Сақ дәуірі: Алып Ер Тұңға жыры
43 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Алып Ер Тұңғаның тарихи тұлғасы турында кайсы автор фикер йөрткән?

  • Әби Райхан әл Бируни (correct)
  • Л.Н. Толстой
  • А.С. Пушкин
  • Фирдауси

    • Алып Ер Тұңғаның балаларының арасыннан кайсысы юк?

  • Шиде
  • Саян (correct)
  • Басырхан
  • Қарахан

    • Алып Ер Тұңғаны дәвам итеп юклау жырын татарга кем тәрҗемә иткән?

  • М.Ә. Ғафури
  • Б.Ш. Муллабаев
  • Асқар Егеубай (correct)
  • И. Biology

    • Алып Ер Тұңғаның нинди атрибутлары бар?

    <p>Баһадирлык</p> Signup and view all the answers

    Жүсіп Баласағұн кайсы китабында Алып Ер Тұңға турында язган?

    <p>Құтты білік</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңға жырында кайсы елден шыққан батыр атап көрсетелә?

    <p>Тұран</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның басты мәртебесе нидер?

    <p>Түркілердің көсемі</p> Signup and view all the answers

    Алып сөзі нәрсә аңлата?

    <p>Күшле</p> Signup and view all the answers

    Ер Тұңғаның жырының төп идеясы нидә?

    <p>Сыртқы жаудан саклану</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңға жырында кайсы елге һөҗүм ителә?

    <p>Иран</p> Signup and view all the answers

    Фирдаусидең Шаһнамасында Алып Ер Тұңға кем буларак атала?

    <p>Афрасиаб</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңға җыры кайда тапшырыла?

    <p>Сейхұн</p> Signup and view all the answers

    Ер Тұңғаның һәлакәтенә нәрсә сәбәп була?

    <p>У бирү</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңға жырында әйтелгән Тұран сүзенең мәгънәсе нидә?

    <p>Тура</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның халыкта нәрсә өчен альтернатив атамасы бар?

    <p>Ер Тұңга</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның балалары арасында қайсысы жоқ?

    <p>Сияуыш</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның суреттелуі қандай?

    <p>Арыстандай айбатты, көкбөрідей тәкаппар</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның балаларының нешеуінің есімі белгіленген?

    <p>Төрт</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаны жоқтау жырын кім қазақ тіліне аударды?

    <p>Асқар Егеубай</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның еңбектерін орта ғасырларда жазған автор кім?

    <p>Жүсіп Баласағұн</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның жырындағы басты шайқас қайда өтті?

    <p>Дехистан</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның жырындағы негізгі идея қандай?

    <p>Сыртқы жаудан қорғау</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның тарихи мәртебесі неден тұрады?

    <p>Тұран елінің билеушісі</p> Signup and view all the answers

    Алып сөзі қандай мағынада қолданылған?

    <p>Күшті, ер батыр</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңға жырында кімнің әскерімен соғысуы сипатталады?

    <p>Иран әскері</p> Signup and view all the answers

    Фирдаусидің Шаһнамасында Алып Ер Тұңға қандай есіммен аталады?

    <p>Афрасиаб</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның өліміне не себеп болды?

    <p>Ирандықтардың алдау арқылы</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңға жырындағы Тұран сөзінің мағынасы неде?

    <p>Түркілер елі</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның жырында қандай жануар туралы айтылады?

    <p>Тонға</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңға жырының ұқсас шығармасы қандай?

    <p>Шаһнама</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның балаларының ішінде қайсысы жоқ?

    <p>Сығай</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның балаларының саны нешеу?

    <p>Төрт</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаны жоқтау жырын қазақ тіліне аударған кім?

    <p>Асқар Егеубай</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның сөзімен сипатталатын тұлғаның қандай қасиеттері бар?

    <p>Арыстандай айбатты, көкбөрідей тәкаппар</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңға жырында Тұран әскерімен соғысқан елді атаңыз.

    <p>Иран</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның жырында айтылатын негізгі идеялардың бірі неде?

    <p>Туған жердің қорғауы</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның Тұран патшасы ретіндегі мәртебесін кім таныды?

