Statistika

Study Notes

Tərif: Statistika, verilənlərin toplanması, təhlili, şərh olunması və təqdim edilməsi elminin sahəsidir.
Statistikanın növləri:
1. Təsviri Statistika: Verilənlərin qısa təsviri, ortalama, medyan, mod, dispersiya kimi göstəricilərin hesablanması.
2. İnferensial Statistika: Nümunə məlumatlarından istifadə edərək populyasiyaya aid nəticələrin çıxarılması.
Əsas anlayışlar:
- Veri: Məlumatların toplandığı ədədlər, sözlər və ya simvollar.
- Nümunə: Araşdırma üçün seçilmiş verilənlər qrupudur.
- Populyasiya: Araşdırma obyekti olan bütün verilənlər toplusu.
Statistik göstəricilər:
- Ortalama: Verilənlərin cəminin sayı ilə bölünməsi.
- Medyan: Verilənlərin sıralanması zamanı ortada qalan dəyər.
- Mod: Verilənlərdə ən çox təkrarlanan dəyər.
- Dispersiya: Verilənlərin ortalamadan ne qədər uzaqlaşdığını ölçən göstərici.
Statistik metodlar:
- Diaqnostik: Verilənlərin analiz edilməsi.
- Hipotez testi: İddiaların statistik olaraq yoxlanılması.
- Regressiya analizi: Dəyişənlər arasındakı əlaqələrin öyrənilməsi.
Tətbiq sahələri:
- İqtisadiyyat: İqtisadi göstəricilərin analizi.
- Sosiologiya: Sosial tədqiqatların aparılması.
- Tibb: Sağlamlıq statistikalarının toplanması.
Alətlər və proqramlar:
- Excel: Məlumatların təhlili və vizualizasiyası.
- R: Statistika təhlili və qrafiklərin yaradılması.
- SPSS: Sosial elmlərdə statistik analizlər üçün geniş istifadə olunan proqram.
Qrafiklər:
- Sütun qrafikləri: Kategoriyalara görə məlumatların müqayisəsini təqdim edir.
- Çizgi qrafikləri: Zamanla inkişaf edən dəyişiklikləri göstərir.
- Pasta qrafikləri: Kategoriyaların toplam içindəki payını vizuallaşdırır.
Dikkat edilməsi gərəkən məsələlər:
- Verilənlərin düzgün toplanması və işlənməsi.
- Statistikanın şərh olunmasında subyektivlikdən qaçınmaq.
- Nəticələrin etibarlılığını təmin etmək üçün nümunə ölçüsünün seçimi.

Statistika

Statistika, verilənlərin toplanması, təhlil edilməsi, şərh olunması və təqdim edilməsi üzrə elmin sahəsidir.

Statistikanın növləri

Təsviri Statistika: Verilənlərin qısa, sadə təsviri; ortalama, medyan, mod və dispersiya kimi göstəriciləri hesablayır.
İnferensial Statistika: Nümunə məlumatlarından istifadə edərək populyasiyaya aid nəticələri çıxarır.

Əsas anlayışlar

Veri: Toplanan məlumatları ifadə edən ədədlər, sözlər və simvollar.
Nümunə: Tədqiqat üçün seçilmiş verilənlər qrupu.
Populyasiya: Araşdırma obyekti olan bütün verilənlər toplusu.

Statistik göstəricilər

Ortalama: Verilənlərin cəmi, onların sayı ilə bölünərək hesablanır.
Medyan: Sıralanan verilənlərdə ortada qalan dəyər.
Mod: Verilənlərdə ən çox təkrarlanan dəyər.
Dispersiya: Verilənlərin ortalamadan nə qədər uzaqlaşdığını ölçən göstəricidir.

Statistik metodlar

Diaqnostik metodlar: Verilənlərin daha dərin analiz edilməsinə yönəlir.
Hipotez testi: İddiaları statistik yolla yoxlamağa imkan verir.
Regressiya analizi: Dəyişənlər arasındakı əlaqələri öyrənməyə yönəlib.

Tətbiq sahələri

İqtisadiyyat: İqtisadi göstəricilərin analizi üçün geniş istifadə olunur.
Sosiologiya: Sosial tədqiqatların aparılmasında >>statistikanın rolu çox önəmlidir.
Tibb: Sağlamlıq statistikalarının toplanması və analizi.

Alətlər və proqramlar

Excel: Məlumatların təhlili və vizualizasiyasında geniş istifadə olunur.
R: Statistik analizin aparılması və qrafiklərin yaradılması üçün əhəmiyyətli bir alətdir.
SPSS: Sosial elmlərdə statistik analizlər üçün geniş istifadə olunan proqramdır.

Qrafiklər

Sütun qrafikləri: Kategoriyalara görə məlumatların müqayisəsini əks etdirir.
Çizgi qrafikləri: Zamanla dəyişiklikləri göstərir.
Pasta qrafikləri: Kategoriyaların toplamdakı payını vizuallaşdırır.

Dikkat edilməsi gərəkən məsələlər

Verilənlərin düzgün toplanması və işlənməsi vacibdir.
Statistikanın şərh olunmasında subyektivlikdən qaçınmaq lazımdır.
Nəticələrin etibarlılığını təmin etmək üçün nümunə ölçüsünü korrekt seçmək önəmlidir.

Description

Bu quiz statistika sahəsindəki əsas anlayışları və metodları əhatə edir. Təsviri və İnferensial Statistika ölçü göstəricilərini öyrənərək verilənlərin təhlili haqqında məlumat əldə edəcəksiniz.