Сүйінбай Аронұлы туралы ақпарат

Podcast Beta

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Сүйінбайдың ұстазы кім ретінде танылған?

Жаманшал

Жұмық

Жамбыл (correct)

Оспан

Сүйінбайдың шешендік өнерінің отбасылық негізі кімге байланысты?

Жаңбыршы

Жаманақ

Күсеп Жиенқұлұлы (correct)

Арон

Сүйінбай Аронұлының туған жылы қандай?

1820

1800

1835

1815 (correct)

Сүйінбайдың қандай тарихи оқиғаларға белсене араласқаны айтылған?

Қоқан хандығының шапқыншылығы Signup and view all the answers

Сүйінбайдың қандай толғаулары халыққа танымал болған?

Сұраншы батыр Signup and view all the answers

Сүйінбай Аронұлының поэзиясының ерекшелігі неде?

Кемелдік философиясы Signup and view all the answers

Сүйінбайдың айтыстарында қандай тақырыптар жиі кездеседі?

Саяси құқықтар мен әділетсіздіктер Signup and view all the answers

Сүйінбайдың қандай шешендік нақылдары сақталған?

Төрт биге Signup and view all the answers

Сүйінбай Аронұлының әсері мен ықпалы неден көрінеді?

Қазақ руларының бірігуіне ықпал етті Signup and view all the answers

Сүйінбайды М.Әуезов қандай атақпен атап өткен?

Айтыс өнерінің алтын діңгегі Signup and view all the answers

Сүйінбайдың алғашқы жеке жинағы қай жылы жарық көрді?

1935 Signup and view all the answers

Сүйінбай шығармашылығын жинап, жариялаумен айналысқан ғалымдардың бірі кім?

Ә.Диваев Signup and view all the answers

Сүйінбайдың шығармалары қандай әдеби жинақтарда түрлі кезеңдерде жарияланды?

Үш ғасыр жырлайды Signup and view all the answers

Сүйінбайдың 'Кәрілік' өлеңі қай жинақта жарияланды?

Әлем әдебиетінің кітапханасы Signup and view all the answers

Сүйінбайдың мавзолейі қай жерде орналасқан?

Қарақыстақ Signup and view all the answers

Сүйінбайдың қыздарының аты кім болды?

Бағжан Signup and view all the answers

Сүйінбайдың жоғарғы сыныптарға арналған хрестоматиясына енгізілген өлеңдерінің саны қанша?

үш Signup and view all the answers

Сүйінбайдың 'Апырмау, мынау жатқан Сарыбай ма?' өлеңі қай жылдары жарияланды?

1929 Signup and view all the answers

Сүйінбайдың шығармалары қандай жиналған формамен жарияланған?

Тақырыптарға бөлініп Signup and view all the answers

Сүйінбайдың есімі қандай мәдени және білім беру мекемелеріне берілген?