    <p>Түркі елі</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңға жырындағы Ер Тұңғаның жеңісі қай жерінде орын алды?

    <p>Дехистан</p> Signup and view all the answers

    Фирдаусидің Шаһнамасында Алып Ер Тұңға қандай есіммен белгілі?

    <p>Афрасиаб</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның Иранмен соғысы кезінде оған не болып жатады?

    <p>У беріп өлтіріледі</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның жырының мазмұны қандай?

    <p>Туған жерін қорғау</p> Signup and view all the answers

    Тұран сөзі қандай мағына береді?

    <p>Түркілер елі</p> Signup and view all the answers

    Алып Ер Тұңғаның жырында кімнің әскерімен кездеседі?

    <p>Иран</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Сақ, ғұн дәуірінен келіп жеткен туынды: Алып Ер Тұңға

    • "Алып Ер Тұңға" жыры - Сақ тарихынан сыр шертетін қаһармандық жыр.
    • Жырдың сюжеті мен үзінділері бізге жеткен.
    • Бас қаһарман - Алып Ер Тұңға, түркілердің көсемі, Тұран елінің билеушісі, сақтардың әскери қолбасшысы, батыры және тарихи тұлға.
    • "Алып" сөзі - түркілер батырларының атына қосымша сөз.
    • "Алып" сөзінің мағынасы - үлкен күш иесі, батыр.
    • "Тоңға (тоңа)" - жолбасыс тектес аң.
    • "Тұңға" сөзі - алып ер, жолбасыр секілді күшті, қайратты, батыр адам.

    Жырдың негізгі идеясы

    • Тұран елін сыртқы жаудан қорғау.
    • Түркі жұртын бірлікке үндеу.
    • Туған жердің даңқын арттыру.
    • "Тұран" сөзі – түркілер елі.

    Жырдың мазмұны мен кейіпкерлері

    • Иран елі Тұранға шабуыл жасайды.
    • Ер Тұңға пайда болып, Иранмен соғысып жеңіп шығады.
    • Ер Тұңғаны алып деп атап, Тұран тағына отырғызады.
    • Соғыс Дехистанда болады.
    • "Шаһнама" кітабында Ер Тұңға - Афрасиаб ретінде сипатталады.
    • Афрасиаб - дүлей қара күш иесі.
    • Иран мен Афрасиабтың соғысы Сейхұн мен Жейхунда болады.
    • Ер Тұңға өлімі:
      • Ирандықтар алдап, у беріп өлтіреді.
      • Фирдаусидің "Шаһнамасында" - Кейхұсра патшадан жеңіліп, қашып жүріп қаза болған.

    Тархиқ ғалымдарының пікірлері

    • Әби Райхан әл Бируни

    • Махмұд Қашқари

    • М.Х. Дулати

    • Хамза Исфахани

    • Рашид ад Дин

    • Жырдың соңғы тарауы - Алып Ер Тұңғаны жоқтау.

    Алып Ер Тұңғаның аты мен еңбегі

    • М.Қашқаридің "Диуани лұғат ат түрік" сөздігінде Ер Тұңға туралы дерек бар.
    • Жүсіп Баласағұнның "Құтты білік" кітабында да Ер Тұңға туралы ақпарат келтірілген.
    • Ер Тұңғаның балалары: Басырхан (ұлы), Қаз (қызы).
    • Барысхан, Қарахан, Шиде, Алақ (балалар).
    • Қазақтың кейбір шаһарлары Қаз есімінің құрметіне қойылған.
    • Қазойын, Қазсуы.
    • Қаздың күйеуі - Сияуыш (Шаһнамада).

    Алып Ер Тұңға туралы қазақ тіліндегі жұмыстар

    • "Алып Ер Тұңғаны жоқтау" жырын Асқар Егеубай қазақ тіліне аударған.
    • Жырдағы Алып Ер Тұңға - арыстандай айбатты, көкбөрідей тәкаппар тұлға ретінде суреттеледі.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Description

    Алып Ер Тұңға жыры Сақ дәуірінің қаһармандық тарихынан хабар береді. Бұл жырдың сюжеті Тұран елін қорғау мен бірлікке үндеуді бейнелейді. Алып Ер Тұңға - түркінің көсемі, батыры және тарихи тұлға.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser