Сақтар дәуірі мен әдебиеті

Study Notes

Сақтар туралы жалпы мәліметтер

Сақтар б.з.б. І мыңжылдықта Орта Азия, Қазақстан және Шығыс Түркістанда мекендеген.
Грек тарихшылары оларды скифтер немесе азиялық скифтер деп атаған.
Парсылар оларды сақ және сақа деп атаған.
Сақтар мал шаруашылығымен айналысқан, ет, сүт және ірімшік жеген және қымыз ішкен.
Сақтар ержүрек, әділ жандар ретінде сипатталған.
Қазақ тіліндегі сақ сөзі сақа (асық), сақпан, сақшы және қыпсақ (қыпшақ) сөздерін қамтиды.
Сақтардың жазу жүйесі 26 таңбадан тұрған.
Сақтар көне түркі тілінде сөйлеген.
Сақтардың дастандарына Томирис, Шырақ батыр, Шу батыр, Алып Ер Тұңға кіреді.

Сақтар дәуірінен кейінгі әдебиеттің кезеңдік ерекшеліктері

Түркі дәуірі әдебиетінің кезеңдері:
- Заманымыздан бұрын жасалған жазу-сызулар мен аңыз-жырлар (Сақ, ғұн, үйсін дәуірі: б.з.б. VII ғ. - б.з. IV ғ.).
  - Мұнда Есік жазуы, Тарғытай, Алып Ер Тұңға, Тұмар патшайым, Ширақ батыр, Зарина сұлу және Мөде батыр сияқты ескерткіштерді атап өтуге болады.
- Түркі қағанаты дәуіріндегі әдебиет (V - VIII ғ.ғ.).
  - Бірге, Күлтегін және Тонықұт сияқты ескерткіштерге назар аудару қажет.
- Оғыз дәуіріндегі әдебиет (IX - X ғ.ғ.).
  - Қорқыт ата кітабы және Оғыз қаған сияқты маңызды ескерткіштер.
- Ислам дәуіріндегі әдебиет (X - XII ғ.ғ.)
  - Бұл кезеңде Сыр бойы әдебиеті (әл-Фараби, А.Йассауи, А.Йүгінеки, С.Бақырғани), Қарахан әдебиеті (Ж.Баласағұн, М.Қарқари).
- Алтын Орда дәуіріндегі әдебиет (XIII - XIV ғ.ғ.).
  - Рабғузи, Хорезми және Сәйф Сараи еңбектері.
Әдебиеттің кезеңдік ерекшеліктерін Б.Кенжебаев, М.Жолдасбеков, Н.Келімбетов, А.Қыраубаева және Х.Сүйіншіәлиев анықтаған.

Description

Бұл викторина Сақтар дәуірінің мәдениеті мен әдебиетінің дамуын қарастырады. Сақтардың тарихы, өмір салты, және жазба мұралары туралы мағлұматтарды білу үшін тестілеуден өтуіңіз қажет. Түркі дәуірінің әдебиетіне де назар аударылатын болады.