Sözcük Yapımı ve Birleştirme

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson
Download our mobile app to listen on the go
Get App

Questions and Answers

Türkçede yeni sözcüklerin yaratılmasında en etkili yöntem hangisidir?

  • Yalnızca eklemeli yapılar kullanma
  • Yabancı dillerden doğrudan alıntı
  • Aynı köklerden türeme (correct)
  • Bileşik sözcük oluşturma (correct)

Türkçede dilin üreticilik ve yaratıcılık nitelikleri, hangi durumlarda belirginleşir?

  • Standart dil kurallarının ihlal edilmesi
  • Yeni sözcüklerin eklemeli dillerden gelmesi
  • Dil gelişim süreçlerinde farklı kaynaklardan yararlanılması (correct)
  • Sadece edebi eserlerde kullanılması

Bir dilde yeni kelime oluşturma sürecinde hangi öğe en az etkili kabul edilir?

  • Yabancı dillerin etkisi
  • Gelişen kültürel etkileşimler
  • Türetme ve birleştirme yolları
  • Özgün dil yapısının korunması (correct)

Türkçedeki sözcük oluşturma yöntemlerinden hangisi örnek teşkil etmez?

<p>Kısa film senaryosu yazma (A)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi Türkçenin eklemeli bir dil olmasının getirdiği bir özelliktir?

<p>Yeni kelimelerin karmaşık biçimlerde oluşturulması (A)</p> Signup and view all the answers

Birleşik sözcüklerde asıl öğenin konumu genellikle neresidir?

<p>Sondaki öğedir (C)</p> Signup and view all the answers

Birleşik sözcük oluşturmanın genel tanımı nedir?

<p>İki ya da daha fazla sözcüğün birleşimidir (D)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi birleşik sözcüklerden biri değildir?

<p>Yüzmek (A)</p> Signup and view all the answers

Yeni sözcükler oluşturmanın yöntemlerinden hangisi Batı dillerinden aktarılmamıştır?

<p>Kalıplaşma (A)</p> Signup and view all the answers

Sözcük üretimini sınırlayan hangisi dilin iç sistemine ait etkenlerden biridir?

<p>Dilbilgisi kuralları (C)</p> Signup and view all the answers

Birleşik sözcüklerin anlamını belirleyen öğeye ne denir?

<p>Asıl öğe (A)</p> Signup and view all the answers

Birleşik sözcüklerin yapısal olarak birbirinden farklı olabileceği unsurlar hangileri olabilir?

<p>Vurgu ve süre (A)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi sözcük oluşturma yöntemlerinden biri değildir?

<p>Bölme (B)</p> Signup and view all the answers

Sözcük türetme yöntemleri arasında hangi yöntemler özellikle Batı dillerinden aktarılmıştır?

<p>Sözcük birleştirme (D), Sözcük türetme (A)</p> Signup and view all the answers

Söz varlığını geliştirmede kullanılan yöntemlerden hangisi yalnızca birkaç sözcüğün oluşmasında kullanılır?

<p>Kalıplaşma (A)</p> Signup and view all the answers

Karatavuk ile kara tavuk arasındaki fark nedir?

<p>Karatavuk'ta boşluk yoktur, kara tavuk'ta boşluk vardır. (C)</p> Signup and view all the answers

Karatavuk teriminde 'çok' zarfı neyi niteleyemez?

<p>'Karatavuk' kelimesinin sıfatını niteleyemez. (A)</p> Signup and view all the answers

Karatavuk teriminde öbeğin vurgusu nerede yoğunlaşır?

<p>İkinci kelimenin üzerinde. (C)</p> Signup and view all the answers

Kara tavuk kelimesindeki vurgunun durumu nasıldır?

<p>İlk kelimenin üzerinde yoğunlaşır. (D)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

<p>Kara tavuk böceklerle beslenir. (B)</p> Signup and view all the answers

Bitişik ya da isim-fiil olarak değerlendirilen örneklerden hangisi yanlıştır?

<p>sıfat-fiil (B)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi Türkçedeki birleştirmelerin yazılışı ile ilgili bir sorundur?

<p>Tümüyle bağlama yapılması (B)</p> Signup and view all the answers

Aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

<p>Osmanlıca metinlerde kısa çizgi kullanılmaz. (A)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi Türkçedeki birleştirme yazım kılavuzları arasında görülen bir farklılık değildir?

<p>Birleştirmenin her koşulda aynı yapılması (A)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi Türkçede 'check-in' gibi bir kelime örneği değildir?

<p>sıfat-fiil (D)</p> Signup and view all the answers

Türetme işlemiyle hangi tür yeni sözcükler oluşturulabilir?

<p>Anlam ve/veya tür bakımından yeni sözcükler (A)</p> Signup and view all the answers

Birikim sözcüğünün türetilmesinde hangi ek kullanılmıştır?

<p>-(i)k- (A)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi yanlış bir ifadedir?

<p>Fiil, ancak eklerle değiştirilebilir. (B)</p> Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi türetme eklerinin etkisini gösterir?

<p>Köke eklenen eklerle yeni anlam kazanma (B)</p> Signup and view all the answers

Bir kökten türetilen yeni kelimelerde hangi özellik aranmaz?

<p>Kök kelimenin kendisi (B)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Sözcük Yapımı

Dillerin, yeni sözcükler oluşturmak için kullandığı yöntemlerdir.

Türkçe Söz Varlığı

Türkçenin sahip olduğu tüm kelimelerin bütünüdür.

Türetme

Mevcut bir kelimeye ekleme yaparak yeni bir kelime oluşturma yöntemi.

Birleştirme

İki veya daha fazla kelimeyi birleştirerek yeni bir kelime oluşturma yöntemi.

Signup and view all the flashcards

Batı Dillerinin Etkisi

Türkçe'ye yeni kelimeler ekleyen veya sözcük yapımında farklılaşmaya neden olan Batı dilleridir.

Signup and view all the flashcards

Eklemeli Dil

Yeni kelimeler oluştururken eklemeler yaparak yeni kelimeler oluşturan dil.

Signup and view all the flashcards

Birleşik Sözcük

İki veya daha fazla sözcüğün birleşerek yeni bir sözcük (isim veya fiil) oluşturmasıdır.

Signup and view all the flashcards

Sözcük Üretimi

Dilin iç yapısındaki etkenlerce kısıtlanan sözcük oluşturma süreci.

Signup and view all the flashcards

Söz Varlığı Geliştirme

Yeni sözcükler üretme ve mevcut sözcükleri geliştirme yöntemleri.

Signup and view all the flashcards

Asıl Öğe

Birleşik sözcükte anlamı ve sözcük türünü belirleyen öğedir.

Signup and view all the flashcards

Birleşik Sözcük Örnekleri

Birleşik sözcüklerin örnekleri; masamüst, yazlık ev, yazıhane, alışveriş merkezi gibi.

Signup and view all the flashcards

Türetme

Mevcut sözcüklere ekler ekleyerek yeni sözcükler oluşturma yöntemi.

Signup and view all the flashcards

Birleştirme

İki veya daha fazla sözcüğün birleştirilmesiyle yeni sözcükler oluşturma yöntemi.

Signup and view all the flashcards

Asıl Öğenin Konumu

Çoğu zaman, birleşik sözcüklerde asıl öğe, sözcüğün sonundaki kelimedir.

Signup and view all the flashcards

Sözcük Birleşimi

Birleşik sözcüklerin yapısını ve anlamlarını inceleyen dilbilgisi konusu.

Signup and view all the flashcards

Kalıplaşma

Sözcüklerin belirli kalıplara yerleşerek yeni sözcükler oluşturma süreci.

Signup and view all the flashcards

Dış Kaynaklar

Batı dillerinden dilimize aktarılmış sözcük oluşturma yöntemleri.

Signup and view all the flashcards

Karatavuk

Kara tüyleri olan ve meyve/böceklerle beslenen bir ötücü kuş.

Signup and view all the flashcards

Kara Tavuk

Kara tüyleri olan bir tavuk türü

Signup and view all the flashcards

Birleşik Sözcük

İki veya daha fazla sözcüğün birleşmesiyle oluşan kelime.

Signup and view all the flashcards

Öbek Vurgusu

Bir kelimenin veya kelime grubunun vurgulanması.

Signup and view all the flashcards

Zarf

Bir fiili, sıfatı veya başka bir zarfı niteleyen kelime.

Signup and view all the flashcards

Sıfat

Bir isim veya zamir niteleyen kelime.

Signup and view all the flashcards

Bitişik Yazım

Sözcüklerin yan yana, aralarında boşluk olmadan yazılması.

Signup and view all the flashcards

Ayrı Yazım

Sözcükler arasında boşluk bırakılarak yazılmaları.

Signup and view all the flashcards

Yazım Kuralları

Sözcüklerin nasıl yazılacağını düzenleyen kurallar.

Signup and view all the flashcards

Birleştirme

İki veya daha fazla sözcüğün birleştirilerek yeni bir sözcük oluşturulması.

Signup and view all the flashcards

Kısa Çizgi

Bazı sözcüklerde, sözcüklerin birleştirilmesini göstermek için kullanılan çizgi.

Signup and view all the flashcards

Yazım Sorunları

Sözcüklerin nasıl yazılacağına dair belirsizlik ve farklılıklar.

Signup and view all the flashcards

Türetme

Mevcut bir sözcüğe yapım ekleri ekleyerek yeni bir sözcük oluşturma işlemidir.

Signup and view all the flashcards

Yapım eki

Anlam ve/veya tür bakımından yeni sözcük oluşturmak için kullanılan ek.

Signup and view all the flashcards

Kök

Bir sözcüğün temel anlamını taşıyan kısmı.

Signup and view all the flashcards

Türetme örneği

Bir sözcükten, anlam ve/veya türü değiştiren eklerle yeni bir sözcük türetme.

Signup and view all the flashcards

Ekin önemi

Her ek yeni sözcükler oluşturmak için kullanılmaz.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Sözcük Yapımı

  • Diller zamanla değişir ve yeni sözcükler oluşturur.
  • Türkçe, ekleme ve birleştirme yoluyla sözcükler üretir.
  • Batı dillerinin etkisiyle veya farklı yollarla da sözcükler oluşur.
  • Dil, üretici ve yaratıcı bir sistemdir. Ancak, sınırlayıcı dil içi etkenler de vardır.
  • Sözcük oluşturma yöntemleri bulunur.
  • Türetme, birleştirme ve kalıplaşma yöntemleri dil içindedir.
  • Diğer yöntemler Batı dillerinden alınmıştır.

Birleştirme

  • İki veya daha fazla sözcüğün birleşmesiyle ad veya eylem sözcüğü oluşur.
  • Birleşik sözcükteki asıl öğe, anlam ve türü belirler.
  • Genellikle asıl öğe, son sözcüktür.
  • Birleşen öğeler arasında yapı, vurgu, süre vb. ilişkiler bulunur.
  • Boşluk ve süre birleşik sözcüklerde farklılık gösterebilir.
  • Vurgu, sözcüklere göre değişir.

Türetme

  • Yapım ekleri ile anlam ve/veya tür bakımından yeni sözcükler üretilir.
  • Yeni sözcükler kök üzerinden üretilir.
  • Her ek, her kelimeye yeni anlam katmaz.
  • Ses bilgisine ve yapı bilgisine bağlıdır.
  • Karşıt anlamlar üretebilir.

Kalıplaşma

  • Çekim ekleri zamanla yeni anlamlar kazanır.
  • Yeni anlamlar oluşturmuştur.

Örnekseme

  • Yabancı sözcükleri model almak.
  • Yerli parçalar kullanılarak yeni sözcükler üretilir.

Kırpma

  • Çok heceli sözcüklerden heceler çıkarılarak yeni sözcükler oluşturulur.
  • Meydana gelen yeni sözcükler kısaltma olarak kabul edilebilir.

Karma

  • İki sözcüğün hecelerinin birleştirilmesiyle yeni sözcükler oluşturulur.
  • Genellikle ilk bileşenin ilk, ikinci bileşenin ikinci kısmı kullanılır.

Kısaltma

  • Sözcüklerin ilk harflerinden yeni sözcük üretilir.

Kasıtlı Yaratma (Uydurma)

  • Yeni sözcük, hiçbir biçimsel veya kuralsal öge kullanmadan oluşturulur.
  • Genellikle, markalar veya özel isimler bu şekilde oluşturulur.

Derleme

  • Ağızlardan, günlük kullanımdan yazı diline aktarım.
  • Dil Devrimi döneminde bu tür aktarımlar olmuştur.

Tarama

  • Yazı dilinden uzaklaştırılmış sözcükler tekrar yazı diline alınır.
  • Tarihsel kaynaklardan sözcükler bulunabilir.

Kopyalama (Ödünçleme)

  • Başka dillerden sözcükler alınabilir.
  • Alınan sözcüklere örnekler sunulmuştur.

Adlandırma

  • Somut ve soyut varlıkları adlandırmak önemlidir.
  • Adlandırma, gereksinimlerimize ve ihtiyaçlarımıza göre değişir.
  • Adlandırmada, genel kavramlar ve belirli kavramlar vardır.
  • Genel kavram, daha kapsamlıdır.
  • Özel kavram, daha spesifiktir.

Sözcüklerin Sınıflandırılması

  • Anlam, tür ve görev gibi farklı ölçütlere göre sınıflandırma yapılabilir.
  • Sözcüklerin anlam özelliklerine göre sınıflandırılmış örnekler bulunur.
  • Sözcükler, temel, yan anlam veya mecaz anlam olarak sınıflandırılabilir.
  • Eş anlamlı, zıt anlamlı veya çok anlamlı olabilirler.
  • Bağlaç, zamir, sıfat, edat, zarf gibi türler bulunur.
  • Her bir sözcük türünün özel nitelikleri ve kullanımı vardır.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

6. Hafta Edebiyat PDF

More Like This

Word Formation Quiz
24 questions
Word Formation Processes
69 questions

Word Formation Processes

ProsperousAmaranth8591 avatar
ProsperousAmaranth8591
Use Quizgecko on...
Browser
Browser