Sensory gazowe i ich działanie

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Który z poniższych czynników może doprowadzić do trwałego uszkodzenia katalizatora w czujniku gazowym?

  • Obecność związków siarki
  • Obecność metalu ciężkiego (correct)
  • Wysoka temperatura pracy
  • Obecność silikonów (correct)

Jaki jest główny mechanizm działania termistora PTC?

  • Nieliniowa zmiana rezystancji w funkcji temperatury
  • Stała rezystancja niezależnie od temperatury
  • Zmniejszenie rezystancji w miarę wzrostu temperatury
  • Zwiększenie rezystancji w miarę wzrostu temperatury (correct)

Które z poniższych substancji należą do grupy katalizatorów w sensorach gazowych?

  • Wodór (H2)
  • Tlen (O2)
  • Platyna (Pt) (correct)
  • Krzem (Si)

W jakiej temperaturze następuje pełne spalanie mieszanki zawierającej 2% metanu w powietrzu w procesie spalania katalitycznego?

<p>Około 550 °C (B)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych czynników może obniżyć czułość czujnika gazowego w sposób tymczasowy?

<p>Obecność związków siarki (C)</p> Signup and view all the answers

Jaka jest definicja histerezy w kontekście pomiarów?

<p>Różnica między wskazaniami urządzenia podczas zwiększania a zmniejszania mierzonej wielkości. (C)</p> Signup and view all the answers

Jak wyraża się błąd histerezy?

<p>Jako różnica między wskazaniami urządzenia podczas zwiększania a zmniejszania mierzonej wielkości. (A)</p> Signup and view all the answers

Jaka jest definicja nieliniowości w kontekście pomiarów?

<p>Odchylenie rzeczywistej charakterystyki urządzenia od idealnej (zwykle liniowej). (C)</p> Signup and view all the answers

Jak wyraża się błąd nieliniowości?

<p>Jako procentowy udział w maksymalnym zakresie pomiaru. (C)</p> Signup and view all the answers

Co to jest czas odpowiedzi urządzenia pomiarowego?

<p>Czas potrzebny urządzeniu do osiągnięcia stabilizacji po zmianie mierzonej wielkości. (B)</p> Signup and view all the answers

Co wpływa na czas odpowiedzi urządzenia?

<p>Na właściwości dynamiczne urządzenia, tłumienie i bezwładność układu oraz charakterystykę mierzonej wielkości. (D)</p> Signup and view all the answers

W jakim przypadku histereza jest szczególnie ważna?

<p>Podczas pracy z układami, które zawierają elementy sprężysty, magnetyczne lub cieczami. (C)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń jest prawdziwe?

<p>Histereza i nieliniowość mogą być negatywnymi cechami w zależności od zastosowania. (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie skutki mogą powodować uszkodzenia termiczne czujników gazu?

<p>Przesunięcie zera oraz zmiana czułości (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie czynniki wpływają na trwałość czujnika po długotrwałej ekspozycji na stężenie powyżej 20% DGW?

<p>Szybsze zużywanie i zmiana czułości (A)</p> Signup and view all the answers

Jaki gaz jest najczęściej używany do kalibracji czujników gazowych?

<p>Metan (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie warunki są istotne dla zachowania czułości czujników gazu kalibracyjnego?

<p>Taki sam skład powietrza, jak podczas kalibracji (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie czynniki mogą powodować uszkodzenia mechaniczne czujników gazowych?

<p>Wibracje (C)</p> Signup and view all the answers

Jaki element czujnika przekształca jedną wielkość fizyczną na inną?

<p>Przetwornik (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie są dwa podstawowe rodzaje czujników ze względu na sposób dostarczania energii?

<p>Generacyjne i parametryczne (D)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych jest rodzajem czujnika elektrycznego?

<p>Akcelerometr piezoelektryczny (C)</p> Signup and view all the answers

Jaką podstawową funkcję pełnią układy elektroniczne w czujnikach?

<p>Konwersja i wzmacnianie sygnałów elektrycznych (A)</p> Signup and view all the answers

Który z tych czujników jest przykładem czujnika termicznego?

<p>Termistor (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie sygnały wyjściowe mogą mieć czujniki?

<p>Analogowe i cyfrowe (A)</p> Signup and view all the answers

Co oznacza czułość czujnika?

<p>Stosunek zmiany sygnału wyjściowego do zmiany wielkości mierzonej (B)</p> Signup and view all the answers

Który z wymienionych czujników wykorzystuje zjawisko piezoelektryczne?

<p>Akcelerometr piezoelektryczny (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie są zalety czujników platynowych?

<p>Wysoka powtarzalność (B), Nieskomplikowane układy pomiarowe (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie zjawisko może wystąpić podczas pomiaru rezystancji czujników platynowych?

<p>Samopodgrzewanie (D)</p> Signup and view all the answers

Jaką minimalną szerokość ścieżki zaleca się w technice past światłoczułych?

<p>100 μm (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie materiały stosuje się do produkcji termistorów NTC?

<p>Tlenki metali (A)</p> Signup and view all the answers

Jakim zjawiskiem charakteryzują się termistory PTC?

<p>Dodatni współczynnik temperaturowy (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie są wady czujników platynowych w porównaniu do termopar?

<p>Wyższy koszt (A)</p> Signup and view all the answers

Co wyraża stała termistorowa β?

<p>Związek między rezystancją a temperaturą (C)</p> Signup and view all the answers

Czym jest czułość w kontekście pomiarów?

<p>Stosunek zmiany sygnału wyjściowego do zmiany wielkości wejściowej (B)</p> Signup and view all the answers

Jak definiuje się dokładność pomiaru?

<p>Stopień zgodności wyniku pomiaru z wartością rzeczywistą (A)</p> Signup and view all the answers

Czym jest powtarzalność w kontekście pomiarów?

<p>Zdolność do wskazywania tej samej wartości przy kolejnych pomiarach (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie znaczenie ma rozdzielczość w pomiarach?

<p>Zdefiniowana jako zdolność do wykrywania najmniejszych zmian (B)</p> Signup and view all the answers

Co oznacza błąd systematyczny w pomiarach?

<p>Błąd powtarzalny, występujący w stały sposób (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest znaczenie dolnej granicy zakresu pomiarowego?

<p>Najmniejsza wartość, którą urządzenie może dokładnie zmierzyć (A)</p> Signup and view all the answers

Jak można ocenić precyzję pomiaru?

<p>Za pomocą odchylenia standardowego lub wariancji (D)</p> Signup and view all the answers

Co oznacza mniejszy błąd względny w kontekście dokładności pomiarów?

<p>Pomiar jest bardziej dokładny (A)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Czułość

Stosunek zmiany sygnału wyjściowego do zmiany wielkości wejściowej. Wyższa czułość oznacza, że nawet niewielkie zmiany w wielkości wejściowej powodują zauważalną zmianę w sygnale wyjściowym.

Dokładność

Różnica między wynikiem pomiaru a wartością rzeczywistą mierzonej wielkości. Odnosi się do tego, jak blisko pomiaru jest wynik rzeczywistej wartości.

Powtarzalność (precyzja)

Zdolność czujnika do wskazywania tej samej wartości sygnału wyjściowego przy kolejnych powtórzeniach wartości mierzonej. Określa, jak blisko siebie znajdują się różne pomiary wykonane przy użyciu tego samego narzędzia lub metody.

Rozdzielczość

Najmniejsza zmiana wielkości mierzonej, która może być wykryta w sygnale wyjściowym. Określa najmniejszą jednostkę, którą można zarejestrować na skali pomiarowej.

Signup and view all the flashcards

Zakres pomiarowy

Przedział wartości, w którym dane urządzenie pomiarowe jest w stanie mierzyć wielkość fizyczną z określoną dokładnością.

Signup and view all the flashcards

Dolna granica zakresu

Najmniejsza wartość, którą urządzenie może dokładnie zmierzyć.

