Sociologie Begrippenlijst

Sociologie Begrippenlijst

• Sociologie: Ontstaan, voortbestaan en veranderen van maatschappelijke patronen/structuren.
• Sociaal handelen: Bewust gedrag van mensen gericht op anderen, beïnvloed door normen, waarden en relaties in de samenleving.
• Samenleving: Interactie en communicatie tussen mensen.
• Interactie: Iemand doet iets en een ander reageert daarop.
• Communicatie: Invloed uitoefenen en ondergaan door gedachten en emoties.
• Interpretatie: Betekenis geven aan situaties.
• Civil inattention: Sociaal aanvaard om niet te communiceren met anderen (vb. in de lift).
• Thomas theorema: Als mensen een situatie als echt definiëren, zijn ze real in their consequences (hun reactie is dan gebaseerd op hoe ze de situatie zien).
• Orde: Voorspelbaarheid en routine.
• Groep: Verzameling individuen met interacties, gedeelde normen, waarden, verwachtingen en identiteit.
• Peergroep: Ontwikkelingsleeftijd, soortgelijke situatie en langdurige contacten.
• Doelgroep: Groep mensen die je wilt bereiken in marketing/communicatie.
• Organisatie: Mensen die samenwerken met een gemeenschappelijk doel, gestructureerde posities en interacties met andere organisaties.
• Referentiekader: Waarden, normen, overtuigingen en ervaringen waarmee iemand de wereld interpreteert.
• Institutie: Gestandaardiseerd gedrag, stabiel maar kan veranderen, routine, voorspelbaarheid, orde.

Sociologie (deel 2)

• Conflictsociologie: Visie: structuur samenleving is ongelijk.
• Cultuur: Kennis, waarden, normen en doelen, evolueren, handleiding voor interacties.
• Waarden: Idee van wat goed is (concreet en meetbaar).
• Doelen: Richtlijnen over hoe iets moet.
• Normen: Hoe je je moet gedragen.
• Individualisme: Focus op het individu, autonomie, rechten, zelfontplooiing belangrijker dan de groep.
• Materialisme: Materiële omstandigheden bepalend voor menselijk gedrag.
• Dominante cultuur: Culturen waaruit het overheersende deel van de bevolking bestaat.
• Subcultuur: Culturen van de minderheid.
• Multiculturele samenleving: Verschillende culturen en etnische groepen bestaan naast elkaar met hun eigen identiteiten.
• Symbool: Iets zonder betekenis die in interactie wel een betekenis krijgt.
• Expressief symbool: Symbolen beïnvloeden identiteitsvorming.
• Identiteit: Kenmerken die een persoon uniek maken.
• Mead: Identiteit ontstaat door interactie met significant others en generalised other (het inleven in een ander).
• Significant other: Mensen uit de primaire omgeving met wie je interacties hebt.
• Generalised other: Het inleven in de verwachtingen van de samenleving.
• Role-taking: Zich plaatsen in de schoenen van een ander.

Sociologie (deel 3)

• Determinisme: Menselijk gedrag wordt bepaald door externe factoren.
• Ruiltheorie: Mensen ruilen met anderen vanuit eigenbelang.
• Winstmaximalisatie: Mensen proberen zoveel mogelijk winst te behalen.
• Wet van Homans: Ruilen leidt tot netwerken.
• Front region: Plaats waar we onze rol spelen.
• Back region: Zonder rolvoorschriften.
• Zero sum game: Een winnaar en verliezer (Niet altijd winst voor beide partijen).
• Coöperatief spel: Beide partijen winnen.
• Traditionele autoriteit: Adel, heren, armen (via overerving).
• Rationeel legale autoriteit: Nadenken in wetten, bureaucratie.
• Bureaucratie: Arbeidsdeling, hiërarchie, regels voor interacties, medewerkers worden aangeworven naar kennis/prestatie.
• Nepotisme: Vriendjespolitiek, mensen worden aangesteld op basis van connecties.
• Doelverschuiving: Focussen op activiteiten in plaats van het uiteindelijke doel.
• Trained incapacity: Geen creatieve en kritische denk-vaardigheden door overregulatie en arbeidsverdeling.
• Oligarchie: Aan de top van een organisatie is meer macht naar de leiding.
• Gemeinschaft: Gezamenlijke leven, groepsgerichtheid, tradities en solidariteit.
• Gesellschaft: Individuele bezigheden, eigenbelang.
• Mechanische solidariteit: Mensen leven samen en hebben sociale verplichtingen vanwege tradities.
• Organische solidariteit: Meer sociale contacten vanwege ruil/industrie, gebaseerd op individuele interesses.