Мектептер мен көшелер Signup and view all the answers

Study Notes

Сүйінбай Аронұлы

Сүйінбай Аронұлы (1815-1898) - танымал айтыс ақыны, Жамбыл облысы Жамбыл ауданы Қарақастек ауылында дүниеге келген.
Жасынан жыраулығымен елге танылған.
Жамбыл ақын Сүйінбайды ұстаз тұтқан.
Сүйінбайдың арғы атасы - Күсеп Жиенқұлұлы (1701-1791) - жауынгер ақын, жыршы, күйші, қобызшы.
Күсеп Жиенқұлұлы "Өтеген батыр" жырын жазған, сонымен қатар халықтың "Мың бір түн", "Шаһнама", "Көроғлы", "Тотының тоқсан тарауы" дастандарын жырлаған.
Сүйінбайдан басқа Жаманшал, Жұмық, Оспан деген ағалары мен інісі болған.
Сүйінбайдың ағасы Жаманшал Сүйінбайға "Отбасында мен жүйрікпін, шаршы топта сен жүйріксің" деп айтқан.
Қоқан әскерінің шабуылы кезінде (1840-1860) қазақ руларының басын біріктіруде Сүйінбайдың рөлі зор болды.
Сүйінбай халқын қоқандықтарға қарсы тұрып, тәуелсіздік үшін күресуге шақырды.
Сүйінбай "Өтеген батыр", "Саурық батыр", "Сұраншы батыр", "Жабай батыр", "Қарасай батыр" сияқты толғауларды жазған.
Сүйінбай өз шығармаларында әділетсіздікті, озбырлықты сынға алды, әсіресе Тезек төремен, қырғыз ақыны Қатағанмен айтыстарында аяусыз сыншыл.
Сүйінбайдың Малыбай, Жетібай, Әзірбай деген ұлдары және Бағжан, Қойжан деген қыздары болған.
Сүйінбайдың сүйегі Қарақыстақ ауылының шығыс жағындағы жотаға қойылған, қабіріне кесене тұрғызылған.
Алматы облысы филармониясы, Алматы қаласындағы үлкен даңғыл, туған ауылы, ондағы мектеп, көшелер Сүйінбай есімімен аталады.
Сүйінбайдың туған жерінде мемориалдық мұражай бар.

Сүйінбайдың шығармаларының жариялануы

1920 жылы Түркістан АКСР-і халық ағарту комиссариаты жанынан құрылған қырғыз (қазақ) ғылым комиссиясы ауыз әдебиеті үлгілерін жинау мақсатында Сырдария, Жетісу облыстарына экспедиция ұйымдастырды, этнограф ғалым Ә.Диваев экспедиция барысында Сүйінбайдың өлең-толғауларын, айтыстарын жазып алды.
1929 жылы "Жаңа әдебиет" журналында Сүйінбайдың "Апырмау, мынау жатқан Сарыбай ма?" өлеңі басылды.
С.Сейфуллин құрастырған "Қазақтың ескі әдебиет нұсқалары" атты жинаққа (1931) "Шапырашты Сүйінбай ақынның қартайған шағында айтқаны" деген өлеңі енген.
1935 жылы Қ.Жансүгіров пен Ф.Ғабитованың құрастыруымен "Сүйінбай ақын" деген атпен Сүйінбайдың шығармаларының тұңғыш жинағы жарық көрді.
С.Мұқанов пен Қ.Бекхожин 1939, 1940, 1941 және 1944 жылы орта мектептің 8-сыныбына арналған хрестоматиясына Сүйінбайдың "Сүйінбай мен Тезек төре", "Сүйінбайдың Тезектің өлген баласына көңіл айтқаны", "Кәрілік туралы" өлеңдерін енгізген.
Қазақстан ҒА құрылғаннан кейін (1946) Сүйінбай ақын мұрасын жинап, жариялаумен айналысқан ғалымдар Диваев, С.Бегалин, Б.Жақыпбаев, қырғыз фольклористері Ш.Уметәлиев пен Э.Мұқанбетовтардың еңбектерін ерекше атауға болады.
Ж.Жабаевтың мемориалдық мұражайының әдеби қорында Сүйінбай мұрасының біршамасы сақталған.
"Ақын жырлары", "17 – 19 ғасырлардағы қазақ ақындарының шығармалары", "Үш ғасыр жырлайды" атты жинақтарда Сүйінбай шығармалары кеңінен басылған.
"Айтыс" жинағының 1-томында "Сүйінбай мен Тезек төренің айтысы" жарияланған.
Сүйінбайдың "Ақиық" атты жинағына (1976) таңдаулы шығармаларымен қатар, тыңнан қосылған көптеген өлең-толғаулары, айтыстары енген.
Мәскеуде "Әлем әдебиетінің кітапханасы" сериясымен жарыққа шыққан 200 томдық жинақтың 102-томында Сүйінбайдың "Кәрілік" атты өлеңі жарияланған.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Сүйінбай Аронұлы - қазақ айтыс ақыны. Ол Жамбыл облысында дүниеге келген және халықтың тәуелсіздігі үшін күрескен. Оның әдеби мұрасы әділетсіздік туралы терең толғауларды қамтиды.