Stanovništvo Azije: prirodni priraštaj i narodi

Prirodni priraštaj u Aziji

• Azija ima oko 60% svetskog stanovništva i najgušće je naseljen kontinent sa prosekom od 95 stanovnika po km².
• Prirodni priraštaj u Aziji iznosi oko 12‰, ali nerazvijene i pretežno islamske zemlje imaju najveći, oko 25‰.
• Depopulacija, odnosno negativan prirodni priraštaj, prisutan je u Gruziji i Japanu.
• Indija i Kina su uspele da smanje prirodni priraštaj merama i zakonskim ograničenjima.

Narodi Azije

• Narodi Azije pripadaju žutoj, beloj i crnoj rasi.
• Najbrojniji narodi žute rase su Kinezi, Japanci, Korejci, Mongoli, Vijetnamci, i Kambodžani.
• Zapadni, južni i centralni deo Azije naseljavaju narodi bele rase, uključujući Indijce, Nepalce, Pakistance, Arape, Irance i Turke.
• Na jugu i jugoistoku Azije žive narodi crne rase, poput Negrita, Veda, i Dravida.
• Kinezi su najbrojniji narod Azije, sa preko 1,2 milijarde pripadnika.
• Sledi Hindustanci (330 miliona), Bengalci (185 miliona) i Japanci (125 miliona).

Kineska civilizacija

• Kineska civilizacija je nastala oko 2000. godine p.n.e., a poslednji car je zbačen 1912. godine.
• Osnova civilizacije je zemljoradnja sa sistemom kanala za navodnjavanje građenim vekovima.
• Najveći građevinski poduhvat je Kineski zid, dug 2700km, koji je građen od 3. veka p.n.e. i dograđivan do 16. veka.
• Pronalasci karakteristični za kinesku civilizaciju su: papir (1. vek), ralo, barut (12. vek), kompas (5. vek), proizvodnja svile, metala (6. vek) i viseći mostovi.
• Kinesko pismo je veoma staro i sadrži desetine hiljada znakova.
• Pojednostavljeni sistem od 7000-8000 znakova je u upotrebi od 1956. godine.
• Osoba koja zna minimum 1500-2000 znakova smatra se pismenom.
• Kinezi su doprineli razvoju prirodne medicine i akupunkture.
• Kina je država sa jakom ekonomijom i smatra se trećom svetskom silom sa snažnim uticajem u međunarodnim organizacijama.

Arapska civilizacija

• Arapska civilizacija je bila jedna od najrazvijenijih tokom 7. i 8. veka.
• Arapska država nastala je sa pojavom islama, a širenjem teritorija širila se i religija.
• Arapska kultura objedinjuje tekovine civilizacija sa područja Tigra i Eufrata, Nila, istočnog Sredozemlja, kao i grčke i rimske kulture.
• Arapski brojevi su uvedeni u Evropu 1202. godine
• Razvijale su se prirodne nauke, medicina (posebno hirurgija), književnost, geografija, istorija i filozofija.
• U arhitekturi je razvijen mavarski stil, a u umetnosti se ističe kaligrafija.
• Država Turaka Osmanlija osnovana je u 13. veku u Maloj Aziji, a za šest vekova se proširila i na druge delove.
• Zasnovana je na vlasti sultana, državnoj upravi, vojsci i zakonima zasnovanim na šerijatskom pravu.
• Turska umetnost se razvijala pod islamskim uticajem, posebno izgradnja džamija.
• Arhitekta Selim je projektovao džamije Sulejmaniju i Selimiju u Istanbulu.
• Slikarstvo i vajarstvo nisu bili razvijeni, izuzev minijature.
• Dolaskom Ataturka na vlast 1923. godine, umetničke škole su otvorene po uzoru na evropske, i civilizacija prihvata uticaje Evrope.
• Turski uticaji su prisutni na Balkanu i širili islamizaciju.

Prirodni izvori i bogatstva Azije

• Azija je prva u svetu po rezervama hidroenergije, nafte, prirodnog gasa i drveta.
• Vodeća je po rezervama kalaja, antimona i volframa, sa 2/3 rezervi nafte i 1/3 zemnog gasa.
• Najveći proizvođači nafte su Saudijska Arabija, Iran, Irak, Kuvajt, UAE, Katar i Bahrein.
• Značajni izvori energije su i zemni gas i ugalj, kojim raspolažu Kina, Indija, DR Koreja, Kazahstan i Turska.
• Rude gvožđa su zastupljene u Kini i Indiji a kalaja u Maleziji i Indoneziji.

Prirodna i migraciona kretanja Afrike

• Prirodni priraštaj u Africi iznosi oko 24‰ godišnje i najveći je među kontinentima, usled smanjenja smrtnosti stanovništva.
• Migracije su izražene, uključujući migraciju Arapa u 7. veku i naseljavanje Evropljana tokom kolonizacije.
• Prisilne migracije (odvođenje robova) su procenjene na 15 miliona od 16. do 19. veka.

Egipatska civilazija

• Egipatska civilizacija je trajala skoro 3000 godina, sa preko 30 dinastija i 200 faraona.
• Razvila se duž reke Nil i verovala u stotine bogova.
• Faraon je bio i bog i kralj, smatran sinom boga sunca Ra.
• Verovali su u zagrobni život i balsamovali tela pokojnika.
• Piramide su građene za sahranjivanje faraona, a najveće se nalaze u Gizi, uključujući Keopsovu piramidu.
• Koristili su hijeroglifsko pismo, a pisali su na papirusu.

Prirodni izvori i bogatsva Afrike

• Veliko prirodno bogatstvo su šume, ali se površina smanjuje usled nekontrolisane seče.
• Afrika raspolaže sa 1/4 svetskog hidroenergetskog potencijala.
• U Južnoafričkoj Republici se nalaze velika ležišta kamenog uglja.
• Najveća nalazišta nafte i prirodnog gasa su na severu kontinenta, uz obalu Gvinejskog zaliva.
• Proizvođači i izvoznici nafte su Libija, Alžir, Egipat i Nigerija, a Alžir ima najveće zalihe zemnog gasa.
• Od mineralnih resursa, prisutni su uranijum, bakar, boksit, kobalt, mangan, hrom, platina, dijamanti i zlato.