Скелет құрылымы мен функциялары

Скелеттің жалпы құрылымы

• Адам скелеті шамамен 206 сүйектен тұрады.
• Бұл сүйектер бір-бірімен буындар арқылы жалғасады, бұлшықеттермен және байламдармен қолдау табады.
• Сүйектердің түрлері: ұзын, қысқа, жалпақ және аралас.
• Ұзын сүйектер (мысалы, жамбас сүйегі) ішкі миелоидты маңызды орталыққа ие, ол сүйек миынан тұрады.
• Сүйек құрылымы өте күрделі және алуан түрлі, олар бір-біріне берік қосылып, сүйек қаңқасы мен оның қызметтерінің толық қызмет етуіне мүмкіндік береді.
• Сүйектерде минералдану және қалыптасу процесі үздіксіз жүріп жатады, бұл бұлшықет жүйесінің, нервтердің және қан тамырлары жүйесінің дұрыс жұмыс істеуіне мүмкіндік береді.

Сүйектердің негізгі функциялары

• Сүйектер денеге қолдау көрсетеді және оны белгілі бір пішінде ұстайды.
• Олар органдар мен тіндерді қорғайды.
• Сүйектерде қозғалысқа қатысты ұлпалардың кіріктірілуі жүреді.
• Бұл адамның қозғалуы мен қимыл-қозғалысын қамтамасыз етеді.
• Сүйектер қан жасушаларын өндіреді (қан түзу), бұл организмнің қан плазмасындағы әртүрлі компоненттердің концентрациясы сияқты маңызды физиологиялық функцияларды қолдай салады.
• Сүйектер қан тамырлары мен нервтердің өтуі үшін жолдарды анықтайды.

Сүйектердің түрлері

• Сүйектердің құрылымы мен түрлері әр түрлі болуы мүмкін:
  • Ұзын сүйектер: Ұзындығы енінен асып түседі (мысалы, саусақ сүйектері).
  • Қысқа сүйектер: Пішіні жағынан куб немесе күрделі пішінге ие болуы мүмкін (мысалы, шынтақ сүйектері).
  • Жалпақ сүйектер: Қабырғалар мен құрамаларға әсерін тигізуге арналған (мысалы, қабырғалар).
  • Аралас сүйектер: Құрылымы күрделі болып табылатын бір немесе бірнеше түрдің аралықтары (мысалы, бел омыртқасы).

Сүйек құрылысының компоненттері

• Сүйек миы: Сүйек миы қан жасушаларын өндіреді.
• Сүйек заты: Сүйектің беріктігін және қаттылығын анықтайтын негізгі компонент.
• Компактты заттар: Сыртқы қабат, жасушаның беріктігін арттыруға және сыртқы күштердің әсерінен қорғауға жауапты. Қабықша біртекті зат болып табылады.
• Тұрақты заттар (шұңқырлар): Сүйектердің ішкі қабаты, олардың беріктігін және қимыл мүмкіндігін анықтайды.

Буындар

• Буындар сүйектерді біріктіреді және қимылға мүмкіндік береді.
• Буындардың түрлері:
  • Шайқамал буындар: Сұйықтықтан тұрады.
  • Буындар: Беріктік арқылы жалғасады.
  • Байламдар: Тығыз жалпы қолдау.
• Буындар қимыл аралығымен сипатталады. Буындардың түрлеріне байланысты қимыл аралығы әр түрлі болады және оларды басқа факторлар да әсер етеді.

Сүйек жүйесінің маңызды факторлары

• Сүйектің өсуі: Қолданылатын жүктеме қимылға және жасушаға тән заттардың концентрациясы арасында тікелей байланыстыруы мүмкін.
• Сүйектің қайта құрылуы: Сүйектің шайқауы және қайта құрылуы және метаболизмнің түріне сай болуы.
• Сүйектердің қоректенуі: Сүйектің саулығы үшін қан тамырларының қолдауы қажет.
• Сүйектің зақымдануы: Сүйек зақымдануының көптеген түрлері бар (сыну, жарақаттар, қабыну).
• Сүйек қатерлі ісігі: Сүйек ісігі өніп, қалыпты сүйек тінінің қызметін бұзуы мүмкін.

Сүйектер және басқа жүйелердің арасындағы байланыстар

• Сүйек жүйесі қозғалыс, қан түзу және қорғау жүйелерімен тығыз байланысты.
• Жүрек-қан тамыр жүйесі арқылы сүйектерге қоректік заттар жеткізіледі.
• Бұлшықет жүйесі сүйектерге қосылып, олардың қимылына мүмкіндік береді.
• Нейрон жүйесі сүйектерге қимылды басқарады.