Сыпыра Жырау турында
20 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Сыпыра жыраудың туған және өлген сапары кайда?

Сыпыра жырау ХІІІ ғасырдың онынчы жылдарында туып, ХІУ ғасырда өлген.

Сыпыра жырау қандай жырларды туғызған?

Сыпыра жырау ноғайлы жырларын, әсіресе, 'Тоқтамыс жыры'ны туғызған.

Сыпыра жырау Тоқтамыс ханмен байланысы қандай?

Сыпыра жырау Тоқтамыс ханмен өмірінің соңында кездескен.

Сыпыра жыраудың жастық шақтағы сөздері қандай?

<p>Сыпыра жырау тоғыз хан көргенін айтады.</p> Signup and view all the answers

Шыңғыс хан туралы Сыпыра жырау не дейді?

<p>Сыпыра жырау Шыңғыс ханның ерлігі мен тарихы туралы айтады.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жыраудың қазақ әдебиетіне қосқан үлесі неде?

<p>Сыпыра жырау қазақ поэзиясының бастауы болып табылады.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жырау кімдерден ақыл алған?

<p>Сыпыра жырау көп ханнан, соның ішінде Тоқтамыс ханнан ақылшы болған.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жыраудың 'Тоқтамыс жыры' туралы кімдер жазды?

<p>Ол туралы алғаш орыс филологы Мелиоранский жазған.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жыраудың 180 жасқа дейін тоғыз хан көргені нені білдіреді?

<p>Бұл оның тарихи кезеңнің куәсі болғанын және өмір бойы саяси жағдайларды білгенін білдіреді.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жырауға қандай сипат берілген?

<p>Сыпыра жырау даналық, шешендік, қажымас жігердің иесі ретінде бағаланған.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жырауның тарихтағы орнына қандай дәлелдер келтіріледі?

<p>Сыпыра жырау тарихта болған адам деп зерттеушілер оның сөз үлгілеріне және аңыздарға сілтеме жасайды.</p> Signup and view all the answers

Шоқан Уалиханов Сыпыра жыраудың қай шығармасын жазып алды?

<p>Шоқан Уалиханов «Тоқтамыс жырын» жазып алды.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жыраудың шығармаларының негізгі тақырыбы қандай?

<p>Сыпыра жыраудың шығармалары ел-жұртының мұңын қозғайды және ақыл ретінде берілген.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жырау сөз үлгілері қай жерде кездеседі?

<p>Сыпыра жырау сөз үлгілері В.Радлов пен Ильминскийлердің жинақтарында кездеседі.</p> Signup and view all the answers

Неліктен Сыпыра жырау халық аңызына айналған?

<p>Сыпыра жырау халық аңызына айналды, себебі оның шығармалары мен тұлғасы қазақ мәдениетінде терең тамыр жайған.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жырау қандай тарихи тұлғаларды өз шығармаларында меңзейді?

<p>Сыпыра жырау өз шығармаларында Тоқтамыс хан, Шыңғыс хан, және басқа хандарды меңзейді.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жырау нені білдіретін

<p>Сыпыра жырау</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жыраудың бүгінгі замандағы маңызы неде?

<p>Сыпыра жыраудың бүгінгі замандағы маңызы халықтың мәдени жадында сақталуында.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жыраудың шығармаларын зерттеген ғалымдар кімдер?

<p>Сыпыра жыраудың шығармаларын зерттеген ғалымдар Шоқан Уалиханов, Проф. Б.Кенжебаев, С.Мұқанов.</p> Signup and view all the answers

Сыпыра жырау қандай жырлармен байланысты?

<p>Сыпыра жырау «Ер Тарғын», «Едіге», «Қырымның қырық батыры» жырларымен байланысты.</p> Signup and view all the answers

Study Notes

Сыпыра Жырау турында

  • Сыпыра Жырауның туган һәм үлгән еллары билгесез.
  • Шәкән Уәлиханов мәгълүматларына таянып Ә.Марғұлан Сыпыраны кыпшак руынан чыккан, озын гомер яшәгән, тарихта ногайлы җырларын тудырган эпос җырчысы дип белдерә.
  • Сыпыраның 13-14 гасырларда яшәгәнлеге турында белгечләр фикер йөртә.
  • Сыпыраның гомере турында иң мөһим мәгълүмат - ул Алтын Урданың соңгы ханы Токтамыс белән бергә эшләгән.
  • Сыпыра "Мин - картыңмын, картыңмын" дип башланып киткән шигырендә 180 яшькә җиткәнче тугыз хан күргәнен әйтә.
  • Бу шигырьдә Сыпыраның Шыңгыз ханны да күргәнен яза. Шыңгыз хан 1227 елда үлгән булса, Токтамыс 1376-1395 елларда Алтын Урдага хан булган.
  • Бу мәгълүматларга нигезләнеп Сыпыра 13 гасырның унынчы елларында туган һәм 14 гасырда вафат булган дип саныйлар.
  • Сыпыраны казак әдәбияты тарихының җырчылар поэзиясе чорына кертеп карадылар, чөнки аның казак поэзиясенең башлангычы дип саналган.
  • Сыпыраның "Токтамыс җыры" дип аталган шигыре бар.
  • Профессор П.М. Мелиоранский 1868-1905 елларда ул шигырьне бастырган.
  • Мелиоранский Сыпыраны кыпшак даласының күп җирен күргән, күп ханга киңәшче булган, акыллы кеше дип саный.
  • 1927 елда академик К.И. Сәтбаев бу шигырьне яңадан бастырган.
  • Сәтбаев Сыпыраны акыллы, даны белән танылган, халык фикеренең лидеры булган кеше дип бәяләгән.
  • С.Сәйфуллин 1931 елда "Казакның иске әдәбият нәмуннәре" дигән китабында "Токтамыстың хушлашу сүзе" дип "Токтамыс җырын" бастырган.
  • С.Мұқанов Сыпыра, Асанқайғы, Бұқар җырчыларны 19 гасырга кадәрге казак шагыйрьләренең символы дип саный.
  • Е.Байболов Сыпыраның чыннан да яшәгән кеше булганлыгы турында әйтә.
  • Байболов Сыпыраның Ақшахан вакытында Кырым һәм Төньяк Кавказда, Ногай хан вакытында Идел буенда, Токтамыс вакытында Җаек буенда яшәгәнлеген искәртә.
  • Сыпыра Токтамыска шигырендә 62 хан күргәнен һәм 180 яшь булуын әйтә.
  • Шәкән Уәлиханов үз эшләрендә Сыпыраның кайбер сүз үрнәкләрен китерә.
  • В.Радлов һәм Ильминский Сыпыраның шигырьләренең кайбер үрнәкләрен җыйганнар.
  • Радлов бер китабында Сыпыра шигырьләреннән өзекләр бастырган, Кырым ногайлары арасында сакланган легенданы мисал итеп китерә.
  • Профессор Б.Кенжебаев Сыпыраның чыннан да яшәгән кеше булганлыгын әйтә.
  • Сыпыраның аты халык легендасына әверелгән.
  • Безнең көннәргә Сыпыраның аз гына әсәрләре килеп җитте.
  • Аның шигырьләре эпос җырларында, кешегә киңәш рәвешендә һәм толгау рәвешендә очрый.
  • Сыпыра "Ер Тарғын", "Едіге", "Кырымның қырық батыры" җырларында да искә алына.
  • "Токтамыс җырын" бастыручы Шәкән Уәлиханов бу шигырьне Аманқарағайдагы Жұмағұлдан алып язган.
  • К.Сәтбаев 1927 елда Баянауылдың ақыны Қопабайдан бу шигырьне яздырып алган һәм Орынборда бастырган.
  • С.Мұқанов, Е.Ысмайлов, Ә.Марғұлан "Ер Сайын", "Ер Қосай", "Ер Тарғын" кебек ногайлы җырларны язуда Сыпыраның катнашы булган дип саныйлар.
  • Мұрын җырчы, Җамбыл, Нурпейіс, Гыйльман һәм башка шагыйрьләр Сыпыраны тарихта яшәгән күп җыр язучы дип саныйлар.
  • Сыпыраның исеме казакларда һәм башка төрки халыкларда киң яйылган.
  • Сыпыра күп халыклар арасында хөрмәтле җырчы булып санала.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Сыпыра жырау: Қазақ поэзиясының бастауы PDF

Description

Сыпыра Жырау - кыпшак руыннан чыккан мәшһүр эпос җырчысы. Ул 13-14 гасырларда яшәгән, Алтын Урданың соңгы ханы Токтамыс белән бергә эшләгән. Аның иҗаты казак әдәбияты тарихында әһәмиятле урын тота.

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser