Сібір хандығының пайда болуы
24 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Сібір хандығының құрылуы қай ғасырда басталды?

  • XVI ғасырдың ортасы
  • XIV ғасырдың басы
  • XV ғасырдың екінші жартысы (correct)
  • XV ғасырдың бірінші жартысы

    • Сібір хандығының шекарасы Обь өзенінің қай бөлігінде орналасқан?

  • Оңтүстігінде
  • Орта ағысында
  • Жоғарғы ағысында
  • Төменгі ағысында (correct)

    • Сібір хандығының алғашқы атауы қандай болды?

  • Ібір (correct)
  • Керей
  • Шибан
  • Түмен

    • Сібір хандығының астанасының қазіргі атауы қандай?

    <p>Түмен (C)</p> Signup and view all the answers

    Кім Сібір хандығының жоғарғы билігін иеленді?

    <p>Ибақ (D)</p> Signup and view all the answers

    Сібір хандығы қай елмен шектеседі?

    <p>Қазақ Ордасымен (B)</p> Signup and view all the answers

    Сібір хандығының әкімшілік-саяси бірлігін анықтауда қандай пікір қалыптасты?

    <p>Бірнеше түрік тайпаларының басқаруы (A)</p> Signup and view all the answers

    Сібір хандығында кімдер одақ құрған?

    <p>Керей, Жәнібек, Ибақ (D)</p> Signup and view all the answers

    Сібір хандығының дербес мемлекет ретінде маңыздылығы неде?

    <p>Дербес әкімшілік-аумақтық бірлік болды (A)</p> Signup and view all the answers

    Сібір хандығының құрамындағы тайпалар қандай тарихи кезеңде өмір сүрді?

    <p>XIII-XV ғасырлар (A)</p> Signup and view all the answers

    Көшім ханның Иван Грозныйдың отрядына қарсы жорықта нені істегені туралы айтылған?

    <p>Оны жеңген (B)</p> Signup and view all the answers

    Сібір хандығының басқару құрылымындағы жоғары билеуші кім?

    <p>Хан (A)</p> Signup and view all the answers

    Сібір хандығында ханды сайлайтындар кімдер?

    <p>Бектер, мырзалар, тархандар (C)</p> Signup and view all the answers

    Көшім хан кезінде Сібір хандығында қандай діни нанымдар пайда болды?

    <p>Ислам діні (B)</p> Signup and view all the answers

    Көшім ханның жорықтары кезінде қандай жолмен қару-жарақ қолданылды?

    <p>Садақ, қылыш, айбалта, найза (A)</p> Signup and view all the answers

    Сібір хандығының негізгі әкімшілік орталықтары қайсы?

    <p>Қызыл-Тура, Қасым-Тура, Тонтур (D)</p> Signup and view all the answers

    Сібір хандығының әскери құрылымының сипаты қандай?

    <p>Жартылай әскери (B)</p> Signup and view all the answers

    Көшім ханның шекарасында қандай тайпалардың феодалдары жатқан?

    <p>Түркітілдес феодалдар (C)</p> Signup and view all the answers

    Көшім ханның жорықтары кезінде не себепті мемлекет дамыды?

    <p>Тәуелділік жағдайы (D)</p> Signup and view all the answers

    Көшім хандығының әскері қандай қару-жарақты қолданды?

    <p>Садақ, айбалта, найза (D)</p> Signup and view all the answers

    Сібір қай жылы орыс әскерлеріне қарсы шайқаста жеңілді?

    <p>1598 (A)</p> Signup and view all the answers

    Ермактың отрядынан Көшім хан неге жеңілді?

    <p>Ермактың әскері жақсы қаруланған (B)</p> Signup and view all the answers

    Сібір хандығының қандай шаруашылық секторлары дамыған?

    <p>Сауда, балық аулау, аңшылық (C)</p> Signup and view all the answers

    Абалақ өзенің бойындағы шайқаста Көшім ханның ұлы Мәметқұл қанша адамды басқарды?

