Studie-noten in 't Middeleeuws Nederlands

Een valse pauselijke verklaring die beweert dat keizer Constantijn alle keizerlijke macht aan paus Sylvester I heeft overgedragen.

De wetten en regels van de kerk.

Een klooster waar monniken leven en werken volgens een specifieke regel.

Een school die verbonden is aan een kathedraal.

Een verzameling van Romeinse wetten die in de 6e en 7e eeuw werd gebruikt in het Oost-Romeinse Rijk en delen van Italië.

Een encyclopedie geschreven door Isidorus van Sevilla, die verwijst naar Romeinse recht en juridische kwesties.

Een verzameling visigotisch recht dat werd gebruikt in Iberië.

De invloed van het Romeinse Recht bleef bestaan, zelfs in gebieden onder islamitisch bestuur. Het werd erkend als het 'persoonlijk recht' van christenen.

Een belangrijk kenmerk van feodalisme was de persoonlijke afhankelijkheidsrelatie tussen de heer en de vazal. De heer bood bescherming, en de vazal beloofde trouw, gaf steun, advies en soms militaire dienst.

De relatie tussen heer en vazal werd vaak bekrachtigd met een ceremonie, het zogenaamde 'homage', waarbij de vazal trouw zwoer en de heer hem als 'zijn' man erkende.

De heer gaf zijn vazallen gebruiksrechten over het land in ruil voor betaling, dienst, of arbeidskracht, vaak met een symbolische erkenning van onderwerping.

Heren zorgden ervoor dat hun vazallen genoeg middelen hadden, meestal door land toe te wijzen, maar soms ook door een ambt of andere inkomsten te geven.

Heren namen ook juridische taken op zich en hielden rechtszittingen, waarbij ze de wetten toepasten die als gewoonterecht golden.

Tegen de 10e eeuw was het defensieve karakter van feodalisme grotendeels verdwenen en was het verworden tot een economisch uitbuitingssysteem.

Rechten en plichten werden erfelijk, en de uitwisseling tussen heer en vazal nam sterk af.

De heer maakte de regels, voerde ze uit en sprak recht.

In de vroege middeleeuwen bestond het gezag over rechten uit een mengelmoes van Romeinse, Germaanse, lokale en kerkelijke wetten.

In de 13e eeuw geloofde men dat God rechtstreeks kon bemoeien met juridische kwesties, vooral bij moeilijke, onopgeloste zaken. Men dacht dat God door een wonder zou bewijzen wie onschuldig was.

Een beproeving was een manier om de onschuld van een verdachte te bewijzen door middel van pijnlijke proeven, zoals het steken van een hand in kokend water. Als de persoon ongedeerd bleef, werd dit gezien als een teken van God's gunst.

De juridische wereld van de vroege middeleeuwen was complex met sterke verschillen tussen regio's, waarbij moraal en recht nauw met elkaar verbonden waren.

De Kerk, die aanvankelijk beproevingsrituelen steunde, begon rond 1000 steeds kritischer te worden. In 1215 verbood het Vierde Lateraans Concilie geestelijken om eraan deel te nemen.

In de vroege middeleeuwen werd het menselijke recht vaak gezien als een onvolmaakte kopie van een hogere, goddelijke orde.

Lokale experts, iuratores genaamd, speelden een cruciale rol bij het oplossen van conflicten in de vroege middeleeuwen.

Na de afschaffing van beproevingen op het Europese vasteland, ontstond het inquisitoire proces. Rechters onderzochten de waarheid door eigen onderzoek, het verzamelen van bewijs, en, in sommige gevallen, marteling.

Openbare bijeenkomsten, vaak met een religieus karakter, werden gebruikt om conflicten te bespreken en beslissingen te nemen.

In Engeland leidde het einde van beproevingen tot een versterkte rol van lekenjury's in strafzaken. Juryleden oordeelden op basis van hun eigen kennis en ervaring.

De ontwikkeling van het inquisitoire proces op het vasteland en de rol van lekenjury's in Engeland toonden verschillende manieren om gerechtigheid te bereiken.

Specifieke rituelen en symbolische handelingen werden gebruikt om instemming of eedaflegging te tonen.

Normen werden niet altijd als vaststaand beschouwd, maar werden in de loop van de tijd aangepast.

De afschaffing van beproevingen dwong Europeanen nieuwe methoden te vinden om waarheid en recht te bewerkstelligen in juridische kwesties.

Het idee van 'traditioneel' verwees vaak naar de kwaliteit van de norm, waarbij iets als goed werd gezien vanwege zijn ouderdom.

Een complex systeem met meerdere lagen, waar kleinere heren vazallen waren van machtigere heren, resulterend in een piramide van bevelen.

Degenen die aan een heer trouw zweren in ruil voor bescherming en land.

Koningen die hun macht uitbreidden door hun vazallen te dwingen naar hun hoven te komen.

De groei van steden werd gestimuleerd door ze te bevrijden van feodale controle.

Een systeem van wetten en rechtbanken opgezet door de koning, waarbij hij de hoogste rechter werd.

De twijfels over de werkelijke toepassing van feodalisme als een universeel systeem in middeleeuws Europa.

De evolutie van feodaliteit naar een sterkere concentratie van macht in de handen van koningen en het ontstaan van staten.

De samenwerking tussen Duitse keizers en de Kerk om hun macht te versterken.

Karel de Grote was een Germaanse heerser die over een enorm rijk regeerde, inclusief delen van Frankrijk, Duitsland, Nederland en Noord-Spanje. Hij oefende invloed uit op zowel seculiere als religieuze zaken.

In 800 kroonde de paus Karel de Grote tot 'keizer van de Romeinen'. Dit gaf de paus militaire steun en versterkte de onafhankelijkheid van de Westerse Kerk tegenover het Oost-Romeinse Rijk.

Karel de Grote zag zichzelf als beschermer van gerechtigheid en vrede. Hij wilde bestaande wetten ordenen en gehoorzaamheid verzekeren.

Karel de Grote liet lokale wetten optekenen en Germaanse normen 'romaniseren' om enige eenheid te bevorderen, maar hij streefde niet naar volledige uniformiteit.

In de vroege middeleeuwen was het recht vooral gebaseerd op persoonlijke en religieuze plichten binnen de gemeenschap. Er waren geen formele wetten of een centrale autoriteit.

Canoniek recht beïnvloedde alle christenen en was van belang bij onderwerpen zoals contracten en schulden. Lokale wetten bestonden naast prinselijke regels.

De verscheidenheid aan wetten werd niet gezien als een gebrek aan samenhang. Mensen zagen de verschillende bronnen als een weerspiegeling van Gods wil.

Karel de Grote beschermde de Kerk, herstelde kerkelijke discipline en moedigde het gebruik van erkende canonieke wetten aan.