và định hướng cho họ, tạo điều kiện để thiếu niên phát triển bản thân.

Phạm vi giao tiếp của thiếu niên với bạn bè ngày càng mở rộng, từ những mối quan hệ đơn giản đến những mối quan hệ sâu sắc và bền vững.

Yếu tố quan trọng nhất trong mối quan hệ bạn bè của thiếu niên là sự tôn trọng, giúp đỡ lẫn nhau và lòng trung thành.

Phẩm chất đạo đức đầu tiên mà thiếu niên tự nhận thức là phẩm chất liên quan đến thái độ đối với bản thân, như tự trọng, tự tin, tự giác.

Nhu cầu tự ý thức của thiếu niên được hình thành do sự phát triển về thể chất, trí tuệ và các mối quan hệ xã hội.

Nội dung tự ý thức của thiếu niên phát triển theo trình tự: nhận thức về hành vi, phẩm chất cá nhân, phẩm chất trong tình bạn, phẩm chất trong học tập và cuối cùng là nhận thức về nhiều mặt của nhân cách.

Tự nhận thức về hành vi của bản thân, bao gồm cả những phẩm chất liên quan đến tình bạn, học tập, và bản thân, những phẩm chất liên quan đến nhiều khía cạnh của nhân cách.

Sự phát triển cơ thể ở tuổi học sinh THPT diễn ra nhanh chóng, mạnh mẽ và có nhiều biến động.

Do sự phát triển về mặt tâm sinh lý, thiếu niên thường thể hiện những hành vi thiếu kiểm soát, ví dụ như hậu đậu, vụng về trong các hoạt động.

Quan hệ khác giới ở tuổi thiếu niên thường mang màu sắc cảm xúc giới tính, pha trộn với những rung cảm xã hội nhẹ nhàng, kín đáo, bồng bột, đôi khi hơi kịch hóa.

Sự gia tốc phát triển của xã hội khiến cho tuổi thanh niên bắt đầu sớm hơn, nhưng kết thúc muộn hơn so với trước đây.

Người lớn thường có thái độ chăm sóc, bảo bọc thiếu niên do các em còn nhỏ tuổi, phụ thuộc kinh tế vào bố mẹ, và tâm lý chưa hoàn thiện.

Li do khiến người lớn không thay đổi thái độ đối xử với thiếu niên là vì thiếu niên còn nhỏ tuổi, phụ thuộc kinh tế, và tâm lý chưa trưởng thành.

Sự phát triển về cơ thể thiếu cân đối, hài hòa là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự vụng về, hậu đậu ở tuổi thiếu niên.

Hành vi muốn chống đối người lớn không phải là nguyên nhân chính khiến thiếu niên tỏ ra vụng về, hậu đậu.

Đặc điểm hoạt động thần kinh cấp cao của thiếu niên là một yếu tố góp phần giải thích cho sự vụng về, hậu đậu trong hành động của các em.

Học sinh THPT bắt đầu nhận thức rõ ràng về ngoại hình, hình ảnh của bản thân mình và điều này đóng vai trò quan trọng trong sự tự nhận thức của họ.

Sự thay đổi về thể chất, sự thúc đẩy từ nhu cầu trưởng thành và việc hình ảnh bản thân đóng vai trò quan trọng trong tự ý thức là những lý do chính khiến học sinh THPT quan tâm đến ngoại hình.

Tự ý thức của học sinh THPT phát triển từ nhu cầu của cuộc sống, hoạt động của bản thân trong tập thể và sự thay đổi, phát triển của cơ thể.

Học sinh THPT thường ưu tiên những phẩm chất về nhân cách và năng lực cá nhân hơn là diện mạo hay hành vi bên ngoài.

Liên quan đến việc tự phản ánh, suy ngẫm về bản thân và những gì mình đã làm được, việc Liên chép danh ngôn và đặt câu hỏi về bản thân thể hiện rõ nét đặc trưng của tuổi thanh niên.

Quan hệ với bạn cùng tuổi đóng vai trò quan trọng hơn quan hệ với người lớn ở lứa tuổi học sinh THPT.

Học sinh THPT dễ bị ảnh hưởng bởi quan điểm, suy nghĩ và hành động của bạn bè cùng trang lứa.

Học sinh THPT thường có nhu cầu được độc lập tự quyết trong các vấn đề của bản thân, mong muốn được thể hiện chính kiến, ý tưởng của mình.

Tự ý thức của học sinh THPT thể hiện rõ nét qua việc tự nhận thức về những phẩm chất nhân cách, năng lực và hành vi của bản thân.

Sự khác biệt về suy nghĩ, hành vi, nhu cầu giữa học sinh THPT và người lớn có thể dẫn đến xung đột hoặc bất đồng về quan điểm.

Sự đa dạng trong các nhóm bạn bè ở tuổi dậy thì, bao gồm cả nhóm thuần nhất và nhóm pha trộn, phản ánh nhu cầu giao tiếp phức tạp và đa dạng lúc này.

Các mối quan hệ bạn bè ở tuổi học sinh THPT có xu hướng sâu sắc, đòi hỏi cao về sự hiểu biết lẫn nhau và lòng trung thành.

Tình yêu ở tuổi học sinh THPT thường mang tính hồn nhiên, lãng mạn, chứa đựng sự ngây thơ và bỡ ngỡ trong tình cảm.

Học sinh THPT bắt đầu ý thức được tầm quan trọng của việc lựa chọn nghề nghiệp, đặc biệt là ở các lớp cuối cấp.

Sự phát triển tâm lí tuổi đầu thanh niên thường có tính hai mặt, người lớn cần lưu ý điều này khi giáo dục.

Quan hệ bạn bè vô cùng quan trọng đối với tuổi đầu thanh niên, nó chiếm vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần của họ.

Bước vào tuổi dậy thì, nhu cầu lựa chọn nghề nghiệp trở thành một vấn đề cấp thiết, ảnh hưởng đến tương lai của các em.

Hình ảnh về bản thân, đặc biệt là ngoại hình, trở thành một vấn đề quan trọng ảnh hưởng đến tâm lý của tuổi đầu thanh niên.

Hoạt động dạy học hướng đến sự phát triển trí tuệ, phẩm chất và năng lực của học sinh, qua đó góp phần hình thành con người toàn diện.

Giáo dục tuổi học sinh THPT cần chú trọng đến việc tạo dựng mối quan hệ bình đẳng, tôn trọng, tin cậy.

Hoạt động giáo dục nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo, phát triển năng lực, phẩm chất, góp phần hình thành nhân cách.

Người dạy phải tạo điều kiện cho học sinh chủ động, tích cực tham gia vào hoạt động học tập, khuyến khích sự sáng tạo.

Việc tiếp thu kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo một cách tự giác, có mục đích.

Tất cả những gì cần được lĩnh hội, bao gồm kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo..

Sự thay đổi chủ thể, khách thể, đối tượng, động cơ sau khi tiếp thu kiến thức.

Việc tiếp thu những tri thức về bản thân hoạt động học diễn ra song song với tiếp thu kiến thức.

Động cơ xã hội thúc đẩy việc học, nhưng ý thức về mục đích học tập trực tiếp có thể bị mờ nhạt.

Học sinh chủ động, tích cực, có ý thức chiếm lĩnh tri thức, biết cách tiếp thu, xử lý thông tin hiệu quả.

Khả năng sử dụng hiệu quả các phương pháp, kỹ thuật dạy học phù hợp với nội dung bài giảng, đặc điểm học sinh và điều kiện giảng dạy.

Khả năng nhận biết, đánh giá và điều chỉnh kế hoạch dạy học dựa trên phản hồi của học sinh và tình huống thực tế.

Khả năng thiết kế và triển khai các hoạt động sư phạm hiệu quả, đảm bảo sự tham gia tích cực, chủ động của học sinh.

Khả năng tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp, hiệu quả với học sinh trong quá trình dạy học.

Khả năng hiểu biết tâm lý, nhu cầu, năng lực của từng học sinh, từ đó lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp.

Là nghề có đối tượng là con người đang phát triển, công cụ lao động là nhân cách của người thầy, góp phần hình thành và phát triển nhân cách học sinh.

Khả năng phân tích, đánh giá đúng năng lực, hiểu biết của học sinh, đề ra phương pháp đánh giá phù hợp.

Khả năng sử dụng hiệu quả ngôn ngữ, kỹ thuật biểu đạt trong quá trình giảng dạy.

Khả năng chọn lọc, chế biến thông tin, tài liệu giảng dạy phù hợp với nội dung và đặc điểm học sinh.

Khả năng sử dụng những phương pháp, kỹ thuật dạy học phù hợp với nội dung và đặc điểm học sinh, giúp học sinh tự khám phá kiến thức.