    <p>10 мың (D)</p> Signup and view all the answers

    Flashcards

    Сібір хандығы

    XV ғасырдың екінші жартысында Батыс Сібірде Алтын Орданың құлдырауынан пайда болған феодалдық мемлекет. Ол Пермь жерімен, Қазақ Ордасымен, Маңғыт жұртымен шектесті. Солтүстігі Обь өзенінің төменгі ағысына, шығысы Ала Ордаға дейін созылды.

    Чимги-Тура

    Батыс Сібірдегі ежелгі қала, Сібір хандығының астанасы ретінде танылған.

    Тайбұға әулеті

    Сібір хандығының құрылуына әсер еткен, Шыңғысханның құрметіне аталған әулет.

    Ибақ

    XV ғасырдың екінші жартысында Сібір хандығындағы жоғарғы билікті иеленген билеуші.

    Signup and view all the flashcards

    Шайх-Хайдар

    XV ғасырдың екінші жартысында Сібір хандығындағы билік үшін күрес жүргізген, Әбілқайыр ханның мирасқоры.

    Signup and view all the flashcards

    Қашлық

    XIV ғасырда Сібір хандығының болашақ астанасы ретінде кездесетін қала.

    Signup and view all the flashcards

    Singui

    XIV ғасырдағы Батыс Еуропа карталарында Чимги-Тура қаласының атауы.

    Signup and view all the flashcards

    «Моңғолдардың құпия шежіресі»

    1206 жылы Жошының орман тайпаларын бағындыруы жайлы жазылған, 1240 жылы жарық көрген кітап.

    Signup and view all the flashcards

    Батыс Сібір

    XIII-XV ғасырлардағы Батыс Сібірдегі түрік тайпаларының мекен ету аймағы.

    Signup and view all the flashcards

    Ибақ хан мен Мамық сұлтанның жорығы

    1492 жылы Қажы-Тарханды (қазіргі Астрахань) шабуылдауға тырысты. Бұл жорықтың сәтсіз аяқталуына Қырым ханының көмек бермеуі себеп болды.

    Signup and view all the flashcards

    Көшім хан

    Сібір хандығын Ресейдің шығысқа қарай ұмтылуына бөгет қоюға тырысқан хан.

    Signup and view all the flashcards

    Көшім ханның Иван Грозныйдың отрядын қыруы

    1574-1575 жылдары Сібірге барлауға жіберілген Иван Грозныйдың отрядын қырып тастады.

    Signup and view all the flashcards

    Көшім ханның Ермакпен шайқасы

    1582 жылы Ермактың отрядынан жеңілген хан.

    Signup and view all the flashcards

    Ермактың өлімі

    1584 жылы Ермакты өлтірген хан.

    Signup and view all the flashcards

    Көшімнің ақырғы шайқасы

    1598 жылы орыс әскерлерімен шайқасып жеңілген хан.

    Signup and view all the flashcards

    Хан

    Сібір хандығындағы халық билеушісі.

    Signup and view all the flashcards

    Бектер, мырзалар, тархандар

    Сібір хандығындағы ханды сайлайтын адамдар.

    Signup and view all the flashcards

    Уәзір

    Сібір хандығындағы ханымның кеңесшісі.

    Signup and view all the flashcards

    Сібір хандығындағы халықтың топтарға бөлінуі

    Сібір хандығының халықты түркітілдес және түркітілдес емес деп бөлуі.

    Signup and view all the flashcards

    Мал шаруашылығы, балық аулау, аңшылық

    Сібір хандығының негізгі кәсіптері.

    Signup and view all the flashcards

    Тобыл мен Ертіс алқаптары

    Сібір хандығындағы отырықшылық өмірдің белгілері табылған жерлер.

    Signup and view all the flashcards

    Сібір хандығындағы әкімшілік және әскери орталықтар

    Сібір хандығындағы негізгі әкімшілік және әскери орталықтар.