Signup and view all the flashcards

Górna granica zakresu

Największa wartość, którą urządzenie może dokładnie zmierzyć.

Signup and view all the flashcards

Przetwornik

Element czujnika, który przekształca wielkość fizyczną, np. temperaturę, ciśnienie, na sygnał elektryczny, np. napięcie, zmianę rezystancji.

Signup and view all the flashcards

Czujnik

Urządzenie zawierające przetwornik, elektronikę i przewody, które w wyniku pomiaru dają sygnał elektryczny.

Signup and view all the flashcards

Czujniki - podział ze względu na sposób dostarczania energii

Klasyfikacja czujników ze względu na sposób generowania sygnału elektrycznego.

Signup and view all the flashcards

Czujniki generacyjne

Czujniki, w których prąd jest generowany w wyniku zjawiska piezoelektrycznego, fotoelektrycznego, termoelektrycznego, elektrochemicznego lub szumów cieplnych.

Signup and view all the flashcards

Czujniki parametryczne

Czujniki, w których zmienia się wielkość elektryczna, np. oporność, indukcyjność, pojemność, w zależności od mierzonej wielkości.

Signup and view all the flashcards

Czułość czujnika

Wskaźnik czułości czujnika na zmiany wielkości mierzonej. Im większa czułość, tym lepiej czujnik reaguje na niewielkie zmiany.

Signup and view all the flashcards

Przetwornik w czujniku

Zastosowany w czujniku element, który przekształca wielkość fizyczną (np. temperaturę, ciśnienie) na sygnał elektryczny.

Signup and view all the flashcards

Czujniki - podział ze względu na rodzaj sygnału wyjściowego

Klasyfikacja czujników ze względu na rodzaj sygnału wyjściowego. Rodzaje sygnałów to: analogowe (napięciowe, prądowe) oraz cyfrowe (standardy poziomów logicznych, interfejsy komunikacyjne).

Signup and view all the flashcards

Błąd histerezy

Różnica między wskazaniem urządzenia podczas zwiększania i zmniejszania mierzonej wielkości. Zależy od właściwości materiału.

Signup and view all the flashcards

Błąd nieliniowości

Odchylenie rzeczywistej charakterystyki urządzenia od charakterystyki idealnej (zwykle liniowej).

Signup and view all the flashcards

Czas odpowiedzi

Czas potrzebny urządzeniu, aby zareagować na zmianę mierzonej wielkości i osiągnąć stabilny sygnał wyjściowy.

Signup and view all the flashcards

Właściwości dynamiczne

Właściwość dynamiczna urządzenia, która opisuje jego zdolność do szybkiego reagowania na zmiany mierzonej wielkości.

Signup and view all the flashcards

Bezwładność

Zjawisko wpływające na czas odpowiedzi urządzenia, zależne od masy, kształtu i tarcia.

Signup and view all the flashcards

Zakres pomiarowy - ograniczenie

Ograniczenie zakresu pomiarowego, które zmniejsza dokładność i precyzję pomiaru.

Signup and view all the flashcards

Zmiana wielkości mierzonej

Zmiana wartości mierzonej, np. temperatury, ciśnienia, napięcia, w trakcie pomiaru.

Signup and view all the flashcards

Rezystancja ścieżki Pt

Rezystancja powierzchniowa pasty Pt metaloorganicznej (5051, ESL) wynosi 3-4 Ω/kw. Minimalna szerokość ścieżki to 100 μm.

Signup and view all the flashcards

Konfiguracja wyprowadzeń Pt100

Wyprowadzenia czujnika Pt100 mogą być skonfigurowane w sposób, który przypomina kształt litery "U".

Signup and view all the flashcards

Klasy dokładności czujników platynowych

Czujniki platynowe są dostępne w różnych klasach dokładności, które determinują ich dokładność i precyzję.

Signup and view all the flashcards

Termistory NTC

Termistory NTC (Negative Temperature Coefficient) charakteryzują się spadkiem rezystancji wraz ze wzrostem temperatury. Materiały używane do ich produkcji to np. MnO2, NiO, CoO, Al2O3, Fe3O4, CuO, Li2O.

Signup and view all the flashcards

Termistory CTR

Termistory CTR (Critical Temperature Coefficient) mają charakterystyczny skok rezystywności przy pewnej temperaturze krytycznej. Materiały używane to np. BaTiO3, SrTiO3.

Signup and view all the flashcards

Termistory PTC

Termistory PTC (Positive Temperature Coefficient) inaczej pozystory, charakteryzują się wzrostem rezystancji wraz ze wzrostem temperatury. Materiały stosowane to np. TiO2, VO2.

Signup and view all the flashcards

Charakterystyka termistora NTC

Dla termistora NTC charakterystyka In R=f(1/T) jest liniowa. Współczynnik kierunkowy tej prostej nazywamy stałą termistorową β

Signup and view all the flashcards

Materiały termistorów

Materiały używane do produkcji termistorów NTC i CTR to tlenki metali o charakterze półprzewodnikowym. W przypadku PTC typowo stosowane są tytanian baru lub tytanian strontu.

Signup and view all the flashcards

Uszkodzenie termiczne detektora gazu

Uszkodzenie detektora gazu spowodowane zbyt krótkim kontaktem z nadmierną koncentracją gazu.

Signup and view all the flashcards

Wibracje - wpływ na detektor gazu

Uszkodzenia detektora gazu spowodowane działaniem wibracji, najczęściej w wyniku drgań mechanicznych.

Signup and view all the flashcards

Czułość detektora na różne gazy palne

Zjawisko, w którym detektor gazu wykazuje różną czułość na różne gazy palne.

Signup and view all the flashcards

Współczynnik korekcji

Współczynnik, który koryguje różnice w czułości detektora gazu na różne gazy palne.

Signup and view all the flashcards

Wpływ składu powietrza na detekcję gazu

Zjawisko zmiany czułości detektora gazu na różne gazy palne, gdy skład powietrza jest inny niż podczas kalibracji.

Signup and view all the flashcards

Termistor PTC - definicja

Termistory PTC to rezystory, których opór rośnie wraz ze wzrostem temperatury. Dzieje się tak dzięki zjawisku zmianom strukturalnym w materiale, które utrudniają przepływ prądu.

Signup and view all the flashcards

Katalizatory tlenkowe w termistorach PTC

W katalizatorach tlenkowych, używanych w termistorach PTC, metale takie jak pallad (Pd) są kluczowe do rozpoczęcia reakcji spalania. Pallad jest szczególnie aktywnym katalizatorem, aktywującym spalanie metanu już w temperaturze około 250-270°C.

Signup and view all the flashcards

Zaleta spalania katalitycznego

Zaletą spalania katalitycznego jest znaczące ograniczenie emisji tlenków azotu (NOx), szkodliwych dla środowiska. Spalanie katalityczne zachodzi w niższych temperaturach niż spalanie płomieniowe, co znacznie zmniejsza produkcję NOx.

Signup and view all the flashcards

Pellistor, rodzaj czujnika gazów

Pellistor to rodzaj czujnika wykorzystujący ciepłoruch gazów do detekcji ich obecności. W jego wnętrzu znajduje się katalizator, który reaguje z gazem, zmieniając swoją temperaturę. Zmiana temperatury jest następnie mierzona, aby wykryć obecność gazu.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Przetworniki

  • To elementy, które przekształcają jedną wielkość fizyczną (np. temperaturę, siłę, ciśnienie) na inną, zazwyczaj elektryczną (np. napięcie, zmiany rezystancji).
  • Czujnik to urządzenie, które zawiera przetwornik, przewody, układy elektroniczne odpowiedzialne za przetwarzanie sygnału.