Sociologie (deel 4)

• Welvaartsstaat: Overheidsinmenging en bescherming voor werknemers en sociale zorg
• Sociale markt economie: Capitalisme met overheidsinmenging
• Sociale grondrechten: Basisrechten die burgers beschermen op het gebied van welzijn.
• Sociale zekerheid: Een systeem waarbij werknemers geld betalen en er een pot voor is. Je krijgt een uitkering als je ziek bent, pensioen, werkloos.
• Sociale bijstand: Sociale zekerheidrechten niet hebben.
• Collectieve voorzieningen: Voorzieningen georganiseerd door overheid/gemeenschap.
• Globalisering: Wereldwijde uitbreiding van relaties.
• Socialisatie: Het proces waarin men de cultuur leert.
• Primaire socialisatie: Cultuur leert in het gezin, ouders/verzorgers.
• Secundaire socialisatie: Cultuur leert buiten het gezin, school, sociale groepen.
• Externe socialisatieagenten: Mensen die buiten gezin/school cultuur aanleren (vb. vrienden/sport).
• Sociale controle: De samenleving zorgt ervoor dat er controle en orde is in de maatschappij.

Sociologie (deel 5)

• Deviant gedrag: Gedrag dat afwijkt van de norm.
• Crimineel gedrag: Deviant gedrag met strafrechtelijk gevolg.
• Anomie: Spanning tussen waarden en normen en beperkte middelen om doelen te bereiken.
• Deviante socialisering: Socialisatieprocessen resulteren in deviant gedrag van anderen.
• Permissieve socialisering: Samenleving waarin alles is geoorloofd.
• Self-fulfilling prophecy: Een verwachting wordt werkelijkheid door gedrag.
• Stigmatiseren: Persoon met deviant gedrag identificeren.
• Pygmalioneffect: Verwachtingen over gedrag beïnvloeden werkelijkheid.
• Latrogenese: Hulpverleners maken cliënte hulpbehoevend.
• Therapeugenese: Hulpverleners helpen cliënte.
• Rational choice: Mensen maken keuzes om voordelen te behalen.
• Fundamentele attributiefout: Het gedrag van iemand verbinden aan zijn karakter zonder de context te beschouwen.
• Individueel schulddenken: Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun eigen situatie.
• Sociale stratificatie: Mensen in lagen/klassen verdelen.

Sociologie (deel 6)

• Sociale ongelijkheid: Ongelijk verdeling van middelen, kansen en privileges.
• Klasse: Mensen met gelijke economische positie en status.
• Klassenmaatschappij/Standenmaatschappij/Kasten: Sociaal geordende groepen met verschillende status(klassen zijn dynamisch, standen blijven hetzelfde).
• Verticale sociale mobiliteit: Verschuiving naar hogere/lagere sociale positie.
• Raciale stratificatie: Ongelijke verdeling van middelen, kansen en status op basis van ras.
• Slavernij: Mensen gedwongen tot arbeid zonder loon.
• Inkomensongelijkheid: Verschil in inkomen tussen mensen.
• Vermogensongelijkheid: Verschil in bezittingen tussen mensen.
• Referentiegroepen: Groepen die je nastreeft om je gedrag aan aan te passen.
• Latente functies: Onbedoelde gevolgen van arbeid.
• Ascription: Kenmerken/eigenschappen van een persoon die niet door eigen handelen is.
• Achievement: De kansen die je krijgt op basis van eigen handelen.
• Scolariteitsgraad: Percentage mensen met een bepaalde diploma.

Sociologie (deel 7)

• Indicator-leerling: Kenmerken die risico op schoolvertraging.
• Wooncrisis: Impact van wonen op gezondheid, onderwijs en welzijn.
• Sociale economische ongelijkheid op vlak van gezondheid: Sociale ongelijkheid beïnvloedt gezondheid.
• Meritocratie: Positie afhangt van eigen verdiensten/vaardigheden.
• Economisch kapitaal: Materiële rijkdom.
• Cultureel kapitaal: Waarden, normen, en opvattingen.
• Geïnstitutionaliseerd cultureel kapitaal: Geformaliseerd cultureel kenmerk (diplomas,...).
• Geobjectiveerd cultureel kapitaal: Materiële uitdrukking van cultuur (kunst,...)
• Belichaamd cultureel kapitaal: Cultureel kenmerk dat je bezit ( smaak, kennis...).
• Sociaal kapitaal: Sociaal netwerk en relaties.
• Habitus: Manier van leven en denken.
• Smaak: Culturele smaak is een manier van differentiatie tussen sociale klassen.
• Symbolisch geweld: Ongelijke sociale relaties die gemaskeerd zijn.
• Feminisme: Verzet tegen seksisme.
• Seksisme: Verplichtingen/overtuigingen die leiden tot nadeel voor een geslacht.
• Burgerrechtenbeweging: Strijd voor gelijke rechten tussen mensen.
• Privilege: Voordelen/voorkeuren door sociale positie/kenmerk.
• Discriminatie: Onrechtvaardige behandeling door iemand te behandelen op basis van kenmerken.
• Etniciteit: Identificatie met een specifieke groep of cultuur.

Verken de belangrijkste termen en concepten binnen de sociologie met deze quiz. Ontdek hoe maatschappelijke structuren en interacties onze samenleving vormgeven. Test je kennis over sociaal handelen, communicatie, en groepsdynamieken.