    Signup and view all the flashcards

    Ислам діні

    Көшім хандығындағы халықтың қабылдаған діні.

    Signup and view all the flashcards

    Сібір әскері

    Сібір хандығының әскери күштері.

    Signup and view all the flashcards

    Study Notes

    Сібір хандығының пайда болуы және дамуы

    • Сібір хандығы (Түмен хандығы) — XV ғасырдың екінші жартысында Батыс Сібірде пайда болған феодалдық мемлекет. Алтын Орданың ыдырауынан кейін Шибан ұлысынан бөлініп шыққан.

    • Хандықтың шекарасы Обь өзенінің төменгі ағысынан шығыста Ала Ордаға дейін созылған. Солтүстігінде Пермь жері, оңтүстігінде Қазақ Ордасы мен Маңғыт жұртымен шектесті.

    • Хандықтың негізгі билік құрылымы әкімшілік-саяси бірлікті анықтауда екі пікір қалыптастырады. XIII-XV ғасырлардағы Батыс Сібір түркі тайпалары мекендеген жер болған.

    • XV ғасырдың екінші жартысында Түмен хандығы дербес мемлекет ретінде пайда болады.

    Хандықтың басқару жүйесі

    • Хан – мемлекеттік билік басындағы жоғарғы билеуші болған. Халық бектер, мырзалар мен тархандардан тұрады.

    • Мемлекеттік құрылым жартылай әскери сипатта болған.

    • Хан уәзірлеріне (қараша мен кеңесші) арқа сүйене отырып, мемлекетті басқарған.

    • Хандар ұлыстарды басқарушы мырзалар мен бектердің жұмысына араласпайды. Әскери олжаға қызығушылық танытатын жұмысшылар соғыстар мен жорықтарға белсене қатысқан

    Сібір хандығының сыртқы саясаты және ыдырауы

    • Ибақ хан 1471 жылы Ноғай мырзаларымен және басқа билеушілермен одақ құрып, Әбілхайыр ханның мирасқоры Шайх-Хайдарды жеңеді.

    • 1481 жылдың қаңтарында Ноғай мырзалары Ұлы Орданың ханы Ахметті қолдауып өлтіреді.

    • Ибақ пен Мамық сұлтан 1492 жылы Қажы-Тарханды (қазіргі Астрахань) сәтсіз шабуылдайды.

    • Сібір ханы Көшім Ресейдің шығысқа қарай ұмтылуына қарсылық көрсетеді. 1574–1575 және 1582 жылдардағы орыспен болған шайқастарда жеңіледі.

    • 1584 жылы атаман Ермак Көшімді өлтіреді және 1598 жылы Сібір хандығы Ресейдің құрамына қосылады.

    Сібір хандығының ішкі құрылымы

    • Сібір хандығы көпұлтты саяси бірлестік еді.

    • Түркітілдес тайпалар жартылай көшпелі мал шаруашылығымен, балық аулаумен, аңшылықпен айналысатын.

    • Археологтар отырықшылық өмірдің белгілерін тапқан жерде үй шаруашылығы, тоқыма, метал өңдеу, қыш-құмыра өнеркәсібі дамыды.

    • Негізгі әкімшілік және әскери орталықтар: Қызыл-Тура, Қасым-Тура, Явлу-Тура және Тонтур болған.

    • Сауда мен аңшылық дамыған.

    • Сібір армиясы орталықтандырылмаған, орыс әскерлеріне қарсылық көрсете алмаған.

    • Әскердің нақты санына ақпарат аз. Алайда, Көшім ханның ұлы Мәметқұл бір түменді (10 000 адам) басқарған.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Description

    Сібір хандығы (Түмен хандығы) XV ғасырдың екінші жартысында Батыс Сібірде пайда болған феодалдық мемлекет туралы. Хандықтың шекаралары, басқару жүйесі және халықтың әлеуметтік құрылымы жөнінде ақпарат ұсынылады.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser