Suid-Afrika na die Anglo-Boere Oorlog

Suid-Afrika na die Anglo-Boere Oorlog

• Die Britse Ryk het feitlik die hele wêreld oorheers na die oorlog.
• Die hele Suid-Afrika was onder Britse beheer tydens die oorlog.
• Die Kaap en Natal was steeds kolonies, soos voor die oorlog.
• Die Oranje-Vrystaat en Transvaal, voormalige Boere-republieke, was nou kolonies.
• Buite die grense van die hedendaagse Suid-Afrika, was Betsjoeanaland (Botswana), Basoetoland (Lesotho) en Swaziland (eSwatini) Britse protektorate.
• Suidwes-Afrika (Namibië) was onder Duitse beheer.
• Suid-Rhodesië (Zimbabwe) was onder beheer van die Britse Suid-Afrikaanse Maatskappy na die besetting van blanke setlaars in die 1890's.
• Angola en Mosambiek was onder Portugese beheer.

Groot Vraes

• Wie is in beheer?
• Hoe gebruik hulle mag om die samelewing te beheer, te beïnvloed of te verander?
• Hoe behou hulle die mag?
• Wie verlang politieke verandering en waarom?
• Watter metodes word gebruik om politieke verandering teweeg te bring?
• Hoe is die samelewing georganiseer?
• Watter geleenthede het mense volgens ras, klas, geslag, stedelik of landelik?
• Wat is die basiese ekonomiese aktiwiteit en hoe verander dit oor tyd?
• Hoe word rykdom verdeel: wie is ryk en wie is arm?
• Wat bepaal die verdeling van rykdom?

Ekonomie en mense

• Landbou en mynbou was nog nie baie industrieë nie.
• In die stede was daar 'n kapitalistiese ekonomie, privaat eienaarskap en winsbejag.
• Swart mense het gewerk in myne op beperkte kontrakte.
• Die meeste swart mense het in landelike omgewing gewoon.
• Mens kon in vroeë tye van landbou lewe.
• As koloniale regerings belasting opgelê het, moes landelike mense tydelike mynbouwerk doen.
• Wit Afrikaners: Baie was boere, sommige het na stede verhuis (hoofsaaklik werkersklas)
• Wit Engelssprekendes het sake en beroepe oorheers, hoofsaaklik in stede.
• Bruin (Kleurlinge) en Indiër van sakes/laer klasse in stede en dorpe.

Politiek voor Unie

• Die Boere-republieke het slegs vir wit mans gekies.
• Dit het voortgeduur ná die oorlog, toe hulle Britse kolonies geword het.
• Kaap en Natal kolonies het sekere selfregering gehad.
• Parlemente kon wette uitvaardig.
• In teorie kon alle rasse stem.
• Wette oor eiendom en leesvaardigheid het die meeste swart kieser uitgeskakel wat strenger in Natal as in die Kaap was.
• Stemregte het 'n probleem geword tydens die bespreking oor die Unie.

Milner se Administrasie

• Lord Alfred Milner was verantwoordelik vir die heropbou ná die oorlog.
• Hoë Kommissaris en Goewerneur vir die voormalige Boere republieke.
• Milner wou die staat se rol beklemtoon met wit politieke oorheersing.
• Hy het die stemreg vir Engelse en Afrikaanssprekende blankes bevorder.
• Milner wou dat Suid-Afrikaners hulle deel van die Britse kultuur en beskawing raak.
• Hy het die aantal Britse setlaars vergroot.
• Hy beoog dat Anglo-Boere sou verengels in die moderne wêreld.
• Hy probeer om swartmense meer in die moderne wêreld te betrek, maar met konsentrasiekampe.
• Boer was verontwaardig oor Milner's planne.
• Dit was moeilik om genoeg Engelssprekende setlaars aan te trek.
• Boere het Afrikaanse taal meer belangrik geag oor Engels.
• Afrikaanse nasionalisme het uit dié tyd ontstaan.
• Milner wou die mynkultuur en groot kapitaal herstel deur die oorlog se ontwrigting.
• Hy het Britse belange bediende en herstel die meeste oorlogskade teen 1903.
• Boere het hul plase teruggekry.
• Boere is in moderne landboukundige tegnieke opgelei vir die mark.

Bespreking oor die Unie

• Milner: Inheemse sakekommissie: Lagden verslag het die rassengelykheid verwerp.
• Selborne memorandum: dieselfde stemmingsprosedure vir alle provinsies.
• 1908-1910 Nasionale Konvensie: slegs wit mans gekies het.
• Unie van die Kaap, Natal, Transvaal, en Oranje-Vrystaat se ekonomiese skakelings.
• Wit mense in Suid-Afrika wou ekonomiese skakelings hê.

Uitdagings

• Afrikaner nasionalisme.
• Wit Suid-Afrikaners sou 'n sterk band met Brittanje wees soos Louis Botha en Jan Smuts.
• Kaaplande: Eiendomskwalifikasie vir swart kiesers.
• Natal: strenger voorwaardes.
• Transvaal/OFS: slegs wit mans.

Kompromie

• 3 Hoofstede in verskillende kolonies.
• Kaapstad (Parlement), Pretoria (bestuur), en Bloemfontein (hof van appèl).
• Elke kolonie behou sy stemreg-stelsel.
• Planne om die stemreg vir wit vroue uit te brei.
• Swartes word slegs deur wit verteenwoordigers verteenwoordig.

Volgende lesing

• Hoe swart Suid-Afrikaners probeer het om teen die planne vir 'n wit-oorheersde Unie te staan.