SİNİR SİSTEMİNİN YAPISI

Sinir Sistemi Yapısı

• Sinir sistemi nöronlar (%10) ve nöroglia (%90) adı verilen destek hücrelerinden oluşur.
• Nöronlar uyarıyı alır, iletir ve gerektiğinde üretirler.
• Bir nöronun yapısı: gövde, akson (uzun uzantı) ve dendritler (kısa uzantı) olmak üzere üç parçadan oluşur.

Nöron Tipleri

• Nöronlar; motor (efferent, götürücü), duysal (afferent, getirici) ve ara nöronlar olarak üç gruba ayrılır.
• Aksonun çevresini saran ve yalıtım sağlayan tabakaya miyelin tabakası (kılıfı) adı verilir.

Sinaps

• Akson ile dendritler arasında bulunan ve elektrik uyarısının iletimini sağlayan birleşme yerlerine sinaps adı verilir.
• Sinapslar elektrik enerjisini kimyasal enerjiye çevirerek uyarının diğer hücreye geçişini sağlar.
• İki hücre arasında enerjinin geçişini sağlayan maddelere nörotransmitter adı verilir.

Sinir Sistemi Bölümleri

• Sinir sistemi iki türlü bölümlenir: Yerleşimine göre (merkezi ve periferik) ve işlevine göre (somatik ve visseral/otonom).
• Somatik Sistem: Dış ortamdan gelen uyarıları değerlendirir, istemli çalışan yapıları (çizgili kaslar) yönetir, kranial ve spinal sinirlerden oluşur.
• Visseral (Otonom) Sistem: Vücudun iç ortamından gelen uyarıları değerlendirir, istemli olmayan yapıları yönetir.

Merkez Sinir Sistemi (MSS)

• Cranium içindeki bölümüne encephalon (beyin), columna vertebralis içindeki bölümüne medulla spinalis (omurilik) denir.

Periferik Sinir Sistemi

• Kranial sinirleri: 12 çift oluşturulur, kafa çiftleri olarak da adlandırılırlar.
• Spinal sinirleri: 31 çift oluşturulur.

Kranial Sinirleri

• Kranial sinirlerin genel bakış: 12 çift kranial sinir vardır, kafatasındaki delik veya kanalları kullanarak kafatasına girer veya çıkarlar.
• Kranial sinirlerin işlevleri: koku uyarılarını, görme uyarılarını, göz hareketlerini, yüz kaslarını, tad duyusunu, işitme ve denge duyularını taşır.

Spinal Sinirleri

• Spinal sinirlerin genel bakış: Medulla spinalis’ten çıkıp foramen intervertebrale’lerden geçirerek bedene dağılan sinirlerdir.
• Spinal sinirlerin işlevleri: motor ve duysal işlevleri vardır.

Otonom Sinir Sistemi

• Otonom Sinir Sistemi: Düz kas, kalp kası, ekzokrin bezler ve diğer iç organların çalışmasını kontrol eder.
• Sempatik Sistem: Torakolumbal yöreğinden oluşur, truncus sympathicus adlı bir çift ganglionlu sinir zinciridir.
• Parasempatik Sistem: Kranial (III, VII, IX, X) ve sakral (S2-S4) yörelerinden oluşur.

Otonomik Pleksuslar

• Otonomik pleksuslar: Plexus cardiacus, plexus pulmonalis, plexus coeliacus, plexus mesentericus superior, plexus mesentericus inferior, plexus hypogastricus superior, plexus hypogastricus inferior.

Enterik Sinir Sistemi

• Enterik Sinir Sistemi: Plexus myentericus (Auerbach pleksusu) ve plexus submucosus (Meissner pleksusu) olarak iki parçadan oluşur.

Bu quizde sinir sisteminin yapısı, nöronlar, akson, dendritler ve sinir sistemi’nin temel öğeleri ele alınmaktadır. Sinir sistemi’nin cấu trúcunu ve çalışma şeklini öğrenin.