Klasyfikacja czujników

  • Ze względu na rodzaj mierzonych sygnałów i form energii: mechaniczne, termiczne, elektryczne, magnetyczne, radiacyjne, chemiczne.
  • Ze względu na sposób dostarczania energii: generacyjne (np. piezoelektryczne, fotoelektryczne, termoelektryczne), parametryczne (np. piezorezystancyjne, termistory).
  • Ze względu na technologię: konwencjonalne, grubowarstwowe, cienkowarstwowe, półprzewodnikowe.
  • Ze względu na sposób przetwarzania sygnału: elektroniczne, optyczne.
  • Ze względu na rodzaj sygnału wyjściowego: analogowe (napięciowe, prądowe), cyfrowe.

Czułość

  • Stosunek zmiany sygnału wyjściowego do zmiany wielkości mierzonej. Wyższa czułość wskazuje, że nawet niewielkie zmiany wejścia powodują widoczną zmianę wyjścia.

Dokładność

  • Miara zgodności wyniku pomiaru z rzeczywistą wartością mierzonej wielkości.

Powtarzalność (precyzja)

  • Miara zgodności kolejnych pomiarów tej samej wielkości.

Rozdzielczość

  • Najmniejsza zmiana mierzonej wielkości, która może być wykryta przez przyrząd.

Błąd histerezy

  • Różnica w wskazaniach przy zwiększaniu i zmniejszaniu mierzonej wielkości.

Błąd nieliniowości

  • Odchylenie rzeczywistej charakterystyki urządzenia pomiarowego od charakterystyki liniowej.

Czas odpowiedzi

  • Czas, jaki potrzebuje urządzenie, aby zareagować na zmianę mierzonej wielkości i osiągnąć stabilny sygnał wyjściowy.

Zakres pomiarowy

  • Zakres wartości mierzonej wielkości, w którym urządzenie działa z określoną dokładnością.

Czujniki temperatury

  • Kontaktowe: rezystancyjne (termistory, RTD), termopary.
  • Bezkontaktowe: pirometry radiacyjne, termowizja.

Rezystancyjne czujniki temperatury (RTD)

  • Czujniki o liniowej zależności rezystancji od temperatury. Często wykorzystuje się platynę (Pt) jako materiał.

Termistory

  • Czujniki rezystancyjne z dużym, ujemnym temperaturowym współczynnikiem rezystancji (NTC) lub dodatnim (PTC).

Termopary

  • Czujniki wykorzystujące zjawisko Seebecka, w których różnica potencjałów elektrycznych jest proporcjonalna do różnicy temperatur.

Mierniki przepływu

  • Manometryczne: zwężki Venturiego, kryze, rurki Pitota.
  • Wirnikowe: wykorzystują rotating element.
  • Oporowe/kalorymetryczne: oparte na pomiarze zmian temperatury.
  • Ultradźwiękowe: wykorzystują fale ultradźwiękowe.
  • Elektromagnetyczne: wykorzystują efekt elektromagnetyczny.

Czujniki ciśnienia

  • Bezwzględne: mierzą ciśnienie w stosunku do próżni.
  • Różnicowe: mierzą różnicę ciśnień pomiędzy dwoma punktami.
  • Względne: mierzą ciśnienie w stosunku do ciśnienia atmosferycznego.
  • Klasyczne (nieelektryczne): manometr U-rurowy, manometr sprężysty (np. rurka Bourdona).
  • Elektryczne: piezoelektryczne, pojemnościowe, indukcyjne, potencjometryczne.

Detektory promieniowania

  • Fotonowe (kwantowe): fotodiody, fotopowielacze, fototranzystory.
  • Termiczne: bolometry, termoelektryczne.
  • Piroelektryczne: wykrywające zmiany temperatury w wyniku absorpcji promieniowania.

Czujniki tensometryczne

  • Elementy przetwornikowe służące do pomiaru odkształceń.

Efekt piezorezystancyjny

  • Zmiana rezystancji materiału w wyniku odkształcenia mechanicznego.

Uogólnione prawo Hooka

  • Relacja między naprężeniem a odkształceniem w materiale (również dla materiałów anizotropowych).

Katalityczne czujniki gazów palnych

  • To urządzenia do detekcji gazów palnych oparte na procesie katalitycznego spalania.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser